MILLI EDEBIYAT D

1
MILLI EDEBIYAT DÖNEMI HAZIRLAYAN
ELIF ER

2
DÖNEM NASIL BASLAMIS?

• Genç Kalemler dergisinin 1911 de Selanikte
  yayimlanmaya baslanmasi, Tanzimat edebiyatinda
  ilk isaretleri görülen Türkçülük hareketlerini de
  hizlandirmistir.
• Ömer Seyfettinin Genç Kalemler in ilk
  sayisinda yayimladigi Yeni Lisan makalesiyle
  sade Türkçe bir dava olarak ilk kez bu dergide
  ele alinmis olur

3

• Genç Kalemler in ardindan çikan Türk Yurdu ve
  Yeni Mecmua gibi dergiler, Ziya Gökalp in
  sosyolojik çalismalari, Halide Edipin Yeni Turan
  romani Türkçülük akimin gelismesini, edebiyat
  ortaminin degismesini ve Milli Edebiyat Akiminin
  dogusunu Saglar.
• Bati taklitçiliginden kaçinarak, milli konulara
  yönelme, yeni ve milli bir edebiyat ortaya koyma
  amaci güdülmüstür.

4

• Toplum için sanat anlayisi çerçevesinde eserler
  ortaya konmustur.
• Siir dili olarak Istanbul Türkçesi esas alinmis
  ve siirler sade bir Türkçeyle yazilmistir.
• Halk edebiyati esas alinmis ve sadece hece ölçüsü
  kullanilmistir.
• Tam ve zengin uyagin yaninda yarim uyak da
  kullanilmistir.
• Halkin yasami ve sorunlarinin yani sira bireysel
  konular da islenmistir.
• Roman ve hikayelerde toplumsal konulara realist
  bir bakisla yer verilmistir.

5

• Bu dönemle birlikte hikaye ve romanlarda
  Istanbul disina çikilmis ve Anadolu
  anlatilmistir.
• Anadolunun edebiyata girmesiyle birlikte
  memleket edebiyati da baslamistir.
• Tiyatroda bu dönemle birlikte canlanmalar
  görülür.
• Özel ve resmi (Darülbedayi) tiyatrolar
  kurulmustur.
• Ibnürrefik Ahmet Nuri Sekizinci ve Musahipzade
  Celal sadece tiyatro eserleri vermislerdir.
• Edebiyat tarihi ve elestiri alanlarinda Fuat
  Köprülü, Ali Canip Yöntem, Ömer Seyfettin gibi
  isimler eserler ortaya koymuslardir.

6

• Dönemin Sanatçilari
• Ömer Seyfettin, Ali Canip Yöntem, Ziya
  Gökalp, Mehmet Emin Yurdakul, Halide Edip Adivar,
  Yakup Kadri Karaosmanoglu, Refik Halit Karay,
  Resat Nuri Güntekin,Falih Rifki Atay, Aka Gündüz,
  Peyami Safa

7

• MiLLI MÜCADELE DÖNEMI TÜRK EDEBIYATI

8

• Milli Mücadele Dönemi Turk Edebiyati
  romanlarinda isgal altindaki kentler (Istanbul,
  Izmir...), aydin-halk çatismasi, yanlis
  batililasma islenmis, idealize tipler
  yaratilmistir. (Dönemin önemli romancilari
  Halide Edip, Yakup Kadri, Resat Nuri, Refik
  Halit...)
• Milli Mücadele Dönemi Türk Edebiyati
  hikayelerinde savasa ait gözlemler, Türk
  insaninin, askerinin kahramanligi ve fedakarligi
  anlatilmistir. (Dönemin önemli hikayecileriHalide
  Edip, Yakup Kadri)

9

• Dergi ve gazetelerde Kurtulus Savasini konu
  edinen makale, fikra ve denemeler kaleme alinmis,
  halki costurucu söylevler verilmistir. (Dönemin
  önemli makale, fikra ve deneme yazarlari,
  söylevcileri Yakup Kadri Rusen Esref, Yahya
  Kemal, Falih Rifki, Halide Edip, Hamdullah Suphi,
  Mehmet Akif...)

