1
ÇEVRE VE ORMAN BAKANLIGIENDÜSTRIYEL VE KIMYASAL
KAZALAR

• Kemal DAG
• Endüstriyel ve Kimyasal Kazalar
• Sube Müdürü

Çevre Yönetimi Genel Müdürlügü Kimyasallar
Yönetimi Dairesi Baskanligi
2
Içerik

• Mevcut Mevzuat ve Mevzuat Çalismalari
• Genelge
• Yönetmelik
• Amaç ve kapsam
• Bildirim
• Güvenlik Raporu
• Acil durum Planlari

3
Tarihçe
Seveso, 1976
Enschede, 2000
Toulouse, 2001
Buncefield, 2005
4
Mevzuat

• 11 Temmuz 1996 tarih ve 4906
  sayili
• Büyük Endüstriyel Kazalar için
• Yerel Acil Durum Plani
  Genelgesi
• Amaç
• Çevre ve toplumu etkileyebilecek düzeyde
  büyük kaza riski tasiyan sabit tesislerde meydana
  gelebilecek acil durumlarda, kazaya hazirlikli
  olmak ve zamaninda müdahale etmek amaciyla,
  illerde yerel acil durum plani hazirlanmasi

5
Mevzuat

• Genelge Kapsaminda
• Harici acil durum plani
• 28.10.1997 tarih ve 4086 -7129 sayili yazi ile
• Tesisler için Dahili acil durum plani
  hazirlanmasi talimati verildi.

6
Genelgenin Kapsami

• EK Ide verilen isyerlerinde, Ek-2, 3 ve 4te
  verilen isim, miktar ve özellikteki maddelerden
  bir veya daha fazlasini kullanan, depolayan,
  isleyen, üreten veya atik olarak bertaraf eden
  tesisler ile, bu maddelerin tesis içinde
  tasinmasi durumlarinda geçerlidir.

7
Kapsam Disi

• Nükleer kazalar,
• Askeri tesislerdeki kazalar,
• Genetik olarak degisiklige ugramis organizmalarin
  kaza ile ortaya çikmasi,
• Deniz arastirmalari dahil, denizdeki
  faaliyetlerden kaynaklanan kazalar,
• Deniz araçlarindan denize petrol ya da baska
  kimyasal maddelerin dökülmesi
• plan kapsami disindadir.

8
Idari Sorumluluk

•  Planin uygulanmasindan valiler sorumludur.
•   Vali,
• Acil durum planinin hazirlanmasini
• Planin uygulanmasini temin için Acil Durumlara
  Hazirlik Komisyonunu kurar.
• Komisyon, planin uygulanmasinda görev alacak
  müdahaleden sorumlu kurum/kuruluslari belirler ve
  Acil Durumlara Müdahale Komisyonunu kurar.

9
Acil Durumlara Hazirlik Komisyonunun Görevleri

• Plan hazirlik, test, güncelleme
• Acil Durumlara Müdahale Komisyonunu kurma,
  müdahaleden sorumlu kurum/kuruluslari sorumlu
  kisi/kisileri ile belirleme, koordinasyon
• Insan gücü, finans ve diger imkanlarin
  hazirlanmasini saglama
• Ulusal ve uluslararasi yardim için olayi
  ilgililere bildirme
• Uyari sistemleri
• Teknoloji seçimi
• Toplum bilincini artirma
• Acil durumlara müdahalede gerekli personel,
  ekipman ve diger imkanlarin gerektiginde diger
  illerden temini amaciyla bölge sorumlusu vali ile
  isbirligi yapma

10
Acil Durumlara Müdahalede Bölgeler ve
Bölgesel Isbirliginden Sorumlu Valiler
11
Tehlike ve Risk Degerlendirmesi

• Tehlikeli madde bulunduran tesislerin yeri,
  Yangin ya da patlama seklinde tehlikenin
  niteliginin tanimlanmasi ve Dökülme, sizma ya da
  yayilmadan önemli ölçüde etkilenebilecek alanin
  büyüklügü ve etkilenmeyi artiracak kosullar gibi
  kriterler çerçevesinde Önceliklerin tespit
  edilmesi ve gerekli önlemlerin alinmasi için
  tehlike ve risk degerlendirmesi yapilir.
•  

12
Acil duruma müdahale için gerekli malzemeler

• Müdahalede görevli personel için en az asagidaki
  malzemeler bulundurulur
• Kisisel koruyucu malzeme
• Ilk yardim ve diger acil tibbi malzeme
• Su, hava, toprak gibi örnekleme malzemeleri ve
  ölçme cihazlari temin edilir.
• Örnek analizi için gerekli analitik malzeme ya
  da imkanlar saglanir.
• Yanginla mücadele/diger malzemeler (buldozer,
  bot, helikopter, vakumlu kamyonlar, tankerler,
  kimyasal retandanlar, köpük) temin edilir.

