Slayt Basligi Yok

1
KALP-DAMAR HASTALIKLARINDA BESLENME

ANTALYA HALK SAGLIGI MÜDÜRLÜGÜ BULASICI OLMAYAN
HASTALIKLAR VE PROGRAMLAR SUBESI
2
KALP DAMAR HASTALIKLARI
Dünyada ve Türkiyede ölüm nedenleri arasinda 1.
siradadir. Küresel ölümlerin 30unu olusturur.
(Inme ve kalp krizi) Ölümlerin 80i düsük-orta
gelirli ülkelerde meydana gelmistir.
3
KALP-DAMAR HASTALIKLARI

• Koroner kalp hastaliklari
• Serebrovasküler hastaliklar
• Hipertansiyon
• Periferal arter hastaligi
• Romatizmal kalp hastaliklari
• Konjetinal kalp hastaliklari
• Kalp yetmezligi
• Kardiyomiyopati
• Aterosklorizis
• Arteriosklorizis
• Myokard Enfarktüsü
• Angina Pektoris

4
Aterosklorizis ve Arteriosklorizis
Aterosklorizis
Arteriosklorizis (Damar sertlesmesi)
Her ikisi de arter duvarlarinin sertlesmesi,
kalinlasmasi ve lipitlerin birikmesi sonucu
olusur. Lipitlerin(kolesterol, trigliserit)
yanisira karbonhidratlarin, fibrin ve bazi kan
elementlerinin arter duvarinda birikmesi aterom
plaklarini olustururlar.
5
Myokard Enfarktüsü

• Trombuslarin(pihtilarin)sayilarinin
• çogalmasi, damarin tamamen
• tikanmasina bagli dokulari
• oksijensiz kalarak beslenemez ve
• oradaki hücreler ölür.
• Bu ölü hücrelerin bulundugu
• dokuya enfarkt,bu olay kalp
• Kasindam olursa myokard
• enfarktüsü adini alir.

6
Angina Pektoris

• Genellikle 40 yas üstü erkeklerde
• görülen, birden bire gögüste sikisma,
• sol omuzda agri ve parmaklarda
• uyusma seklinde ortaya çikar.
• Damarlarin intima tabakasinda önce
• kireçlenme sonra bag dokusu olusur ve
• dolasimda kan miktarinin azalmasina,
• yeterli kan gidememesine neden olarak
• Hastada agri görülmesi artar.

7
KORONER ARTER HASTALIKLARINDA GÖRÜLEN BELIRTILER

• Dispne Zor solunum yapma, nefes darligi
• Gögüs agrisi
• Senkop Bayilma, ani, kisa süreli geçici suur
  kaybi
• Palpitasyon Kalp çarpintisi, yorgunluk,
• Ödem Vücutta su toplanmasi
• Siyanoz Morarma, deride rengin koyu gözükmesi
• Hemoptizi Kan tükürmek

8
KORONER ARTER HASTALIKLARINDA GÖRÜLEN BELIRTILER

• Hipoksi Solunan havadaki oksijen azligi
• Üfürüm Kalp seslerine eklenen ses
• Görme bozukluklari
• Kanamalar
• Boyun venlerinde(damarlarinda) dolgunluk
• Yutma güçlügü
• Ses kisikligi
• Karin agrisi

9
KORONER ARTER HASTALIKLARININ OLUSUMUNDA RISK
FAKTÖRLERI

• Erkek 45 yas
• Kadin55 yas veya erken menapoz
• Ailede kalp hastaligi öyküsü
• Sigara
• Stres
• Fazla alkol tüketimi

10

• Hipertansiyon
• (140-85 mmHg?)

• Hiperkolesterolemi 200 mg/dl ?

• HDL Kol ? ( 35 mg/dl ?)

