Prezentacja programu PowerPoint

1
Wstep do spoleczenstwa informatycznego
Dr inz.. Michal Koter
2
Zakres tematyczny wykladu

• Podstawowa budowa i zasada dzialania komputera
• historia komputera
• schemat funkcjonalny komputera
• zasady podlaczania poszczególnych elementów
  skladowych komputera
• zasady pracy z komputerem
• rodzaje i typy systemów operacyjnych.
• Sieci komputerowe
• typy i rodzaje sieci komputerowych
• protokoly wymiany danych w sieciach
  komputerowych
• aktywne i pasywne urzadzenia sieciowe
  (koncentrator hub, przelacznik switch,
  gateway, router)
• rodzaje sieciowych systemów operacyjnych
• archiwizacja danych w sieciach komputerowych.

Dr inz.. Michal Koter
3
Zakres tematyczny wykladu

• Internet
• struktura sieci internetowej
• zasady uzyskiwania polaczenia z siecia
  internetowa
• obsluga przegladarki internetowej
• konfigurowanie i obsluga konta pocztowego
• zagrozenia wynikajace z korzystania z sieci
  internetowej
• typy i sposoby zabezpieczen podczas korzystania z
  sieci internetowej
• Legalnosc oprogramowania
• Podstawowe funkcje i obsluga pakietu biurowego MS
  Office firmy Microsoft
• Alternatywne pakiety programów biurowych
• OpenOffice

4
Definicja informatyki

• Informatyka obejmuje
• dyscypline naukowa i galaz wiedzy, dotyczace
  przetwarzania informacji przy uzyciu srodków
  technicznych (komputerów). Obejmuje m.in.
  podstawy konstrukcji maszyn cyfrowych, podstawy
  programowania, teorie jezyków programowania,
  teorie systemów operacyjnych, podstawy
  organizacji banków danych, teorie sieci
  teleinformatycznych, podstawy uzytkowania
  elektronicznych maszyn cyfrowych. Opiera sie na
  zasobach pojec podstawowych i metod
  zaczerpnietych z logiki formalnej, algebry,
  lingwistyki matematycznej, teorii procesów
  przypadkowych, statystyki matematycznej itp.
• dziedzine dzialalnosci gospodarczej zwiazana z
  produkcja komputerów i ich oprogramowania, budowa
  systemów informatycznych i ich zastosowaniami w
  gospodarce.

5
Historia informatyki
6
Historia informatyki
7
Historia informatyki
8
Historia informatyki
9
Podstawowe zalozenia von Neumanna
 

• Komputer powinien posiadac
• pamiec w której beda przechowywane zarówno dane
  jak i instrukcje z mozliwoscia zapisu i odczytu w
  dowolnej kolejnosci
• jednostke obliczeniowa wykonujaca operacje
  arytmetyczne i logiczne
• urzadzenia wejsciowe pozwalajace na wprowadzanie
  danych i urzadzenia wyjsciowe umozliwiajace
  wyprowadzanie danych
• takie uklady sterujace jego praca, które
  pozwalalyby na interpretacje rozkazów pobieranych
  z pamieci oraz wybór alternatywnych dzialan
  (zmiane kolejnosci rozkazów) w zaleznosci od
  wyniku poprzednich operacji.

10
Definicja komputera
Komputer to uniwersalny system cyfrowy zdolny
do wykonywania pewnego zbioru rozkazów
(róznorodnych operacji elementarnych), w którym
uzytkownik moze okreslic sekwencje wykonywanych
rozkazów konieczna do realizacji postawionego
zadania. Glównymi czesciami skladowymi komputera
sa procesor, pamiec operacyjna, w której jest
zapisany program okreslajacy sekwencje
wykonywanych operacji oraz dane do przetworzenia
oraz uklady wejscia-wyjscia do których sa
przylaczone urzadzenia zewnetrzne umozliwiajace
kontakt komputera z otoczeniem i
uzytkownikiem. Istotna cecha komputera,
odrózniajaca go od innych systemów cyfrowych,
jest mozliwosc zupelnej zmiany realizowanych
przez niego funkcji jedynie przez zmiane programu
w jego pamieci.
11
Schemat systemu komputerowego
12
Ideowy schemat komputera
13
Procesor

