Title: Do
1Kontrasepsiyonda Güncel Görüsler
- Doç. Dr. Muammer DOGAN
- Dr. Zekai Tahir Burak Kadin Sagligi Egitim ve
Arastirma Hastanesi
2- Tibbi problemli olgularda kontraseptif yöntem
seçimi - Kullanilan kontraseptifin sagladigi sekonder
yararlar
3Kontrasepsiyon Yöntemlerine Baslamada Uygunluk
Kriterleri WHO
-
- 1- Güvenle kullanilabilir.
- 2- Kullanilabilir.
- 3- Ilk tercih degil.
- 4- Kullanilamaz .
4Kontrasepsiyondaki Yeni Gelismeler
- Yeni kombine OCs formulasyonlari
- Kontraseptif vaginal halkalar
- Transdermal kontraseptifler
- Subkutan yeni implant sistemler
- Histeroskopik sterilizasyon teknikleri
- Acil kontrasepsiyon
5- Tibbi Problemli Olgularda Kontraseptif Yöntem
Seçimi
6HIPERTANSIYON
- Kr. olgularda rölatif MI ve inme riski artar.
- OCs-Kontrol altindaki ve lt35 yas olgularda
kontrollü olarak kullanilabilir. - P Hap- KB yükselmesi ve kardiak risk artisina
dair bilgi yoktur. Güvenle kullanilabilirler.
7(No Transcript)
8DM
- OCs- 35 yastan genç, sigara içmeyen, vasküler
hastalik, nefropati, veya retinopati gibi end
organ hasari olmayan hastalarda güvenle
kullanilabilir. - IUD, P Hap, DMPA, Etonogestrel Implant
Güvenlidirler. Hatta ek risk faktörleri olan
olgularda daha iyi seçenek olabilirler.
9OBEZITE
- OCs Hem P hem de kombine haplarin
etkinliklerinin azalabilme olasiligi varsa da,
hala bariyer yöntemlerinden daha etkin kabul
edilmektedirler. Bariatrik cerrahi geçiren
olgularda kullanilmaz. VTE riski X 3 - DMPA Kilo alma riski artar. End. hiper. karsi
koruma saglar. - Etonogestrel Implant Kan düzeyi düsse de
etkinligi azalmamaktadir. - IUD ve Mirena (End. hip. koruma) Etkinlikte
azalma olmamaktadir.
10BAS AGRISI
- OCs Gerginlik bas agrisinda inme riski
artmadigindan kullanilabilir. Migren de OCs
kullanilmasa da inme riskinde 2.5-3 kat artma
riski vardir. Aurali tipte risk daha da artar. - Aurali migren, gt35 yas, sigara içimi, OCs ile
siddetlenen migren olgularinda kullanim
kontrendikedir. - P içeren yöntemler, IUD ve bariyer yöntemleri
güvenle kullanilabilir.
11EPILEPSI
- Antiepileptikler (carbamazapine, oxcarbazapine,
phenytoin, phenobarbital, topiramate) KC
cytochrome P-450 sistemini indükler, steroid
hormon klirensi artar ve kontraseptif etkinlik
düser. Mutlaka kullanilacaksa 50µg EE içeren
formulasyonlar ve kondom gibi ek yöntemlerle
birlikte kullanilmalidir. Mini pill ve implantlar
da bu nedenle ilk tercih degillerdir. - Mirena, DMPA ve IUD güvenli ve etkindir.
12Trombojenik Mutasyon
- IUD-Bariyer-Sterilizasyon Kategori 1
- Progesteron hap Kategori 2
- OCs Kategori 4
-
-
13HIV
- IUD (HIV hastada PID riski artmazken AIDS in
son dönemi PID riski tasir) ve hormonal
kontrasepsiyon progresyon riskinde artis
yapmamaktadir.
14- Kullanilan Kontraseptifin Sagladigi Sekonder
Yararlar
15Over Kanseri
- OCs kullananlarda kullanmayanlara göre
epitelyal-nonepitelyal over Ca riski 46, tüm Ca
riski 12 azalir. - (özgt 8 yil-15 yil sürer)
Hannaford PC, 2007. -
16Endometrium Kanseri
- OCs kullananlarda kullanmayanlara göre
endometrial Ca riski 42 azalir.(15 yil
sürer) (P etkisi) Hannaford PC, 2007. - LNG-IUS veya DMPA in da yeterli bilgi yoksa da
teorik ayni etkisi vardir. -
-
17Endometrial Hiperplazi
- LNG-IUS geriletir
- (atipik hiperplazi ve meme Ca tedavisinde
kullanilan TMX in indükledigi hiperplazi dahil).
