T

1
TÜMÖR BELIRTEÇLERI (T.B.)

• DR.CIHAN ÖZEN

Saglik
Slayt
http//hastaneciyiz.blogspot.com
2

• 1-) TÜMÖR BELIRTEÇLERININ GENEL SINIFLAMASI
• 2-)TÜMÖR BELIRTEÇLERININ SPESIFIK KULLANIM
  YERLERI
• 3-)CERRAHIDE SIK KULLANILAN TÜMÖR BELIRTEÇLERI

3
TÜMÖR BELIRTEÇLERININ GENEL SINIFLAMASI
4
Tümör belirteçleri çesitli sekillerde
ortaya ortaya çikabilir

• Tümör Spesifik Proteinler
• Hücre Spesifik Proteinler
• Malign Hücrelerle iliskili Nonspesifik
  Belirteçler
• Malign Hücrelerde Ekspresyonu Artan belirteçler

5
TÜMÖR BELIRTEÇLERININ KLINIK KULLANIM AMAÇLARI

• NEOPLAZI TARAMASI
• KANSER TANISI
• KANSERIN SINIFLAMASI
• PROGNOZUN BELIRLENMESI
• TEDAVI TAKIBI
• REKÜRRENS TAKIBI
• METASTAZ TAKIBINDE KULLANILIR.

6
Tümör belirteçlerinin bulunduklari yerler

• Dolasimda
• Vücut bosluklarindaki sivilarda
• Hücre membranlarinda,sitoplazmasinda ya da
  nükleusta
• Lenf nodlarinda
• Kemik iliginde
• Tümörün kendisinde bulunabilir.

7
TÜMÖR BELIRTEÇLERININ SINIFLANDIRILMASI

• Karbohidrat Yapili
• Plasental Proteinler
• Enzim ve izoenzimler
• Hormonlar
• Onkofetal Antijenler
• DIGERLERI
• Monoklonal immunglobulinler
• Protein Yapili belirteçler
• Insan Tümörlerinde Bulunan Bazi Onkogenler
• Bazi Tümör Supresör Genler
• Steroid Reseptörler
• immunfenotiplendirme
• DNA Analizi
• Moleküler Tani

8
Karbonhidrat Yapili Belirteçler

• Musin Yapili belirteçler
• CA125
• Episialin
• CA15-3
• CA 549
• CA 27.29
• MCA
• DU-PAN-2
• Kan Grup Antijenleriyle iliskili belirteçler
• CA 19-9
• CA 19-5
• CA 50
• CA 72-4
• CA 242

9
Plasental Proteinler

• Human Plasental Lactogen (HPL)
• Human Chorionic Gonadotropin(hCG,intact
• ve ß-hCG)
• Plasental Alkalen Fosfataz(Regan
• izoenzimi)

10
Enzim ve izoenzimler Enzim ve izoenzimler

• Prostatik Asit Fosfataz(PAP)
• Kreatin Kinaz BB izoenzimi(CK-BB)
• Alkalen Fosfataz
• Nöron Spesifik Enolaz(NSE)
• Laktat Dehidrogenaz (LDH 1)
• Lizozim(Muramidaz)

11
Hormonlar

• Ötopik Hormonlar topik Hormonlar (Dokuda normalde
  sentezlenen hormonlar)
• hCG Trofoblastik tümörler,Nonseminomatöz
  testiküler
• tümörler
• Epinefrin,Norepinefrin Feokromositoma ve
  iliskili kanserler
• GastrinZolinger Elison Sendrom(gastrinoma)
• KalsitoninTiroidin Medüller Karsinomu
• Ektopik Hormonlar ( Doku taraf Doku tarafindan
  normalde normalde sentezlenmeyen hormonlar)
• ACTHAkciger küçük hücreli Ca
• ADH
• Paratiroid -related peptit
• Eritropoetin

12
Onkofetal Antijenler

• Karsinoembriyojenik Antijen(CEA)
• Alfa-fetoprotein (AFP)
• Doku Polipeptid Antijeni(TPA)
• Prostat Spesifik Antijen(PSA )