• Producenci procesorów
• INTEL
• AMD
• Motorola
• Cyrix
• IDT, Rise, Transmeta, VIA, NEC

• Podstawowe parametry procesora
• czestotliwosc taktowania
• rozmiar magistrali danych
• pamiec podreczna ( typu Cache)

• INTEL
• 8008, 8080, 80286
• 80386, 80486,
• Pentium I, II, III, IV,

• AMD
• Am486
• K5, K6,
• Athlon, Duron, Palomino

14
Pamiec
15
Pamiec
Praktycznie uzywane jednostki na oznaczenie
wielokrotnosci bajtu to 1 kB 1024 B (kB -
kilobajt) 1 MB 1024 kB (MB - megabajt) 1 GB
1024 MB (GB - gigabajt) 1 TB 1024 GB (TB
- terabajt) 1 PB 1024 TB (PB - petabajt)
1 EB 1024 PB (EB - eksabajt) 1 ZB 1024
EB (ZB - zettabajt) 1 JB 1024 ZB (JB -
jottabajt) 1 BB 1024 JB (BB - brontobajt)
1kB 10241
1 024B 1MB 10242
1 048 576B 1GB 10243
1 073 741 824B 1TB 10244
1 099 511 627 776B 1PB 10245 1 125
899 906 842 624B 1EBi 10246 1 152 921 504
606 846 976B
16
Podzial pamieci
Pamiec operacyjna komputera sklada sie z dwóch
rodzajów pamieci pamieci stalej ROM Pamiec ta
sluzy tylko do odczytu to znaczy, ze uzytkownik
moze korzystac z danych zapisanych w tej pamieci,
ale nie moze nic w niej zmienic. Zawartosc
pamieci stalej ustala producent. Zawiera ona
procedury startowe komputera, matryce znaków oraz
inne procedury bez których praca komputera jest
niemozliwa (BIOS). pamiec uzytkownika RAM Pamiec
RAM nazywana pamiecia uzytkownika lub pamiecia o
dostepie swobodnym jest podstawowym rodzajem
pamieci.Teoretycznie komputer moze posiadac
pamiec RAM dowolnej wielkosci.W pamieci
operacyjnej przechowywane sa aktualnie wykonywane
programy, dane poczatkowe dla tych programów oraz
wyniki pracy.Zawartosc pamieci RAM jest zerowana
w momencie zaniku napiecia zasilania.
17
Pamieci zewnetrzne

• Rodzaje pamieci zewnetrznych
• dyski twarde HDD
• dyskietki FDD
• dyski optyczne
• napedy tasmowe
• dyski typu ZIP
• pamieci typu Flash

• Rodzaje dysków optycznych
• CD
• tloczone
• CD R (recordable)
• CD R-W (rewritable)
• DVD
• jednostronne, dwustronne
• jednowarstwowe, dwuwarstwowe
• tloczone
• DVD R
• DVD R W

• Rodzaje dysków HDD
• IDE
• SCSI

18
Budowa dysku elastycznego
19
Budowa dysku twardego
20
Budowa plyty CD
21
Budowa plyty CD-R, CD-RW
22
Plyta DVD
23
Urzadzenia we/wy - klawiatura

• Rodzaje klawiatur
• standardowe (klawiszowe)
• dotykowe (Touch Pad)

24
Urzadzenia we/wy - porty

• Urzadzenia we/wy
• Porty
• - port szeregowy (COM1, COM2, ... COM8)
• - port równolegly (LPT)
• - USB
• - PS/2
• - port podczerwieni, Bluetooth
• Modem
• Karta sieciowa (siec Ethernet (do 1Gbps) ,
  WiFi(do 54Mbps) )
• Inne urzadzenia

