Pierwsza pomoc

1
Pierwsza pomoc

• Pomoc przedmedyczna
• w zakladach pracy

2
Czesc IPrzepisy prawne
3
Przepisy prawne

• W Polsce jest wiele aktów prawnych, które mówia
  o obowiazku udzielania pierwszej pomocy
• Kodeks karny,
• Kodeks wykroczen,
• Kodeks pracy,
• Prawo o ruchu drogowym,
• Ustawa o panstwowym ratownictwie medycznym.

4
Przepisy prawne odpowiedzialnosc karna

• Kodeks karny
• Art. 162.  1. Kto czlowiekowi znajdujacemu sie
  w polozeniu grozacym bezposrednim
  niebezpieczenstwem utraty zycia albo ciezkiego
  uszczerbku na zdrowiu nie udziela pomocy, mogac
  jej udzielic bez narazenia siebie lub innej osoby
  na niebezpieczenstwo utraty zycia albo ciezkiego
  uszczerbku na zdrowiu, podlega karze pozbawienia
  wolnosci do lat 3.

5
Przepisy prawne
Uwaga!!!!Ratownik pierwszego kontaktu ma
obowiazek udzielania pierwszej pomocy (zgodnie
z art. 162 kodeksu karnego) lub wezwania sluzb
ratunkowych. Natomiast sposób wykonywania przez
niego dzialan ratowniczych nie podlega ocenie
prawnej, jezeli pierwszej pomocy udziela osoba
zawodowo nie zwiazana z sluzba zdrowia!
6
Przepisy prawne obowiazki pracodawcy

• Ustaw Kodeks pracy
• Art. 2071.  1. Pracodawca jest obowiazany
  przekazywac pracownikom informacje o
• 1) zagrozeniach dla zdrowia i zycia
  wystepujacych w zakladzie pracy, na
  poszczególnych stanowiskach pracy i przy
  wykonywanych pracach, w tym o zasadach
  postepowania w przypadku awarii i innych sytuacji
  zagrazajacych zdrowiu i zyciu pracowników,
• 2) dzialaniach ochronnych i zapobiegawczych
  podjetych w celu wyeliminowania lub ograniczenia
  zagrozen, o których mowa w pkt 1,
• 3) pracownikach wyznaczonych do
• a) udzielania pierwszej pomocy,
• b) wykonywania dzialan w zakresie zwalczania
  pozarów i ewakuacji pracowników.
•  2. Informacja o pracownikach, o których mowa w
  1 pkt 3, obejmuje
• 1) imie i nazwisko,
• 2) miejsce wykonywania pracy,
• 3) numer telefonu sluzbowego lub innego srodka
  komunikacji elektronicznej.

7
Przepisy prawne obowiazki pracodawcy

• Ustawa Kodeks pracy
• Art. 2091.  1. Pracodawca jest obowiazany
• 1) zapewnic srodki niezbedne do udzielania
  pierwszej pomocy w naglych wypadkach, zwalczania
  pozarów i ewakuacji pracowników,
• 2) wyznaczyc pracowników do
• a) udzielania pierwszej pomocy,
• b) wykonywania dzialan w zakresie zwalczania
  pozarów i ewakuacji pracowników,
• 3) zapewnic lacznosc ze sluzbami zewnetrznymi
  wyspecjalizowanymi w szczególnosci w zakresie
  udzielania pierwszej pomocy w naglych wypadkach,
  ratownictwa medycznego oraz ochrony
  przeciwpozarowej.
•  2. Dzialania, o których mowa w 1, powinny byc
  dostosowane do rodzaju i zakresu prowadzonej
  dzialalnosci, liczby zatrudnionych pracowników i
  innych osób przebywajacych na terenie zakladu
  pracy oraz rodzaju i poziomu wystepujacych
  zagrozen.
•  3. Liczba pracowników, o których mowa w 1 pkt
  2, ich szkolenie oraz wyposazenie powinny
  uwzgledniac rodzaj i poziom wystepujacych
  zagrozen.

8
Przepisy prawne obowiazki pracodawcy

• Ustawa Kodeks pracy
• Art. 224.  1. Pracodawca prowadzacy dzialalnosc,
  która stwarza mozliwosc wystapienia naglego
  niebezpieczenstwa dla zdrowia lub zycia
  pracowników, jest obowiazany podejmowac dzialania
  zapobiegajace takiemu niebezpieczenstwu.
•  2. W przypadku, o którym mowa w  1, pracodawca
  jest obowiazany zapewnic
• 1) odpowiednie do rodzaju niebezpieczenstwa
  urzadzenia i sprzet ratowniczy oraz ich obsluge
  przez osoby nalezycie przeszkolone,
• 2) udzielenie pierwszej pomocy poszkodowanym.

9
Przepisy prawne obowiazki pracodawcy

• Ustawa Kodeks pracy
• Art. 234.  1. W razie wypadku przy pracy
  pracodawca jest obowiazany podjac niezbedne
  dzialania eliminujace lub ograniczajace
  zagrozenie, zapewnic udzielenie pierwszej pomocy
  osobom poszkodowanym ...........................

