Iktisat Teorisine Giris IKTISADIN TANIMI VE TEMEL KAVRAMLAR

1
Iktisat Teorisine GirisIKTISADIN TANIMI VE
TEMEL KAVRAMLAR

2

• 1. Iktisadin tanimi
• Iktisadin günümüzde kullanilan taniminda ünlü
  iktisatçilardan Lionel ROBBINSin önemli rol
  oynnadigini söylemek mümkündür. Çünkü Lionel
  ROBBINS, Iktisat Biliminin Yapisi ve Önemi (The
  Nature and Significance of Economic Science) adli
  kitabinda iktisadi, alternatif kullanim
  alanlarina sahip kit kaynaklar ile amaçlar
  arasindaki iliskiyi inceleyen bir bilim dali
  biçiminde tanimlamistir
• Lionel ROBBINSin iktisat tanimindan günümüzde su
  tanim elde edilmistir. iktisat,"Sonsuz olan insan
  ihtiyaçlarinin, varolan kit kaynaklarla
  karsilanmasini inceleyen sosyal bilimdir".

3

• Iktisat bir sosyal bilim olma yaninda, analitik
  bir yapiya da shiptir. Insanlarin iktisadi
  davranislari ile mallarin üretim, tüketim ve
  dagitim faaliyetlerini inceler.
• 2. Temel iktisadi kavramlar
• Bu kisimda sizlere iktisat biliminin, iktisat
  alanini tamamlayan temel anahtar kavramlardan
  bazilarini tanitmaya çalisacagiz.
• 2.1.Kitlik, Tercih ve Firsat Maliyeti
• Kitlik Herkes her istedigini alamamktadir. Çünkü
  istekler, onlari karsilayacak kaynaklardan daha
  fazldir. Veya kaynaklar, isteklerden daha azdir.
  Birey veya devlet olsun, sorun degismemektedir,
  mevcut kaynakla daha fazla istek karsilanmaya
  çalisildginda sonuç, butçe açigidir. O halde
  kitlik (nadirlik) sorunu sinirsiz istekler,
  sinirli kaynaklar çatismasindan dogmktadir. Bu
  diger bir deyisle kitlik, tercihlerin onuncunda
  bir maliyetin varolusunu ima etmektedir.

4

• TercihKitlik sorunu bir baska sorunu
  yaratmaktadir, tercih sorunu. Kitlik sorunuyla
  karsilasan halk tercih yapma durumundadir. Çünkü
  her istedigine sahip olmamaktdir. Mevcut
  seçenekler arasinda seçim yapmak gerekmektedir.
  Öyle ki bazi iktisatçilar, iktisadi tercih bilimi
  (science of choice) olarak adlandirirlar. Buna
  göre Iktisat halkin yaptigi tercihleri açiklamak
  ve tercihlerini etkileyen durumlar degistignde
  hangi degismelerin olcagini öngörmektedir.
• Tercih yapmak fayda ve maliyetle ilgilidir. Var
  olanan seçenekler içinde daha fazla sahip olmanin
  faydasi ile daha az sahip olmanin maliyeti
  arasindaki dengedir.

5

• Firsat Maliyeti Birey, istedigi her seye sahip
  olamiyorsa alternatifler arasinda seçim yapmak
  durumundadir. Alternatif sorunu, firsat
  maliyetine neden olmaktadir. Firsat maliyeti,
  mevcut çesitli alternatifler arasinda bir
  tanesini seçmekle vazgeçilen öteki alternatifler
  dolayisiyla ugranilan kayiplari isaret
  etmektedir.
• Burada öne çikan nokta, vazgeçilen en iyi
  alternatif seçenegidir. Firsat maliyeti, TL
  cinsinden (CD yerine kitap almak gibi TL
  maliyeti), zaman cinsinden (sinema yerine maça
  gitmek gibi, zaman maliyeti), dissallik yönünden
  (örnegin deodornatlarin ozon tabaksini delme
  gibi dissal maliyet) yönlerinden ele alinabilir.
  Ama daha çok öne çikan, vazgeçilen en iyi
  alterntif nokatsidir.