Rose GL 2001, Wildermeersch D 2003.
18TMX-Endometrial Etki
- LNG-IUS TMX in endometrium üzerindeki olumsuz
etkisinden desidüal reaksiyon olusturarak koruma
saglar. Chan SS 2007. - Bu tip hastalarda LNG-IUS tercih edilmesi,
düzensiz kanamalarin tekrarlayan endometrial
örneklemelerle sik sik denetlenmesini engeller.
P un meme Ca rekürrensini arttirmadigi kabul
edilse de, son karar için daha çok bilgiye
gereksinim vardir.
19Over Kisti
- Eski çalismalarda yararli etkisi gösterilmis
olsa da, günümüzde bekleme tedavisine göre OCs
kullaniminin over kistlerinin regresyonunu
hizlandirici bir etkisi olmadigina
inanilmaktadir. - DMPA in ovaryan supresyon yaparak over
kistlerine karsi koruyucu oldugu düsünülse de, bu
bilgiyi onaylayan veya çürüten bir klinik çalisma
yoktur.
20Siddetli Mestrüel Kanama
- LNG-IUS oldukça etkilidir. Menstrüel
kanamadaki - 71-96 oraninda azalma en az 6 ay sonra
görülür. Stewart A 2001. - Histerektomi ile karsilastirildiginda hayat
kalitesi daha yüksek ve ucuz bir tedavidir. - Lethaby AE,2005.
- OCs kanama miktarini 43 azaltir. (gtNaproksen
,lt Danazol) Sürekli kullanim arastirilmamistir
ama teorik olarak daha etkili. Archer DF,2006. - DMPA çalismasi yok. 12 ay sonra amenore
gelismesi avantaj olabilir.
21Myoma Uteri
- LNG-IUS- Düzensiz fazla kanamalar,
histerektomiye gitme gerekliligi azalir. Atilma
riski daha fazladir (kontraktilite artisi). Myom
volümü azalmaktadir. (Tartismali) Grigorevia
V,2003. - OCs ve DMPA- Myoma bagli kanamalari kullanim
süresinin artisina paralel olarak
azaltabilmektedir. Venkatachalam S,2004
22Endometriozis
- LNG-IUS minimal ve mild olgulardaki pelvik
agri-dismenore siklik ve siddetine düzeltici
etkisi vardir. Lockhat FB,2004 Bahamondes
L,2007. - Endometriozis stage inde düzelme ve adenomyozis
varsa hacminde azalma olmaktadir. (Bilgi birikimi
yetersiz) Gomes M,2007. - OCs dismenore siddetinde azalma. Yanit
alinamamasinda kontinü kullanim önerilmektedir. - Davis L, Cochrane Database Syst Rev 2007.
23Endometriozis
- DMPA IM- Agriyi danazol, GnRH-a ve OCs ile
benzer etkinlikte azaltir. - DMPA SC- Agriyi GnRH-a ile benzer etkinlikte
azaltir. (Ama avantaji hipoöstrojenik yan etki ve
KMD de azalma daha az-gelecek vaat
etmektedir) Crosignani PG,2006 Schlaff
WD,2006. - Desogestrel-only pill- Agrida yarar
saglayabilir. Razzi S,2007. - Implanon- Endometriozis semptomlarinin
azalmasinda yarar saglayabilir. Yisa SB,2005. -
-
24Akne ve Hirsutizm
- OCs- (Özellikle anti-androjenik progestajen
cyproterone acetate içerenlerde) - Akne lezyonlarinin sayi ve siddetinde azalma
- Arowojolu AO,Cochrane Database Syst Rev 2007.
- Hiperandrojenemide düzelme (T?,SHBG ?)
- PCOS daki karsilanmamis E2 ile artan
endometrial hiperplazi ve Ca riskinde azalma.