10
Przepisy prawne obowiazki pracodawcy

• Ustawa Kodeks pracy
• Konsultacje w zakresie bezpieczenstwa i higieny
  pracy oraz komisja bezpieczenstwa i higieny pracy
• Art. 23711a  1. Pracodawca konsultuje z
  pracownikami lub ich przedstawicielami wszystkie
  dzialania zwiazane z bezpieczenstwem i higiena
  pracy, w szczególnosci dotyczace
• ...............................
• ..............................
• 3) tworzenia sluzby bhp lub powierzania
  wykonywania zadan tej sluzby innym osobom oraz
  wyznaczania pracowników do udzielania pierwszej
  pomocy, a takze wykonywania dzialan w zakresie
  zwalczania pozarów i ewakuacji pracowników,

11
Przepisy prawne obowiazki pracodawcy

• Ogólne przepisy bhp
•  41. 1. Pracodawca jest obowiazany udostepnic
  pracownikom, do stalego korzystania, aktualne
  instrukcje bezpieczenstwa i higieny pracy
  dotyczace
• 1) stosowanych w zakladzie procesów
  technologicznych oraz wykonywania prac zwiazanych
  z zagrozeniami wypadkowymi lub zagrozeniami
  zdrowia pracowników
• 2) obslugi maszyn i innych urzadzen
  technicznych
• 3) postepowania z materialami szkodliwymi dla
  zdrowia i niebezpiecznymi
• 4) udzielania pierwszej pomocy.

12
Przepisy prawne obowiazki pracodawcy

• Ogólne przepisy bhp
•  44. 1. Pracodawca jest obowiazany zapewnic
  pracownikom sprawnie funkcjonujacy system
  pierwszej pomocy w razie wypadku oraz srodki do
  udzielania pierwszej pomocy. W szczególnosci
  pracodawca powinien zapewnic
• 1) punkty pierwszej pomocy w wydzialach
  (oddzialach), w których wykonywane sa prace
  powodujace duze ryzyko wypadku lub zwiazane z
  wydzielaniem sie par, gazów albo pylów substancji
  sklasyfikowanych jako niebezpieczne ze wzgledu na
  ostre dzialanie toksyczne
• 2) apteczki w poszczególnych wydzialach
  (oddzialach) zakladu pracy.
• 2. Ilosc, usytuowanie i wyposazenie punktów
  pierwszej pomocy i apteczek powinny byc ustalone
  w porozumieniu z lekarzem sprawujacym
  profilaktyczna opieke zdrowotna nad pracownikami,
  z uwzglednieniem rodzajów i nasilenia
  wystepujacych zagrozen.
• 3. Obsluga punktów i apteczek, o których mowa w
  ust. 1, na kazdej zmianie powinna byc powierzana
  wyznaczonym pracownikom, przeszkolonym w
  udzielaniu pierwszej pomocy.
• 4. W punktach pierwszej pomocy i przy apteczkach,
  w widocznych miejscach, powinny byc wywieszone
  instrukcje o udzielaniu pierwszej pomocy w razie
  wypadku oraz wykazy pracowników, o których mowa w
  ust. 3.
• 5. Punkty pierwszej pomocy i miejsca usytuowania
  apteczek powinny byc odpowiednio oznakowane,
  zgodnie z Polska Norma, i latwo dostepne.

13
Przykladowe wyposazenie apteczki

• Wyposazenie apteczki sredniej i malej opatrunek
  indywidualny - 1 szt., opaska dz. 4 x 5 - 4 szt.,
  opaska dz. 4 x 10 - 4 szt., opaska 4 x 15 - 1
  szt., chusta trójkatna - 1 szt., wata 50g - 1
  op., plaster z gaza 1m x 6cm, kompres 5 x 5 - 1
  szt., kompres 7 x 7 - 1 szt., kompres 10 x 10 - 1
  szt., nozyczki - 1 szt., rekawice gumowe - 4
  szt., ustnik do sztucznego oddychania - 1 szt.,
  poloplast - 1 szt., gaza opatrunkowa, instrukcja
  pierwszej pomocy. Wyposazenie apteczki duzej
  opatrunek indywidualny - 1 szt., opaska dz. 4 x
  5 - 4 szt., opaska dz. 4 x 10 - 4 szt., opaska 4
  x 15 - 1 szt, chusta trójkatna - 2 szt., wata 50g
  - 1 op., plaster z gaza 1m x 6cm, kompres 5 x 5 -
  1 szt., kompres 7 x 7 - 1 szt., kompres 9 x 9 - 1
  szt., nozyczki - 1 szt., rekawice gumowe - 4
  szt., ustnik do sztucznego oddychania - 1 szt.,
  koc termoizolacyjny - 1 szt., opaska elastyczna -
  1 szt., poloplast - 1 szt., zestaw do plukania
  oka, gaza opatrunkowa, instrukcja pierwszej
  pomocy.
• Z tej strony mozna pobrac instrukcje pierwszej
  pomocy
• www.akademiapierwszejpomocy.pl