6

• 2.2. Mallar ve Hizmetler
• MallarMallar, bireylerin tatmin veya mutluluk
  elde ettikleri tüm nesneler olrak tanimlanir.
  Mallar içersine soludugumuz havadan tutun da,
  gida ürünleri, otomobiller, cep telefonlari ile
  isinmamizi sagliyan günes isigi da gelmektedir.
• Mallar, öncelikle iktisadi ve serbet mallar
  olarak ikiye ayrilir. Iktisadi mal, elde
  edilebilmek için mutlaka belli bir çaba
  harcanmasi veya bir bedel ödenmesi gereken
  maldir. Bunun nedeni de her istedigimizde bu
  mallari dogadan serbestçe saglamanin mümkün
  olmamasidir. Baska bir ifade ile, kit kaynaklari
  kulllanan ve bu yüzden diger mallar cinsinden
  belirli bir sosyal maliyeti olan mallara iktisdi
  mal denmektedir. Ekmek, benzin, tereyagi gibi.

Mallar
7

• iktisadi mallar, tüketim ve üretim mallari olmak
  üzere ikiye ayirabiliriz.
• Tüketim mallar, tüketicinin ihtiyaçlarini
  dogrudan karsilayan mallardir. Bu açidan
  bakildiginda bu mallara nihai mal adi verilir. Bu
  tür mallar, er veya geç kullanilma durumundadir.
  Yedigimiz gida maddeleri, giydigimiz elbise
  bunlara örnektir.
• Üretim mallari ise diger üretim mallari ya da
  tüketim mallari üretiminde kullanilan mallardir.
  Otamobil üretiminde kullanilan robat, bir
  firincinin firni birer üretim mali konumundadir.
• Nihayet mallari, faydali olabilecekleri yasam
  uzunlugu yansitacak biçimde, dayanikli veya
  dayaniksiz mallar olarak da ayirabiliriz.
• Dayanikli mallar elde edildikten sonra uzun süre,
  en az üç veya daha fazla yil, fayda saglayan
  maldir. Buzdolabi, otomobil, bilgisayar gibi.
• Dayaniksiz mallar ise fayda sagladiginda yok
  olan, biten mallardir. Ekmek, çikolata, peynir
  gibi.
• Serbest mallar, dogadan her istendiginde
  bulunbilen ve çaba sarf etmeden elde edilebilen
  mallardir. Havayi her solum istedigimizde
  bilinçsizce soluruz ve bunun için ek bir çaba
  veya bedel ödemeyiz. Pinar kenarindayken, su de
  serbet maldir.

8

• Hizmetler Isteklerimizi tatmin etmekte
  kullandigimiz, ancak maddi özelligi olmayan
  nesnelere hizmet denir. Tüketiciler tarafindan
  satin alinan zihinsel veya fiziki emeg içerir.
  Hizmetler içerisinde, saç tirasi, musluk tamiri,
  hastanede bakim, internet erisimi, araba bakimi,
  ögrenim ve konser gibi eglenceler de yer alir.
• Hizmetleri de kisisel ve ticari hizmetler
  olarak ikiye ayirmak mümkündür. Berberler,
  hizmetçiler, disçiler ve operattör doktorlarin
  sunduklari hizmetler kisiel hizmetleri
  olustururken kisisel olmayan, bankacilik,
  ticaret ve sigortacilik gibi üretim organizasyonu
  olusturan bir hizmet sinifi vardir ki bunlara de
  ticari hizmetler adi verilir.

