1.B

1
1.BÖLÜMPERIYODIK SISTEMIN TARIHSEL GELISIMI
2

• 1.BÖLÜM
• Periyodik Sistemin Tarihçesi
• Moseley ve Modern Periyodik Yasa
• Modern Periyodik sistem
• Element Atomlarinin elektron Dizilimi ve Grup
  Iliskisi

1
3
1. Periyodik Tablonun Tarihçesi 1649 Henning
Brand fosfor elementini buldu.Fosfor elementinin
bulunmasini, diger elementlerin kesfi izledi.1869
yilina kadar toplam 63 element bulundu. 19.yüz
yilin baslarinda bulunan elementlerin sayisi daha
da artti ve bulunan elementlerin özellikleri de
büyük oranda tespit edildi. Bunun sonucu olarak
ta benzer özellik gösteren elementlerin
siniflandirilmasi ihtiyaci olusmustur. 1829
yilinda J.Doberenier, elementleri benzer kimyasal
özelliklerine göre, üçerli gruplar halinde
siniflandirmistir.
4
Triadlar Kurali Ayni grupta bulunan
elementlerden, ortadaki elementin atom agirligi
yaklasik olarak, gruptaki diger iki elementin
atom agirliklarinin ortalamasina esittir.
Örnek 1 A grubunda bulunan Li, Na, K
elementleri için Na ((Li K)/2 ) 2A grubunda
bulunan Ca, Sr, Ba elementleri için
((CaBa)/2)Sr 7A grubunda bulunan Cl, Br, I
elementleri için ((Cl I)/2) Br
Na(7 39) /2) 23 tür.
Sr(40 137)/2) 88,5 tür.
5
Dö Sankortua Periyodik Sistemi
Benzer kimyasal ve fiziksel özelliklerden yola
çikarak ilk periyodik sistemi olusturan Fransiz
bilim insani oksijen atomunun kütlesini (16)
dikkate alarak bir silindirin çevresini 16 esit
parçaya bölmüs, bu silindir üzerinde düsey
sütunlara elementleri, kendi gelistirdigi kütle
formülüne göre yerlestirmistir. Dö Sankortua,
her 7 elementten sonra, benzer özellik gösteren
elementin alt alta geldigini gözlemlemistir. Ayri
ca bu sistemde iyonlari da siniflandirmistir.
6
John Newlandsin Periyodik Sistemi
1864 yilinda Ingiliz Kimyaci J.Newlands,
elementleri benzer fiziksel özelliklerine göre
siralamistir. Newlands elementleri atom
agirliklarina göre siraladiginda her sekizinci
elementin, birinci elemente dokuzuncu elementin,
ikinci elemente benziyor ve bu iliski devam
ediyordu. Newlands bu durumu, müzikteki oktav
teriminden esinlenerek bu duruma kimyasal oktav
adini verdi. . Ancak bu teori ayni yil asal
gazlarin kesfiyle bozuldu.
7
D.Mendeleyev L. Mayerin Periyodik Sistemi
1869 yilinda Dimitri Mendeleyev, 1970 yilinda
Lother Mayer birbirinden habersiz olarak
yaptiklari benzer çalismalarini açikladilar.
Bugünkü kullandigimiz periyodik tablonun
kurucusu olarak Mendeleyev bilinir. Mendeleyev o
güne kadar bilinen 63 elementi atom agirligina
göre siralamis, fiziksel ve kimyasal özellikleri
benzeyen elementleri ayni grupta siralamayi
basarmistir. Ayrica Mendeleyev o güne kadar
bulunamayan elementlerin ( Ga, Sc ve Ge)
yerlerini bos birakmis bu elementlerin ilerde
bulunacagindan söz etmistir. Hatta muhtemel
özelliklerini de çok yakin olarak öngörmüstür.
Medeleyev Hi bir kenara birakarak tablosunu
olusturdu . Tablo olusturulurken Ca-Ti arasinda
ki elementten dolayi ilk sorun ortaya (Scandiyum
1879 yilinda bulunmustur) çikti. Mendeleyev Sc
elementin yerini bos birakarak elementleri
siralamaya devam etti.
Periyodik Tablo
8
D.Mendeleyev L. Mayerin Periyodik Sistemi
Mendeleyev Cui kimyasal davranisindan dolayi
(1) Knin altina, Znyu 2 yükünden dolayi
Caun altina yerlestirdi. Mendeleyev
Elementlerin özellikleri, atom kütlelerinin
periyodik fonksiyonudur dese de , atomlari
periyodik tabloda siralarken özelliklerini daha
fazla dikkate almistir. Bu durumu Co-Ni ve I-Te
elementleri arasinda fark etti ancak atom
kütlelerinin yanlis hesaplana bilecegini
düsünerek dogru siralamayi yapti. Bu bakis
açisindan dolayi Si ve Ge gibi o zaman bulunmayan
bazi elementlerin yerlerini bos birakmis ve
muhtemel özelliklerini tahmin etmistir.
Periyodik Tablo
