Werkprincipes in de frontlinie

1
Werkprincipes in de frontlinie

• Mensen aan hun recht helpen, tot hun recht laten
  komen

2
Wat is methodisch handelen?

• Doelgericht
• Systematisch
• Planmatig
• Procesmatig
• Rationeel
• Chronologisch
• Evaluatief

3
SJDer in de samenleving

• juridisering en agogisering
• sociale participatie
• burgerschap, grondrechten, sociale rechten
• onderbenutting en niet gebruik van rechten
• mondigheid

4
Wat is bepalend voor je methodische aanpak?

• Doel dat voortkomt uit de opdracht van de
  instelling waar je werkt en je plan van aanpak op
  de specifieke cliënt
• Uitgangspunt mensen tot en aan hun recht laten
  komen, recht doen aan humane samenleving
• Werkprincipe de uitgangspunten vertalen in
  praktisch handelen

5
Doelstelling

• Kan algemeen zijn
• Is werkveld-/instellingsgebonden
• Is functiegebonden
• Is cliëntgebonden, plan van aanpak!

6
Een uitgangspunt

• Ideeën die voortkomen uit mensen tot hun recht
  laten komen en humaniteit.

7
Een uitgangspunt

• Noties uit de rechtenethiek en zorgethiek,
  concreet gemaakt
• Zelfredzaamheid bevorderen, zowel gelijkheid
  nastreven als einzelfallgerechtigkeit, aansluiten
  bij cliënt, etc.

8
De relatie tussen hulpverlener en cliënt

• Je neemt altijd jezelf mee en dat is maar goed ook

9
Houdingsaspecten

• respect
• inlevingsvermogen
• begrip
• echtheid
• moed

10
Perceptie van de cliënt

• Je bent voor velen het gezicht van de samenleving

11
De emoties van de werker

• Helder verstand en niet bang voor voeten in
  modder
• Hart en verstand vullen elkaar aan
• Je kunt tegen je verlies
• Je accepteert onzekerheid

12
Zelfkennis is goed voor jezelf en je cliënt

• Je waarden en normen
• Je sterke kanten
• Erkennen van je schaduwkanten
• Kennen van je eigen behoeften
• Je eigen blinde vlekken en vanzelfsprekendheden

13
Methodische werkprincipes in de frontlinie

• Herkennen van dilemma's
• Herkennen van discretionaire ruimte
• Legitimeren van beslissingen
• Contextgericht werken
• Oplossen van conflicten in een prejuridisch
  stadium
• Signaleringstaak

14
Ruimte en dilemma's als cliënt-regelgeving

• Nood cliënt sluit niet aan op regels
• Regels zijn onuitvoerbaar
• Onduidelijkheid in wetgeving,
• politieke compromissen, WIA
• Nieuwe wetten, REA
• Individualiseringsprincipe WWB
• Binnen de bestaande regelgeving kan cliënt niet
  de nodige hulp krijgen.

15
Ruimte en dilemma's als cliënt-regelgeving
16
Ruimte en dilemmas op de as cliënt-beleid van de
instelling

• Aanbod van de instelling en wens cliënt
• Zin en onzin protocollen
• Indicatie en recht
• Cliënt moet haar auto verkopen.

17
Ruimte en dilemmas op de as werker-cliënt

• Uitvoerder
• Belangenbehartiger
• Begeleider
• Adviseur
• Bemiddelaar
• Sanctioneerder
• Je zou moeten sanctioneren, maar wilt helpen of
  andersom.

18
(No Transcript)
19
Opdracht

• Neem een voorbeeld mee van een dilemmacasus!

20
Je besluit toetsen op synergie, de
raakvlakbegrippen

• Doen we recht aan de eigen verantwoordelijkheid
  van de cliënt
• Leveren we maatwerk voor de cliënt
• Handelen we zorgvuldig naar de cliënt?
• Hebben we goede communicatie met de cliënt, door
  een brug te slaan tussen systeemwereld en
  leefwereld?
• Ontstaat er een opdat-oplossing?