9

• 2.3. Fayda, Deger ve Fiyat
• FaydaFayda, bir kisinin bir malin tüketiminden
  elde ettigi doyumdur. Örnegin, susuzluk bir
  ihtiyaç ve su da bu ihtiyaci tatmin ettigi için
  faydaya sahiptir. Bir mal veya hizmetin faydasi,
  o mal veya hizmetin bir istegi giderme
  özlelligidir.
• DegerHerhangi bir mal veya hizmetin degeri, o
  mal veya hizmetin firsat maliyeti cinsinden
  ölçülür. Örnegin, birey, bir kazak alacak parayi
  kazanmak için bes saat çalismaya razidir. O
  halde, kazagin o kisiye göre degerinin bes
  saatlik dinlenmeden daha fazla oldugunu
  söyliyebiliriz. Bu açidan baktigimizda deger,
  belli bir mal veya hizmetin, diger mal veya
  hizmetllerle dégistirilebilecegi oran demektir.
  Degri olan bir mal veya hizmet istekleri tatmin
  etme özelligine sahiptir

10

• Fiyat Gerçek yasamda bir mali elde etmek için
  karsiliginda mutlaka bir mal vermeyiz. Yani, her
  zaman mallari mallarla degistirmek zorunda
  kalmayiz. Bunun için para kullaniriz ve bütün
  mallarin degerini par ile ifade ederiz. Mal ve
  hizmetin stardart para birimi cinsinden ölçülen
  degeri fiyat olarak tanimlanir.

11

• 2.4. Üretim ve Üretim Faktörleri
• ÜretimÜretim, iktisadi ürünlerin miktarini veya
  faydasini artirmak veya yararli hizmetler sunmak
  amaciyla harcanan tüm çabalari ifade eder. Bir
  baska deyisle üretim, istekleri tatmin etmek için
  fayda yaratmasidir. Dolayisiyla hem mal, hem de
  hizmetlerin yaratilmasi, iktisatçi açisindan
  üretimdir. Üretim mallari ve ticari hizmetlerin
  kullanimini saglayan üretimin temel amaci,
  tüketim mallari ile kisisel hizmetler saglayarak
  fayda yaratmaktir.

12

• Üretim FaktörleriÜretimde kullaniln kaynaklara
  üretim faktörleri, kaynaklari ya da üretim
  girdileri denir. Üretim faktörleri, toprak, emek,
  sermaye ve girisimciliktir.
• Toprak Mal ve hizmet üretiminde kullanilan,
  fabrika arazisi, dogal minerller, iklim ve su
  gibi dogal kaynaklardir. Topragin kullanimi
  karsiliginda yapilan ödemelere, rant denir.
• Emek (Isgücü) Mallar ve hizmetleri üretmek için
  kullanilan insnlarin fiziki ve zihinsel
  çabalardir. Emek hizmetleri karsiligi yapiln
  ödemelere, ücret denir.
• Sermaye Mallarin ve hizmetlerin üretiminde
  kullanilan makine ve ekipman gibi unsurlardir.
  Sermayenin kullanilmasi sonucu yapiln ödemeye
  faiz denir.

13

• 2.5. Ekonomi
• 2.5.1.Ekonomi Nedir?Ekonomi, nadir kaynaklarin
  rakip durumdaki kullanicilar arasinda dagitim
  mekanizmasidir. Bu mekanizma üç seyi basarir
• - Ne
• - Nasil
• - Kim için.
• Ne Hangi mal ve hizmetler üretilecek ve hangi
  miktarda üretilecektir, sorusunun çözüm
  meknizmasini vermektedir.
• Nasil Çesitli mal ve hizmetler nasil
  üretilecek, sorunu çözmektedir.
• Kim için Çesitli mal ve hizmetler kimler için
  üretilecek, sorununu çözmektedir. Bu çözümde,
  gelir bölüsümünün de mekanizmaya dahil edilmesi
  gerekir.