• LDL Kol ? (160 mg ? )

• Trigliserit ( 200 mg/dl ? )

11
KAN YAGLARI Normal Sinirda Yüksek Yüksek Çok Yüksek
Kan Kolestrol Düzeyi (mg/dl) 200 ? 200-239 240?
Kan LDL-kolestrol Düzeyi (mg/dl) 130 ? 130-159 160 ?
Kan Trigliserid Düzeyi (mg/dl) 200 ? 200-400 400-1000 1000?
12

• Diabetus Mellitus (Seker hastaligi)

• Sismanlik BKI (agirlik kg/boy² cm²) 27

• Apolipoprotein B yüksekligi

• Hareketsiz Yasam Egzersiz HDL (iyi) kolesterolü
  yükseltir.
• Hareketsizlik
  kalp-damar hastaligi riskini artirir.

• Kisilik özellikleri Serebrovasküler veya
  periferal hastalik
• hikayesinin
  olmasi.

13

• Sigara Serbest radikal olusturan en önemli
• kaynaklardandir.
• Içilen sigaranin sayisi arttikça
• risk artar.
• Sigara birakilinca riskin 50 azaldigi
• bildirilmistir.

14
HDL Düzeyine Etki Eden Etmenler
Arttiranlar
Azaltanlar Zayiflik
Sismanlik Östrojen
Androjen, progesteron Egzersiz
Erkekte puberte Alkol
Sigara Hipogliseridemik ajanlar
Trigliserit düzeyini arttiran ajanlar Ailesel
hiperalfalipoproteinemia Tip II Diabetes
Mellitus HDL/LDL ?1/3 veya ? ise risk azdir.
15
KALP DAMAR HASTALIKLARININ BESLENMEYLE ILISKILERI
Diyet Proteini Hayvansal kaynakli proteinlerde
(doymus yag yüksek oldugu için) risk
yüksektir.Bitkisel kaynakli proteinlerde
(kurubaklagiller) risk düsüktür.
Diyet Karbonhidrati Fazla alinan karbonhidrat
yag seklinde depolanarak sismanlik, diyabet ve
aterosklorozise, hiperkolesterolemi ve
hipertansiyona neden olmaktadir.
16
KALP DAMAR HASTALIKLARININ BESLENMEYLE ILISKILERI

• Diyet yagi Diyet yaginin fazla olmasi aterojenik
  (damar tikayici) etki yapmaktadir.
• Doymus yag asitlerinin etkisi (tereyag, içyag
  gibi)
• Diyette doymus yaglar karacigerde çok düsük
  dansiteli lipoproteine (VLDL) dönüserek
  dolasima geçer, LDL düzeyi artar.
• Apolipoprotein B yapimi artar.

17
KALP DAMAR HASTALIKLARININ BESLENMEYLE ILISKILERI

• Doymamis Yag Asitlerinin Etkisi
• Çoklu Doymamis Yag Asitleri
• ( ayçiçekyagi,misirözü, soya yagi, balik, balik
  yagi)
• Besin içindeki EPA-DHA lipid peroksidasyonu
  önler,
• dogal direnç olusur.
• Yaslilarda hastalik insidansini düsürür.
• Kan basincini düsürür.
• Tekli Doymamis Yag Asitleri
• (zeytinyagi, findik yagi)
• LDL düsürür trombosit toplanmasini azaltir.