10
DÖNEMIN ÖNE ÇIKAN YAZARLARI
11

• ÖMER SEYFETTIN (1884 1920)
• Maupassant tarzi olay hikayeciliginin bizdeki en
  büyük ismidir.
• Hikayeciligi meslek olarak gören ilk sanatçidir.
• Genç Kalemler dergisinde yayimlanan Yeni Lisan
  makalesiyle dilin sadelestirilmesi gerektigini
  savunmustur.
• Uzun cümlelerden, söz oyunlarindan, yabanci
  sözcük ve tamlamalardan kaçinmis, konusma ve yazi
  dili arasinda bir uyum kurmaya çalismistir.
• Toplum için sanat anlayisiyla milli degerlere
  yönelmenin önderligini yapmistir.
• Realist bir yazardir.
• HikayeIerinde milIi bilinci uyandirma ve
  güçlendirme amaci tasimistir.

12

• ALI CANIP YÖNTEM (1887-. 1967)
• Fecr-i Ati toplulugundan Genç Kalemler dergisine
  geçmistir.
• Hem heceyi hem de aruzu kullanmistir.
• Elestirileri, makaleleri ve edebiyat tarihi
  arastirmalariyla taninmistir.
• ESERLERI
• Siir Geçtigim Yol
• Makale Mil Edebiyat Meselesi ve Cenap Beyle
  Münakasalarim
• Antoloji Türk Edebiyati Antolojisi

13

• ZIYA GÖKALP (18761924)
• Türkçülük akimini sistemlestiristir ve Türk
  milliyetçiligi fikrini Türkiyecilik, Oguzculuk
  ve Türkmencilik, Turancilik devrelerine
  ayirmistir.
• Sair ve yazar kimligi kadar sosyolog olarak da
  önemlidir sosyoloji çalismalarinda Emile
  Durkheimden etkilenmistir.
• Türk sosyolojisinin kurucusu olarak görülmüstür.
• Islamiyet öncesi Türk tarihiyle ilgili
  arastirmalar yapmistir.
• Konusma dilinin ayni zamanda yazi dili olmasini,
  edebi eserlerde Istanbul agzinin esas alinmasini
  ve heceyi kullanmak gerektigini savunmustur.

14

• MEHMET EMIN YURDAKUL
• (1869 1944)
• Türk Sairi, MilIi Sair unvanlariyla
  anilmistir.
• Milli duygulari dile getirdigi ilk siiri Cenge
  Giderkenle heceyle siir yazma egiliminin
  öncülügünü yapmistir.
• Anadolu insaninin acilarini, düsmana karsi
  mücadelesini coskun bir dille anlatan ilk
  sairdir.
• Bütün siirlerinde sade bir dil ve hece ölçüsü
  kullanmistir.

15

• AHMET HIKMET MÜFTÜOGLU (1860 1927)
• Önceleri Servet-i Fünun toplulugu içinde yer
  aldi.
• Yeni Lisan hareketini benimsedikten sonra milli
  konularda sade bir dille eserler yazmistir.
• ESERLERI
• Hikaye Haristan ve Gülistan Çaglayanlar
  Roman Gönül Hanim

16

• MEHMET FUAT KÖPRÜLÜ (1890 1927)
• Edebiyata Fecr-i Atiyle ve siirle girdi,
  sonralari Milli Edebiyata katildi.
• Türk kültürü, dili ve uygarligiyla ilgili önemli
  çalismalar yapti.
• Türk edebiyat tarihi alaninda dünyaca ünlü bir
  bilim adamidir.
• Ordinaryüs Profesör ünvanini almistir.
• Hoca Ahmet Yesevi ve Yunus Emreyi tanitti.

17

• HALIDE NUSRET ZORLUTUNA
• Kurtulus Savasi yillarinda yayimlanan Git
  Bahar siiriyle ünlenmistir.
• Heceyle, sade bir dille, anlasilir siirler
  yazmistir.
• Cumhuriyet sonrasinda da Hisar dergisi
  çevresinde bulunmustur
• ESERLERI
• Siir Geceden Tasan Dertler, Yayla Türküsü

18

• YAKUP KADRI KARAOSMANOGLU (1889 1974)
• Eserlerinde Türk toplumunun Tanzimattan
  Cumhuriyet dönemine geçirdigi dönüsümleri
  anlatmistir.
• Fecr-i Atiden Milli edebiyata geçen bir sanat
  çizgisi izlemistir.
• 1. Dünya Savasi ve Kurtulus Savasi yillarini,
  Türk toplumunun yasamini ve sorunlarini isledi.
• Romanlarini saglam bir teknikle kaleme almis,
  karakterleri basariyla canlandirmistir.
• Toplum için sanat anlayisiyla agir olan dilini
  sadelestirmistir.