14

• 2.5.2.Ekonomi iki parçadan olusur Karar
  vericiler ve piyasaler
• Karar VericilerKarar vericiler, ekonomik
  aktörleridir. Ekonomik seçimleri yaparlar. Karar
  vericiler
• - Hanehalklari
• - Firmalar, ve
• - Develet ten
  olusur.
• Hanehalki, ayni çati altinda yasayan ve ortak
  finansal kararlar alan tüm insnlar olarak
  tanimlanbilir. Hanehalki, tek kisi, aile,
  birlikte yasayanlar (örnegin ayni evi paylasan
  iki ögrenci) dan herhangi biridir.

15

• Firma, mal ve hizmetleri üretmek için kaynaklari
  (faktörleri) kullanan organizasyondur. Araba
  üreticisi, çiflik, bankalar, sigorta sirketleri
  vb.ler olarak verilebilir.
• Devlet mal ve hizmet saglar, gelir ve serveti
  yeniden bölüstürür. Yasa, güvenlik, ulusal
  savunma, kamu sagligi, ulasim, egitim vb. leri
  daha çok devlet tarafindan saglanir.

16

• PiyasaPiyasa alim ve satimi kolaylastiran her
  hangi bir düzenlemedir. Piyasa düzenlemelerinde,
  piyasa için yer sorununun günümüzde önemi hizla
  azalmaktadir. Islemlerin büyük kismi telefon,
  faks, internet ile yapilmaktadir.
• Piyasalari genel olarak ikiye ayirmak olanaklidir
  
• - Mal piyasasi
• - Faktör piyasasi
• Faktör piyasasi, üretim faktörlerinin
  alim-satiliminin yapildigi düzenlemelerdir.
  Üretim faktörleri, ekonominin üretken
  kaynaklaridir. Emek, sermaye ve toprak üretim
  faktörlerini olusturmaktadir.

17

• 2.5.3. Ekonomiyi meydana getiren birimler üçe
  ayrilir
• - Tüketici ihtiyaçlarini karsilamak için
  çesitli mal ve hizmetleri alip kullanan ekonomik
  birimdir. Temel amaci fayda maksimizasyonudur.
• - Üretici Üretim farktörlerini
  kullanarak insanlarin ihytiyaçlarini
  karsilayabilecek mal ve hizmetleri üretme
  çabasinda olan ekonomik birimdir. Temel amaci kar
  maksimizasyonudur.
• - Faktör sahipleri Tüketici tarafindan
  tüketilen mal ve hizmetlerin üretiminde
  kullanilan ve "üretim faktörleri" adini tasiyan
  kaynaklarin mülkiyetini elinde bulunduran
  ekonomik birimlerdir. Baslica üretim faktörleri
  emek (isgücü), sermaye, toprak ve
  girisimciliktir. Bu faktörlerin sahipleri üretim
  sürecine faktörlerini katmalari karsiliginda
  gelir maksimizasyonunu hedeflerler. Sirasiyla
  emek faktörünün geliri ücret, sermayenin faiz,
  topragin rant ve girisimcinin kardir

18

• 3. Iktisat Bilimi ve Bölümleri
• 3.1. Iktisat Bilimi ve YöntemiBilimin amaci
  evrensel geçerli yasalar bulmaktir. Tüm dogal
  bilimler ve diger sosyal bilimlerde oldugu gibi,
  iktisat bilimi de yöntem olarak bilimsel yöntem
  kullanir. Burada dört asamadan olusan bir süreç
  izlenir.
• i-) Sürecin birinci asamasinda, gerçek
  yasamla ilgili gözlemler yapilir. Greçek dünyada
  davranislar ve sonuçlarlara bakilir.
• ii-) Bu gözlemleri kullanarak,
  neden-sonuç iliskilerine bir açiklama getirilir(
  hipotez).
• iii-) Bu açiklamanin ne kadar geçerli
  oldugunu belirlemek için, formüle edilen
  açiklama, belli olaylarin sonuçlari ile bu
  olaylara iliskin hipotezden kestirilen (hipoteze
  dayanilarak elde edilen) sonuçlar
  karsilastirilarak teste tabi tutulur.
• iv-) Hipotez gerçeklerle sürekli olarak
  teste tabi tutulur ve eger hipotezin geçerli
  oldugu yönünde bulgular elde edilirse, hipotez
  bir teoriye dönüstürülür.

