1- Cumhuriyet

1
CUMHURIYET HAZIRLIKLARI VE CUMHURIYET

• 1- Cumhuriyet Öncesi Gelismeler
• -Egemenlik Kavrami
• -Türk Tarihinde Egemenligin Kullanimi
• -Egemenligin Saltanattan Halka Geçis Süreci
• -Mustafa Kemal Döneminde Cumhuriyet Adimlari
• 2- Cumhuriyetin Ilâni
• 3- Cumhuriyetçilik
• 4- Atatürk ve Cumhuriyet

Sunuindir.blogspot.com
2
HOSGELDINIZ

• Degerli Arkadaslar
• Atatürk Ilkeleri ve Inkilâp Tarihi II dersine
  hos geldiniz. Birinci dönem Türk Inkilâbinin
  Hazirlik Dönemi ve Türk Kurtulus Savasini içeren
  dersimizi isledik. Bu dönem ise Cumhuriyetin
  ilânindan itibaren Türk devletinin kurulus ve
  gelisme sürecini, Türk Inkilâbinin evrelerini ele
  alacagiz.
• Degerli Arkadaslar Türk inkilâbinin bir bütün
  oldugunu her firsatta dile getirdik. Inkilâp
  hareketleri Türk tarihi içinde bir bütünlük arz
  eder. Bu bütünlügü hem inkilâp hareketlerini bir
  bütün olarak ele alisimizda hem de inkilâplari
  tek - tek ele aldigimizda görebiliriz. Yine
  Atatürk inkilâplarini Türk tarihinin devamliligi
  ve Türk Milletinin gelisim süreci açisindan da
  degerlendirmeliyiz.

3
KONUMUZ CUMHURIYET

• Ilk konumuz yeni Türk devletinin yeni cephesiyle
  kurulusunu simgeleyen Cumhuriyet. Atatürk
  inkilâplarinin hepsi tarihi bir gelismenin
  ürünüdür. Hiçbir inkilâp hareketi Mustafa
  Kemalin kafasinda birden bire sekillenip
  gerçeklestirilmedi. Cumhuriyet birden bire ilân
  edilmedi.  Türkiye demokratik bir tecrübe
  sonrasinda CUMHURIYETe kavustu.

4
CUMHURIYET ve EGEMENLIK

• Cumhuriyet Halkin egemenligi prensibini hedef
  alan seçim usulüne dayali bir sistem.
• Öyleyse hâkimiyet (egemenlik) nedir?
• Türk tarihinde egemenligin kullanimi ve halka
  geçis süreci nasil islemistir?

5
Egemenlik

• Türkçemizde hâkimiyet kelimesi ile de ifade
  edilir.
• Egemenlik
• bir devletin yönetiminde en son ve kesin sözü
  söyleme ve bunun uygulanabilme durumudur. Kisaca
  devlet yönetiminde en üstün buyurma gücüdür.

6
Egemenlik Kavraminin Ortaya Çikisi

• Siyasi manâda egemenlik modern devlet kavrami ile
  ortaya çikmistir. Yani kelimenin dünya tarihinde
  asagi yukari üç yüzyillik bir geçmisi vardir.
  Hâkimiyet son üç yüz yildan beri tartisilan bir
  kavram olmustur. Egemenligin kaynagi, Devletleri
  yönetenlerin egemenligi kullanma biçimi
  sorgulanmaya baslamistir.

7
Magna Cartha

• 1215 yilinda Ingiliz soylulari ile kral arasinda
  imzalanan birtakim bireysel hak ve özgürlükler
  taniyan bir sözlesmedir.
• Kral John ile Baronlar arasinda kralin
  yetkilerini belirlemek amaciyla hazirlanan bu
  metinde Kralin yetkilerini din adamlari ve halk
  adina sinirlayan anlasmada özgür hiç kimsenin,
  ülke kanunlarina göre yargilanip hüküm giymeden
  tutuklanmayacagi ve hapsedilmeyecegi, mal ve
  mülkünde mahrum birakilamayacagi hususu dile
  getiriliyor. Yani Kral, halk karsisinda bir
  takim yükümlülükleri hukukî olarak kabul ederek
  egemenligine sinir getirmistir.
• Daha sonra manga carta sonraki krallar tarafindan
  gelistirilecek ve bu yönüyle Ingiltere
  demokrasinin besigi olarak kabul edilecektir.

