Ergonomi

1
Ergonomi
2
Latincede Ergon Çalisma, Nomikos Yasa
Ergonomi Çalisma yasasi (Kurallari)
Ergonomi insan kullanimina yönelik tasarim,
çalisma ve yasama kosullarinin optimal hale
getirilmesi çalismalarinin tümüdür. INSAN
FAKTÖRLERI
3
Ergonomi biliminin amaçlari 1. Insanlar
tarafindan kullanilan araç gereç ve düzeneklerin
kullanim etkinliginin artirilmasi 2. Günlük
hayatta karsilasilan insan kullanimina ve
etkilesimine açik olan her seyin insana uygun
tasarimiyla a. Insan performansinin artmasi b.
Insan güvenliginin saglanmasi c. Insan
sagliginin korunmasi ve iyilestirilmesi d.
Insan mutlulugunun ve doyumunun saglanmasi
amaçlanir.
4

• Üretim sistemleri tasarimlarinda ve isletiminde
• ergonomik faktörler dikkate alinmazsa
• Verim azalir
• Kayip zamanlar artar
• Devamsizliklar ve isten ayrilmalar artar
• Isle ilgili hatalar artar
• Is kalitesi düser
• Çalisanlarin fiziksel ve psikolojik sorunlari
  artar
• Is kazalari Meslek Hastaliklari artar

5
Statik Çalisma Aninda Vücutta Meydana Gelebilen
Arizalar
Statik Çalismaya Örnekler Meydana Gelen Sikayetler
Sürekli ayakta durma Ayak ve bacak agrilari, varisler
Araliksiz sandalyede oturma Sirt ve boyun agrilari
Oturma yerinin arkaliginin yüksek olmasi durumu Diz, alt ve üst baldir, ayak agrilari
Öne dogru egilme halinde Omurlar arasi agrilar ve omuz deformasyonu
Yana dogru omuz hareketli çalisma Omuz ve üst kol agrilari
Basi devamli olarak asiri derecede öne egimli çalisma Sirt, boyun agrilari, boyun omurlarinda asinma
Herhangi araç ve gerecin uygun olmayan sekillerde tutulmasi Parmak, bilek agrilari ve mafsal iltihaplari
6
Birikimsel zedelenme hastaliklari

• AGIR, TEKRARLANAN ya da
• SÜREKLI GÜÇ HARCAMASI
• gerektiren is aktivitelerinin yol açtigi,
  agirlastirdigi kas iskelet sistemi
  hastaliklaridir.

• Tendonlar,
• Tendon kiliflari,
• Iliskili kaslar ve kemikler
• El, bilek, dirsek, omuz,
• Boyun, bel ve sirti ilgilendiren
• hastaliklardir.

• Is kaybi
• Isten kalma

7

• Ergonomi 3 ana bölümde incelenir
• Fiziksel Ergonomi (Insanlarin anatomik,
  antropometrik, fizyolojik ve biyomekanik
  karakteristikleriyle ligilenir)
• Bilissel Ergonomi (Mühendislik psikolojisi
  insanlar ve sistemin diger ögeleriyle algilama,
  bellek, mantik yürütme, ve motor cevap gibi
  mental süreçlerle ilgilenmektedir.
  Örnek Hava trafik kontrolü)
• Örgütsel Ergonomi ( Insanlari ve isi en iyi
  etkiyi saglayacak sekilde örgütler
  konulari iletisim, ekip kaynak yönetimi, is
  tasarimi, çalisma saatlerinin belirlenmesi,
  toplum ergonomisi, uyumlu çalisma, sanal
  örgütler, kalite yönetimi)

8
Antropometri
9

Ideal oturma pozisyonu

• Kalça, diz ve bilek açilari 90 daha fazla olmali

• Beden açisi 30 den fazla olmamali

• Üst kol yere 20 asi yapmali
• Dirsek açisi 90 ila 120 olmali
• Önkol yere 20 - paralel durmali
• Ön kol destegi olmali

• Bas omurganin devamidir.
• Bilek önkolun devamidir.

10

• Temel ergonomi hedefleri
• Fiziksel yönetim
• Beceri yönetimi
• Risk yönetimi
• Zaman yönetimi

11

• Ergonomide dikkat edilmesi gereken faktörler
• Fiziksel Faktörler (çevre kosullari aydinlatma,
  gürültü, isitma )
• Biyolojik Faktörler (vücut boyutlari, vücut
  yetenekleri, fizyolojik süreçler)
• Psikolojik Faktörler (mental is yükü, bilgi
  isleme, egitim güdülenme)
• Is etmenleri (is gereksinimleri (zaman hiz vb.),
  is tasarimi)
• Örgütsel Faktörler (örgüt tipi, yönetim biçimleri)

12

• Ergonomik Tasarimlar
• Insan için tasarim
• Çalisma istasyonu tasarim, Bilgi, beceri ve
  egitim gereksinimleri, Çevre, Görev tasarimi,
  Görev destegi, Saglik ve güvenlik konulari, Yasli
  isçiler vb.
• Ekipler, çalisma grubu için tasarim
• Is tasarimi, Genel sistem ve durum modelleri,
  Ekip çalismasi ile ilgili örgütsel öngörüler,
  Ekipler için teknik kaynaklar, Ödüllendirme
  yapisi vb.
• Örgütsel tasarim
• Global çalisma, kurala bagli süreçler,
  Sorumluluk, otorite ve katilim, Yetenekleri
  gelistirme ve örgütsel ögrenme vb.

13

• ERGONOMIYI OLUSTURAN BASLICA BILIMLER
• Antropometri
• Fizyoloji ve
• Biyomekaniktir.
• Diger katkida bulunan bilimler
• Fizyoloji, biyoloji
• Fizik
• Psikoloji
• Enformasyon bilimleri
• Adli tip
• Istatistik
• Isletme yöntemleri
• Tasarim
• Yönetim
• Is psikolojisi
• Sosyoloji
• Mühendislik sistemleri

14
Ergonomi stresi azaltma sanatidir.
   
15
Ergonomik iyilestirme
Ergonomi stresi azaltma sanatidir.
ÖNCE
SONRA
16
Ergonomik Programin Elemanlari
TEHLIKE ÖNLEME VE KONTROL (Hazard Prevention and
Control)
ISYERI ANALIZI (Workplace Analysis)
BILINÇLENDIRME VE EGITIM (Education and Training)
SAGLIK HIZMETI (Health Care Management)
PROGRAMI GÖZDEN GEÇIRME VE DEGERLENDIRME (Program
Evaluation and Review)
17
ÖZETLE-Ergonomik tasarimlarda göz önüne alinacak
hususlar

• Insanin meslek hastaligi ve is kazasi riski en az
  olmali
• Zorlanma düzeyi mesai boyunca sürdürülebilir
  olmali
• Tehlike sinyallerinin özel bir ayirdedilebilirligi
  olmali
• Sinyaller Kolay algilanabilir, anlasilabilir ve
  yorumlanabilir olmali
• Birbirleri ile ilgili kumanda elemanlari
  birbirlerine yakin olmali
• Sistem içindeki nesneleri tutma ve tasimak kolay
  olmali
• Tehlike aninda hizla yer degistirmek olanakli
  olmali
• Çevre kosullari ergonomik sinirlar içinde olmali
• Yapilan is tekdüze olmamali
• Sosyal ve kisisel gereksinimleri karsilamali