SIS

1
Studienamiddag Energiezuinige school Het
uitvoeren van een energieaudit
Ing. Eddy Janssen
2
www.kdg.be
Kunst juwelen, vrije kunst, grafische
vormgeving, reclame, illustratie, schilderkunst,
beeldhouwen, video Lerarenopleiding kleuter- en
lager  onderwijs, secundair onderwijs met
vakkencombinaties talen, wetenschap, economie,
ICT, LO, PO, hout, bouw Verpleegkunde (kinder,
sociaal, ziekenhuis, psychiatrie, geriatrie),
vroedkunde Bedrijfsmanagement boekhouden,
fiscaliteit, logistiek, verzekeringen, banken,
marketing, rechtspraktijk, milieumanagement,
KMO-management Office management secretariaat,
events, projecten, talen, bedrijfsvertaler,
medisch sociaalToegepaste informatica Techniek
en wetenschap master (industrieel ingenieur EM,
chemie ICT), prof. Bachelor farmaceutische en
biomedische laboratoriumtechnologie, chemie,
elektromechanica, elektronica, biochemie,
fotografie, auto- en mototechnologie, multimedia
en communicatietechnologie (MCT) Sociaal Werk en
Orthopedagogie sociaal assistent, opvoeder,
maatschappelijk  en sociaal-cultureel
werk           
3
Energiezorg op structurele en economisch
verantwoorde wijze
uitvoeren van organisatorische, technische
en gedragsmaatregelen
om het energiegebruik te minimaliseren
4
Energiezorg
HUIDIG ENERGIE-VERBRUIK
VERMINDERD ENERGIE-VERBRUIK
Besparing
Energie
Energie
Realisatie Optimalisatie

• Analyse
• Audit
• Enginering

Bewaking E boekhouding Monitoring
tijdslijn
5
Wat is een energieaudit niet

• Niet een gedetailleerde studie ten behoeve van
  een lastenboek (aanbesteding)
• Niet het eindpunt, wel een start

6
evolutie van de diverse energieverbruiken op
basis van historische data factuuranalyse,
jaarlijkse trends verbruiken, maandelijkse trends
verbruiken overzicht van de energiestromen
binnen de school, ondersteund met metingen
energiebalans, verdeling van het verbruik over de
eindtoepassingen voor de evaluatie van de
regeling van de verwarming worden minimaal
temperatuurloggings uitgevoerd spotmetingen
luxniveau, temperatuur, relatieve vochtigheid,
aantal brand-/draaiuren, elektrisch vermogen,
dataloggings temperatuur, relatieve
vochtigheid, CO2, elektrisch vermogen, debiet,
(metingen op HVAC enkel vereist indien meer dan
30 van verbruik) gedetailleerde beschrijving
van de knelpunten, waarop energetische
verbeteringen mogelijk zijn overzicht van de
mogelijke acties om de knelpunten weg te
werken voorstel van een REG-actieplan (
overzicht van alle mogelijke energiebesparende
maatregelen naast de acties om de knelpunten weg
te werken) kosten-batenanalyse van alle
voorgestelde acties en maatregelen
(terugverdientijd, netto actuele waarde, interne
rendementsvoet)
7
Wat is een energieaudit

• Maatregelenlijst opstellen
• Nieuwe regeling of
• Volledig nieuwe installatie of
• Volledig nieuw gebouw
• Hoever moet men gaan ?
• the sky is the limit behoud van energie
  dus geen energie nodig om te verwarmen ?
• Economisch onderbouwen

8
Economische begrippen

• TVT (terugverdientijd)
• NHW (netto huidige waarde)
• NPV (net present value)
• IR (interne rentabiliteit)
• IRR (intern rate of return)
• Excel
• functie plakken fx
• financieel
• NHW of IR
• zie ook help-informatie

9
Economische begrippen

• TVT (terugverdientijd)
• Termijn waarna resultaat 0
• Te hanteren voor TVT lt 4
• Houdt geen rekening met evolutie
  energieprijs kostprijs geld

10
Economische begrippen

• NHW (netto huidige waarde)
• - Prijsevolutie, rente(derving)
• - Elk jaar de winst actualiseren met behulp van r
  
• - r (actualisatievoet, discontopercentage)
  vast te leggen rendement
• - Termijn
• beleidsbeslissing

11
Economische begrippen

• IR (interne rentabiliteit)

Actualisatievoet waarbij na de termijn NHW 0
IR gt langetermijnrente x 1,33 afhankelijk van
het risico
12