13
Acil Durum Sonrasi Yapilacak Islemler

• Acil durumun bittigini saptayan ve girise izin
  vermekten sorumlu kisi unvani ile belirlenir.
• Izinsiz girisin olmamasindan emin olmak için
  kullanilacak yöntemler belirlenir.
• Acil durumun sona erdigini açiklamada
  kullanilacak yöntemler belirlenir.
• Temizlik isleminde yöntemler ve sorumluluk
  tanimlanir.
• Zarar görmüs bölgenin izlenmesi ile ilgili
  yöntemler belirlenir.
• Acil durumu incelemek ve kayit için yöntem
  belirlenir.

14
Mevzuat Çalismalari

• Bakanligimizca LIFE Programindan desteklenen
• Türkiyede Seveso II Direktifinin
  Uyumlastirilmasi Projesi
• gerçeklestirildi.

15
Mevzuat Çalismalari

• Projenin çiktisi
• Büyük Endüstriyel Kazalarin Kontrolü Hakkinda
  Yönetmelik ile birlikte
• Güvenlik Raporu ve Acil Durum Planlari Rehberi,
• Bildirim Rehberi,
• Kamunun Bilgilendirilmesi Rehberi,
• Denetim Tebligi
• hazirlanmistir.

16
Büyük Endüstriyel Kaza Tehlikelerinin Kontrolü
Hakkinda Yönetmelik

• Amaç
• Tehlikeli maddeler içeren büyük kazalari önlemek
• Gerekli tedbirleri almak
• Büyük kaza riski tasiyan tesislerde acil
  durumlara karsi hazirlikli olmak
• Zamaninda müdahale etmek
• Kazalarin insan ve çevre üzerine etkilerini
  sinirlandirmak

17
Yönetmelik

• Kapsam
• Yönetmelik eklerinde belirlenmis sinir degerlere
  esit veya üzerindeki miktarlarda tehlikeli
  maddeleri bulunduran alt ve üst seviyeli
  kuruluslari kapsamaktadir.

18
Yönetmelik Kapsam disi faaliyetler

• Askeri kuruluslar
• Iyonlastirici radyasyondan kaynaklanan tehlikeler
  
• Kimyasallarin Kara hava deniz yolu tasimaciligi
• Boru hatlari
• Depolama disi madencilik faaliyetleri
• Denizdeki petrol ve madencilik aramalari
• Atik depo alanlari

19
Yönetmelik Temel Maddeler

• Yetkili ve Sorumlu Otoriteler
• Üst ve Alt Seviyeli Kuruluslar
• Bildirimler
• Büyük kaza önleme politikasi
• Güvenlik Raporu
• Dahili ve Harici Acil Durum Plani
• Kamunun Bilgilendirilmesi
• Denetimler

20
Yönetmeligin Ekleri

• Ek-I Bu Yönetmeligin Uygulandigi Tehlikeli
  Maddeler
• Ek-II Güvenlik Raporunda Bulunmasi Gereken
  Asgarî Bilgiler
• Ek-III Güvenlik Yönetim Sistemi ve Ilgili
  Hususlar
• Ek-IV Acil Durum Planlarinda Bulunmasi Gereken
  Hususlar
• Ek-V Madde 15 Uyarinca Kamuya Verilecek
  Bilginin Içerigi

21
Yetki ve Sorumluluklar

• Merkezi Düzeyde
• Çevre ve Orman Bakanligi
• Çalisma ve Sosyal Güvenlik Bakanligi
• Yerel Düzeyde
• Valilikler (Il Özel Idareleri, Il Çevre ve Orman
  Müdürlükleri)
• Belediyeler
• Kuruluslar (Seveso Tesisleri)

22
Yetki ve Sorumluluklar

• Çevre ve Orman Bakanligi
• Bildirim ve kayit sistemi
• BKÖP
• Acil Durum Planlari
• Domino etkisi
• Bilgi saglama
• Büyük kazalarin arastirilmasi
• Halka açik olacak bilgi
• Denetim
• Raporlama

23
Yetki ve Sorumluluklar

• Çalisma ve Sosyal Güvenlik Bakanligi
• Kazalarin incelenmesi
• Domino etkisi
• Güvenlik raporlari
• Bilgi saglama
• Denetim

24
Yetki ve Sorumluluklar

• Yerel Yönetimler
• Harici acil durum planlarini hazirlamak,
• Risk arz eden kuruluslar ya da kurulus
  gruplarinin belirleme
• Bilgi saglama
• Halka açik olacak bilgi

25
Yetki ve Sorumluluklar

• Sanayi Kuruluslari
• Bildirim
• Bilgi saglama
• Halka açik olacak bilgi
• BKÖP
• Dahili Acil Durum Planlari
• Güvenlik raporu

26
Bildirim

• Ilk Adim
• Kim?
• Ne Zaman?
• Nasil?