13
TÜMÖR BELIRTEÇLERININ SPESIFIK KULLANIM YERLERI
14
GASTROINTESTINAL SISTEM TÜMÖRLERI T.B.

• CEA (KARSINO MEBRIYONIK ANTIJEN)
• CA 19-9
• AFP(ALFA FETO PROTEIN)
• DIGERLERI (CA 50,CA 195,CA 72-4 )

15
MEME TÜMÖRLERI T.B.

• CEA
• TPSA (DOKU POLIPEPTIT SPESIFIK
  ANTIJEN)
• CA15-3
• DIGERLERI(CAM 26,M29,CA27, CA 29 ,M)CA

16
TIROID TÜMÖRLERI T.B.

• TIROGLOBÜLIN
• KALSITONIN
  (TIROID MEDÜLLER KARSINOM)
• NSE
  (TIROID MEDÜLLER KARSINOM)

17
NÖROENDOKRIN TÜMÖRLER

• KARSINOID TM gt 5 HIAA(HIDROKSI INDOL ASETIK
  ASIT)
• NÖROBLASTOM gt NSE
• PANKREAS ENDOKRIN TÜMÖRLERI INSULINOMA gt INSÜLIN
  GASTRINOMA gt GASTRIN
  SAMOTOSITOMAgt SS
• MIDE NÖROENDOKRIN TM gt GASTRIN
• HIPOFIZ TÜMÖRÜ gt ACTH

18
PROSTAT TÜMÖRÜ T.B.

• PSA (PROSTAT SPESIF ANTIJEN)
• PAP (PROSTATIK ASIT FOSFATAZ)

19
OVER TÜMÖRLERI T.B.

• CA 125
• PLAP (PALSENTAL ASIT FOSFATAZ)
• B-HCG

20
TESTIS TÜMÖRLERI T.B.

• EMBRIYONEL TERATOBLASTOM gt B-HCG
• SEMINOM gt LDH ,PLAP(PLASENTAL ASIT FOSFATAZ)

21
AKCIGER TÜMÖR T.B.

• NSE (NÖRON SPESIFIK ENOLAZ )
• CK-BB ( CREATIN KINAZ)

22
KEMIK TÜMÖR BELIRTECI

• ALP (ALKALEN FOSFATAZ)

23
MULTIPLE MYELOM

• BENCE JONES PROTEINI

24
CERRAHIDE SIK KULLANILAN TÜMÖR BELIRTEÇLERI
25
CEA(KARSINOEMBRIYONIK ANTIJEN)

• MEME CA (40)
• GIS (KOLOREKTAL CA)50 artar.K.B. Ve rektum
  kanseri hücrelerinin çogu tarafindan üretilerek
  kan dolasimina salinir.K.B. Kanseri nedeni ile
  tedavi almis hastalarin takibinde kullanilir.CEA
  düzeyleri hastaligi tekrarlayanlarda erken
  dönemde yükselebilir buda erken tani konmasini
  saglayabilir.
• AC CA 45 ARTAR.
• OVER CA ,MIDE CA.,PANKREAS CA,SAFRA KESESI
  CA.,TIROID CA,OVER CA,UTERUS CA.
• MW 45-55 I K.HIDRAT OLAN GLIKOPROTEINDIR.
• SAGLIKLI KISILERDE 3 MIKROGR OLUP SIGARA
  IÇENLERDE 5 MIKROGR SEVIYESINDEDIR.ALKOL
  KULLANIMINDADA SEVIYESI YÜKSELMEKTEDIR.
• SIROZ,AMFIZEM,BENIGN MEME KITLELERI,REKTAL
  POLIPTEDE YÜKSELEBILIR.YANLIS NEGATIF SONUÇLAR
  ELDE EDILEBILECEGINDEN TARAMA AMAÇLI KULLANILMAZ.
• ASIT SIVISINDA 10 NANOGRAMDAN YÜKSEK ISE KANSERÖZ
  EFÜZYONLAR DÜSÜNÜLMELIDIR.