19

• HALIDE EDIP ADIVAR (18841964)
• Roman, hikaye ve ani türlerinde eserler
  vermistir,
• Teknigi zayif olmakla beraber tasvir ve
  tahlilleri güçlü romanlariyla taninmistir.
• Süssüz, kisa cümleli romanlarinda güçlü
  kisilikli kadin kahramanlar ön plandadir.
• Ask ve kadin psikolojisini isledigi ilk
  romanlarindan (Handan, Seviye Talip.. .) sonra
  Türkçülük hareketinin ve MilIi mücadelenin
  etkisiyle toplumsal konulara yönelmistir.
• Kurtulus Savasi sürecini anlattigi Atesten
  Gömlek, Vurun Kahpeye gibi romanlariyla
  sevilmistir. Atesten Gömlek Türk edebiyatinda
  Kurtulus Savasini isleyen ilk romandir.

20

• REFIK HALIT KARAY (1888 1966)
• Deneme, fikra, mizah, hiciv, roman ve hikaye
  türlerinde eserler vermistir.
• Türkçeyi büyük bir ustalikla kullanmistir.
• Beyrut ve Halepte 15 yil sürgün hayati
  yasamistir.
• Sürgün hayatinda tanidigi Anadoluyu ve Anadolu
  disindaki yerleri anlamistir.
• Türk edebiyatinda bir yazarin Anadoluyu
  yakindan taniyarak, içinde bulunarak Anadoluyu
  anlattigi ilk hikayeler olan Memleket Hikayeleri
  ile tanindi.
• Kirpi takma adiyla mizahi hicivler yazmistir.
• Realizmden etkilenmistir.

21

• RESAT NURI GÜNTEKIN (1889 1956)
• Roman, öykü, gezi, elestiri ve tiyatro türlerinde
  eserler
• vermistir.
• Sade bir dille yazdigi eserlerinde Türkçeyi tüm
  canliligiyla
• kullanmistir.
• Istanbullu idealist bir genç kizin, Feridenin,
  ögretmen
• olarak gittigi Anadoluda yasadiklarini anlattigi
  Çalikusuyla sevilmistir.
• Yaprak Dökümünde Batililasmanin Türk aile
  yapisi üzerindeki olumsuz etkisini Yesil Gecede
  Kurtulus Savasi yillari ve sonrasinda dini
  istismar eden kisilerin elestirisini
  romanlastirir.

22

• PEYAMI SAFA (1889 1961)
• Psikolojik roman türünün usta ismidir.
• Roman teknigi oldukça gelismistir.
• Batili olamayan ama Dogulu da kalamamis Türk
  toplumunu konu edinmistir bu konu Fatih Harbiye
  romaninda daha da öne çikar.
• Dokuzuncu Hariciye Kogusu hasta bir gencin
  psikolojisini anlattigi otobiyografik bir
  romandir,
• Olaylardan çok psikolojik tahlillere önem
  vermistir.
• Ekonomik nedenlerle kaleme aldigi eserlerinde
  Server Bedi takma adini kullanmistir.

23

• BES HECECILER
• (Halit Fahri Ozansoy, Enis Behiç Koryürek, Yusuf
  Ziya Ortaç, Orhan Seyfi Orhon, Faruk Nafiz
  Çamlibel)
• Siire aruzla baslamislardir.
• Özellikle Ziya Gökalp ten etkilenerek Milli
  edebiyat akimina yönelmislerdir.
• Anadoluyu ve Anadolu insaninin yasamini
  coskuyla yansitmislardir.
• Süsten uzak, günlük konusma diliyle siirler
  yazmislardir.
• Agirlikli olarak hece ölçüsünü ve dörtlügü
  kullanmislardir.