14
Przepisy prawne obowiazki pracodawcy

• Ogólne przepisy bhp
• "punkcie pierwszej pomocy" - rozumie sie przez to
  - w zaleznosci od wielkosci zakladu pracy,
  rodzaju prowadzonej dzialalnosci i zwiazanych z
  nia zagrozen - pomieszczenie lub wyodrebnione
  miejsce o wystarczajacej powierzchni, wyposazone
  w umywalki z ciepla i zimna woda oraz niezbedny
  sprzet i inne srodki do udzielania pierwszej
  pomocy

15
Inne przepisy

• Kilka przykladów
• Dz.U.2009.139.1132
• Przygotowanie nauczycieli do prowadzenia zajec
  edukacyjnych w zakresie udzielania pierwszej
  pomocy.
• Dz.U.2009.104.868
• Bezpieczenstwo i higiena pracy przy
  gospodarowaniu odpadami komunalnymi.
• Dz.U.2007.128.897
• Bezpieczenstwo i higiena pracy w uczelniach.
• Dz.U.2006.22.169 -j.t.
• Obiekty hotelarskie i inne obiekty, w których sa
  swiadczone uslugi hotelarskie.
• Dz.U.2004.262.2609 -zal.
• Bezpieczenstwo eksploatacji statków powietrznych.
• Dz.U.2004.160.1669
• Bezpieczenstwo i higiena pracy w zakladach
  przemyslu piwowarskiego i napojów gazowanych.
• Dz.U.2004.4.26
• Bezpieczenstwo i higiena pracy w ogrodach
  zoologicznych.
• Dz.U.2003.47.401
• Bezpieczenstwo i higiena pracy podczas
  wykonywania robót budowlanych.
• Dz.U.2003.32.262
• Warunki techniczne pojazdów oraz zakres ich
  niezbednego wyposazenia.

16
Czesc IIResuscytacja krazeniowo-oddechowa
17
Podstawowe zabiegi resuscytacyjneu osób doroslych
NIE REAGUJE?
Zawolaj o pomoc
Udroznij drogi oddechowe
Sprawdz oddech
Brak prawidlowego oddechu
Prawidlowy oddech
Zadzwon pod nr 112 lub 999
Ulóz w pozycji bocznej
30 ucisków klatki piersiowej
Zadzwon pod nr 112 lub 999
2 oddechy ratownicze 30 ucisków klatki piersiowej
18
Resuscytacja - cel

• Celem podstawowych czynnosci resuscytacyjnych
  (BLS - Basic Life Support) jest zapewnienie
  krazenia i oddechu do czasu przybycia ekipy
  wykwalifikowanych ratowników, które rozpoczna
  zaawansowanymi zabiegami reanimacyjnymi (ALS -
  Advanced Life Support).
• Nieodwracalne zmiany w mózgu u poszkodowanego
  przebywajacego w normalnych warunkach termicznych
  zaczynaja sie juz po 4-6 min. niedotlenienia, a
  zmiany w sercu po 15-30 min.

A - airways - drogi oddechowe - zapewnij
poszkodowanemu droznosc dróg oddechowych i
dostep do powietrza B - breathing - oddech -
zapewnij poszkodowanemu "oddech" - jesli
poszkodowany nie oddycha przystap do sztucznego
oddychania C - circulation - krazenie - zapewnij
poszkodowanemu "krazenie" - jesli nie wyczuwasz
pulsu przystap do masazu serca
4-6 min
15-30 min
15-30 min
19
Sprawdz reakcje poszkodowanego

• Podejdz ostroznie do poszkodowanego od strony
  nóg.
• Delikatnie prawa reka potrzasnij ramie i glosno
  zapytaj
• czy Pan/Pani mnie slyszy.
• Jesli poszkodowany reaguje, jest przytomny,
  zostaw poszkodowanego w pozycji zastanej
  rozpoznaj stan poszkodowanego (przeprowadz wywiad
  poszkodowanym) zabezpiecz krwotoki, zlamania,
  zapewnij komfort cieplny),
• Jesli poszkodowany nie reaguje wezwij pomoc i
  podejmij dalsze kroki.
• UWAGA !!!
• Unikaj podchodzenia do poszkodowanego od strony
  glowy (odruch bezwarunkowy poszkodowanego przy
  urazie kregoslupa na odcinku szyjnym moze
  zagrazac zyciu poszkodowanego).
• Nigdy nie poklepuj poszkodowanego po twarzy u
  osoby nieprzytomnej przy braku napiecia
  miesniowego latwo jest uszkodzic nerwy twarzowe.

20
Ocen czy poszkodowanyoddycha

• Przybliz policzek i ucho do nosa i ust
  poszkodowanego, dlon polóz na przeponie.
• Ocen prawidlowosc oddechu wzrokiem, sluchem i
  czuciem. Oceny dokonuj przez
• 10 sekund (prawidlowy oddech to minimum 2
  oddechy).
• Jesli poszkodowany nie oddycha, albo masz
  watpliwosci, czy oddech jest prawidlowy (np.
  charczenie oddech agonalny) podejmij dalsze
  kroki.
• Gdy poszkodowany oddycha, zabezpiecz mu rany,
  zlamania i zapewnij komfort cieplny.