Obezlerde artmis KVH ve tromboemboli riski
nedeniyle kontrendike olup, endometrial koruma
LNG-IUS ile yapilabilir. -
25Premenstrüel Sendrom
- OCs-Ovülasyon supresyonu ile yakinmalarda azalma
- (özellikle anti-androjenik ve anti
mineralokortikoid drospirenone içeren) - Lopez LM, Cochrane Database Syst Rev
2008 - Transdermal E2 patch- PMS tedavisinde sik
kullanilir. P verilmeli. Oral P, PMS u
indükleyebilir. Yerine LNG-IUS kullanilabilir.
26Menapoz
- HRT kullanilan hastalarda (oral veya transdermal
E2) LNG-IUS kullanimi endometrial koruma için çok
uygundur. Wildemeersch D,2007. - E2P tedavisi sadece E tedavisine göre meme Ca
riskini daha fazla arttirmaktadir. Bu açidan daha
az riskli E2 kullaniminin, intrauterin P
sistemleri ile kombine edilmesi çok daha
uygundur. Beral V,2005.
27Prematür Menopoz
- Osteoporoza yönelik korunma için E
replasmaninin HRT yerine OCs ile yapilmasi iyi
bir alternatiftir. 40 yas üstünde düsük doz
E(15-20 µg) içeren formlar kullanilmalidir.
28Kontrasepsiyondaki Yeni Gelismeler
- Yeni kombine OCs formulasyonlari
- Kontraseptif vaginal halkalar
- Transdermal kontraseptifler
- Subkutan yeni implant sistemler
- Histeroskopik sterilizasyon teknikleri
- Acil kontrasepsiyon
29Yeni OCs Formülasyonlari
- 1. Düsük ve ultra düsük dozlu estrojen
- 2. Daha güvenli olan progestinlerin kullanima
sunulmasi - a) Androjenitesi daha az olan 19-nortestosteron
progestinlerin kullanimi - b) Nonsteroidal progestin drospirenon
- 3. Tek basina progestin kontrasepsiyonu
- Oral kontraseptiflerin kompliansini artirmak için
Quick Start metodu - Uzamis siklus rejimleri
- 4. Steroid ve nonsteroid progesteron
agonistleriSelektif progesteron reseptör
modülatörleri (SPRM)
30Zaman içerisindeki estrojen dozundaki azalma
Estrojen Dozu (mg)
Ilk kullanim yili
Mestranol içeren oral kontraseptifler
31Progestinlerin Siniflandirilmasi
32 Drospirenon
- Spironolakton analogudur.
- Major antimineralokortikoid etkilidir.
- Su ve tuz retansiyonu
- Kan basinci
- Parsiyel antiandrojenik etkili (Cyproteron
asetatin 30u) - DRSP/EE 3 mg drospirenon içerir, 25 mg
spironolaktona esdegerdir. - 100-200 mg spironolakton ödem ve hirsutism
- 50-100 mg esansiyel hipertansiyon
33Hormon Alinmayan Intervali Kisaltan Rejimler
Ticari isim Estrojen dozu Progestin dozu Rejim
Seasonale 30 mg EE 150 mg levonorgestrel 84/7
SeasoniqueTM 30 mg EE 150 mg levonorgestrel 84/77 gün 10 mg EE
Yazz 20 mg EE 3 mg drospirenone 24/4
Loestrin 24 Fe 20 mg EE 1 mg noretindron asetat 24/44 gün demir
Lybrel 20 mg EE 90 mg levonorgestrel 365 gün (non-siklik kontinü günlük doz)
3484/7 Oral Kontraseptif Uzamis Siklus Rejimlerinde
Zaman Içinde Yikilma Kanamasi ve Lekelenmenin
Azalmasi
30 mg etinil estradiol / 150 mg levonorgestrel
Siklus Boyunca Yikilma Kanamasi / Lekelenme
Günleri Ortalama Sayisi
Siklus
Gün
1-84
92-175
183-266
274-357
35Hormon Aliminda Uzayan Sikluslar
- 17 çalismanin 6si kabul edilmistir.
- 28 günlük ile uzun sikluslar karsilastirilmis
- Kontraseptif etkinlik ve güvenlik profilleri
benzer - Kompliansta farklilik yok
- Kullanicilar her iki rejimden de memnun.
- Cochrane Database Syst Rev 2005.