24
BES HECECI YAZARLARDAN BAZILARI
25

• HALIT FAHRI OZANSOY (1891 1971)
• Aruzla siire baslamis sonralari heceyle siirler
  yazmis ve Bes Hececilere katilmistir.
• Bir ögretmen olan sair, siirlerinde ask, ölüm,
  hüzün konularini sikça islemistir.
• ESERLERI
• Siir Cenk Duygulari, Rüya, Efsaneler
• Tiyatro Sönen Kandiller (Manzum)
• Roman Sulara Giden Köprü
• Ani Edebiyatçilar Geçiyor

26

• ENIS BEHIÇ KORYÜREK (1892 1949)
• Siire arzula baslamis Ziya Gökalp in etkisiyle
  heceyi kullanmaya baslamistir.
• Gemiciler siiri basta olmak üzere, Türk
  denizciligiyle ilgili siirleriyle taninmistir.
• Son yillarinda tasavvufi siirler de yazmistir.
• ESERLERI
• Siir Miras, Günesin Ölümü, Varidat-i Süleyman
  (Tasavvufi)

27

• YISUF ZIYA ORTAÇ (1895 1967)
• Hem heceyle hem de aruzla siirler yazmistir.
• Türk edebiyatinin önemli mizah yazarlarindandir.
• Akbaba adli mizah dergisini çikarmistir.
• ESERLERI
• Siir Akindan Akina, Cenk Ufuklari, Yanardag, Kus
  Civiltilari
• (Çocuk Siirleri)
• Ani Portreler, Bizim Yokus (Gazetecilik Anilari)
• Roman Göç, Uç Katli Ev
• Fikra Besik, Ocak, Sari Çizmeli Mehmet Aga
• Gezi Yazisi Göz Ucuyla Avrupa

28

• ORHAN SEYFI ORHON (1890 1972)
• Siire aruzla baslamis sonralari heceyle yazmaya
  baslamistir.
• Hece ölçüsüyle gazel biçiminde siirler de
  yazmistir.
• Peri Kizi ile Çoban Hikayesi adli manzum
  masaliyla sevilmistir.
• Mizah çalismalari da vardir.
• ESERLERI
• Siir Firtina ve Kar, Peri Kizi ile Çoban
  Hikayesi, Gönülden
• Sesler
• Mizah-hiciv hikayeIeri Asri Kerem, Dügün Gecesi
• Makaleleri Dün-Bugün-Yarin
• Fikra Kulaktan Kulaga

29

• FARUK NAFIZ ÇAMLIBEL (1898 1914)
• Aruz ölçüsüyle yazdigi ilk siirlerden sonra daha
  çok heceyi kullanmaya baslamistir.
• Aruzu tamamiyla terk etmeyen sair her iki vezni
  de ustaca kullanmistir.
• Sanat adli siiriyle memleketçi edebiyat
  anlayisinin öncülügünü yapmistir
• Hem bireysel duygularini hem de memleket
  konularini siirlerinde islemistir.

30

• MEHMET AKIF ERSOY (1873- 1936)
• Istiklal Marsinin sairidir.
• Siirlerinde güzellikten çok dogruluga önem
  verir Sözüm dogru olsun, odun gibi olsun tek.
  demistir.
• Toplumcu bir sanattan yanadir.
• Toplumun içinde bulundugu sikintilardan
  Islamiyetle kurtulabilecegini savunmustur.
• Istiklal Marsi ve Çanakkale Sehitleri siirinde
  oldugu gibi kahramanliklari milli ve dini
  duygularla anlatmistir.

31
MILLI EDEBIYAT DÖNEMI BAGIMSIZ YAZARLARINDAN
BAZILARI
32

• YAHYA KEMAL (1884- 1958)
• Divan siiriyle Bati siirini ustalikla
  kaynastirmistir.
• Fransiz tarihçi Albert Sorelin etkisiyle Türk
  tarihine yönelmistir.
• Aruzu Türkçeye ustalikla uygulamistir.
• Hece ölçüsüyle yazdigi tek siiri Oktur.
• Siirlerinde Istanbul sevgisi öne çikar.
• Klasik Türk müzigine hayranligiyla da taninir.
• Istanbul, ask, tabiat, ölüm, musiki, sonsuzluk,
  rintlik, deniz baslica konularidir.