25
Urzadzenia we/wy - monitory

• Karta graficzna dostarcza sygnal do monitora
• Podstawowe typy monitorów
• Monitor z kineskopem szklanym z przeplotem, bez
  przeplotu
• Monitor TFT (Thin Film Transistor), LCD (Liquid
  Crytstal Display) kontrast
• Projektory
• Monitory plazmowe

26
Ekran plazmowy
27
Porównanie ekranu CRT i LCD
28
System operacyjny
System operacyjny jest programem ,który dziala
jako posrednik miedzy uzytkownikiem komputera a
sprzetem komputerowym. System operacyjny
nadzoruje i koordynuje poslugiwanie sie sprzetem
poprzez rozne programy uzytkowe, które pracuja na
zlecenie roznych uzytkowników. System operacyjny
wykonuje podstawowe operacje w imieniu procesów
uzytkownika.
29
Podzial systemów operacyjnych

• Pod wzgledem sposobu komunikacji z uzytkownikiem
  rozrózniamy
• systemy tekstowe - komunikujace sie za pomoca
  wydawanych z linni polecen komend (CP/M, DOS)
• systemy graficzne - komunikujace sie za pomoca
  graficznych okienek i symboli (ikon). Obsluga
  komputera polega na manipulowaniu, za pomoca
  kursora myszy lub klawiszami, symbolami które
  odpowiadaja okreslonym zadaniom (Windows, MacOS i
  inne).

30
Rodzaje systemów operacyjnych
DOS Windows 95, 98, Milenium Windows
Workstation Windows 2000 Professional Windows
NT Windows 2000 Server, 2003 Serwer Windows XP
Home Edition, Windows XP Professional OS/2
Wrap Novell Unix Linux
31
Sieci komputerowe
Siecia komputerowa - nazywamy strukture
skladajaca sie ze stacji sieciowych i laczacego
je medium transmisyjnego. W praktyce oznacza to,
ze w tym samym czasie, gdy odbywa sie przesylanie
informacji pomiedzy dwiema stacjami, nie moze
odbywac sie transmisja pomiedzy dwiema innymi
stacjami. Aby informacje wyslane przez okreslona
stacje nadawcza trafily do stacji odbiorczej,
kazda z nich musi miec swój wlasny wyrózniajacy
ja sposród innych stacji zainstalowanych w sieci
adres.
32
Podzial sieci komputerowych

• Rodzaje stacji sieciowych
• stacje robocze -stacje obslugiwane przez
  operatorów
• serwery stacje bezobslugowe
•  
• Podstawowy podzial sieci
• Siec LAN (Lokal Area Network) - siec lokalna
  umozliwiaja wymiane zbiorów informacji i
  komunikatów oraz wspólne uzytkowanie zasobów
  pomiedzy uzytkownikami znajdujacymi sie na
  niewielkim obszarze np. na terenie szkoly,
  zakladu pracy, przedsiebiorstwa.
• Siec WAN (Wide Area Network) siec rozlegla,
  globalna lacza ze soba oddzielne sieci LAN
  uzywajac laczy telefonicznych lub innych mediów
  np. laczy satelitarnych. Sieci WAN lacza ze soba
  geograficznie oddalonych uzytkowników.

33
Protokól komunikacyjny

• Protokolem komunikacyjnym nazywamy zbiór
  formalnych regul i konwencji szczególowo
  okreslajacych mechanizm wymiany danych miedzy
  stacjami polaczonymi medium transmisyjnym.
•  
•  
• Rodzaje protokolów komunikacyjnych
• TCP/IP
• NetBEUI
• IPX/SPX

34
Identyfikacja urzadzenia w sieci

• TCP/IP numer postaci XXX.XXX.XXX.XXX
• Sieci prywatne
• klasa A 10.1.1.1 - 10.254.254.254
• klasa B 172.16.1.1 - 172.31.254.254
• klasa C 192.168.1.1 - 192.168.254.254
• IPX/SPX numer generowany w karcie sieciowej
• NetBEUI - nazwa