• Economische begrippen

• Energie vermogen x tijd
• Bepalende factor gebruikstijd
• verlichting
• verwarming

13

• Economische begrippen

• Voorbeeld 1000 investeren om 1000 W te
  besparen
• 6000 gebruiksuren/jaar 6000 kWh/jaar aan
  0,15 /kWh of 900 /jaar of TVT1,1 jaar
• 500 gebruiksuren500 kWh/jaar of 7500 /jaar
  of TVT8 jaar

14

• Economische begrippen

• Bezint eer ge begint

2
Investering Best Beschikbare Technologie (BBT)
1 goedkope oplossing 2 meerprijs
BBT 123 prijs BBT 134 prijs BBT na foute
beslissing
Investering basis- uitvoering
1
3
4
afbraakkost
15
Economische analyse houdt onzekerheid in

• Voorspelling energieprijs (lange termijn)
• Voorspelling v.d. energiebesparing (vele
  invloedsfactoren)

16
Economische analyse houdt geen rekening met

• Maatschappelijke aspecten (CO2-emissie,
  uitputting van fossiele energievoorraad)
• Verbeterd comfort, bedieningsfaciliteiten,
  betrouwbaarheid

17

• Belemmeringen

• Gebrek aan geld oplossing
• Subsidie voor de audit
• De audit levert Quick-win voorstellen

18

• Belemmeringen

• Gebrek aan geld
• Gebrek aan tijd en kennis
• Delegeren (audit bestellen)

19

• Belemmeringen

• Gebrek aan geld
• Gebrek aan tijd en kennis
• Wantrouwen
• referenties

20

• Belemmeringen

• Gebrek aan geld
• Gebrek aan tijd en kennis
• Wantrouwen
• Financiële structuur responsabiliseren
• scholengemeenschappen
• huurder/verhuurder

21

• Aanleiding energieaudit

• Evolutie
• Energiekosten
• Technische mogelijkheden en inzichten

22
Aanleiding energieaudit

• 1980 15 l/100 km
• 2000 7 l/100 km

23

• Aanleiding energieaudit

• Evolutie
• Energiekosten
• Technische mogelijkheden en inzichten
• Maatschappelijke aspecten van REG
• Voorbeeldfunctie
• Subsidies

24

• Soorten energieaudits

• Grondige energieaudit
• Snelle energieaudit
• Één-thema-audit verwarming
• Één-thema-audit gebouwschil
• Één-thema-audit verlichting
• Advies energiezuinig en duurzaam bouwen en
  renoveren

25
Hoe verloopt een energie-audit

• Verzamelen gegevens
• As built plans gebouwen, installaties
• Facturen (laatste jaren)
• Algemene gegevens- verwarming- verlichting

26
Hoe verloopt een energie-audit

• Eerste bezoek energiestromen opsporen
• Rondgang met begeleiding
• Aanvullen gegevens gebouw
• Inventarisatie installaties
• EAN-nummers meters
• Spotmetingen en datalogging

27
Hoe verloopt een energie-audit

• Eerste bezoek
• watertemperatuur
• ruimtetemperatuur
• bezettingstijden
• levert info over regelaars
• mogelijkheden / beperkingen
• instelling

28
Hoe verloopt een energie-audit

• Eerste bezoek
• Opgesteld vermogen verlichting,
• luxmeting en oppervlakte
• ?
• 2 W/100lux.m2
• Werkingstijd

29
Hoe verloopt een energie-audit

• Verwerking tot EBMs
• loggers ophalen
• berekeningen
• databanken ervaring, databanken (eigen en
  andere)
• software (Excel, templates)

30
Hoe verloopt een energie-audit

• Verslag
• bespreking, toelichting

31
Hoe verloopt een energie-audit

• Verdere opvolging buiten de audit
• vermogen stookplaats
• bestek (vergelijkbare offertes) -
  prestatiebestek (klein werk)- lastenboek
  (aanbesteding)
• monitoring bewaking
• energieboekhouding

32
Metingen

• Temperatuur
• Lichtsterkte
• Relatieve vochtigheid en CO2
• Elektriciteit (energie en vermogen)
• Gasmeter, watertellen, olieteller
• Branduren x brandstofdebiet
• Waterdebiet

33
EBMs
34
1. Stookinstallaties
35
1. Stookinstallaties

• Productierendement
• welke verliezen in rekening brengen ?

36
1. Stookinstallaties

• Productierendement
• welke verliezen in rekening brengen ?