8
John (Ingiltere krali) Kral Yurtsuz John
(24 Aralik 1166 18/19 Ekim 1216), 1215'te
Magna Carta'yi imzalayan Ingiltere Kralidir.
9
"http//tr.wikipedia.org/wiki/John_(C4B0ngiltere
_kralC4B1)" adresinden alindi.

• John yaptigi iskenceler yüzünden anavatani olan
  Ingiltere'den sürgün edilmistir. Baronlar (büyük
  toprak sahipleri) ona eger önerecekleri
  antlasmayi kabul ederse onu tekrar kral
  yapacaklarini söylediler. Kral çaresizce bu
  antlasmayi imzaladi (Magna Carta Libertatum
  1215). Bu antlasmanin önemi tarihteki (insan
  haklariyla ilgili) ilk yazili antlasma
  olmasidir. Ancak baronlara taninan ayricaliklar
  sebebiyle tamamen demokratik bir antlasma
  degildir.

10
Beyannâmeler

• Fransiz ihtilâlcilerinin yayinladiklari Insan ve
  Vatandaslik Haklari Beyannâmesinde açikça
  egemenligin halka aid oldugu ifade edilmistir.
•  

11
Türk Tarihinde Egemenligin Kullanimi

• Türklerde egemenlik terimi Türk devletlerinin
  ortaya çikisindan beri gündemde olmustur.
  Egemenlik, Türk devlet geleneginin temel
  unsurlarindan biridir.

12
Mete (Oguz) Han

• Türk Devlet Gelenegi yazili kaynaklara göre ilk
  Türk Devleti olarak bilinen Hun Devletinin
  kurucusu Mete Hanin idarî, askerî, malî ve
  sosyal konularda uygulamaya koymus oldugu millet
  ve devlet hayatinin temel degerleri ile
  baslamistir.
• Türk devlet gelenegi büyüklü-küçüklü 120 Türk
  Devletinde bir töre hâlinde 2300 yildan beri
  uygulanmistir.

13
TÖRE

• Türk tarihinin millî kahramani Oguz Han, Büyük
  Hun Imparatorlugunu kurdugunda Türk devlet
  geleneginin temel taslarini koydugu kanunlari
  Oguz töresi olarak devam etmistir.

14
Egemenlik ve 24 Oguz Boyu

• Oguz töresine göre
• Türklerde egemenlik kendi soylarini Oguz Hana
  baglayan 24 Oguz boyu beyleri tarafindan
  kullanilmistir.
• Türklerde egemenligi kullanan hakanlar egemenligi
  halkinin üzerinde bir baski araci olarak
  kullanmamislardir.
• Egemenlik çok genis topraklara yayilmis halki
  derleyip toparlamak, onlari düsmana karsi
  korumak, gerektiginde bir baba sefkati ile
  muamele etmek için kullanilmistir.

15
Egemenlik Kayitsiz Degildirkut anlayisi

• Halki üzerinde bu görevi yerine getiremeyen
  hakanlarin ellerinden egemenlik hakki alinmistir.
  Biz bu anlayisa kut diyoruz. Tanridan
  Türkleri idare etme yetkisini yani kutu alan
  hanedan üyesinin saltanati kayd-i hayat sartina
  bagli degildir.

16
Mustafa Kemal veKut

• Nitekim Mustafa Kemal 1920 yilinda Istanbul isgal
  edildiginde yayinladigi protesto metninde
  davamizin Türk gelenegine uygunlugundan ve kut
  salligindan bahsederken artik Osmanli hanedani
  adina egemenligi elinde bulunduran Padisah
  Vahdeddinin elinden kutun alindigini ifade
  ediyordu.
• Yine Mustafa Kemal saltanatin kaldirilmasi
  sürecinde mecliste yaptigi konusmalarda artik
  egemenligin degistigini vurguluyordu.

17
Oligarsiden Monarsiye

• Islâmiyet öncesi Orta Asya Türkleri monarsiden
  çok oligarsik devlet biçimlerine egilim
  göstermislerdir. Böyle bir yapi içinde oldukça
  genis kesimleri içine alan oligarsik yönetim
  toplumda göze çarpan bir esitsizlik meydana
  getirmedi.
• Türkler, Islâmiyeti benimsedikten sonra
  Ortadoguda kurduklari devletlerle monarsiye
  dogru bir egilim ortaya koydular.

