De do

1
De dos en donts bij huidproblemen Hannie
BouwmanGespecialiseerd chirurgie verpleegkundige
(oa. Stomaverpleegkundige)
2
Uitgangspunten

• Peristomale huid is erg belangrijk
• Verzorging vereist voortdurend aandacht
• Voorkomen van huidproblemen is beter dan
  genezen. Soms kun je het niet voorkomen
• Bij huidproblemen zo snel mogelijk een
  stomaverpleegkundige inschakelen
• - Anamnese!
• - Behandelen Oorzaak wegnemen / infecties
  behandelen

3
Huidproblemen

• Huidirritatie (toxisch/ afsluiting)
• Granulomen
• Contactallergie/ intolerantie
• Huidinfectie (bacterieel/schimmel)
• Folliculitis
• Maceratie
• Stripeffect

• Minder voorkomende huidproblemen
• Hyperkeratose
• Pyoderma Gangrenosum
• Ulceratie
• Predisponerende (andere huidaandoeningen)
  factoren

4
Huidirritatie

• Huid vuurrood met/ zonder papels
• Soms vorming van blaasjes die gaan
  perforeren en vocht of afscheiding geven
• Droge en gebarsten huid

5
Huidirritatie-oorzaken 1

• Inwerking van urine/ ontlasting op de huid door
  o.a.- kuil/ plooi
• - lekkage
• - te grote opening huidplak
• Chemische irritatie (door prikkelende stoffen
  zoals bv oplosmiddelen/ ontvettende substanties)
• Verkeerd aanbrengen/ verwijderen materiaal
• Allergie voor het opvangmateriaal
• Scheren

6
Huidirritatie-oorzaken 2

• Bacteriële/ schimmelinfecties
• Gevoelige/ droge huid
• Verminderde weerstand/ algehele malaise/
  ondervoeding/ bepaalde ziektebeelden
• Medicatie (chemotherapie, antibiotica,
  corticosteroïden)
• Radiotherapie

7
Huidirritatie-behandeling

• Oorzaak achterhalen
• Controle basiszorg
• materiaal aanpassen
• hulpmiddelen toepassen
• - pasta
• - barrière-crème
• - poeder
• Toepassen wondverzorgingsmaterialen
• Dermatoloog inschakelen zn

8
GranulomenOvermatige vorm van granulatieweefsel
9
Granulomen-oorzaken

• Hechtingen blijven te lang in situ en zo ontstaat
  er wild vlees
• Irritatie van de brug bij een dubbelloops stoma
• Slechte algehele conditie
• Het schuren van het opvangmateriaal tegen de
  stoma en/of huid
• Te krapzittend opvangmateriaal

10
Granulomen-behandeling

• Granulomen rondom de stoma- soepele huidplak-
  goede stomamal knippen- aanstippen met
  zilvernitraat (i.o.m. stomaverpleegkundige
  of de arts)
• Granulomen op de stoma - aanstippen met
  zilvernitraat (i.o.m. de arts)

11
Contactallergie

• Contactallergie is een overgevoeligheid voor een
  bepaalde substantie en kan optreden na herhaalde
  blootstelling hieraan.
• Roodheid
• Jeuk
• Zwelling
• Wondjes of blaren
• Papels

12
Contactallergie-oorzaken

• Kan na jaren spontaan ontstaan
• Overgevoeligheid voor bepaalde componenten van
  het opvangmateriaal
• 1 à 2 is een allergie voor hydrocolloïd

13
Contactallergie-behandeling

• Materiaal aanpassen
• Poeder
• Barrière-crème/film
• Eventueel een katoenen overhoesje
• Wondverband bij huiddefecten
• Evt. niet vette zalf, op indicatie van de
  dermatoloog
• Evt. dermatoloog in consult voor allergietest

14
Schimmelinfecties

• Een schimmelinfectie kan een
• gevolg zijn van Candida Albicans
• Candida is normaal aanwezig
• in de mond, vagina, maag- en
• darmslijmvlies, peri-anaal en
• soms elders op de huid
• Bij verminderde weerstand
• zoals bij OK wordt
• het pathogeen

15
Schimmelinfectie-oorzaak

• Onbekend
• Er zijn wel bepaalde factoren bekend -
  Diabetes Mellitus - gebruik van
  corticosteroïden - antibioticakuur - chronische
  vochtigheid met warmte (incontinentie)
• - slechte lichamelijke conditie

16
Schimmelinfectie-behandeling

• Huid droog houden
• - bij warm weer, sterke transpiratie vaker het
  opvangmateriaal verwisselen
• - opvangmateriaal gebruiken wat vocht opneemt
• Nystatine, Daktarin poeder of lotion i.o.m. de
  dermatoloog/specialist aanbrengen
• Een huidbeschermend en vochtopnemend
  opvangmateriaal gebruiken
• 1 keer per dag behandeling toepassen, ook bij
  gebruik van een 2-delig opvangmateriaal

17
Folliculitis

• Een ontsteking van een haarzakje

18
Folliculitis-oorzaken

• Ontstaat onder pleisters of occlusief verband
  (huidplak)
• Ten gevolge van scheren
• Bij verminderde weerstand bij bijv. chemotherapie