26
CEA

• KOLON MEME-AC KANSERLERININ TAKIBINDE
• KOLON TÜMÖRLERININ PROGNOZUNUN BELIRLENMESINDE
• CEA in kanser disi nedenlerle de yükselebilmesi
  nedeni ile, insanlarin kanserli olup olmadiginin
  arastirilmasinda kullanilmasi uygun degildir.
  CEA, kalinbarsak kanseri tanisi konmus ve tedavi
  almis veya halen tedavi alan hastalarin
  izlenmesinde çok
• yararlidir.

27
GIS.MALIGNITELERINDE CEA KULLANIMI

• GEÇ EVRE MIDE CA. DA 30 YÜKSELIRKEN,ERKEN EVREDE
  YÜKSELMEYEBILIR.
• KOLOREKTAL CA.DA TARAMA TESTI OLARAK UYGUN
  DEGILDIR.PREOPERATIF EVRELEMEDE VE POST OPERATIF
  TAKIPTE KULLANILIR,KOLOREKTAL CA CERRAHISI
  SONRASI 2. AYDA BAKILIR.CEA SEVIYELERI POST
  OP.YÜKSELIRSE 89-93 TÜMÖR NÜXÜ OLARAK
  DEGERLENDIRILIR.

28
TPSA (DOKU POLIPEPTIT SPESIFIK ANTIJEN)

• ARA FLAMANLARDAN OLAN SITOKERATIN 18
  KOMPLEKSIDIR.EPITELYAL HÜCRE KÖKENLIDIR.INFLAMATUA
  R HASTALIKLARDADA YÜKSELEBILIR.
• TÜMÖR KITLESINDEN ÇOK PROLIFERASYONUN
  GÖSTERGESIDIR.KANSERLI HASTALARIN TEDAVISININ
  IZLENMESINDE KULLANILIR.TPSA TÜMÖR AKTIFLIGININ
  BIR ISARETI OLUP TÜMÖR KITLESI ILE ILISKILI
  DEGILDIR.KLINIK DEGISIKLIKLERE VE UYGULANAN
  TEDAVILERE DIGER BELIRTEÇLERDEN DAHA HIZLI YANIT
  VERIR.
• MEME CA DA TEDAVI SÜRESINCE HASTALIGIN SEYRINI
  IZLEMEDE CEA VE CA 15-3 DEN DAHA HIZLI AZALIR.
• OVER CA,SERVIKS CA,PROSTAT CA,AC CA,GIS TM DE DE
  YÜKSELMEKTEDIR.
• AKUT-KRONIK KC HASTALIKLARI,PANKREAS
  HASTALIKLARI,BÖBREK HASTALIKLARI,DOKU ZEDELENMESI
  VE INFLAMASYON GIBI BENIGN DURUMLARDADA
  YÜKSELMEKTEDIR.

29
MEME CA DA KULLANILAN K.H. BELIRTEÇLER

• CA 15-3
• TPSA
• CA 549
• CA 27.29
• MCA

30
CA.15-3(KARBONHIDRAT ANTIJENPOLIMORFIK EPITELYAL
MUSINMUC 1)

• DF3 REAKTIF ANTIJENI (MURIN MONOKLONAL ANTIKORU
  Mab) DOLASIMDA BULUNUR.
• PLASMADA,BOS,PLEURAL EKSÜDA VE ASIT MAYINDE
  ÖLÇÜLÜR.STANDART ÜST SINIRI 17 DEN 40 IU/ML KADAR
  DEGISIR.
• LAKTASYONDA,GEBELIKTE,DIALIZ,HEPATIK
  HASTALIKLARDA,TBC,ROMATIZMAL HAST.DA ARTABILIR.
• MEME KANSERINDE TEDAVI,TESHIS,TARAMA VE EVRE
  BELIRLEMEDE KULLANILMAZ.RELAPS,NÜKS VE METASTAZI
  BELIRLEMEDE KULLANILIR.
• OVER CA,ENDOMETRIUM CA,TUBA CA DA ,AC
  CA.,PANKREAS CA,MIDE CA,KOLOREKTAL CA DA DA
  YÜKSELIR.
• MENSTRÜASYON,HAMILELIK,ENDOMETRIOSIS,PID ,MEME
  BENIGN KITLELERI,KR.KC. HASTALIKLARI,ÜRINER
  INFEKSIYONIAKUT PANKREATIT,GIBI BENIGN
  DURUMLARDADA YÜKSELIR.