37
1. Stookinstallaties

• Productierendement

38
1. Stookinstallaties
luchtovermaat
dauwpunt
39
1. Stookinstallaties

• Invloedsfactoren op productierendement
• keuze ketel en brander
• luchtovermaat branderafstelling
• lage rookgastemperatuur, dus lage
  watertemperatuur, dus overdimensionering
  verwarmingslichamen (feitelijke
  overdimensionering voordeel)

40
1. Stookinstallaties

• Productierendement
• welke verliezen in rekening brengen ?
• Enkel rookgasverliezen
• gemakkelijk te meten
• Alle verliezen
• (ook stilstandverliezen en opstartverliezen)
• zijn moeilijk te meten
• afhankelijk van bedrijfsomstandigheden, dus voor
  elke installatie verschillend ! ?

41
Productierendement Voorbeeld ketelvervanging
oud gemeten rendement 90
seizoenrendement 53
42
Productierendement Voorbeeld ketelvervanging
oud gemeten rendement 90
seizoenrendement 53 nieuw nuttig
rendement 92
seizoenrendement 88
43
Productierendement Voorbeeld ketelvervanging
oud gemeten rendement 90
seizoenrendement 53 nieuw nuttig
rendement 92
seizoenrendement 88
besparing ?
44
Productierendement Voorbeeld ketelvervanging
oud gemeten rendement 90
seizoenrendement 53 nieuw nuttig
rendement 92
seizoenrendement 88 besparing 40

45
Productierendement Voorbeeld ketelvervanging
oud gemeten rendement 90
seizoenrendement 53 nieuw nuttig
rendement 92
seizoenrendement 88
46
Productierendement Voorbeeld ketelvervanging
oud gemeten rendement 90
seizoenrendement 53 nieuw nuttig
rendement 92
seizoenrendement 88
47
Productierendement Voorbeeld ketelvervanging
oud gemeten rendement 90
seizoenrendement 53 nieuw nuttig
rendement 92
seizoenrendement 88
48
1. Stookinstallaties

• Productierendement verhogen (KISS)
• ketelvermogen niet te groot
• schilberekening
• gasverbruik opvolgen tijdens koude periode
• modulerende brander, kleine luchtovermaat
• condensatie voorwaarde van lage
  watertemperatuur
• grote radiatoren (feitelijke overdimensionering)
  
• regeling vraaggestuurde keteltemperatuur
• hydraulica aangepast schema

49
2. Regeling

50
2. Regeling

• Thermisch comfort
• ?
• Energieverbruik
• Temperatuur !

51
2. Regeling

52
2. Regeling

53
2. Regeling

1. Verwarmingszones
2. Klokfuncties dag/nachttemperatuur
3. Eco-functies
4. Weersafhankelijke regeling (ruimtevoeler)
5. Keteltemperatuurregeling
6. Hydronica

54
2.1 verwarmingszones

• Afzonderlijke zone is nuttig indien
• Verschil in gebruikstijd
• Verschil in geveloriëntatie (zon, wind)
• Verschil in interne warmtewinsten
• Verschil in verwarmingsysteem

55
2 klokfuncties

• Dagtemperatuur
• Regeling niet aan gebruikers overlaten
• Voorregeling watertemperatuur
• Naregeling thermostatische kranen-
  instelbeveilinging- diefstalbeveiliging-
  Kv-instelbaar

56
2.2 klokfuncties

• Dagtemperatuur
• Nachttemperatuur
• Niet te laag
• opwarmtijd
• condensatie

57
2 klokfuncties

• Dagtemperatuur
• Nachttemperatuur
• Schakelklok
• Vaste tijden
• Optimalisatie
• Gebruiksgemak
• Energiebesparend

58
3 Eco-functies

1. Vorstbewaking
2. Zomeruitschakeling
3. Nadraaien van pompen
4. Intervalschakeling van pompen en regelkranen

59
4 Weersafhankelijke regeling

• Invloed ruimtetermperatuurvoeler

60
5 Vraaggestuurde keteltemperatuur
61
6 Hydraulica
62
6 Hydraulica
63
Corrosie-audits

• www.iwt-kdg.be/SIS

64
Aandachtspunten

• Expansiesysteem
• Ontgassing
• Vuilafscheiding
• (chemische preventie)

65
1 Expansievaten

• kwaliteitsverschil

66
2 Ontgassing
67
3 Vuilafscheiding

• principe decantatie

68
Tips voor een audit

1. Selectie auditbureaunog geen erkenning,
   daarom- kwaliteit polsen van uitvoerders
   (kwalificatie van uitvoerders)- referentielijst
   opvragen - contactgegevens van referentielijst-
   verklaring van goede uitvoering door vroegere
   klanten