21
Udraznianie górnych dróg oddechowych

• Nim rozpoczniesz udraznianie górnych dróg
  oddechowych sprawdz
• Czy w jamie ustnej nie ma cial obcych, plynów
  gdy sie tam znajduja usun je (kolczyka w jezyku,
  sztucznej szczeki nie usuwaj),
• Krwawe wycieki z nosa i z uszu ( krwawa galaretka
  wskazuje na pekniecie podstawy czaszki i
  wyplywanie plynu okolo mózgowego nie wolno
  tamowac wyplywu tego plynu, tamowanie moze
  spowodowac ucisk plynów na kore mózgowa)
• Czy tchawica jest na swoim miejscu,
• Czy kregi szyjne nie sa pekniete i znajduja sie
  na swoim miejscu,
• Czy czaszka nie jest peknieta.

UWAGA !!! W przypadku zaistnienia w/w
okolicznosci nie wolno udrazniac górnych dróg
oddechowych przez odchylenie glowy do tylu.
22
Usuwanie z jamy ustnej ciala obcego
W jamie ustnej moga zalegac ciala obce w
postaci plynów, resztek jedzenia. Usun je palcem
zabezpieczajac sie przed szczekosciskiem poprzez
zablokowanie kciukiem szczeki przez policzek
poszkodowanego. Po usunieciu cial obcych,
przystap do udrazniania górnych dróg oddechowych.
UWAGA !!! W przypadku uszkodzen czaszki,
kregoslupa, nie wolno obracac glowy na bok.
23
Udraznianie górnych dróg oddechowych
W przypadku, gdy poszkodowany nie doznal urazu
kregoslupa odcinka szyjnego oraz urazu czaszki,
udraznianie górnych dróg oddechowych wykonujemy
poprzez odchylenie glowy do tylu, kladac dlon na
czole, a palcami drugiej dloni popychamy
podbródek. Ruch odginajacy glowe musi byc
delikatny, do oporu, jednak nie gwaltowny. W tym
bowiem przypadku u osób starszych z kruchymi
koscmi moze dojsc do zlamania zeba kregu
obrotowego. Sila prawej reki wywierana na czaszke
musi podczas dalszych zabiegów dzialac
nieprzerwanie, poniewaz glowa ma zawsze tendencje
do powrotu do pozycji wyjsciowej. To polozenie
przez napiecie miesni szyi powoduje przesuniecie
ku górze nasady jezyka, zapobiegajac jego
zapadaniui zamykaniu wejscia do krtani.
Niekiedy jednak konieczne jest dodatkowo
uniesienie zuchwy. W tym celu nalezy uchwycic
zuchwe w jej czesci srodkowej kciukiem i palcem
wskazujacym, pociagajac ku górze.
24
Udraznianie górnych dróg oddechowych Rekoczyn
Esmarcha
Rekoczyn Esmarcha stosuje sie w przypadku
uszkodzenia kregoslupa i czaszki, polega on na
oburecznym uchwyceniu zuchwy w okolicy jej katów,
tak aby male palce IV i V opieraly sie na jej
ramionach, kciuki uciskaly okolice bródkowa, a
pozostale palce II i III obejmowaly trzon.
Nastepnie przesuwa sie zuchwe do przodu i ku
górze w ten sposób, zeby zeby dolne znalazly sie
przed przednimi. Pózniej wystarcza juz zwykle
przetrzymywanie zuchwy w okolicy bródkowej.
Najlepiej wykonac go od tylu glowy.
UWAGA !!! Jeszcze raz sprawdz czy poszkodowany
oddycha
25
Resuscytacja krazeniowo -oddechowa
Resuscytacja krazeniowo-oddechowa (w skrócie RK-O
lub CPR) (ang. Cardio-Pulmonary Resuscitation)
zespól zabiegów, których zadaniem lub skutkiem
jest przywrócenie podstawowych funkcji zyciowych,
tj. co najmniej krazenia krwi i oddychania.
Nazywana jest takze podstawowym podtrzymaniem
zycia
26
Resuscytacja krazeniowo -oddechowa
Nasade dloni ulóz na mostku powyzej dwóch palców
od konca mostka (srodek mostka). Druga dlonia
splec palce unoszac je do góry (palce nie powinny
opierac sie o zebra) Wyprostuj rece w lokciach
i masa wlasnego ciala uciskaj mostek na glebokosc
od 5 do 6 cm, w tempie od 100 do 120 razy na
minute, 30 razy. Prawidlowy ucisk powinien
ucisnac serce i zwolnic ucisk serca. W celu
uzyskania wlasciwego tepa ucisku licz mówiac i
raz, i dwa, i trzy, .........., i trzydziesci.
Glebokosc ucisku od 5 do 6 cm
2 palce od konca mostka
30 ucisków od 100 do 120 X/minute
27
Sztuczne oddychanie
Udroznij górne drogi oddechowe Nabierz
powietrza. Przytrzymaj glowe poszkodowanemu
C
Odchyl glowe na bok. Zobacz, czy klatka piersiowa
podniosla sie i opadla. Nasluchuj i czuj
wydmuchiwane powietrze przez poszkodowanego.
Palcami dloni zacisnij platki nosa. Obejmij
ustami, usta poszkodowanego i wtlocz powoli
powietrze do pluc poszkodowanego.
UWAGA !!! Wtloczenie powietrza do zoladka moze
spowodowac wypchniecie tresci zoladkowych do
tchawicy i jej poparzenie kwasem zoladkowym
(grozi powiklaniami i smiercia)
B
28
Resuscytacja krazeniowo -oddechowa