35
Podzial sieci

• Podzial sieci ze wzgledu na jej organizacje
• Klient - serwer
• Pear to peaer
• Podzial sieci ze wzgledu na topologie
• Topologia szynowa
• Topologia pierscieniowa (typu ring)
• Topologia gwiazdzista
• Topologia drzewiasta
•  
•  
• Elementy przelaczajace w sieci
• Koncentrator hub
• Hub przelaczajacy switch
• Router
• Bridge
• Gateway

36
Najprostsze polaczenie sieciowe
37
Siec typu szeregowego
Polaczenie z wykorzystaniem kabla wspólosiowego -
tzw. kabla koncentrycznego
38
Siec typu gwiazdzistego
Polaczenie z wykorzystaniem kabla UTP - tzw.
kabla typu skretka
39
Topologia drzewiasta
40
Topologia pierscieniowa typu ring
41
Siec równorzedna typu Peer to Peer
Siec typu gwiazdzistego
42
Siec typu Klient - Serwer
Siec typu gwiezdzistego
43
Dobór systemów operacyjnych
System operacyjny serwera Novell Dopuszczalne
systemy operacyjne stacji roboczych DOS Windows
95, 98, Milenium Windows Workstation Windows 2000
Professional Windows XP Professional Windows XP
Home Edition
44
Dobór systemów operacyjnych
System operacyjny serwera Windows NT Dopuszczalne
systemy systemy operacyjne stacji
roboczych Windows Workstation Windows 95, 98,
Milenium Windows 2000 Professional Windows XP
Professional
45
Dobór systemów operacyjnych
System operacyjny serwera Windows 2000
Server Dopuszczalne systemy operacyjne stacji
roboczych Windows 2000 Professional Windows 95,
98, Milenium Windows Workstation Windows XP
Professional
46
Internet

• internet (dosl. miedzysiec od ang. inter
  miedzy i ang. net siec) to siec komputerowa o
  swiatowym zasiegu laczaca sieci lokalne, sieci
  rozlegle i wszystkie komputery do nich
  podlaczone.
• Standardy internetu regulowane sa przez agencje
  Internet Engineering Task Force (IETF) i
  publikowane w dokumentach RFC.
• Zgodnie z definicja slowa internet oznacza ono
  globalny system informacyjny spelniajacy
  nastepujace warunki
• jest logicznie polaczony w jednorodna siec
  adresowa oparta na protokole IP (Internet
  Protocol),
• jest w stanie zapewnic komunikacje przy uzyciu
  TCP/IP (Transmission Control Protocol/Internet
  Protocol),
• dostarcza, lub wykorzystuje publicznie uslugi
  wyzszego poziomu oparte na komunikacji i
  zwiazanej z nia infrastrukturze.
• Poczatki internetu wiaza sie z ARPANET i siegaja
  konca lat 60.

47
Nazwy domen
www.Nazwa-wlasna.rozszerzenie1.rozszerzenie2
Rozszerzenie1 com - instytucje komercyjne, np.
sony.com (to w USA) .edu - instytucje
edukacyjne, np. fuw.edu.pl (w Polsce) .gov -
instytucje panstwowe, agendy rzadowe .mil -
organizacje wojskowe .net - firmy oferujace
uslugi sieciowe .org - organizacje niehandlowe
48
Nazwy domen
Rozszerzenie 2 pl - Polska .de - Niemcy .it -
Wlochy .fr - Francja .au - Australia .tw -
Tajwan .jp - Japonia
DNS Domain Name Server Serwer nazw domenowych
NASK Naukowa Akademicka Sieckomputerowa www.nask
.pl
49
Poczta elektroniczna
Nazwa_uzytkownika_at_nazwa_serwera

• Informacje niezbedne do prawidlowego
  skonfigurowanie programu pocztowego
• Nazwa konta pocztowego
• Nazwa uzytkownika
• Haslo
• Nazwa serwera POP3 poczty przychodzacej
• Nazwa serwera SMTP poczty wychodzacej