18
KALP DAMAR HASTALIKLARININ BESLENMEYLE ILISKILERI
Diyet Kolesterolü Kolesterol diyetle alinmakta
(ekzojen kolesterol) ve organizmada (endojen
kolesterol) yapilmaktadir. Kolesterol fazla
alindiginda damar çeperlerinde kolesterol
yerlesir ve birikir. Apolipoprotein B
yükselir. Diyetle verilen kolesterol miktari
sifirlandiginda vücutta karaciger endojen
kolesterol yapmaya baslar.
Diyet Posasi Posa kolesterol yapimini azaltir,
lipit düzeyini düsürür.
19
KALP DAMAR HASTALIKLARININ BESLENMEYLE ILISKILERI
Vitaminler E vitamini eritrositlerde
peroksidasyonu önler. A vitamini Peroksidasyonu
ve pihtilasmayi önler. C vitamini Kolesterolü
düsürür.
Mineraller Kalsiyumun Asiri alinmasi kan
kolesterolve trigliserit düzeyini azaltir. Demir
Arastirmalara göre agir anemide kan
lipitleri yükselmekte, hafif anemide ise
kolesterolü azalir. Bakir Yetersizligi kan kol.
Artar, HDL düzeyi düser, hepatik kolesterol
yapimi artar.
20
KALP DAMAR HASTALIKLARININ BESLENMEYLE ILISKILERI
Çay, kahve Kafein kalp hastalarinin
kontraksiyonunu artirir. Kan trigliserit düzeyini
düsürür, kolesterolü yükseltir. Yesil çaydaki
polifenoller antioksidant olarak LDL oksidayonu
önler.
Alkol Az alindiginda HDL artar, kolesterol ve
trigliserit düser. Fazla alindiginda trigliserit
ve kan basinci yükselir.
21
KALP DAMAR HASTALIKLARINDA DIYET ILKESI
1.Vücut agirligi normal agirliga
getirilmelidir. (BKI 20-24.9 arasinda)
2.Yag miktari, enerjinin 25-30 u olmali n-3
yag asitleri haftada 2 kez balik
tüketilmeli. n-6 yag asitleri misirözü, ayçiçek
yagi tüketilmeli. n-9 yag asitleri zeytinyagi,
findik yagi tüketilmeli.
Tereyagi, margarin mümkün oldugunca tüketilmemeli.
22
KALP DAMAR HASTALIKLARINDA DIYET ILKESI

• 3.Karbonhidrat miktari enerjinin 55-60 i
  olmali
• Kompleks CHO lardan zengin olmali
• Kepekli ekmek, kepekli makarna
• Yulaf/misir gevrekleri
• Kurubaklagiller
• Basit CHO lardan( un, beyaz seker, nisasta)
• fakir olmalidir.

4.Posa bol miktarda olmali. En az 5 porsiyon
sebze ve meyve tüketilmelidir.
5.Günlük tuz tüketimi azaltilmali. Yemekler
tuzsuz veya az tuzlu, ekmek tuzsuz olmalidir.
23
KALP DAMAR HASTALIKLARINDA DIYET ILKESI
6.Vitamin ve mineraller yeterli olmalidir.

• 7.Kolesterol miktari günde 200 mgi
• asmamalidir.
• Süt ve süt ürünleri ½li, yagsiz tüketilebilir.
• Et ürünleri yagsiz tüketilmelidir.

8.Ögün sayisi arttirilmalidir. (4-6 ögün)
24
KALP DAMAR HASTALIKLARINDAN KORUNMAK IÇIN
YAPILMASI GEREKENLER

• 1) Yag azaltilmalidir.
• Kizartmalardan kaçininiz.
• Yemekleri susuz firinda ya da az suda
• kapali tencerede pisiriniz.
• Bir kiloluk sebze yemegine 2-3 yemek
• kasigi siviyag katiniz.
• Etin yagli kisimlarini, tavugun derisini
• yemeyiniz.
• Etli sebze yemeklerine yag ilave
• etmeyiniz.

25
KALP DAMAR HASTALIKLARINDAN KORUNMAK IÇIN
YAPILMASI GEREKENLER

• 2) Seker azaltilmalidir.
• Reçel, bal, marmelat gibi tatlilari az tüketiniz.
• Kek, kurabiye, pasta gibi hamur
• islerini azaltiniz.
• Kolali içecekler, hazir meyve sulari yerine taze
  meyve ve taze sikilmis meyve sularini tercih
  ediniz.
• Ögün aralarinda tatli yiyeceklerin yerine taze
  meyve ve meyve sulari tercih edilmelidir.
• Içilen çay ve kahve sayisini ve bunlara
• konulan seker miktarini azaltiniz.

26
KALP DAMAR HASTALIKLARINDAN KORUNMAK IÇIN
YAPILMASI GEREKENLER

• 3)Posali besinler daha fazla tüketilmelidir.
• Kepekli ekmek tercih ediniz.
• Kurufasulye, nohut ve mercimek gibi posali
  besinlerin yenilmesine özen gösteriniz.
• Günde 3 porsiyon meyve tüketiniz.
• Günde en az 2 porsiyon sebze tüketiniz.
• Özellikle koyu yesil yaprakli (ispanak, tere,
  roka, marul, dereotu, semizotu vb) sebzeleri
  tüketiniz.