19

• 3.2.Iktisat Bölümleri
• Iktisat, iktisçilarin sorduklari sorularin tipine
  göre dört farkli kategoriye ayrilir. Bunlar,
  Mikro ve Makro Iktisat ile Pozitif ve Normatif
  Iktisatlar.
• Mikro Iktisat Bir bütünü olusturan ekonomik
  birimlerin davranisi ile ilgilenir. Tek tüketici
  talebi, piyasa talebi, tek firma arzi, endüstri
  arzi, kaynak dagilimi, kar maksimizasyonu gibi
  konulari kapsar.
• Makro Iktisat Bir bütün olarak ekonominin
  isleyisi ile ilgilenir. istihdam düzeyi, issizlik
  orani, enflasyon, gelir ve üretim düzeyi, büyüme
  orani, para, faiz orani, fiyat düzeyi gibi
  konularla ilgilidir.

20

• Pozitif ve Normatif Iktisat
• Bu ayirim nedir ve ne olmalidir ifadeleri
  çerçevesinde
• yapilir. Nedir sorusunun yaniti pozitif ifadeler
  verirken,
• ne olmlidir sorusu normatif ifadelerle
  belirtilir. Pozitif ifade, dogru-yanlis ölçütünü
  gözönünde alirkan, normatif ifade ise yargi
  belirtmektedir.
• Pozitif iktisatta, ne oldugu ile ikgilenilir.
  Pozitif iktisat, gerçekler ve neden-sonuç
  iliskileri üzerinde odaklanir. Burada tanimlama,
  teori gelistirme ve teorilerin sinamasi yapilir.
  Pozitif iktisat deger yargilari içermez. Iktisadi
  olaylarla ilgili bilimsel açiklamalar olusturmaya
  çalisir. Örenegin, bir ülkede gelir vergisi
  oranlari düsürüldügünde, ekonomi daha hizli büyür
  mü ? Eger büyürse, hangi oranda büyür? Bu
  büyümenin toplam istihdam üzeinde ne tür etkisi
  olacaktir gibi sorular pozitif iktisat
  sorularidir.

21

• Normatif iktisatta ise iktisadi olaylar ne olmasi
  gerekir, ne olmasi daha iyidir bakis açisindan
  irdelemeye çalisilir. Normatif iktisat, ekonomi
  ile ilgili sorunlari tanimlamak ve çözümler
  sunmak için kullanilir. Normatif iktisatta deger
  yargilarina dayanilarak, ekonominin nasil olmasi
  ve arzulanan amaçlara ulasmak için ne tür
  politikalar tavsiye edilmesi gerektigi
  belirlenir. Örnegin, bir iktisatçi, bazi
  yurttaslarin yarar ama bazilarinin da zarar
  görecegi bir kamu harcama kesintisisini tavsiye
  ediyorsa, o iktisatçi normatif analiz yapiyor
  demektir.
• Pozitif ve Normatif Iktisat Ayirimi 19.yy. da
  iktisaçilar arasinda bilim-sanat ayirimi
  çerçevesinde ele alinmistir. Ama muglakliklar
  vardir. J.N. KEYNES, 1891de yayinlanan kitabinda
  pozitif-normatif iktisat ayirimina açiklik
  getirmistir. Benzer yaklasim 1953te M. FRIEDMAN
  tarafindan genistirilmistir.