50
Legalnosc oprogramowania
www.bsa.org
51
Typy licencji oprogramowania
Jest to oprogramowanie, które dostepne jest na
pólkach sklepów, dealerów i innych
przedstawicieli producenta. Oprogramowanie takie
sklada sie z licencji na produkt, oryginalnego
opakowania, instrukcji uzytkowania badz
instalacji, a takze zawiera nosnik z programem.
Wszystkie to co znajduje sie w oryginalnym
opakowaniu jest produktem BOX lub inaczej mówiac
detalicznym.
52
Typy licencji oprogramowania
Jest to oprogramowanie, które dostepne jest
wylacznie z towarzyszacym mu sprzetem, a prawo
uzytkowania programu OEM obejmuje tylko i
wylacznie sprzet, z którym zostal zakupiony. Pod
zadnym pozorem nie wolno tworzyc kopii
oprogramowania OEM oraz uzywac go na innym,
anizeli towarzyszacym, sprzecie.
Sprzedaz samych licencji na oprogramowanie.
53
Typy licencji oprogramowania

• Freeware oprogramowanie, które mozna uzywac i
  rozpowszechniac bez oplat ale nie wolno
  modyfikowac. Zdarzaja sie ograniczenia czasem
  dozwolone jest wykorzystanie programu wylacznie
  do celów prywatnych albo nie wolno go
  rozpowszechniac.
• Adware programy tego typu wyswietlaja
  informacje reklamowe podczas uzywania. Klasyczne
  adware jest czesto rodzajem shareware, które moze
  byc uzywane darmowo kosztem wspomnianej
  niedogodnosci. Przykladem jest tu przegladarka
  internetowa Opera. Adware innego typu to rodzaj
  spyware, które zawiera reklamy i czesto jest
  instalowane bez zgody uzytkownika.
• Spyware zbiera dane uzytkownika komputera
  oraz/lub numery kart kredytowych dla celów
  marketingowych . Czesto ( o ile nie zawsze)
  instaluje sie w komputerze bez zgody uzytkownika.
  
• Crippleware ograniczona wersja programu, która
  moze byc uzywana darmowo. Korzystanie z pelnej
  wersji wymaga zakupienia programu (patrz
  shareware).
• Cardware (lub Postcardware) darmowe
  oprogramowanie, którego autor prosi o przyslanie
  podziekowania w formie karty pocztowej. Licencje
  te wprowadzil Aaron Giles, autor programu
  JPEGView.
• Sisterware osobliwa forma freeware'u,
  zastosowana chyba w jednym tylko programie
  (organizatorze) Unforgiven Organizer, którego
  wloski autor, Carmelo Faraci - chyba zartobliwie
  - naklada na uzytkownika obowiazek przedstawienia
  mu wlasnej siostry.

54
Typy licencji oprogramowania

• Trialware - program po zainstalowaniu jest w
  pelni sprawny i dzialaja wszystkie jego
  komponenty, ale tylko przez okreslona ilosc czasu
  od dnia jego zainstalowania w systemie
  (przecietnie 30 do 90 dni), po tym okresie o ile
  uzytkownik nie wprowadzi zakupionego u producenta
  specjalnego kodu, program przestaje sie
  uruchamiac i trzeba go odinstalowac, przyklad
  Paint Shop Pro.
• Demo - program po zainstalowaniu nie ma zadnych
  ograniczen czasowych, ale za to czesc jego
  funkcji jest niedostepna (nieaktywna), co
  pomniejsza jego wartosc dla uzytkownika, ale daje
  ogólny poglad na jego mozliwosci. Zakupienie u
  producenta kodu rejestracyjnego odblokowuje
  niedostepne opcje czyniac program w pelni
  uzytecznym.

55
Typy licencji oprogramowania

• Shareware wymaga oplaty po uplywie pewnego
  okresu próbnego, gdy uzytkownik moze przekonac
  sie o przydatnosci programu. Czesto wiaze sie to
  z ograniczona liczba uruchomien programu, czasem
  zobowiazanie do zaplaty nie jest wymuszane w ten
  sposób, a pozostawione jako problem moralny dla
  uzytkownika.
• Careware (lub Charityware) program typu
  shareware, którego autor wymaga wplacenia pewnej
  sumy na rzecz wskazanej instytucji charytatywnej.
  