9
2. Moseley Modern Periyodik Tablo
Atomlar atom agirliklarina göre siralanirken,
bazi elementlerin durumlarinda (Ar-K, Co-Ni,
Te-I...gibi) sapmalar gözlenmistir. Argon ve
potasyumun atom agirliklari Ar 39,95
K39,1. Bu duruma göre potasyum daha önce
gelmeliydi. Halbuki Argon, 8A grubu
elementlerinin K, 1A grubu elementlerinin
özelliklerini tasiyordu. 1912 yilinda H. Mosoley
X isinlari ile yaptigi çalismalarda atomlarin
kimyasal özelliklerinin atom agirliklarina göre
degil, atom numaralarina göre degistigini ispat
etti. Atom numarasinin bulunmasi yukarida
bahsettigimiz düzensizligi de ortadan kaldirmis
oldu. Mendeleyevin periyodik tablosu bu günkü
kullandigimiz periyodik tabloyla birkaç istisna
disinda uyusmaktadir. Bunlarin basinda, o gün
henüz bulunmayan asalgazlar gelmektedir. Ayrica
proton sayisinin kesfinden sonra, atomlarin
periyodik özelligini saglayan tanecigin, proton
sayisi oldugu da anlasildi. Bu günkü
kullandigimiz periyodik tabloda elementler, atom
numaralarina göre siralanirken kimyasal
özellikleri benzer olanlar ayni grupta
gruplandirilmislardir.
1
10
3. Modern Periyodik Sistem
Periyodik Özellikler
1. Periyodik tabloda yatay olan siralara
periyod, yukaridan asagiya dogru olan düsey
sütunlara ise grup adi verilir. 2. Periyodik
tabloda 7 periyot, 8 tane A ve 8 tane de B olmak
üzere 16 farki grup (8B grubu 3 sütundan ),
toplam 18 grup vardir.
11
Periyodik Tablonun Özellikleri
3. A grubu elementlerine Bas Grup, B grubu
elementlerine ise Yan Grup elementleri denir. 4.
1A grubu elementlerine alkali, 2A grubu
elementlerine Toprak Alkali, 3A grubu
elementlerine Toprak Metalleri, 7A grubu
elementlerine Halojenler, 8Agrubu elementlerine
Soy gazlar(Asal Gazlar) denir.
12
5. Her periyot bir alkali metal ile baslar(yalniz
birinci periyot bir ametal olan hidrojenle
baslar), bir soy gazla biter. 1.periyot 1
numarali Hidrojenle baslar, 2 numarali Helyum ile
biter. 2.periyot 3 numarali Lityum ile baslar,10
numarali Neon ile biter. 3.periyot 11 numarali
Sodyum ile baslar, 18 numarali Argon ile biter.
4.periyot 18 numarali Potasyum ile baslar, 36
numarali Kripton ile biter. 5.periyot 37
numarali Rubidyum ile baslar, 54 numarali Ksenon
ile biter. 6.periyot 55 numarali Sezyum ile
baslar, 86 numarali Radon ile biter.7.periyot
87 numarali Fransiyum ile baslar, bu periyot
henüz tamamlanmamistir.
13
6. Ayni grupta bulunan elementlerin en dis
kabuklarinda ayni sayida elektron bulunur. Bu
nedenle ayni grupta bulunan elementler benzer
özellik gösterir. Ancak ayni özellik
göstermezler. A grubu elementlerinin grup
numarasi degerlik elektron sayisina esittir.
Atomlarin degerlik elektron sayilari, o atomun
kimyasal tepkimelerindeki davranislarini
belirler.Soy gazlarda, He 1s2, diger soy gazlar
np6 ile bittikleri için kararli maddelerdir.
Kimyasal tepkimelere girme egilimleri yoktur.
14
7.Periyodik Tablo Metaller, a metaller, yari
metaller ve soygazlar olmak üzere 4 ana bölümden
olusur. B grubu elementlerin Geçis Elementleri
denir. Lantinit ve Aktinitlere d Iç Geçis
Metalleri denir.
15
4. Element Atomlarinin elektron Dizilimi ve Grup
Iliskisi

• Periyodik Tabloda Grup ve Pperiyot Bulma
• Periyodik tabloda grubu ve periyodu
  bulunmakistenilen elementin, elektron dagilimi
  yapilir.
• Eger elektron dagilimi s orbitaliyle bitiyorsa,
  1A ya da 2A grubu elementidir.
• Eger elektron dagilimi p orbitaliyle bitiyorsa,
  3A,4A,5A,6A VE 7A grubu elementleridir.
• Eger elektron dagilimi d orbitaliyle bitiyorsa, B
  grubu elementleridir.
• Hangi orbitalle bittiginde hangi grup elementi
  oldugu tabloda verilmistir.
• En büyük katsayi periyodu verir.

16
Element Atomlarinin elektron Dizilimi ve Grup
Iliskisi