22

• 4. EKONOMI TEORISINDE YÖNTEME ILISKIN BAZI
  AÇIKLAMALAR

23

• Ekonomi Teorisi Ekonomik modeller kurarak
  ekonomik faaliyetleri ve bunlar arasindaki
  iliskileri açiklamaya çalisir.
• Ekonomik model Ekonomik gerçegin temsili bir
  örnegidir. Model kullanmanin amaci karmasik
  olaylarin anlasilabilir halle getirilmesidir.
  Modellerin baslica asamalari 
• 1. Ilgili degiskenler tanimlanir.2. Modelin
  varsayimlari belirlenir.3. Degiskenler
  arasindaki Hipotezler ortaya konur.4. Modele
  iliskin öngörülerde blilunur. (Tahminler)5.
  Gözlemler sinanarak model ile ortaya atilan teori
  kabul veya reddedilir

24

• Modelin Özellikleri
• 1. Modellerin varsayimlari tutarli ve gerçekçi
  olmali.2. Modelin sundugu bilgiler genis ve
  genellemeye uygun olmali. 3. Modelin tahmin gücü
  yüksek olmali. 

25

• Modellerin Amaçlari
• 1. Model analiz (tahlil) yapmak için kullanilir.
  Ekonomik karar birimlerinin davranislari
  incelenerek aralarindaki iliskiler ve
  etkilesimler, bagli olduklari genel kurallar
  tespit edilir.                        .
• 2. Tahmin (öngörü) amaci Ekonomik degiskenlerin
  birinde meydana gelen bir degismenin, diger
  degiskenleri nasil etkileyeceginin tahmin
  edilmeye çalisilmasidir.
• b) Fonksiyonel iliski Bir degiskenin degeri
  belliyken diger degiskenin degerini bulmaya imkan
  veren baglantidir
•      Örnek xf(y) Burada x, y'nin bir
  fonksiyonu olduguna göre x'in degeri y'ye bagli
  olarak ortaya çikar
• c) Veriler ve Varsayimlar Ekonomik olaylarin
  inceleme sürecinde, degismeyen unsurlar "veri",
  degisken unsurlara da "degisken" olarak
  tanimlanmistir

26

• d) Ekonomi Biliminin Temel Varsayimi
• Homo Economicus (ekonomik insan veya rasyonel
  insan) ekonomisinin temel varsayimidir. Ekonomik
  insan, kendi çikarlarini maksimize etmek için
  ugrasir. Tüketiciler fayda maksimizasyonuna,
  üreticiler kar maksimizasyonuna, faktör
  sahipleri de faktör gelirlerinin maksimizasyonuna
  çalisirlar. Bu arada ekonominin temel sorunu
  kitliktir. 

27

• 6. DEGISKENLER
• Degiskenler bir fonksiyonu olusturan unsurlardir.
  Degiskenler farkli biçimlerde incelenmektedir. 
• a) Bagimsiz ve bagimli degisken Degeri
  fonksiyonel iliskinin disinda belirlenen degisken
  bagimsiz degisken, degeri fonksiyonel iliskinin
  içinde belirlenen degisken ise bagimli
  degiskendir.
• Örnek Ma f(Fa) bu ifade talep fonksiyonunu
  anlatir.
• Ma a malinin talep edilen miktari (bagimli
  degisken) Fa a malinin fiyati   Burada a malinin
  talep edilen miktari fonksiyonel iliski
  içerisinde belirlerken a malinin fiyati bu
  iliskinin disinda ortaya çikar. Fa nin sahip
  oldugu degere bagli olarak Ma degeri bulunur. 

28

• b) içsel (endojen) ve dissal (egzojen) degiskeni
• Ekonomik model çerçevesinde açiklanan degisken
  içsel degisken, degeri model disinda belirlenen
  fakat modeldeki içsel degiskenleri etkileyen
  degisken ise dissal degiskendir. 

29

• c) Stok, Akim ve Oran Degisken
• Bir zaman boyutuna bagli olarak ifade edilebilen
  degiskenlere akim degisken denir. Örnegin
  üretim, miktari zaman (tonl ay) birimleriyle
  ifade edilen bir akim degiskendir, zaman
  boyutuna bagli olmadagi ifade edilen degisken
  ise stok degiskendir. Bir firmanin mal stoku
  örnek olarak verilebilir. iki degiskenin orani
  seklinde ifade edilen degiskenlere oran degisken
  denir Örnegin kar orani kar/sermaye seklindeki
  degisim oran degiskeni anlatir. 