18
Osmanlilar ve Egemenlik

• Osmanli devleti tam bir monarsik düzen
  olusturmustur.
• Egemenlik kayitsiz sartsiz Osmanli hanedanina
  aittir.
• Din ve ahlâk kurallari disinda hiçbir güç
  padisahi sinirlayamaz.
• Merkeziyetçi bir yapi olusturan Osmanli
  padisahlari bu haklarini özenle korumuslardir.

19
Egemenligin Saltanattan Halka Geçis Süreci

• Atatürk Cumhuriyetinin iki temel niteligi vardir
  Biri millî olmak, digeri demokratik olmak.
• Millî olmak Bir millet esasina dayanmaktir. O
  millet de Türk milletidir.
• Demokratik olmak Millet iradesinin yönetime
  yansimasidir. Seklen Cumhuriyet degil özde de
  milletin iradesini yönetime yansitmak demektir.

20
Egemenlik Anlayisinin Degisimi

• Cumhuriyet birden bire gerçeklesmedigine göre bu
  iki nitelik de birdenbire ortaya çikmadi. Ki
  Cumhuriyetin birdenbire gerçeklesmedigini
  belirtmekten maksadimiz bu iki niteligin birden
  bire ortaya çikmadigini ifade etmek içindir.
  Öyleyse bu iki nitelik nasil olgunlasti da
  Cumhuriyeti ilân edebilecek bir seviyeye ulastik?
  Bunun için Türk toplumunda Cumhuriyete kadar
  egemenlik ve demokrasi anlayisindaki gelismelere
  bir göz atalim

21
Osmanlida Egemenligin Degisim Süreci

• Demokrasi egemenligin kisiden millete geçisini
  ifade eder. Öyleyse Türk toplumunda kisi
  egemenliginden millet egemenligine geçis nasil
  bir seyir takip etmistir? Bunun için Osmanli-Türk
  toplumunda egemenligin saltanat makamindan
  millete geçisini ele almamiz gerekiyor.

22
Egemenligin Ortaklari

• Osmanli devletinde ilk islahatlar askerî yapi ile
  ilgili idi.
• III. Selim ve II. Mahmudtan itibaren diger
  alanlarda da yenilik yapma ihtiyaci ortaya çikti.
• Ilk degisiklik padisahin egemenliginin kullanimi
  ile ilgili idi.

23
Demokrasi ve Osmanlilar

• Osmanli devletinin 17.yüzyilin ortalarindan
  itibaren sarsilmaya baslamasiyla bu yüzyilin
  sonlarindan itibaren önce askerî alanda bir takim
  düzenlemelere gidilmistir. Bir yüzyil sonra da
  diger alanlarda yenilik dönemi baslayacaktir.
  Ancak bu dönemde batida iyice alevlenen demokrasi
  akiminin Osmanli devletine sokulmasi
  düsünülmemistir. Hatta Osmanli padisahlari
  sarsilmaya baslayan egemenlik anlayislari
  karsisinda tutunacak yeni dallar arayisina
  gireceklerdir. Halifelik gibi.

24
Osmanli Devletinde Egemenligin Karakterini
Degistiren Olaylar

• Sened-i Ittifak
• Tanzimat Fermani
• Islahat Fermani
• Mesrutiyetler

25
SENED-I ITTIFAK

• Sadrazam Alemdar Mustafa Pasa  baskanliginda bir
  tarafta âyanlar, diger tarafta devletin ileri
  gelenleri arasinda 29 Eylül 1808de Kagithânede
  mesveret-i amme  denilen büyük bir toplanti
  yapildi. Toplantida varilan kararlar Sened-i
  Ittifak adi verilen bir belgede tespit edildi.
• Sened-i ittifak basit bir anayasa taslagi
  mahiyetindedir. Bu belgede padisahin en üstün
  egemenlik makami oldugu belirtilmisse de aslinda
  bu durum egemenligin üstünlügünün tartisilmaya
  basladigini gösterir.

26
TANZIMAT FERMANI

• II. Mahmudun bu yolda yaptigi hazirliklari
  yerine geçen oglu Abdülmecid devam ettirdi ve
  Tanzimat fermanini ilân etti.
• Tanzimatla can, mal ve namusun korunmasi için
  bagimsiz mahkemelere yetki verilirken padisah da
  yüzyillardir sahip oldugu cezâlandirma hakkindan
  kendi istegi ile vaz geçiyordu.
• Tanzimatla Osmanli toplumuna özgürlük gelmemis
  ancak demokrasinin temellerinden biri yani can,
  mal ve namus güvenligi saglanmisti.