31
ALFA FETO PROTEIN(AFP)

• HEPATOSELÜLER CA. ,OVER CA VE TESTIS GERM HÜCRELI
  TÜMÖRLERDE KULLANILIR.
• HAMILELIK VE DIGER KARACIGER HASTALIKLARINDA DA
  YÜKSELIR.
• ALBUMINE BENZER BIR GLIKOPROTEINDIR. MIDE.BARSAK
  KANALI,FETAL YUMURTA KESESINDEN SALGILANIR.
• AMNIYON SIVISINDAN PLASENTA ARACILIGIYLA ANNE
  SERUMUNA GEÇER

32
AFP

• GERM HÜCRELI TM VE HEPATOCELLÜLER CA DA TANI VE
  TAKIPTE KULANILIRKEN.
• EMBRIYONEL KÖKENLI TM DE PROGNOZU TAKIP ETMEKTE
  KULLANILIR.

33
KALSITONIN

• TIROID MEDÜLLER KANSERINDE YÜKSELIR.Tiroid
  bezinin parafoliküler hücrelerinden sentez
  edilir.
• HIPERPARATIROIDI,BÖBREK YETMEZLIGI, AC CA. ,
  MYELOPROLIFERATIF HASTALIKLARDADA YÜKSELMEKTEDIR.

34
TIROGLOBULIN

• TIROGLOBULIN TIROID BEZINDEKI BIR DEPO
  PROTEINIDIR.TIROID KANSERLI HASTALARIN
  IZLENMESINDE VE ÖZELLIKLEDE RADYOAKTIF IYOT TDV
  ALMIS VEYA AMELIYAT OLMUS HASTALARIN TAKIBINDE
  KULLANILIR.
• DIFERANSIYE TIROID KANSERLERINDE ARTAR
• TIROID IIAB,TIROTOKSIKOZ,TIRODIT,TIRODI
  ADENOMASINDADA YÜKSELIR.

35
CA 19-9

• PANKREAS CA , SAFRA YOLLARI CA. DA ,KOLOREKTAL
  CA,MIDE CA,, MEME CA,OVER CA YÜKSELIR.
• IKTER,DIABETIK NEFROPATI,ROMATIZMAL HASTALIKLAR
  GIBI BENIGN DURUMLARDADA YÜKSELMEKTEDIR.

36
CA 19-9

• PANKREAS TÜMÖRLERININ TANI VE TAKIBINDE
• SAFRA YOLLARI TÜMÖRLERININ TAKIBINDE KULLANILIR.

37
CA 125

• CA125 yüksek molekül agirlikli müsinli bir
  glikoproteindir ( 200-10 000 kDa ). Protein
  çekirdeginde pespese tekrarlayan 3 farkli epitop
  bulunur. Over kanserlerinde artmis CA 125
  düzeyleri tümör kitlesi ile koreledir. Ca 125
  baska kanserlerde bulunup overlere spesifik
  degildir.
• OVER KÖKENLI MALIGNITELERDE TAKIPTE KULLANILIR.

38
CA 125

• Endometirum ve fallop tüp kanselerindede
  yükselebilir.
• Menstrüasyon,hamilelik,endometriosis,pelvis
  enflmasyonu,pankreatit,kr k.c. hastaligi,siroz,akc
  iger kanseri.

Saglik
Slayt
http//hastaneciyiz.blogspot.com