Plezier op School

1
Plezier op School

• Een zomercursus voor aanstaande brugklassers
• Marleen Faber / GGZ-preventiewerker / Vincent van
  Gogh
• t.b.v. PAOG nascholing 24.09.2013

2
Inhoud

• Kennismaking preventieve interventie Plezier op
  School
• Effecten en Onderzoek
• JGZ en POS

3
Wat isPlezier op School?

• Tweedaagse zomercursus voor aanstaande
  brugklassers die problemen ervaren in de omgang
  met leeftijdgenoten
• Een voorbereiding op de sociale aspecten van het
  voortgezet onderwijs
• Een training in sociale vaardigheden en
  weerbaarheid

4
(No Transcript)
5
Doelstelling

• Het voorkomen van (ernstige) psychische
  problemen bij aanstaande brugklassers die
  problemen hebben in sociale contacten
• Angstig of vermijdend
• Onhandig
• Conflicten
• Slachtoffer van pesterijen (ca. 80)

6
Door

• Het bevorderen van het maken van een goede start
  op de nieuwe school
• Vergroten zelfvertrouwen
• Vergroten weerbaarheid/sociale vaardigheid

7
De plaats van POS in de zorgketen
Model van Mrazek en Haggerty 1994
8
Waarom Plezier op School?

• Plezier op School belangrijk voor
  sociaal-emotionele ontwikkeling
• Sociale problemen BO voorspeller ernstige
  psychosociale problemen VO en later
• Kinderen komen vaak niet op eigen kracht uit
  problemen
• Transitie BO-VO uitgelezen moment voor
  interventie

9
Wanneer, Waar, door Wie?

• Laatste week zomervakantie
• Door heel Nederland (ca. 90 plaatsen)
• Door (samenwerkingsverbanden) diverse
  instellingen
• GGD, Jeugd-GGZ(preventie), Jeugdhulpverlening
  (BJZ, AMW e.a.), Scholen, Privé-praktijken

10
Groepssamenstelling

• Max. 10 kinderen per groep
• 2 begeleiders
• Werkzame mix deelnemers

11
De ontwikkeling van POS

• Ontwikkeld vanuit jaren werkvloer-ervaring (RIAGG
  Noord-Limburg)
• Toevallige Try out 1996
• Positieve resultaten en tevredenheid
• Nominatie Preffi-prijs in 1997
• Uitgebracht 2000
• Spontane verspreiding
• Onderzoek effecten
• Media aandacht
• Theoretisch goed onderbouwd (NJI)
• ZonMw

12
Programma

• Kennismakingsgesprek
• Ouderinformatiebijeenkomst
• Twee cursusdagen
• Terugkombijeenkomst
• Afsluitend gesprek

13
Theoretisch referentiekader

• Bang zijn voor andere kinderen (Ringrose en
  Nijenhuis, 1986)
• Sociale leertheorie (Bandura)
• Cognitieve Gedragstherapie (o.a. Beck en Ellis)
• Ontspanningstherapie (Jacobson)

14
Schematische weergave van Sociale
Incompetentie volgens een sociaal cognitieve
analyse
Onhandig gedrag
Agressief gedrag
Determinanten
Genetische factoren
Sociale factoren
Fysiologische factoren
Psychologische factoren
Ervaringen in de omgang met anderen
Stimuli
Lage competentie verwachting
Cognities

Emotionele responsen
Angst, Boosheid, Verdriet
Vermijdings- en terugtrekgedrag
Onhandig gedrag
Agressief gedrag
Gedragsmatige responsen
Stimuli
Succeservaring korte termijn
Angstreductie korte termijn
Afwijzende responsen anderen
Woede-reductie korte termijn
Consequenties
15
Sociale (in)competentie

• Aanleg
• Gezin/opvoeding
• Omstandigheden/ervaringen

16
Neuro-biologische factoren

• Temperament
• Stress-systeem (HPA-as)
• Amygdala en Prefrontale Cortex
• Vechten, Vluchten of
• Aanpakken?