33

• Aruzla ve divan nazim sekilleriyle modern
  siirler yazmistir.
• Dili mükemmel kullanmaya, sözcük seçimine, dize
  bütünlügüne, ahenge ve kat iyeye büyük önem
  vermistir.
• Parnasizmin bizdeki temsilcisidir.
• Nev Yunanilik (Neo Klasik) ve sembolizmden de
  etkilenmistir.
• Bütün kitaplari öldükten sonra yayimlanmistir.

34
KONUYLA ILGILI SORULAR

• 1. Asagidakilerden hangisi Yahya Kemal ait
  degildir?
• A) Eski Siirin Rüzgariyla
• B) Kendi Gök Kubbemiz
• C) Süleymaniye Kürsüsünde
• D) Siyasi ve Edebi Hatiralarim
• E) Egil Daglar

35

• 2. Asagidakilerden hangisi Peyami Safaya ait
  degildir?
• A) Bir Tereddüdün Romani
• B) Dokuzuncu Hariciye Kogusu
• C) )Matmazel Noraliya nin Koltugu
• D) Kendi Gök Kubbemiz
• E) Fatih-Harbiye

36

• 3. Asagida verilen bilgilerden hangisi dogru
  degildir?
• A) Mehmet Emin Yurdakul siirlerinde heceyi
  kullanmistir.
• B) Ömer Seyfettin, olay hikayeIeri kaleme
  almistir.
• C)Yeni Lisan makalesi Genç Kalemlerde
  yayimlanmistir.
• D) Efruz Beyin yazari Ali Canip Yöntemdir.
• E)Ziya Gökalp, sosyoloji alanindaki
  çalismalariyla da taninir,

37

• 4. Asagidaki sairlerden hangisi Bes Hececiler
  içerisinde yer almaz?
• A) Yusuf Ziya Ortaç
• B) Orhon Seyfi Orhon
• C) Enis Behiç Koryürek
• D) Cevdet Kudret Solok
• E) Halit Fahri Ozansoy

38

• 5. Asagidakilerden hangisinde Halide Edip
  Adivarin ani türündeki eserleri bir arada
  verilmistir?
• A) Daga Çikan Kurt, Harap Mabedler
• B) Türkün Atesle Imtihani, Mor Salkimli Ev
• C) Kubbede Kalan Hos Seda, Izmirden Bursaya
• D) Atesten Gömlek, Vurun Kahpeye
• E) Sinekli Bakkal, Handan

39

• 6. Asagidakilerden hangisi Faruk Nafiz
  Çamlibelin bir eseridir?
• A) Miskinler Tekkesi
• B) Canavar
• C) Miras
• D) Yalniziz
• E) Çaglayanlar

40

• 12. Asagidaki eser-yazar eslestirmelerinin
  hangisi yanlistir?
• A) Fehim Bey ve Biz-Abdülhak Sinasi Hisar
• B) Safahat- Mehmet Akif Ersoy
• C) Aziz IstanbuI-Yahya Kemal Beyatli
• D) Fatih Harbiye - Peyami Safa
• E) Çankaya - Halide Edip Adivar

41

• 7. Asagidakilerden hangisi Ömer Seyfettine ait
  degildir?
• Kasagi
• B) Pembe Incili Kaftan
• C) Beyaz Lale
• D) Bahar ve Kelebekler
• E) Kizil Elma

42

• 8. Asagidakilerden hangisi Yakup Kadri
  Karaosmanoglunun farkli türdeki bir eseridir?
• A) Yaban
• B) Nur Baba
• C) Sodom ve Gomore
• D) Kiralik Konak
• E) Okun Ucundan

43

• 9. Asagidaki yazar- eser eslestirmelerinin
  hangisi yanlistir?
• A) Abdülhak Sinasi Hisar- Bogaziçi Mehtaplari
• B) Ahmet Hikmet Müftüoglu - Haristan ve Gülistan
• C) Mehmet Fuat Köprülü - Türk Edebiyatinda ilk
  Mutasavviflar
• D) Orhan Seyfi Orhon - Peri Kizi ile Çoban
  Hikayesi
• E) Halit Fahri Ozansoy -Çoban Çesmesi