36Kontraseptif Vaginal Halkalar
- Kontraseptif Vaginal Halka Teknolojisi
- 1. Vaginal epitelden steroid absorbsiyonu
hizlidir. - 2. Vaginal halkalar steroidlerin sabit bir hizla
salinimina uygun sekilde dizayn edilebilir. - 3. Vaginal halkanin kullanimi, kullanici
tarafindan kolayca kontrol edilebilir. - 4. Vaginal halka koitus sirasinda yerinde
kalabilir ya da maksimum 2 saat süreligine
çikarilabilir.
37Kontraseptif Vaginal Halkalar
- Her siklus için bir halka
- Rejim 3 hafta kullan, 1 hafta ara ver
- Günlük salinim
- 15 mg EE
- 120 mg etonogestrel
- Mensesin ilk 5 günü içinde veya gebelik ekarte
edilerek de baslanabilir
NuvaRing
38Vaginal Kontraseptif Avantajlari
- Kullanici kontrollü
- Kolayca yerlestirilip çikartilabilir
- Aylik metod
- Her gün dikkat etmeye gerek yok
- Sabit serum hormon seviyelerini saglayan kontinü
salinim - En düsük EE dozu
- Absorbsiyonla ilgili gastrointestinal
problemlerden uzak - Hepatik first-pass etki yok
- OCs ile karsilastirildiginda genital
semptomlarla ilgili bir farklilik yok - Vaginal islaklik daha fazla rapor edilmis
- (diger vaginal parametrelerde candida, vaginal
pH farklilik yok)
Veres S 2004.
39Vajinal Kontraseptif Halka Etki Mekanizmasi
- NuvaRing ovulasyonu inhibe etmektedir.
- FSH düsük konsantrasyonda bulunmustur.
- LH surgeü izlenmemistir.
- Progesteron seviyeleri düsük bulunmustur. (lt2.9
nmol/L) - Kullanimin birakilmasindan sonra ovulasyon hizla
geri dönmektedir.
Mulders TM, 2001.
40Kontraseptif EtkinlikNuvaRing Avrupa Çalismasi
Gebelik Siklus Pearl Indeksi 95 Cl
6 12109 0.65 0.24-1.41
Roumen ,2001.
41Kontraseptif Halka TolerabiliteYan Etkiler
Yan etkiler Kullanici si
Bas agrisi 5.8
Vajinit 5.6
Lökore 4.8
Halkayla ilgili yakinmalar 4.4
Kilo alma 4.0
Bulanti 3.2
Akne 2.0
Dieben TO, 2002.
42Irregüler Kanama NuvaRing V OCs karsilastirmasi
Irregüler kanama insidansi ()
Siklus
/ Anlamli fark
Scientific communication ESC 2004.
43NES/EE Dizayn
- Nestorone / Etinil Estradiol (150/15 mg gün)
Vaginal Halka
Ara yüzey 8.4 mm
NES/EE çekirdek
NES çekirdek
56 mm
Halka 1 yil süreyle etkili 3 hafta vajinada, 1
hafta kanama olmasi için çikariliyor Population
Council, halen Faz III çalismalari yapiliyor.
44Kontraseptif Vaginal Halkalar
- Laktasyondaki kadinlar için vaginal halka
- 1. NES içerenler (6 ay devamli kullanim)n180,
RCT, doz bulma çalismasi NES dozu Devam
oranlari 50 mg/gün 84.8 75 mg/gün 76.7 100
mg/gün 73.2Ovulasyon her dozda da inhibe olmus
(plt10nmol/L)
2. Naturel progesteron hormonu içerenlerBu halka
HRTde progestin gereken kadinlarda da
kullanilabilir.
45Transdermal (TD) Kontraseptifler
- Kontraseptif patchler
- TD jeller
- TD spray kontraseptifler
46Transdermal Kontraseptif Patch
- Hormonlar kontinü sistemik dozda salinir.
- 150 µg norelgestromin
- 20 µg EE
- Kontraseptif hormonal seviyelere patchin
yerlestirilmesinden 48 saat sonra hizla ulasilir. - Haftalik kullanim (7 gün)
- Gastrointestinal sistem by-pass edilir.
Abrams LS. 2001, Abrams LS, 2001, Creasy GW, 2001.