27
ISLAHAT FERMANI

• Osmanli vatandaslari arasindaki bazi hukukî
  farklari ortadan kaldirip herkesi yasalar
  karsisinda esit tuttu.
• Bu zamana kadar devlet hizmetine sadece
  Müslümanlar alinirdi.
• Müslüman olmayanlar daha fazla vergi öderlerdi.

28
MESRUTIYETLER

• Abdülmecidin ölümünden sonra basa geçen
  Abdülaziz döneminde reformlar devam etmedi.
  Devlet hizla çöküse dogru gitmekte idi.
• Gidisin kötü oldugunu gören aydinlara göre
• kisisel yönetim sonra erer ve halk da bir
  ölçüde egemenligin kullanilmasina katilabilirse
  yeniden esenlige çikmak mümkündü.

29
CUMHURIYETSIZ EGEMENLIK

• Ama yine de bu aydinlarin hiçbirinin kafasinda
  Cumhuriyet yoktu. Onlarin istedigi mesrutî bir
  monarsi idi. Zaten Avrupada bile Fransa
  hâricinde Cumhuriyet yoktu. Ama egemenlik hakkina
  hiçbir ortak tanimak istemeyen Abdülaziz bu
  düsüncelerin siddetle karsisindaydi.

30
ILK ÖZGÜRLÜK MÜCÂDELESI

• Abdülazizin bu düsüncelere siddetle tepki
  göstermesi Türk tarihinde ilk ve büyük bir
  özgürlük mücâdelesinin baslamasina yol açti.
• 1876da Abdülaziz tahttan indirildi. Yerine
  getirilen V. Murad bir süre sonra akil hastaligi
  bahanesiyle tahttan indirildi.
• II. Abdülhamid mesruti monarsiye geçecegine dair
  söz alinarak tahta oturtuldu.
• Bütün bu mücâdeleler içinde asker-sivil aydinlar
  isbirligi yapmislardir.

31
KANUN-I ESASI

• Abdülhamid söz verdigi gibi kanun-i esasiyi
  yürürlüge koydu. Artik Osmanlinin da bir
  anayasasi ve bu anayasa çerçevesinde
  olusturulacak meclisi vardi.
• Fakat bu anayasa demokratik olmadigi gibi
  meclisin yetkisi de yoktu
• -Yasama ve yürütme yetkileri padisahta idi.
• -Halk sadece yasama islerinde padisaha
  danismanlik yapacak bir meclisin üyelerini
  seçiyordu.
• -Siyasi partiler seçime katilamiyordu çünkü
  halkin siyasi parti kurma yetkisi yoktu.

32
Kanun-i Esasi Rafta

• Bütün bu önemli aksakliklara ragmen anayasa
  uygulansa idi agir da olsa demokrasi sürecine
  geçilebilirdi.
• Ancak Abdülhamid kisa bir süre sonra Kanun-i
  Esasiyi rafa kaldirarak meclisi kapatti ve
  mesrutî yönetimi askiya aldi.
• 1908 yilinda Ikinci Mesrutiyetin ilânina kadar
  ülkeyi eskisi gibi mutlakiyetçi anlayisla
  yönetti.

33
Hanedandan Vazgeçilemiyor

• II. Abdülhamidin açtigi modern okullarda yetisen
  aydinlar ilkinden daha siddetli bir mücâdele
  baslattilar.
• Ancak yine de bu mücadele mesrutî sistem içinde
  dönmüs Cumhuriyet akla gelmemistir. Osmanli
  hanedanina dayanmayan bir toplum düzeni
  düsünemiyorlardi.
• 28 Temmuz 1908de Mesrutiyet ikinci kez ilân
  edilirken herkesin düsüncesi bu yöndeydi.

34
Padisahin Yetkileri Kisiliyor

• 31 Mart 1909 olayinda Sultan II. Abdülhamid
  tahttan indirildi.
• Yerine geçen Sultan Resada anayasada köklü
  degisiklikler yaptirildi.
• Bu degisikliklerle padisahin egemenligi büyük
  ölçüde kisildi.

