Morfologi: sambungan kuliah

1
Morfologisambungan kuliah
2

• Pembentukan Kata
• Kata Tunggal
• Kata Terbitan
• Kata Majmuk
• Kata Ganda
• Penggolongan Kata
• Kata Nama
• Kata Kerja
• Kata Adjektif
• Kata Tugas

3
3. Kata majmukProses yang merangkaikan dua
kata dasar atau lebih dan bentuk yang terhasil
membawa makna tertentu.Kata majmuk dieja
terpisah antara bentuk-bentuk binaannya.Tidak
boleh menerima sebarang penyisipan.Terdapat 3
kelompok kata majmuk iaitu a) Rangkaian kata
bebas b) Istilah khusus c) Maksud kiasan
4

• Jenis Kata Majmuk
• a)Rangkaian kata bebas
• Contoh biru laut
• Air hujan bom tangan
• Nasi minyak kapal terbang
• Luar biasa Meja tulis
• Bandar raya kuning langsat
• Ada juga kata yang digunakan sebagai gelaran.
• Contohnya-
• Perdana Menteri, Duta besar, Raja Muda,
  Setiausaha Politik

5

• b) Istilah khusus
• Contohnya-
• Model linear, garis pusat, lesung sendi, kanta
  tangan, segi tiga, pita suara,
• darah panas, kemas kini, urus setia, lut sinar.

6

• c). Maksud kiasan.
• Contohnya-
• Kaki ayam, buah hati, duit kopi, anak emas,
  tumbuk rusa, berat tangan.
• d). Bentuk mantap ada 29 p.p
• dieja tidak terpisah
• Contohnya
• Antarabangsa, beritahu, jawatankuasa,
  pesuruhjaya, tandatangan,
• tanggungjawab, olahraga, matahari.

7

• 4. Kata Ganda
• Merupakan bentuk kata yang digandakan
  untuk menghasilkan makna jamak atau banyak.
• Boleh dipecahkan kepada 3 jenis iaitu
  
• a) Ganda penuh
• Kata dasar yang dieja penuh perkataan.
• lt pulau-pulaugt
• lt cantik-cantik gt
• lt minum-minum gt

8

• b) Ganda Separa
• Sebahagian kata dasar yang digandakan. Boleh
  berlaku pada hadapan atau belakang kata dasar.
• laki-laki ? lalaki ? lelaki
• siku-siku ? sisiku ? sesiku
• rambut-rambut ? rarambut ?
  rerambut

9

• c) Ganda berentak
• Proses menggandakan kata dasar mengikut
  rentak bunyi tertentu dalam kata dasar itu.
• Dalam penggandaan berentak, seluruh kata dasar
  digandakan dan bunyi-bunyi tertentu diulang atau
  diubah.

10

• Penggandaan yang mempunyai ciri-ciri persamaan
  pada bunyi bunyi vokal
• tertentu, iaitu terdapat ciri-ciri keharmonian
  vokal.Contohnya
• lt sayur-mayur, kuih-muih, selok-belok, hina-dina,
  hiruk-pikuk, tungkus-lumus gt

11

• Penggandaan berentak pengulangan konsonan
• Penggandaan yang mempunyai ciri-ciri persamaan
  pada bunyi- bunyi konsonan tertentu.
• Contohnya
• lt gunung-ganang, bukit-bukau,
  kayu-kayan, bolak-balik, batu-batan gt
• Penggandaan berentak bebas
• Penggandaan yang tidak mengandungi ciri-ciri
  persamaan pada bunyi vokal atau konsonan.
  Contohnya
• lt anak-pinak, saudara-mara,
  lintang-pukang,

12
PENGGOLONGAN KATA

• Terdapat 4 golongan kata dalam BM
• Kata nama
• Kata kerja
• Kata adjektif/sifat
• Kata tugas

13

• 1)KATA NAMA
• Sejumlah perkataan yang boleh menjadi unsur inti
  pada binaan frasa nama dan selalunya perkataan
  ini merujuk kepada manusia, flora dan fauna,
  tempat, benda.

14
Jenis-jenis Kata Nama

• a)Kata nama khas
• Merujuk pada nama sesuatu benda yang khusus dan
  ejaannya berpangkalkan huruf besar. Cont Jeny,
  Si Belang, Toyota, Paris.
• b) Kata Nama Am
• Perkataan yang merujuk benda-benda atau
  perkara-perkara yang umum sifatnya. Cont
• pokok, basikal, bola, kereta, rumah dll.