• Resuscytacje krazeniowo oddechowa wykonujemy do
  momentu
• Przybycia fachowej pomocy medycznej,
• Przejecia czynnosci resuscytacji przez druga
  osobe,
• Nadmiernego zmeczenia,
• Przywrócenia krazenia i oddechu u poszkodowanego.

• Rozpoznanie przywrócenia krazenia i oddechu
  mozemy poprzez
• zaobserwowanie grymasu na twarzy (odruch na ból z
  powodu ucisku na klatke),
• sprawdzenie oddychania (ocena wzrokiem, sluchem i
  czuciem),
• sprawdzenie tetna,
• nawiazanie kontaktu z poszkodowanym.

29
Sprawdzanie tetna
UWAGA !!! Nigdy nie uzywaj kciuka do sprawdzania
tetna
30
Ulozenie poszkodowanegow pozycji bocznej
ustalonej
Pozycja boczna ustalona (bedaca jedna z pozycji
bezpiecznych) - pozycja, umozliwiajaca bezpieczne
odzyskanie przytomnosci osobie nieprzytomnej,
posiadajacej oddech i inne funkcje zyciowe.
Pozycja boczna ustalona uniemozliwia zapadanie
sie jezyka na tylna sciane gardla, co u
nieprzytomnego poszkodowanego moze spowodowac
niedroznosc dróg oddechowych i w wyniku tego
smierc. Dzieki jej zastosowaniu zmniejsza sie
ryzyko zadlawienia sie osoby poszkodowanej
trescia ewentualnych wymiocin, badz plynów
znajdujacych sie w jamie ustnej, które (jesli
zaistnieja) samoistnie z niej wyplywaja.
31
Ulozenie poszkodowanegow pozycji bocznej
ustalonej
B
A
C
D
32
Pozycja bezpieczna dla kobiety w widocznej ciazy
Kobiete w widocznej ciazy ukladamy na lewym boku
!!!!!Takie postepowanie jest zwiazane z
anatomicznym polozeniem duzych naczyn
krwionosnych (zyla glówna dolna). U nieprzytomnej
ciezarnej lezacej na plecach lub na prawym boku,
plód oraz macica moga wywierac ucisk na duze
naczynia krwionosne. Niesie to ze soba ryzyko
dodatkowych powiklan z zatrzymaniem krazenia
wlacznie. Ulozenie kobiety na lewym boku pozwala
zminimalizowac to zagrozenie.
33
Przeciwwskazania do stosowania pozycji bocznej
ustalonej

• UWAGA !!!!
• W przypadku
• uszkodzen kregoslupa,
• podstawy czaszki i samej czaszki,
• zlamania zeber, konczyn, miednicy,
• podejrzenia uszkodzenia trzustki, watroby, dróg
  moczowych
• u poszkodowanego nie wolno stosowac pozycji
  bocznej ustalonej

34
Sprawdzenie oznak wstrzasu u poszkodowanego

• Jesli poszkodowany mial lub ma krwotok, rozlegle
  oparzenie, zawal serca, zakazenie
• jest na cos uczulony i ma nastepujace objawy
• blada skóre,
• przyspieszony, plytki oddech,
• zaburzenia swiadomosci,
• zimny perlisty pot,
• Jesli widac u poszkodowanego w/w objawy nalezy
• zlikwidowac przyczyne wstrzasu zatamuj krwotoki,
  zabezpiecz zlamania, itp,
• ulóz poszkodowanego w pozycji przeciwwstrzasowej
  (poszkodowany lezy plasko naplecach i ma
  uniesione nogi 30-40 cm nad ziemia),
• szczelnie okryj poszkodowanego zabezpiecz przed
  utrata ciepla,
• caly czas utrzymuj kontakt slowny z poszkodowanym.