21
Contextgericht werken

• Houdingsaspecten
• Respect
• Inlevingsvermogen
• Voorkomen van een tunnelblik
• Overbruggen systeemwereld en leefwereld

22
Contextgericht werken

• Voorkomen van de tunnelblik gevolg van
  fragmentatie
• Kijk eerst breed naar de problemen van de cliënt
  en de samenhang in leefgebieden
• Kijk naar verdere hulp dan je instelling kan
  bieden
• Kijk naar de visie van je cliënt
• Kijk naar impasses en sterktes
• Kijk van onder naar boven

23
Contextgericht werken de diagnose

• Bevinding
• Verhaal
• Inventie
• Situatiegrens

24
Opdracht voor volgende training

• Maak een diagnose van Sonja, Mick en Karst.
• Neem een eigen casus mee, uitgetypt en wel.

25
Contextgericht werken overbruggen systeemwereld
en leefwereld

• Pedofiel na straf geweerd uit stad.

26
Habermas machtsvrije communicatie

• 1. Alle betrokkenen hebben gelijke kans om een
  discussie te beginnen en gelijke kans om
  argumenten naar voren te brengen en die van
  anderen te bekritiseren.

27
Habermas machtsvrije communicatie

• 2. Tussen de betrokkenen moeten geen
  machtsverschillen bestaan die zouden kunnen
  verhinderen dat argumenten op tafel worden
  gebracht of van tafel worden geveegd.

28
Habermas machtsvrije communicatie

• 3. Alle betrokkenen moeten waarachtig zijn,
  daarmee wordt gesteld dat uitgesloten is dat ze
  elkaar manipuleren of andere belangen op het oog
  hebben. Ik zou deze integriteit noemen.

29
Habermas machtsvrije communicatie

• Waarheid. De objectieve feiten maar dan volgens
  de beleving van de partijen.
• Juistheid. Welke normen liggen ten grondslag aan
  de visie van de partijen?
• Authenticiteit. Heb je je eigen vooroordelen goed
  in beeld? Heb je geen bijbedoelingen?

30
Drie stappen om cultuur te overbruggen

• Wees je bewust van je eigen waarden en normen en
  die van de instelling.
• Luister naar waarden en normen van de ander.
• Ga op basis daarvan onderhandelen.

31
De organisatie is een keurige meneer

• Kleine versus grote machtsafstand
• Individu of collectief
• Feminiene of masculiene waarden
• Onzekerheidsvermijding
• Lange- of kortetermijndenken

32
Conflicten in prejuridisch stadium oplossen

• Verzakelijking solidariteit
• Juridisering hulpverlening
• Vaak geprotocolleerd
• Onderschatting context
• Recht is machtsgevoelig
• Conflictmodel

33
Alternatieven voor een juridische aanpak

• Bemiddelen
• Mediation
• Echtrecht-conferenties
• Klachtbehandeling en het recyclen van klachten
• Een juridische aanpak kan altijd nog!

34
Signaleringstaak

• Signaleren is het opsporen van
• leemten in regelingen en voorzieningen
• onjuiste of minder gelukkige uitvoeringen van
  regelingen en voorzieningen
• niet goed functionerende instellingen en hun
  functionarissen

35
Signaleringstaak

• Signaleren is ook
• een oproep doen tot verbetering
• op systematische wijze
• op grond van feiten (feitelijk materiaal)
• verkregen uit de directe hulp- en
  dienstverlening

36
De preventietaak

• Het signaleren van ontwikkelingen in de
  samenleving, IC-risicofactoren en risicosituaties
  die belemmerend werken op welzijn, gezondheid en
  veiligheid.
• Dit kan startpunt zijn voor preventie.

37
Waarom signalering?

• Opsporen onbedoelde effecten in wetten en regels
• Verbetering uitvoering
• Correctie op top-down-model
• Overheid stimuleert burgers met klachten te komen

38
Preventie in SJD-praktijk

• Fraude
• Vroegtijdige hulpverlening
• Veelplegersproject
• Loverboysproject Eindhoven
• Over muren heen werken!

39
Stimuleren burgerschap

• Gewoon meedoen in plaats van sociale uitsluiting
• Stimuleren van inspraak
• Ondersteunen van actieve burgers
• Samenwerken
• Burger als kiezer
• Burger als klant
• Burger als partner