30

• d) Ex-ante ve  Ex-post büyüklük
• Ex-ante Bir degiskenin dönem basinda planlanan
  (umulan) degeri degiskenin ex-ante degeridir.
  Örnegin bir firmanin yillik yatirim plani
• Ex-post Bir degiskenin dönem sonunda gerçeklesen
  (fiili) degeridir, kesindir. Örnek bahsedilen
  firma için dönem (yil) sonunda gerçeklesen
  yatirimlar  toplami. 

31

• 7. DENGE 
•      Bir sistemde farkli yönelisteki güçlerin
  esitlik içinde oldugu ve sistemdeki
  degiskenlerin degisim göstermedigi bir durumdur.
• a) Kisa ve Uzun Dönem Kisa dönem, sistemdeki
  bazi degiskenlerin degistirilmedigi zaman
  dilimidir, Uzun dönem ise sistemdeki bütün
  degiskenlerin degisebilecegi bir zaman
  dilimidir.
• b) Kismi ve Genel Denge Analizi Kismi denge
  analizinde ekonomik sorunlar incelenirken ele
  alinan birim veya konu çesitli gruplara veya
  bölümlere ayrilir. Ele alinan konunun
  karsisindaki tüm olay ve degiskenler ceteris-
  paribus kabul edilir. Mikro ekonomi de
  kullanilir, Analiz disi olan (sabit kabul
  edilen) degiskenlere "Parametre" denir. Say'in
  Mahreçler kanunu (say yasasi) makro olmasina
  karsilik kismi denge analizine örnektir.
• Genel denge analizinde, analizle ilgili tüm
  degiskenler ele alinir. Ve hepsinin karsilikli
  etkilesimleri arastirilir. Mutadis- mutandis
  varsayimi geçerlidir. Makro ekonomide
  kullanilir, Refah teorisi genel denge analizidir.

32

• c) Statik, Dinamik ve Karsilastirmali Statik
  Analiz
• Statik Analiz Bir olayin veya modelin içerisinde
  yer alan degiskelerin belli bir andaki degerleri
  saptanarak bunlardan sonuç çikarilmasidir. Bir
  olayin bir anlik durumunu gösterir. Örnek Bir
  firmanin belli bir zamandaki kari ile ilgili
  sonuç çikarmak gibi.
• Dinamik analiz Bir olayin veya modelin içinde
  yer alan degiskenlerin zaman içindeki degisimi ve
  degerleri belirlenerek sonuç çikarilmasidir.
  Örnek Bir malin fiyatinin olusumu incelemek
  için sonuç çikarilmasidir.
• Karsilastirmali Statik Analiz Yapilan birkaç
  statik analizden sonuç çikarilmasidir.
  Karsilastirmali statik analiz, dinamik ve statik
  analiz arasinda bir aractir. Örnek iki yilin
  Milli Gelirlerinin karsilastirilmasi 

33

• IKTISAT DERSI SORULARI (1)