35
Czesc IIIInne czynnosci z zakresu pierwszej
pomocy informacje ogólne

• krwotoki,
• rany
• zlamania,
• oparzenia,
• zadlawienia
• napady drgawek,
• omdlenia,
• zawal serca,
• zatrucia

36
Rany

• Uwaga!!! Przy zaopatrywaniu ran przestrzegaj
  ponizszych zasad
• nie kladz bezposrednio na rane waty, ligniny,
  chusteczek higienicznych, itp.
• nie dotykaj rany bezposrednio palcami ani zadnymi
  srodkami niejalowymi, moze dojsc do zainfekowania
  rany,
• nie usuwaj cial obcych tkwiacych w ranie (moze
  dojsc do gwaltownego niemozliwego do opanowania
  krwotoku!), próbuj je ustabilizowac aby uchronic
  przed przemieszczaniem,
• nie wymywaj rany ani nie posypuj czy polewaj
  srodkami odkazajacymi,

Woda utleniona
37
Rany

• zalóz na rane wyjalowiony opatrunek.
• kontroluj tetno ponizej miejsca zalozenia
  opatrunku,
• w przypadku przemokniecia opatrunku nie zdejmuj
  przesiaknietego opatrunku tylko dolóz kolejna
  warstwe materialu chlonacego i zamocuj bandazem.
  
• ulóz poszkodowanego w pozycji przeciwwstrzasowej
  (plasko na plecach, nogi uniesione do góry), aby
  zapobiec rozwijaniu sie wstrzasu pourazowego,
• kontroluj czynnosci zyciowe poszkodowanego
  (oddech i tetno),
• zapewnij poszkodowanemu komfort termiczny (chron
  przed utrata ciepla, badz przed przegrzaniem) i
  psychiczny,

38
Krwotoki
Jesli widzisz masowy wyplyw krwi z ciala
poszkodowanego (w przypadku konczyny unies
konczyne do góry), przylóz do rany gruba warstwe
czystego materialu (np. wyjalowiony kompres)
przylóz cos, co bedzie stanowilo ucisk na miejsce
krwawienie np. rozpakowany bandaz, nastepnie
przybandazuj rane najlepiej elastycznym
bandazem. Jesli opatrunek przecieka, nie zdejmuj
go, ale dolóz kolejna warstwe opatrunku i
przybandazuj go.
UWAGA !!! W razie silnego krwawienia, nie
dajacego sie zatamowac mozna zalozyc opaske
uciskowa powyzej rany. Opaske uciskowa zakladaj
tylko w razie krwawienia zagrazajacego
zyciu. Opaska uciskowa jest bardzo niebezpieczna,
bo powoduje miazdzenie naczyn krwionosnych i
moze doprowadzic do martwicy konczyny.
39
Zlamania

• Objawy zlamania
• Ból i obrzek - objawy domniemane
• Ograniczenie ruchomosci - objaw domniemany
• Unikanie ruchów konczyna w miejscu zlamania lub
  brak w ogóle mozliwosci wykonania jakichkolwiek
  ruchów - objawy pewne
• Nieprawidlowe ustawienie lub/i patologiczna
  ruchomosc kosci (której nie wolno oczywiscie
  prowokowac) - objawy pewne
• Obecnosc fragmentów kostnych lub konców zlamanej
  kosci w otwartej ranie - objawy pewne.

1. Zlamania zamkniete - nie stwierdza sie widocznej
   rany w okolicy miejsca zlamania, nie nastepuje
   przerwanie ciaglosci skóry.

1. Zlamania otwarte - w okolicy zlamania stwierdza
   sie obecnosc jednej lub kilku, w mniejszym lub
   wiekszym stopniu krwawiacych ran, nastepuje
   przerwanie ciaglosci skóry. W niektórych
   przypadkach widoczne sa w ranie fragmenty kostne.

40
Opatrywanie i unieruchamianie zlaman.

1. W przypadku zlaman otwartych postepujemy na
   poczatku jak z ranami. Nakladamy na rane jalowy
   opatrunek i przytrzymujemy przy pomocy bandaza
2. Unieruchamiamy konczyne tak, aby nie nastapilo
   dalsze uszkodzenie tkanek i nerwów.
3. Zabezpieczamy poszkodowanego i zapewniamy mu
   odpowiednia opieke, zawiadamiamy pogotowie lub
   jesli to mozliwe jedziemy do szpitala.

UWAGA!!! Przy zlamaniach otwartych nie dotykamy,
nie przemywamy rany grozi to zakazeniem szpiku
kostnego i wywolaniem zakazenia
ogólnoustrojowego (sepsa).
41
Unieruchamianie zlaman
Unieruchamianie o wlasne cialo.Jesli nie
dysponujemy zadnym specjalistycznym sprzetem
(szyny lub lupki), i czesto nie mamy pod reka
chusty trójkatnej najlatwiej konczyne mozna
unieruchomic o naturalny szkielet jakim jest
cialo czlowieka. Jesli zlamaniu ulegla konczyna
dolna mozemy ja unieruchomic przy pomocy bandazy
"dowiazujac" ja do zdrowej nogi w trzech
miejscach, na wysokosci ud, pod kolanami i przy
kostkach.
42
Unieruchamianie zlaman
a
b
c
Najprostsze, prowizoryczne sposoby
unieruchamiania rannej konczyny górnej a -
zawieszenie na pole marynarki, b na chuscie, c
- na opasce elastyczne
43
Oparzenia termiczne
Glebokosc urazu w zaleznosci od stopnia oparzen
W zaleznosci od glebokosci oparzenia wyrózniamy
trzy stopnie stopien I - objawem jest
zaczerwienienie skóry (rumien), obrzek i uczucie
pieczenia, stopien II - na zaczerwienionej i
obrzeknietej skórze pojawiaja sie pecherze z
zóltawym plynem surowiczym, towarzyszy temu ostry
ból. stopien III - niebolesny, cechuje sie
martwica calej grubosci skóry, a takze
uszkodzeniem tkanek polozonych glebiej (miesnie,
sciegna). skrajna postacia oparzenia jest
zweglenie tkanek.
naskórek
1 st.
2 st.
skóra wlasciwa
tkanka podskórna
3 st.
4 st.
miesnie
44
Oparzenia termiczne