19
Folliculitis-behandeling

• Afwachten
• Aanstippen met jodium of chloorhexidine
  tinctuur
• Huid goed scheren
• Z.n. corticosteroïden

20
Maceratie
Ontvelling en vochtige huid
21
Maceratie-oorzaken

• Inwerking van urine/ ontlasting op de huid
  door o.a.
• - stomaligging
• kuil
• plooi
• stoma op huidnivo
• - lekkage
• - te grote opening huidplak
• - te laat verwijderen huidplak

22
Maceratie-behandeling

• instructie basiszorg
• barrière-crème
• bij erge vochtigheid Orahesivepoeder
• evt. opvangmateriaal gebruiken wat vocht opneemt

23
Stripeffect

• Is een beschadiging van de hoornlaag door
• overmatige verwijdering van de hoorncellen

• roodheid
• pijn
• jeuk
• schrijnend gevoel
• kapotte huid met
• nattende plekken

24
Stripeffect-oorzaken

• Te frequent/onzorgvulding verwijderen van de
  huidplak waardoor de beschermende hoornlaag
  wordt verwijderd
• Het laatste stukje de plak er te snel aftrekken

25
Stripeffect-behandeling

• instructie basiszorg
• - ondersteun de huid goed bij het verwijderen
  van de huidplak
• - verwissel de huidplak niet overmatig/onnodig
• gebruik van een 2-delig opvangmateriaal
  (tijdelijk)
• rode huid barrière-crème
• natte plekken Orahesivepoeder
• evt. toepassen hulpmiddelen/wondproducten

26
Hyperkeratose

• Een abnormale verdikking van het stratum corneum
  (hoornlaag van de huid)

27
Hyperkeratose-oorzaken

• Inwerken van (alkalische) urine of ontlasting
  (m.n. bij ileostoma) op de huid
• Onvoldoende huidverzorging
• Opvangmateriaal wordt niet tijdig gewisseld
• Te grote opening huidplak- knippen- erosie
• Gebruik een eiwitrijke voeding om de urine
  meer aan te zuren
• Geen gebruik van citrusvruchten en thee deze
  maken de urine alkalisch

28
Hyperkeratose-behandeling

• Controle basiszorg
• Gebruik passend opvangmateriaal
• Aandoening deppen met een verdunde
  azijnoplossing (3 delen water, 1 deel azijn)
• Aanstippen met zilvernitraat, op indicatie van de
  arts
• Of behandelen met zalf op indicatie van de arts

29
Pyoderma gangraenosum

• Zeer pijnlijk huiddefect
• De eerste fase is meestal een
• blaasje, blaar, pukkeltje of pustel
• Later diverse oppervlakkige ulcera
• en necrose, met onderhuids fistels
• Moeizame genezing

30
Pyoderma gangraenosum-oorzaken

• Onbekend
• Ontstaat wel vaak na een microtrauma (t.g.v.
  convexe huidplak)
• Gaat vaak gepaard met een bepaalde
  inflammatoire ziekte o.a.- Colitus ulcerosa-
  Morbus Crohn- Rheumatische artritis- Diabetes
  Mellitus

31
Pyoderma gangraenosum-behandeling

• Multidisciplinair Gericht op behandeling van
  het achterliggende ziektebeeld, vaak met hoge
  dosis Prednison
• Symptomatisch- Goede huid- en stomaverzorging-
  Optimale wondbehandelingi.o.m de dermatoloog
  een niet vette zalf/lotion i.c.m. een
  huidbeschermende plak of schuimverband
• - evt. pijnbestrijding lidocaïne druppels
  of morfine
• - evt. plastische chirurgie of stoma verplaatsen

32
Ulceratie
Huiddefect tot in de subcutane laag
33
Ulceratie-oorzaken

• Morbus Crohn
• Onbekend
• Druk van convexmateriaal

34
Ulceratie-behandeling

• Optimale wondbehandeling
• Evt. door arts biopt laten afnemen om Morbus
  Crohn uit te sluiten

35
Predisponerende factoren
bijv. eczeem, psoriasis
36
Voorkomen huidproblemen

• Goede basiszorg kan problemen rond de stoma
  voorkomen!
• Huid rond het stoma is Uw belangrijkste stukje
  huid
• Opvangmateriaal moet goed passend rond het stoma
  zitten
• Zo min mogelijk uitdrogende of ontvettende
  middelen gebruiken
• Plakresten hoeven niet altijd verwijderd te
  worden

37

• Verwijderen materiaal
• Opvangmateriaal pellend van boven naar beneden
  verwijderen, m.b.v. een vochtig gaas
• Huid goed ondersteunen
• Achterkant van de plak inspecteren om eventuele
  problemen te signaleren
• Na verwijderen materiaal
• Huid reinigen met lauw water, droog deppen
• Eventuele haargroei verwijderen (1x/wk)
• Laatste huidinspectie

38
Frequentie verwisselen opvangmateriaal

• Verwissel opvangmateriaal indien nodig,
  gebruikelijk is het
• Bij 1-delig
• - Colostoma gemiddeld 2 zakjes per dag
• - Ileostoma 1 a 2 zakjes per dag
• - Urostoma 1 zakje per dag
• Bij 2-delig
• - plak 2 of 3 per week
• - zakje elke dag

39
Bedankt voor Uw aandacht.