34

• 1 -) Ekonomi biliminin temel varsayimi
  asagidakilerden hangisidir ?
• A -) Ceteris Paribus B -) Mutadis Mutandis C -)
  Mutadis Paribus D -) Homo Economicus
• YANIT Ddir. Bu varsay?ma göre ekonomik birimler
  kendi ç?karlar?n? maksimize etmek için çaba
  göstermektedirler.
• 2 -) Bir kavrami belirleyen çok sayida
  degiskenden bir tanesinin degisebilecegi, diger
  degiskenlerin sabit kalacagi varsayimina ne ad
  verilir?
• A -) Homo economicus B -) Mutadis Mutandis C -)
  Ceteris Paribus D -) Laisez faire E -) Vice versa
• YANIT Cdir.
• 3 -) Degeri fonksiyonel iliskinin disinda
  belirlenen degikene ne ad verilir ?
• A -) Içsel Degiken B -) Stok Degiken C -) Bagimli
  Degiken D -) Dissal Degiken E -) Bagimsiz Degiken
• YANIT Edir. Degeri fonksiyonel iliskinin d?s?nda
  belirlenen degiskene bag?ms?z degisken denir.
• burada
  bag?ml? bag?ms?z deskendir.
• 4 -) Mevcut durumu incelerken insan davranisi ve
  insanlarin piyasa endüstri, firma ve birey gibi
  nispeten küçük birimlerle iliskili tercihlerini
  inceleyen iktisat bilimi asagidakilerden
  hangisidir ?
• A -) Mkro iktisat B -) Mikro iktisat -) Iktisadi
  sistemler D -) Betimleyici iktisat
• YANIT Adir.
• 5-) Asagidakilerden hangisi makro ekonominin
  ilgilendigi konulardan biri degildir ?
• A -) Fiyatlar genel düzeyi B -) Firma arzi C -)
  Faiz orani D -) Pra miktari E -) Istihdam
• YANIT Bdir. Firma arz? mikro ekonomonin
  ilgilendirdigi konular aras?ndad?r.

35

• 8 -) Bir ekonomik model olusturulmasinda ilk
  asama asagidakilerden hangisidir ?
• A -) Varsayimlarin belirlenmesi B -) Hipotezlerin
  ortaya konmasi C Özgörülerde bulunmasi D -)
  Ilgili degiskenin tanimlanmasi E -) Modelin
  gözlemlerle sinanmasi
• YANIT Ddir. Ekonomik model olusturulurken ilk
  olarak ilgili degisken tan?mlan?r.
• 9 -) Bir toplumun farkli derecelerde karsi
  karsiya kaldigi temel iktisadi sorun
  asagidakilerden hangisidir ?
• A -) Fiyatlarin artmasi B -) Kaynaklarin kit
  olmasi C -) Nüfusun artmasi D -) Üretimin
  dalgalanmasi E -) Issizligin varligi
• YANIT Bdir
• 10 -) Asagidakilerden hangisi iktisatin bir
  sosyal bilim olarak degerlendirmesine neden
  olur ?
• A -) Insan davranislarini incelemesi B -)
  Laboratuar ortaminin sahip olmamasi C -) Elde
  edilen sonuçlarin kontrolü deneylere
  dayandirilmasi D -) Iktisat ilkelerin gözlemlere
  dayanddirilmasi E -) Teknik ve sayisal yöntemler
  kullanmaya elverisli olmasi
• YANIT Adir
• 11 -) Asagidakilerden hangisi hipotez niteligi
  tasir?
• A -) Iktisat insan davranislarini inceleyen
  sosyal bir bilimbir B -) Bir amaç degiskenini
  degerinin en yüksek düzeye çikarilmasi
  maksimizasyon olarak adlandirilir C -) Diger
  kosullar sabitken, malin fiyati ile satin almak
  istenen miktari arasinda ters yönlü bir iliski
  vardir D -) Krar alicilarin rasyonel
  davrandiklari, iktisadi düsünme tarzinin temel
  ilkesidir. E -) Insan ihtiyaçlari sonsuz, buna
  karsilik kaynaklar kitir.
• YANIT Cdir
• 12 -) Asagidakilerden hangisi dayaniksiz mal veya
  hizmet grubu içerisinde yer almaz?
• A -) Seker B -) Ekmek C -) Benzin D -) Mum E -)
  Buzdolabi
• YANIT Edir
• 13 -) çalisanlarin egitim ve yetistirim sonucu
  elde ettikleri bilgi birikimi ve yeteneklerini ne
  ad verilir ?
• A -) Fizik sermaye B -) Beseri sermaye C -)
  Maksimum sermaye D -) Minimum sermaye E -)
  Finansal sermaye
• YANIT Bdir