27
Bildirim

• Bildirimi Kim Yapacak?
• Kolon 2 alt seviyeli kurulus lt Kolon 3 üst
  seviyeli kurulus
• Alt seviyeli kurulus
• bildirim
• ÇOB
• Bildirim Rehberini
• 
  dikkate alarak
• Üst seviyeli kurulus

28
Bildirim Ne zaman?
SÜRE
Mevcut Kuruluslar için 3 ay
Madde miktarindaki artisla kapsama girdiyse 3 ay
Transfer, kira satis yolu ile isim yada el degisikligi 3 ay
Diger Durumlarda hemen
29
Bildirim Nasil?e- bildirim Sistemi

• www.kimyasallar.cevreorman.gov.tr
• www.seveso.cevreorman.gov.tr

30
Bilgi Sistemi Yapisi
31
(No Transcript)
32
(No Transcript)
33
Kapsama Giren Isletmelerin Belirlenmesi

• Yönetmelik, iki-seviyeli bir yöntem izlemektedir.
  
• EK Ide belirtilmis her madde için, alt seviye ve
  üst seviye olmak üzere iki farkli esik deger
  mevcuttur.
• Buna bagli olarak, Yönetmelik Üst Seviyeli
  kuruluslara, Alt Seviyeli kuruluslardan daha çok
  sorumluluk yüklemektedir.

34
EKI

• Adlandirilmis Maddelerin Listesi
• Adlandirilmamis Maddeler Listesi
• Ayrica
• alt esik degerleri (alt seviyede sorumlu)
• üst esik degerleri (üst seviyede sorumlu)

35
(No Transcript)
36
http//seveso.cevreorman.gov.tr
37
(No Transcript)
38
(No Transcript)
39
(No Transcript)
40
(No Transcript)
41
(No Transcript)
42
Bildirimin yapilmasinin ardindan
Madde miktarina bagli olarak
43
Büyük Kazalari Önleme Politikasi(BKÖP)

• alt seviyeli kurulus
  BKÖP
• 6 ay içinde
• BKÖP
• Yönetmelik Ek IIIe uygun olarak
  hazirlanir.

44
Üst Seviyeli Kuruluslar

• Güvenlik Yönetim Sistemini kurar
• Güvenlik Raporu hazirlar
• Tesis içinde alinacak önlemlere dair
• dahili acil durum plani hazirlar
• Harici acil durum plani Belediye veya Valilik
• tarafindan hazirlanir.

45
Güvenlik Raporu
Üst seviyeli kurulus
Madde miktarindaki artisla kapsama girdiyse 1 yil
ÇSGB Is Teftis Kurulu Baskanligina gönderir
Mevcut faaliyetler için 2 yil
Diger durumlarda, kurulus çalismaya baslamadan
önce
46
Güvenlik Raporu

• Raporda
• tehlikeli maddeleri bulunduran tesislerin
  faaliyette bulundugu süreç boyunca güvenli ve
  çevreci bir yaklasimin kisa tasviri
  bulunmaktadir.
• Güvenlik raporu için toplanan bilgi, büyük
  kazalari tanimlamali, bu gibi kazalari önlemek ve
  bu gibi kazalar gerçeklestiginde etkilerini
  azaltmak için alinan önlemleri açiklamalidir

47
Güvenlik Raporu

• Kurulusun adi / adresi
• Isletme sistemi üzerine bilgi
• Kurulusun çevresi
• Kurulusun tanimi
• Kaza risklerinin tanimlanmasi, analizi ve önleme
  yöntemleri
• Bir kazanin etkilerinin sinirlandirilmasi için
  gereken koruma önlemleri ve müdahaleler

48
Güvenlik Raporu

• Isletmeci ile yetkililer arasinda iletisimi
  saglamak amaciyla gerekli temel bilgiler
• Kurulusta bulunan veya bulunmasi muhtemel
  tehlikeli kimyasallarla ilgili bilgiler
• Yakin çevre ile ilgili dikkate alinmasi gereken
  unsurlar
• Gibi bir kaza durumunda kazaya dogru
  müdahalenin gerçeklestirilmesi için gerekli
  bilgileri içerecektir.

49
Acil durum Plani

• Acil durumun her safhasinda gerekli olacak acil
  durum müdahale düzenlemelerini
• ihtiyaç duyulacak acil gereksinimler,
• uzun dönemli iyilestirmeler. Kapsar.
• Muhtemel bir dizi olay ve bunlara karsi alinmasi
  gereken tedbirlerle ilgili planlarda belirtilecek
  detayli anlayis acil bir durum karsisinda görev
  alacaklar için faydali olacaktir.