17
Het G-schema

• Gedachte
• Gevolg Gebeurtenis Gevoel
• Gedrag

18
(No Transcript)
19
(No Transcript)
20
Overzicht 2 daagse zomercursus

• 1e dag
• Inzicht
• Helpend leren denken
• Omgaan met spanning
• Basisvaardigheden
• 2e dag
• Omgaan met moeilijke situaties
• Pesten
• Afrondende opdracht

21
Gedachten van niet-helpend naar helpend
22
Gevoel

• Om leren gaan met emoties en spanning
• Ontspanningsoefening

23
Gedrag (Basisvaardigheden)

• Stevig staan
• Anderen aankijken
• Duidelijk praten

24
Gedrag (Gespreksvaardigheden)

• Gesprekjes beginnen, voeren en eindigen
• Initiatief nemen
• Invoegen
• Luisteren

25
Gedrag (Complexe vaardigheden)

• Wegkruipen
• Knokken
• Aanpakken

26
POS in de praktijk
27
Schema Plezier op School
28
POS door Sigmund
29
Terugkombijeenkomst

• Na ca. 6 weken (herfstvakantie)
• Uitwisselen ervaringen
• Cijfer Plezier op School
• Herhaling Boost
• Extra oefening moeilijke situaties
• Check of meer hulp nodig is

30
POS en Ouders

• Kind een probleem, ouders lijden mee
• Zonder ouders geen verandering
• Betrokkenheid ouders belangrijk!
• Kennismakingsgesprek, ouderbijeenkomst,
  afsluiting
• Inzicht in G-schema
• Hoe kunnen steunen i.p.v. over- c.q.
  onder-bescherming

31
Werkzame ingrediënten

• Moment van uitvoering
• Beproefde methodieken
• Intensiviteit
• Eclectische benadering
• Realistische omgeving
• Samenstelling groep
• Betrokkenheid ouders
• Deskundigheid trainers

32
Effecten?

• Positieve evaluatiegegevens ouders/kind/trainers
• Positieve resultaten diverse effectonderzoeken
  (Masterstudies), diverse universiteiten.
• Vermindering sociale angst
• Betere relaties klasgenoten
• Minder pesterijen
• Verbetering algemeen welbevinden
• Resultaten blijven bestaan ook na 1,5 jaar

33
Huidig Onderzoek Effectiviteit

• Subsidie ZonMw (2009-2013)
• Saskia Mulder, Universiteit Utrecht o.l.v.
• Prof. Dr. Marcel van Aken
• Randomized Controlled Trial (schoolniveau)
• 200 scholen, 375 kinderen (190/185)
• 4 meetmomenten (voor, na 1 week, na 13 weken, na
  40 weken)

34
Onderzoeksvragen

• Leidt Plezier op School op korte en middellange
  termijn tot een vermindering van
• A. sociale angst, gepest worden,
• B sociale en internaliserende problemen?
• Welke factoren hebben invloed op het effect van
  Plezier op School? (moderatoren en mediatoren)

35
(No Transcript)
36
Effecten volgens deelnemers
37
Effecten volgens ouders
38
Conclusies

• Zowel de POS groep als de controlegroep gaat
  vooruit
• POS kinderen minder sociale angst, minder pesten
  (jongens), meer vriendschappen
• Ouders rapporteren meer vooruitgang, vooral bij
  internaliserende problemen

39
Verder onderzoek (resultaten eind 2013)

• Moderatoren (voor wie)
• (invloed persoonlijkheid, SES, probleemscores en
  stoornissen)
• Mediatoren (hoe)
• (gedachten, gevoel en gedrag)
• Beoordelingen door leerkracht en leeftijdgenoten

40
Pesten, POS en JGZ

• Signaleren
• Advies
• Ondersteuning
• Doorverwijzen

41
Dank voor uw aandacht

• Meer informatie
• www.plezieropschool.nl