35
Mustafa Kemal Döneminde Cumhuriyet Adimlari

• Mustafa Kemalin kafasinda Harp okulundan beri
  Cumhuriyet düsüncesi vardi.

36

• Mustafa Kemal Istanbulda iken Harb okulundan
  beri düsündügü Cumhuriyet için plânlar yapmaya
  basladi.
• Mustafa Kemal Nutukda Müdafaa-i Hukuk döneminde
  düsünülen kurtulus çareleri karsisinda kendi
  düsüncelerini su sözlerle açiklar
• Efendiler bu durum karsisinda bir tek karar
  vardi. O da millî hâkimiyete dayanan, kayitsiz
  sartsiz, bagimsiz yeni bir Türk devleti kurmak!

37
Erzurum Kongresinde Cumhuriyet

• Bu Mustafa Kemalin kendi kafasindaki plâni idi.
  Baska birilerinin bu plândan haberi yoktu ki
  Erzurum Kongresine kadar. Erzurum Kongresi
  sirasinda Mustafa Kemal yaninda bulunan Mazhar
  Müfit Kansuya dikte ettirdigi notlar arasinda
  Zaferden sonra Cumhuriyeti ilân edecegiz
  cümlesi de vardi.

38
Adim Adim Cumhuriyet

• TBMMnin açilmasi
• Saltanatin Kaldirilmasi
• Halk Firkasinin Kurulmasi
• Yurt Gezisi
• Türkiye Iktisat Kongresi
• Lozan Baris Anlasmasi
• TBMMnin yenilenmesi
• Ankaranin Baskent Yapilmasi

39
1-TBMMnin açilmasi

• Cumhuriyete giden yolda atilan ilk ve en önemli
  adimdir.
• Aslinda Cumhuriyete 23 Nisan 1920de dogdu ancak
  29 Ekim 1923de adi konulabildi gözüyle
  bakabiliriz.

40
TBMMye Kadar Cumhuriyet

• Aslinda TBMMnin açilmasina kadar geçen süreci
  iyi tahlil etmek lâzimdir. Mustafa Kemal
  Erzurumda Mazhar Müfit e Cumhuriyeti ilân
  edecegiz derken kongre sirasinda meclisin
  toplanmasina ve Hükûmet islerinin meclisin
  denetimi ve kontrolü altinda yapilmasina
  çalisilacaktir maddesiyle millî hâkimiyete
  dayanan bir idareye olaganüstü bu durumda
  özellikle ihtiyaç duyuldugunu ortaya koymustur.

41
Heyet-i Temsiliyye ve Cumhuriyet

• Mustafa Kemal Erzurum Kongresinden sonra Sivas
  kongresinde seçilen Heyet-i Temsiliyye ile bu
  düsüncesine islerlik kazandirmak için harekete
  geçer ve Damad Ferid Pasanin protesto edilip
  istifasinin saglanmasindan sonra is basina
  getirilen yeni Istanbul hükûmeti ile yaptigi
  Amasya görüsmesinde alinan ileriye dönük karar
  meclis-i mebusanin açilmasi karari olmustur.

42
Misâk-i Millî ve Cumhuriyet

• Amasya protokolü çerçevesinde toplanan Meclis-i
  Mebusanin aldigi Misâk-i Millî karari içinde
  millî egemenlige dayanan her yönüyle bagimsiz bir
  Türk devleti gizli idi.
• Istanbulun isgal edilip meclis-i mebusanin
  dagitilmasindan sonra Mustafa Kemal Anadolu ve
  Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti Heyet-i
  Temsiliyyesi Baskani sifati ile yeni meclisin
  Ankarada toplanmasi kararini alir.

43
Istanbulun Isgali ve Ankara Yolu

• Istanbulun isgal edilip meclis-i mebusanin
  dagitilmasindan sonra Mustafa Kemal Anadolu ve
  Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti Heyet-i
  Temsiliyyesi Baskani sifati ile yeni meclisin
  Ankarada toplanmasi kararini alir.

44
2- Saltanatin Kaldirilmasi (1 Kasim 1922)

• Saltanat Cumhuriyet yolundaki en büyük engelin
  kaldirilmasidir. Ankarada kurulan TBMM hükûmeti
  Millet egemenligine dayali bir hükûmet idi ancak
  devlet olarak herhangi bir vasfi yoktu. Çünkü
  Istanbulda Osmanli hanedani bulunuyor ve bu
  durum hâlen Osmanli devletinin varligini ifade
  ediyordu. Yani tek millet iki hükûmet vardi. Oysa
  bir millet, iki hükûmeti asla kaldiramaz idi. Bu
  esyanin tabiatina aykiri oldugu gibi hele - hele
  Türk Milletinin tabiatina tamamen ters
  düsmekteydi.