• Postepowanie przy oparzeniach termicznych
• jak najszybciej schlodzic oparzone miejsce przez
  minimum 15 minut,
• w trakcie schladzania usunac odziez poprzez
  rozciecie,
• w trakcie schladzania usunac pierscionki,
  kolczyki, itp.,
• po zakonczeniu schladzania rany oparzeniowe
  oslonic opatrunkiem jalowym,
• w miare mozliwosci unieruchomic i uniesc oparzona
  czesc ciala,
• w przypadku stwierdzenia objawów wstrzasu - blada
  spocona skóra, szybkie tetno, pobudzenie
  psychoruchowe - nalezy poszkodowanego ulozyc w
  pozycji na wznak z uniesionymi konczynami
  dolnymi,
• zapewnic komfort cieplny,
• oparzonego nalezy chronic przed urazami wtórnymi,
  
• w ciezszych przypadkach (rozlegle oparzenie,
  objawy wstrzasu) natychmiast powiadomic pogotowie
  ratunkowe.

minimum 15 minut
45

• W zadnym wypadku nie wolno !!!
• odrywac przylgnietej do rany odziezy,
• przekluwac pecherzy,
• dotykac rany oparzeniowej,
• smarowac oparzonej skóry masciami, kremami,
  tluszczami, piankami, bialkiem jaja kurzego ani
  alkoholem,
• przy oparzeniach wewnetrznych i rozleglych
  oparzeniach zewnetrznych podawac doustnie plynów
  lub pokarmów,
• pozostawic poszkodowanego bez nadzoru.

alkohol
46
Oparzenia chemiczne
Oparzenia chemiczne sa spowodowane kontaktem
skóry z substancjami zracymi. Najczestszymi
zwiazkami chemicznymi powodujacymi oparzenia sa
zasady, kwasy, zwiazki organiczne. Zwiazki
chemiczne uszkadzaja skóre, dopóki sie na niej
znajduja, dlatego powinny byc jak najszybciej
usuniete.
Substancje chemiczne suche Usun zwiazek
chemiczny z powierzchni skóry. Splukuj woda przez
okolo 20 minut. Zdejmij odziez i bizuterie. Nie
próbuj neutralizowac substancji
chemicznej. Poszukaj pomocy medycznej.
Substancje chemiczne plynne Niezwlocznie splukuj
je woda przez okolo 20 minut. Zdejmij odziez i
bizuterie. Nie próbuj neutralizowac substancji
chemicznej. Poszukaj pomocy medycznej.
47
Zadlawienia
Cialo obce moze byc przyczyna czesciowej lub
calkowitej niedroznosci dróg oddechowych. Objawy
pozwalajace na róznicowanie czesciowej i
calkowitej niedroznosci zostaly omówione w
tabeli. Bardzo wazne jest zapytanie przytomnego
poszkodowanego Czy sie zadlawiles?
 Objaw  Lagodna niedroznosc  Ciezka niedroznosc
 Czy sie zadlawiles?  tak  nie moze mówic moze kiwac glowa
 Inne objawy  moze mówic, kaszlec, oddychac  nie moze oddychac/swisty oddechowe/cisza/ próby kaszlu/nieprzytomny
Jezeli poszkodowany ma objawy czesciowej
niedroznosci dróg oddechowych - zachecaj go do
kaszlu i nie rób nic wiecej
48
Zadlawienia
Jezeli poszkodowany ma objawy calkowitej
niedroznosci, ale jest przytomny - zastosuj do 5
uderzen w okolice miedzylopatkowa zgodnie z
zasadami

1. Stan z boku i nieco za poszkodowanym
2. Polóz jedna? dlon na klatce piersiowej
   poszkodowanego i pochyl go do przodu tak, aby
   przemieszczone cialo obce moglo przedostac sie do
   ust, a nie przesuwalo sie w glab dróg oddechowych
3. Wykonaj do 5 energicznych uderzen nadgarstkiem
   drugiej reki w okolice miedzylopatkowa

Po kazdym uderzeniu sprawdz, czy cialo obce
przypadkiem nie wydostalo sie i czy drogi
oddechowe sa nadal niedrozne. Celem jest
zlikwidowanie niedroznosci energicznym
uderzeniem, co nie oznacza koniecznosci
wykonywania wszystkich 5 prób
49
Zadlawienia
Jezeli 5 uderzen w okolice miedzylopatkowa nie
spowoduje usuniecia ciala obcego, zastosuj 5
ucisniec nadbrzusza zgodnie z zasadami