27
KALP DAMAR HASTALIKLARINDAN KORUNMAK IÇIN
YAPILMASI GEREKENLER
4) Günlük fiziksel aktivite arttirilmalidir. (Örn
egin, her gün en az 45 dakika kendinizi
zorlamayacak orta hizda tempolu yürüyüs
yapiniz. 5) Stresten kaçininiz. 6) Alkol en aza
indiriniz veya kullanilmayiniz. 7) Sigara
içmeyiniz..
28
HIPERTANSIYON
Tansiyon, kanin damarlardan geçerken gösterdigi
basinçtir.Küçük kan damarlari (arterioller) ya
genisler yada kasilir (kontraksiyon). Damarlar
daraldiginda kanin geçisinde zorlama olur ve
basinç meydana gelir.

Diyastolik (küçük) kan basinci 85
mmHg Sistolik kan basinci 140 mmHgnin
altinda olmasi normaldir.
29
Gelismis ülkelerde toplam nüfüsun 1/5 i belirli
nedene bagli olmayan birincil (esansiyel)
hipertansiyonludur. Bunun büyük çogunlugu
(68) hafif hipertansiyondur. Diger
hastaliklarin komplikasyonu olarak ortaya
çikan ikincil (sekonder) hipertansiyon ise 4-8
arasinda görülür. Ülkemizde hipertansiyonun
görülme sikligi 11-43 arasindadir. Hipertansiy
on felç, böbrek hastaliklari, koroner kalp
hastaliklari için önemli risk faktörüdür.
30
HIPERTANSIYONUN BELIRTILERI

• Bas agrisi
• Bellek bozuklugu
• Kalp, böbrek, göz ve koroner damarlara
• ilisin bozukluklar

31
HIPERTANSIYONUN KOMPLIKASYONLARI

• Beyin damarlarinda bozukluk, kusma, felç, bilinç
  kaybi
• Böbrek yetmezligi
• Göz dibinde papil ödemi, kanama, körlük
• Anevrizmalar
• Sol ventrikülde kalinlasma
• Sol kalp yetmezligi
• Damar duvarinda bozukluklar

32
HIPERTANSIYONUN NEDENLERI

• Kalitimsal yatkinlik
• Ileri yas
• Hava kirliligi, sigara
• Duygusal stres
• Beyin lezyonlari
• Gebelik Toksemisi
• Beslenme
• Bazi hastaliklar (böbrek, damar hastaliklari,
  endokrin hastaliklari)
• Bazi ilaçlar (dogum kontrol haplari, steroidler,
• antienflamatuarlar)

33
HIPERTANSIYONUN TEDAVISI
1) Ilaç Tedavisi 2) Diyet Tedavisi 3) Egzersiz 4)
Psikolojik Destek
34
DIYET TEDAVISI

• Hasta normal agirligina getirilmelidir. (BKI
  20-25)
• Günlük tüketilen yiyecekler posadan zengin
  olmalidir.
• Süt, yogurt gibi yiyecekler az yagli ya da yagsiz
  tüketilmelidir.
• Tereyagi, içyagi gibi doymus yag asitleri içeren
  yaglat yerine bitkisel siviyaglar kullanilmalidir.

35

• Yogun tuz içeren besinler verilmemelidir.
• -Konserve ürünler
• -Hazir ürünler
• -Ev yapimi salçalar
• -Kuruyemisler
• -Pastirma, sucuk
• -Cips, kraker, bisküvi
• -Tursu
• -Yemek sodali, kabartma tozlu besinler

• Günde en fazla 1 çay kasigi tuz (4-6 gr) yemege
  atilmalidir.Ekmek tuzsuz tüketilmelidir.

36
Fiziksel aktivite arttirilmalidir. Çay sekeri
azaltilmalidir. Alkol, sigara, kafeinli (çay,
neskafe, kahve, kola) içecekler sinirlanmalidir.
37
TESEKKÜRLER