45
Bir Millet Iki Hükûmet

• Bu hükûmetlerden birisi kisi egemenligine
  dayanirken digeri millet egemenligine
  dayanmaktaydi. Birisinin devreden çikmasi
  gerekiyordu. Ama hangisi? Kisi egemenligi mi
  yoksa uzun ve yorucu bir mücâdeleden sonra
  kazanilan millet egemenligine dayanan hükûmet mi?
  Gelise bakilirsa Ankara hükûmetinin zafer sonrasi
  yetkiyi Istanbul hükûmetine birakmasi gerekliydi.
  Çünkü Anadolu halkina millî mücâdele anlatilirken
  Istanbulda esir durumda bulunan padisahin da
  isgal kuvvetlerinin elinden kurtarilacagi ifade
  edilmekteydi.

46
Istanbul Saf Disi Oluyor

• Gelisen olaylar ve Anadoludaki millî hareket
  karsisinda Istanbul hükûmetinin ve saltanat
  makaminin tavri Ankaranin Saltanat makamini
  tasiyamayacagini gösterdi. Öte yandan Mustafa
  Kemalin kafasindaki Cumhuriyet düsüncesine
  Istanbuldaki Saltanat makami ters düsmekteydi.
• Belki de Istanbul hükûmetlerinin ve saltanat
  makaminin isgaller karsisindaki teslimiyetçi
  tavri Mustafa Kemale aradigi firsati da
  vermisti.
• Olaylar Mustafa Kemalin kafasinda tasarladigi
  biçimde gelismekteydi. Mustafa Kemal geçici
  sayilan TBMM ni sürekli ve vazgeçilmez bir kurum
  hâline getirdi. Saltanati kaldirarak ardindan
  Cumhuriyetin ilânini saglamistir.
•  

47
3- Halk Firkasinin Kurulmasi (Aralik 1922)

• Saltanatin kaldirilmasi sirasindaki tepkiler ve
  Mustafa Kemale daha teskilâtli davranma geregini
  hissettirdi.
• Müdafaa-i Hukuk Gurubunu Halk Firkasina
  dönüstürdü.
• siyasi partiler demokrasinin teminatidir
  sözleri daha Cumhuriyet ilân edilmeden
  gerçeklesmeye basladi.

48
4- Yurt Gezisi (Ocak 1923)

• Mustafa Kemal hem yapacagi inkilâplar konusunda
  halki aydinlatmak hem de bir ay sonra
  gerçeklestirilecek Türkiye Iktisat Kongresi
  öncesinde halkin ekonomik durumunu yakindan
  görmek için yurt gezisine çikti.

49
5- Basin Toplantisi

• Basinin gücünü çok iyi bildiginden Izmitte büyük
  bir basin toplantisi yaparak onlari aydinlatmaya
  çalisti.

50
Büyük Hasret CUMHURIYET

•  Mustafa Kemal, Cumhuriyetin ilâni konusunda
  aradigi firsati hükûmetin kurulmasi konusunda
  güçlüklerin ortaya çikmasi ile yakaladi.
• Anayasaya göre bakanlari meclisin tek- tek
  oylayarak seçmesi gerekiyordu.
• Hiç kimse çogunlugu saglayamadigindan yeni
  hükûmet bir türlü kurulamiyordu.
• Oysa bir devlet baskani olsaydi  mesele daha
  kolay halledilecekti.

51
Ilân Ediliyor

•  Mustafa Kemal, 28 Ekim gecesi arkadaslarini
  toplayarak Yarin Cumhuriyeti ilân edecegiz dedi
  ve Ismet Pasa ile bir kanun tasarisi kaleme aldi.
  
• Ertesi gün Halk Firkasi Gurubu Baskani Mustafa
  Kemal, hükûmet bunalimini çözmekle
  görevlendirildi ve Atatürk, Ismet Pasa ile
  hazirladiklari önergeyi meclise sundu. 
• Tasari kabul edilerek Cumhuriyet ilân edildi.