47Transdermal Kontraseptif Sistem
- 3-patch sistem
- 3 hafta süreyle her hafta 1 patch uygulanir
- Her bir patch haftanin ayni günü uygulanir
- 1 hafta patch uygulanmaz
Patch 1
Patch 2
Patch 3
Patch Ø
Yeni siklus baslanir
28 gün siklus
28 gün siklus
Hafta 5
Hafta 1
Hafta 2
Hafta 3
Hafta 4
48TD Kontraseptif Patch
- Boyut 20 cm2
- 3 kattan olusur
- Iç kisim uygulama aninda çikarilir
- Hormonlu adeziv tabaka
- Distaki koruyucu polyester tabaka
- Kalçaya, kolun üst dis yüzüne, üst abdomen
bölgesine, meme disindaki üst gövde bölgesine
uygulanabilir.
49TD Patch Avantajlari
Kullanici kontrollü, basit, haftalik
uygulama Kontraseptif etkide hizli
reversibilite 3 ay kullanim sonrasi düzenli
sikluslar Kolay baslama ve sonlandirma
50TD Patch Dezavantajlari
Uygulama bölgesinde reaksiyon. 90 kilonun
üzerindeki kadinlarda çok etkin
degildir. Kullanimin ilk 2 ayinda memede
agri Diger yan etkiler OCslerde görülenlerle
benzerdir. Patchin disaridan görülmesi bazi
kullanicilar tarafindan istenmeyebilir. HIV veya
STDye karsi koruyuculuk saglamaz.
51Transdermal Kontraseptif Patch Etkinlik
22,160 Siklus Gebelik Sayisi Gebelik Olasiligi
Metod Basarisizligi 12 0.8
3 0.6
52Transdermal Kontraseptif Patch Yan Etkiler
Yan Etki Hasta Sayisi () Hasta Sayisi ()
Yan Etki Ortho Evra Patch (n812) Triphasil Oral Kontraseptif (n605) P Degeri
Bas agrisi 178 (21.9) 134 (22.1) 0.95
Bulanti 166 (20.4) 111 (18.3) 0.34
Uygulama bölgesinde reaksiyon 164 (20.2)
Memede agri 152 (18.7) 35 (5.8) lt0.001
Üst respiratuar enfeksiyon 108 (13.3) 108 (17.9) 0.02
Dismenore 108 (13.3) 58 (9.6) 0.04
Abdominal agri 66 (8.1) 51 (8.4) 0.85
53Transdermal Kontraseptif PatchVenöz
Tromboemboli Riski
Odds Ratio 95 CI
Jick SS, 2006 0.9 (0.51.6)
Cole JA,2007 2.4 (1.15.5)
54Transdermal Kontraseptif Patch
- FDA Önerisi
- 2006da 2 epidemiyolojik çalismada artmis VTE
saptanmasi, risk faktörlü kadinlarin patch
kullanimlarinin tekrar gözden geçirilmesine neden
olmustur. - Etkinlik
- OCs kullanicilariyla karsilastirildiginda daha
yüksek komplians bulunmustur.
55Transdermal Kontraseptif Jel
Transdermal Kontraseptif Sprey
Nestorone Naturel E2 Avantaji Natürel E2ün
VTE riski, orale göre 4 kat daha azdir. Sprey
teknolojisi rölatif olarak düsük maliyetlidir.
56Progestinli Intrauterin Sistemler
- Levonorgestrel-Releasing Intrauterine System
(LNG-IUS, Mirena) - 24 saatte 20 µg levonorgestrel salgilanir
- Kullanim süresi 5 yil
- Kullanicilarin 0.1inde ilk kullanim yilinda
gebelik görülebilir - Servikal müküste kalinlasma
- Sperm fonksiyonu inhibisyonu
- Endometriumda incelme
- Fertilizasyon inhibisyonu
57Kontraseptif Implantlar
- Implanon
- Tek çubuk implant (4 cm uzunluk ve 2 mm
çapta)Etilen vinyl asetattan yapilmistir ve 68
mg etonorgestrel (desogestrelin aktif
metaboliti) içerir. - Kullanim süresi 3 yil
- Pearl indeks 0.38
Levonorgestrel iki çubuklu (Jadelle, 5
yil) Nestorone (NES) Tek çubuk (Population
Council, 2 yil) Elcometrine Tek çubuk (6
ay) Nomegestrol asetat Tek çubuk (Uniplant, 1
yil) Capronor Biodegredable Levonorgestrel (1
yil)
58Kontraseptif Implant
- Etonorgestrelin serum seviyeleri implantin
yerlestirilmesinden hemen sonra artar - Fertilite çabuk geri döner.