• Nagware program (zwykle shareware), który w
  pewnych odstepach czasu wyswietla komunikat
  przypominajacy o obowiazku wniesienia oplaty
  rejestracyjnej, zmuszajacy do chwilowego
  przerwania pracy z programem celem jest
  "zmeczenie" uzytkownika, zniechecenie go do
  korzystania z programu bez rejestracji.
• Warez rozpowszechnianie istniejacych programów
  komercyjnych przez osoby trzecie z naruszeniem
  praw licencyjnych.
• Abandonware program uzywany i rozpowszechniany
  z naruszeniem licencji, tak jak warez, który nie
  jest juz sprzedawany i rozwijany przez
  producenta. Wlasciciele praw do programu moga
  dochodzic swoich praw lub nie. Na ogól pod
  pojeciem tym kryja sie starsze wersje programów
  komercyjnych.

56
Typy licencji oprogramowania
GNU General Public LicensePowszechna Licencja
Publiczna GNU (GNU General Public License) jest
jedna z licencji wolnego oprogramowania, która
zostala sformulowana w 1988 przez Richarda
Stallmana i Ebena Moglena na potrzeby Projektu
GNU. Wersja 2 licencji GNU GPL zostala wydana w
roku 1991.Celem tej licencji jest przekazanie
uzytkownikom praw do uruchamiania programu w
dowolnym celu (wolnosc 0), analizowania dzialania
programu i dostosowywania go do swoich potrzeb
(wolnosc 1), kopiowania (wolnosc 2) oraz
udoskonalania i publikowania wlasnych poprawek
(wolnosc 3) programów i kodu zródlowego tych
programów, których programisci postanowili wydac
je w oparciu o ta licencje.Licencja typu Public
Domain(ang. dobro publiczne) ogól tekstów,
zdjec, muzyki, dziel sztuki, oprogramowania itp.,
które na skutek decyzji twórcy, braku
spadkobierców lub uplywu odpowiedniego czasu
staly sie dostepne do dowolnych zastosowan bez
ograniczen wynikajacych z przepisów prawa
autorskiego.W sferze public domain brak jest
jakichkolwiek praw majatkowych (zwiazanych z
uzywaniem, kopiowaniem, rozpowszechnianiem itd.),
kazde dzielo do niej nalezace moze byc uzywane w
jakikolwiek sposób. Termin public domain jest
czesto blednie wiazany z programami typu freeware
lub shareware, jednak niekiedy wiaze sie z
pracami udostepnianymi jako open source/open
documentation
57
Free software Open software
Ruch Open Source rózni sie w swej filozofii od
ruchu wolnego oprogramowania. Ruch Open Source
zostal zainicjowany przez Erica Raymonda i Bruca
Perensa, którzy utworzyli Inicjatywe Open Source
(OSI). Ich celem bylo (1) zwrócenie uwagi na
istotne korzysci praktyczne zwiazane z publiczna
dostepnoscia kodu zródlowego i (2)
zainteresowanie duzych firm programistycznych
oraz technologicznych tym pomyslem. Uwazaja oni,
ze termin open source pozwala uniknac niejasnosci
zwiazanych ze slowem "free" (wolny) w nazwie free
software. Ruch wolnego ( Free software)
oprogramowania kladzie szczególny nacisk na
etyczne aspekty takiego podejscia, uznajac jakosc
oprogramowania jako produkt uboczny dzialania
etycznego. Ruch Open Source wysuwa natomiast jako
wartosc najwyzsza jakosc techniczna, traktujac
dzielenie kodu z innymi jako srodek do
osiagniecia tego celu. Wobec róznic w podejsciu
do tego zagadnienia, FSF dystansuje sie zarówno
od ruchu Open Source, jak i pojecia "Open
Source".