69
Tips voor een audit

1. Selectie auditbureau
2. Meewerking - aanleveren van goede informatie-
   goede begeleiding bij de rondgang- budgetteren
   en uitvoeren van EBMs
3. Monitoring en boekhouding

70
Tips voor verwarming

1. Besparing door ketelvervanging is moeilijk in te
   schatten maar aanzienlijk
2. Keteltemperatuur moet zo laag mogelijk, zeker bij
   condensatieketels
3. Modulerende brander en kleine luchtovermaat
   verbetert het rendement

71
Tips voor verwarming

• Temperatuur in het gebouw overdag niet te hoog en
  constant houden
• Zone-indeling vraagt integrale aanpak
• Optimalisatie van start- en stoptijd maakt ook de
  bediening eenvoudiger
• Kamerthermostaat bestaat in soorten

72
Tips voor verwarming

1. Weersafhankelijke regeling is OK, maar dan met
   ruimtevoeler
2. Keteltemperatuur regelen in functie van de meest
   vragende kring (dus zo laag mogelijk)
3. Hydraulisch concept afstemmen op keteltype

73
Tips voor verwarming

1. Hydraulisch inregelen- belangrijk voor goede
   warmteverdeling- vermijd mengpunten (rendement)
2. Meer aandacht voor expansiesysteem
3. Grijp niet (te snel) naar additieven
4. Energie besparen ? dikke trui

74
Tips voor verwarming TVT0

• periodiek onderhoud (verwarming) jaarlijkse
  rendementsmeting waakvlam uitschakelen bij lange
  afwezigheid goed instellen weersafhankelijke
  regeling (stooklijn, klokken, dagtemperatuur)
  verwarm niet overbodig (nachtverlaging,
  onverwarmde ruimtes) tochtsluizen goed gebruiken

75
Tips voor verwarming TVT

• Condenserende ketel 3-7 jaar
• Optimaliseringsregeling 4-8 jaar
• Weersafhankelijke regeling 4-8 jaar
• Weersafhankelijke keteltemp 2-6 jaar
• Thermostatische kranen 4-6 jaar
• Isoleer verwarmingsleidingen 1-4 jaar
• Isoleer appendages 2-6 jaar
• Waterzijdig inregelen 1-4 jaar
• Warmteafgifte radiatoren verbeteren 0 jaar
• Verwarming opsplitsen in kringen 4-8 jaar

76
Tips voor isolatie

• Dakisolatie nieuwbouw of vernieuwing dak
• Investering 10 - 40 / m2
• Besparing 5 - 15
• Tvt 4 - 10 jaar
• Tip 10-15 cm
• Muurisolatie nieuwbouw
• Investering 10 - 30 / m2
• Besparing 5 - 10
• Tvt 3 - 8 jaar
• K45

77
Tips voor isolatie

• Vloerisolatie nieuwbouw of via kelders
• Investering 10 - 20 / m2
• Besparing 2 - 4
• Tvt 4 - 8 jaar
• Hoogrendementsglas
• Bestaand gebouw
• Tvt gt 20 jaar indien dubbel glas aanwezig
• Tvt gt 15 jaar indien enkel glas aanwezig
• Nieuwbouw
• Tvt gt 3 jaar indien alternatief dubbel glas

78
Tips globaal

• Regeling en hydraulische opbouw
• nachtverlaging tot 1215 C
• ketel vermogen meestal te groot, maar trage
  opwarming door hydraulische fouten
• Thermostatische kranen
• Ketelrenovatie
• Dakisolatie
• Enkel glas vervangen door HR-glas
• Isoleren lange TVT, lange procedure
• Verlichting (bij comfortproblemen en renovaties)

79
Tips globaal

• Regeling en hydraulische opbouw
• nachtverlaging tot 1215 C
• ketel vermogen meestal te groot, maar trage
  opwarming door hydraulische fouten
• Thermostatische kranen
• Ketelrenovatie
• Dakisolatie
• Enkel glas vervangen door HR-glas
• Isoleren lange TVT, lange procedure
• Verlichting (bij comfortproblemen en renovaties)

80
websites

• www.energiesparen.be
• Mineco.fgov.be
• www.senternovem.nl
• publicaties
• cijfers en tabellen
• zoeken naar epa
• professionals
• utiliteitsbouw
• maatregelenlijst
• onderwijs
• www.kuiperinternetdiensten.nl/kompas/default.asp?d
  ispsearchsctOnderwijs