50
Dahili Acil Durum Planlari
Madde miktarindaki artisla kapsama girdiyse 1 yil
ÇOB,ÇSGB, TADYGM, Belediye/Valilik
Mevcut faaliyetler için 2 yil
Diger durumlarda, kurulus çalismaya baslamadan
önce
51
Dahili Acil Durum Planlari

• Kurulusun karmasikligi ve büyüklügü,
• Sürmekte olan proseslerin dogasi ve kullanilan
  malzemeler,
• Isletmede çalisan personel sayisi,
• Kaynaklarin uygunlugu ve kurulusun yeri dikkate
  alinarak yapilmalidir

52
Acil durum planlarinin bazi bilesenleri

• Acil servis hizmetleri ile ne zaman ve nasil
  temasa geçilecegi,
• Görevi kimlerin üstlenecegi ve nelerden sorumlu
  olacaklari,
• Acil durum müdahalesi ile ilgili prosedürler,
• Belirli durumlar ile ilgili özel prosedürler
• Ihtiyaç duyulacak özel ekipmanlari da içeren
  kaynaklarin mevcudiyeti ve ulasilabilirligi,
• Bilginin nasil ve nereden alinacagi,
• Acil durum müdahalesinde bulunacak kisilerin,
  kolayca nasil taninacagi ve birbirlerini nasil
  taniyacaklari,
• Acil durum müdahalesinde bulunacak kisilerin
  bulusma noktalari ve bu kisilerin nasil
  haberlesecekleri olarak sayilabilir.

53
Harici Acil Durum Planlari
Üst seviyeli kurulus için
54
Harici Acil Durum Planlari

• Saha disi etki azaltici faaliyetler için yapilan
  düzenlemeler.
• Halka kazayla ve uygulamasi gereken davranislarla
  ilgili olarak belirli bilgi saglamak için yapilan
  düzenlemeler.
• Büyük bir kazanin olasi sinirasan sonuçlar
  meydana getirmesi durumunda diger Üye Ülkelerin
  acil durum servislerine bilgi saglamak için
  yapilan düzenlemeler.

55
Gözden Geçirme ve Tatbik Etme

• Dahili Acil Durum Planlari
• (Isletmeci )
• Harici Acil Durum Planlar
• (Belediye/Valilik)
• BKÖP Belgesi
• Güvenlik Raporu
• (ÇSGBnin gerek görmesi
• Halinde, Isletmeci)

3 yili asmayan araliklarla
En az 5 yilda bir
56
Kamunun Bilgilendirilmesi
Etki Alani

• Üst seviyeli kurulus
• Olasi Kazalari, alinan tedbirleri ve
• kaza aninda yapilmasi gereken davranislari
• Kamu ve özel sektör
• Uygun yöntemler

57
Domino Etkisi

• Belediye/Valilik
• Asagidaki hususlari dikkate alarak kuruluslari
  veya kurulus gruplarini tayin eder.
• Kuruluslarin konumu
• Bulundurdugu tehlikeli maddeler
• Büyük kaza ihtimalinin veya sonuçlarinin
  artabilecek olmasi durumunu
• Ayni grup içindeki kuruluslar arasindaki
  iletisimi ve isbirligini saglar
• Çevre ve Orman Bakanligina bilgi verir

58
Denetim

• ÇOB ve ÇSGB (koordineli)
• Denetim Asamalari
• Denetim programi
• Üst seviyeli kuruluslar (yilda 1 kez)
• Denetim raporu
• Büyük bir kazadan haberdar olmasi durumunda
• Acil durum planlari
• Kaza analizi
• Iyilestirici tedbirleri
• Diger tedbirler ve tavsiyeler

59
Idari Tedbirler ve Yaptirimlar

• Isletmeci tarafindan Güvenlik raporunun ve dahili
  acil durum planinin süresinde hazirlanmadigi,
• Büyük kazalarin önlenmesi ve etkilerinin
  sinirlandirilmasi için alinan önlemlerin yetersiz
  oldugunun tespiti durumlarinda
• Diger durumlarda

Çalisma ve Sosyal Güvenlik Bakanligi ve/veya
Çevre ve Orman Bakanligi, kurulusu veya tesisi
kapatir veya ilgili bölümlerin isletilmesini
durdurur.

• 2872 sayili Çevre Kanunu ve 4857 sayili Is
  Kanununun ilgili hükümleri uygulanir.

60
www.seveso.cevreorman.gov.tr

• Ilginize tesekkür ederiz!!!