52
CUMHURIYET anayasada

• Egemenlik kayitsiz sartsiz milletindir,
  maddesine Türkiye devletinin hükûmet sekli
  CUMHURIYETtir cümlesinin ilâvesi ile yer aldi.
  
• Mustafa Kemal ilk Cumhurbaskani seçildi.

53
CUMHURIYETin esanlamlisiDEMOKRASI

• Cumhuriyet kelimesi Arapça kökenli bir kelimedir.
• Cumhuriyet kelimesinin Batidaki yansimasi
  karsimiza demokrasi olarak çikmaktadir.
• Ancak iki kelime zamanla farkli manâlar almistir.

54
DEMOKRASI ve CUMHURIYET

• Demokrasi
• Halkin iradesinin yönetime yansitilmasini yani
  millî egemenligi ifade eder.
• Cumhuriyet
• Basta devlet baskani olmak üzere devletin baslica
  temel organlarinin seçim ilkesine göre kurulmus
  oldugu özellikle verâset sisteminin rol
  oynamadigi bir devlet sistemini ifade eder.
• Anlamlari farkli olsalar da bu iki kelime
  birbirinin tamamlayicisidir.

55
DEMOKRATIK CUMHURIYET

• Bu hâliyle Cumhuriyet bir yönetim sekli iken
  demokrasi bu yönetimde halkin egemenliginin
  yansitilmasi, kalitesidir.
• Cumhuriyetçilik ilkesi, millî egemenlik ilkesinin
  tabii bir sonucudur. Atatürkün Cumhuriyetçilik
  anlayisi sadece hükümdarligin reddi anlamina
  gelen cumhuriyetçilik degil DEMOKRATIK
  CUMHURIYETÇILIKtir.

56
Türkiye Demokratik Cumhuriyet

• Ingiltere demokratiktir fakat devlet sekli olarak
  Cumhuriyet degildir.
• Sovyetler Birligi zamaninda birçok Cumhuriyetten
  olusmustu. Ancak buralarda tek parti diktatörlügü
  egemendi. Halkin iradesi yönetime yansimiyordu.
• Ama Türkiye hem devlet sekli, hem de halkin
  iradesinin yönetime yansimasi açisindan
  Demokratik Cumhuriyettir.

57

• Bu hâliyle Cumhuriyet bir yönetim sekli iken
  demokrasi bu yönetimde halkin egemenliginin
  yansitilmasi, kalitesidir.
• Cumhuriyetçilik ilkesi, millî egemenlik ilkesinin
  tabii bir sonucudur. Atatürkün Cumhuriyetçilik
  anlayisi sadece hükümdarligin reddi anlamina
  gelen cumhuriyetçilik degil DEMOKRATIK
  CUMHURIYETÇILIKtir.

58
ATATÜRKCumhuriyet ve Demokrasi

• Atatürke göre
• Demokrasi prensibinin en asrî ve mantikî
  tatbikini temin eden hükûmet sekli cumhuriyettir.
  Cumhuriyette son söz millet tarafindan seçilmis
  meclistedir... Cumhuriyette meclis, Cumhurbaskani
  ve hükûmet, halkin hürriyetini, emniyetini ve
  rahatini düsünmek ve temine çalismaktan baska bir
  sey yapamazlar...

59
Aksi takdirde

• Millete karsi vaziyet ve vazifelerini suistimâl
  eyledikleri takdirde su veya bu tarzda, millî
  irâdenin kendi haklarinda dahi tecellisine mâruz
  kalabilirler.

60
Cumhuriyet ve Saltanat

• Atatürke göre Cumhuriyetin sultanliktan farki
  Cumhuriyet idaresi faziletli ve nâmuskâr
  insanlar yetistirir. Sultanlik korkuya, tehdide
  müstenid oldugu için korkak, zelil, sefil 
  insanlar yetistirir.

61
Uyrukluktan Vatandasliga

• Cumhuriyet idaresi vatandaslik kavramina
  dayanir. Monarsi ise uyrukluk kavramina
  dayanir.
• Cumhuriyet bütün vatandaslarin esitligi ve devlet
  yönetimine esit olarak katilmalari esasina
  dayanir. Monarside ise ne kadar  sinirlandirilmis
  ve anayasallastirilmis olursa olsun birtakim
  ayricaliklar vardir. Meselâ demokrasinin besigi
  Ingilterede Kral hata yapmaz. anlayisi
  hâkimdir.