15

• c) Kata Ganti Nama
• Merujuk kepada kata yang menggantikan sesuatu
  nama.KGN boleh dibahagikan kepada dua jenis
  iaitu
• i) Kata ganti nama Tunjuk. Cont itu ini.
• ii) Kata ganti nama Diri. Terbahagi 2 jenis
• -Kata ganti nama diri Orang
• Kata yang merujuk kepada manusia. Kata
  jenis ini boleh dibahagikan kepada tiga
  jenis
• -KGN orang pertama.Cont Saya , beta, patik,
  kami, kita
• -KGN orang kedua.Cont Anda, kamu,
  awak, engkau.
• -KGN orang ketiga.Cont ia, dia, mereka,
  nya.
• -Kata ganti nama diri Tanya
• kata yang berfungsi menanyakan benda, perkara
  atau manusia. Contohnya siapa, apa,
  mana.

16

• 2) KATA KERJA
• Merupakan kata yang menunjukkan sesuatu
  perbuatan/keadaan.
• Perbuatan baca, lari, lompat
• Keadaan menggembirakan, memilukan
• Kata Kerja Terbah. 2 jenis
• Kata kerja Transitif
• Kata kerja Tak transitif

17

• KK Transitif- iaitu KK yang memerlukan objek
  untuk melengkapkan maksudnya. Cont
• -membaca buku (objek)
• -menjawab surat (objek)
• -menjatuhkan pen (objek)

18

• Permasalahan KKT
• Pengguguran objek
• - Dia merembat ke arah pintu gol.
• - Berita itu amat menyedihkan.
• ii) Pemisahan objek
• - Mereka menjelaskan tentang hal itu.
• - Dia merahsiakan mengenai perkara itu

19

• b) KK Tak Transitif- iaitu KK yang tidak
  memerlukan objek. Cont
• -pulang
• -tidur
• -bangun
• -menangis

20

• 3) KATA SIFAT
• Merupakan kata yang dapat memberi penerangan
  tentang sifat atau ciri sesuatu benda.

21

• Jenis Kata Sifat
• Kata sifat keadaan, contohnya baik, cerdik,nakal,
  buas, sihat, tegas, sibuk.
• Kata sifat warna, contohnya hitam, putih, kuning,
  ungu, kelabu.
• Kata sifat ukuran, contohnya panjang, pendek,
  kecil, tebal, cetek, dalam, tohor.
• Kata sifat bentuk, contohnya bulat, leper, nipis.
• Kata sifat pancaindera,
• -rasa ( sedap, manis, lazat, masam),
• -pandang ( cantik, molek, hodoh, ayu),
• -dengar (merdu, mersik, nyaring, bising),
• -bau ( harum, wangi, busuk, hapak),
• -sentuh ( halus, licin, keras, kasar, lembut)
• 6. Kata sifat cara, contohnya cepat, laju, lambat
• Kata sifat perasaan, contohnya rindu, geram,
  sayang
• Kata sifat jarak, contohnya jauh, dekat, hampir
• Kata sifat waktu, contohnya segera, silam, lewat,
  awal

22

• 4) Kata Tugas
• Merupakan perkataan yang melaksanakan fungsinya
  dalam predikat / ayat. Ant.Jenis
• Kata hubung
• Cont dan, sambil, yang, lalu dll
• Kata nafi
• Cont tidak, bukan
• Kata pemeri
• Cont ialah, adalah
• Kata sendi nama
• Cont di, dari, dalam

23
Analisis Struktur Kata

• Dunia
• memutih
• Peninggian
• Mempertahankan
• Juruselam
• lelangit
• Selesema

24
Contoh Analisis

• Mempertahankan
• Kata tunggal tahan
• Menerima imbuhan awalan per
• Menerima imbuhan apitan mem-kan
• Jumlah morfem
• a) Morfem bebas 1
• b) Morfem terikat 3
• v) Kelas kata kata kerja

25

• Memutih
• Kata tunggal putih
• Hukum ptks iaitu
• p ? m, t ? n, k ? ng dan s ? ny
• putih mutih
• tulis - nulis menulis
• Menerima imbuhan awalan me iaitu
• me mutih
• Menjadi memutih
• ATAU

26

• Memutih
• Kata dasar putih
• Hukum ptks iaitu
• p ? m, t ? n, k ? ng dan s ? ny
• putih mutih
• Menerima imbuhan sisipan em iatu
• m em utih
• Menjadi memutih
• Jumlah morfem Bebas 1, terikat 1

27
Tugasan 2 Analisis Perkataan

1. Imbuhan awalan
2. Imbuhan apitan
3. Imbuhan sisipan
4. Gandaan separa
5. Kata majmuk