- Menstrual sikluslar 3 ay içinde baslar.
- Estrojen içermez.
- Laktasyondaki kadinlar için 6. postpartum
haftadan itibaren uygundur.
Insersiyon bölgesi nondominant kolun iç
bölgesidir. Uygulama ve çikarma için klinisyene
gitme zorunlulugu vardir.
59Kontraseptif Implant Etki Mekanizmasi
- Ovulasyonu baskilar
- Servikal müküsün viskozitesini artirir.
- 5629 kadin-yili kullaniminda gebelik rapor
edilmemistir. - Yan etkiler
- Düzensiz kanama ( 13)
- Akne ( 14.5)
- Emosyonel labilite ( 14.2)
- Bas agrisi ( 12.7)
- Kilo alimi ( 12.1)
- Dismenore ( 9.7)
- Implant bölgesinde kisa süreli agri (lt5)
60Progestin Only Acil Kontrasepsiyon Nor-Levo
Nor-Levo (Levonorgestrel 0.75 mg)
- Ilk doz Korunmasiz koitus sonrasi ilk 72 saat
içinde verilir. - Ikinci doz Ilk dozdan 12 saat sonra diger tablet
alinir.
61Histeroskopik Sterilizasyon
- Essure Microinsert (4 cm, superelastik nitinol
çelik sarmali) - Adiana Tuba uterinalarin düsük seviyeli
radyofrekans dalgasiyla ablazyonu proksimale
yumusak silikon matriks yerlestirilmesi - Ovion Tuba uterinaya fibröz ve oklüzyona yol
açan metal tüp yerlestirilmesi
62Erkekte Hormonal Kontrasepsiyon
- Amaç FSHyi baskilayarak azoospermi olusturmaktir.
63Erkekte Kontraseptif Yöntemler Hormonal
- 1. Androjenler
- Injeksiyonlar Kisa süreli (3 hafta-3 ay) etkili
- Implantlar 7 alfa metil nortestosteron (MENT)
1 yil - Oral Testosteron undecanoate (TU)(Tek oral
aktif sentetik T) 3x1 PO veya 2 ayda bir IM - 2. GnRH antagonistleri androjen replasmani
(Testosterone enanthate 100 mg/hafta) - 3. Progestinler androjen replasmani
- GnRH asilari Çalismalar sonuç vermeyince
arastirma durdurulmustur.
64Erkekte Kontraseptif Metodlar Nonhormonal
Yaklasim
- Suspensuarlar (Internal isi)
- Eksternal isi
- RISUG Reversible Inhibition of Sperm Under
GuidanceHindistanda Faz III çalisma asamasinda - IVD Intra Vasa Device Silikon (ABD), ürethan
tüp (Çin) - Vasa deferense enjekte edilen poliüretan,
silikon tikaç (Çin) - Adjuvan (Lonidamin) Antikanser ajan
- Bazi antihipertansif ilaçlar
- Phenoxybenzamin
- Nifedipine
- Thioridazine
- Triptergium
- Enzim inhibitörleri, genomik ve proteomiklerin
taninmasi - Immünokontraseptifler
65Mifepristone (RU 486)
- Ayda bir hap olarak mifepristone kullanimi200
mg, menstruel siklusun 16. günü - Acil kontrasepsiyonda mifepristone kullanimi
- Glasier. 1992
- 800 kadin ve adölesan
- Tek doz 600 mg RU 486 korunmasiz koitus
sonrasindaki ilk 72 saat içerisinde verildiginde
100 etkili bulunmus - WHO 1999
- 1700 kadin, 10 ve 50 mg RU 486, 600 mglik doza
esit etkinlikte bulunmus (tedavi verilmedigi
taktirde olusabilecek gebelikler tahminen 85i
azalmis) - Korunmasiz koitus sonrasindaki 5 güne kadar
etkili