1. Stan za poszkodowanym i obejmij go ramionami na
   wysokosci nadbrzusza
2. Pochyl go do przodu
3. Zacisnij piesc i umiesc ja pomiedzy pepkiem i
   wyrostkiem mieczykowatym
4. Wolna reka zlap za zacisnieta piesc i silnie
   pociagnij do wewnatrz i ku górze
5. Powtórz te czynnosc do 5 razy

Jezeli te czynnosci nie spowoduja usuniecia ciala
obcego z dróg oddechowych, kontynuuj uderzenia w
okolice miedzylopatkowa w polaczeniu z
ucisnieciami nadbrzusza. Jezeli poszkodowany
straci przytomnosc - bezpiecznie ulóz go na
ziemi - natychmiast wezwij fachowa pomoc -
rozpocznij resuscytacje
50
Napady drgawek - epilepsja

• Pierwsza pomoc
• nie powstrzymujemy drgawek na sile
• staramy sie ochronic glowe chorego przed urazami
  (np. ukleknac za glowa chorego i przytrzymac ja
  mocno miedzy kolanami)
• jesli chory wymiotuje, ukladamy go na boku
  (pamietajmy o ochronie glowy)
• rozluzniamy pasek i kolnierzyk, aby ulatwic
  oddychanie
• nie wkladamy niczego miedzy zeby (wielu
  ratowników utracilo w ten sposób palce chorzy
  zaciskaja szczeki z ogromna sila)
• zachowujemy spokój, pogotowie wzywamy tylko
  wtedy, kiedy napad nie mija po 23 minutach

Napad padaczkowy jest dla organizmu ogromnym
wysilkiem. Osoba po napadzie moze miec problem z
mówieniem, kojarzeniem, wstaniem z pozycji
lezacej i samodzielnym chodzeniem, dlatego zawsze
trzeba delikatnie i taktownie zaoferowac pomoc.
51
Omdlenia

• Postepowanie
• Ulozenie poszkodowanego na plecach.
• Zastosowanie pozycji czterokonczynowej, tj.
  jednoczesne uniesienie konczyn górnych i dolnych.
  U kobiety w zaawansowanej ciazy, zamiast w/w
  pozycji nalezy zastosowac ulozenie na lewym boku
  (badz podlozenie poduszki lub koca pod prawy bok
  w pozycji na plecach)
• Zapewnienie dostepu swiezego powietrza.
  Poluznienie krawata, rozpiecie kolnierzyka
• Do momentu odzyskania przytomnosci kontrola
  parametrów zyciowych
• Jesli po kilku minutach swiadomosc nie powraca
  wezwanie pogotowia.

• Nie wolno
• cucic poszkodowanego przez uderzenia w twarz
• wlewac mu do ust zimnej wody, podawac leków
  (ryzyko zakrztuszenia!)

52
Zawal serca
Zawal serca zwany równiez atakiem serca to
martwica miesnia sercowego spowodowana jego
niedokrwieniem, czyli niedostatecznym
zaopatrzeniem serca w tlen, oraz niemoznoscia
swobodnego przeplywu krwi wskutek zatkanych
blaszek miazdzycowych. W trakcie zawalu dochodzi
do zablokowania doplywu krwi do miesnia sercowego
(zatkanie naczyn wiencowych lub pekniecie
zatkanej blaszki miazdzycowej), w wyniku czego
dochodzi do naglego niedotlenienia serca i w
nastepstwie do wystapienia martwicy.
Zawal miesnia sercowego w wyniku
zablokowania galezi przedniej zstepujacej lewej
tetnicy wiencowej
53
Zawal serca
Objawy zawalu. Typowe objawy zawalu serca to ból
w klatce piersiowej, ból za mostkiem, dusznosc,
poty, uczucie leku, nudnosci, ewentualnie stany
podgoraczkowe. Ból moze promieniowac do zuchwy,
pleców, barków i nadbrzusza. Ból zawalowy trwa
przewaznie nie krócej niz 20 minut, czesto kilka
godzin. Na intensywne dlugo utrzymujace sie bóle
nie wplywaja ani odpoczynek, ani
nitrogliceryna. 15 25 zawalów serca daje
nietypowe, niewielkie dolegliwosci lub przebiega
zupelnie bezbólowo (tzw. nieme zawaly).
Najczesciej zawaly bezbólowe wystepuja u osób
chorych na cukrzyce, u których neuropatia
cukrzycowa jest przyczyna zmniejszonej percepcji
bólu.
54
Zawal serca
Udzielanie pierwszej pomocy w przypadku zawalu
miesnia sercowego
UWAGA!!! Jesli chory ma objawy wstrzasu (bladosc
i oblanie zimnym potem) nie nalezy podawac
nitrogliceryny! Nie podawac leków zawierajacych
diklofenak oraz innych leków nasercowych! Chorego
nalezy usadzic w pozycji póllezacej zadbac, by
chory mial pod plecami stabilne oparcie z koca,
poduszek, rozluznic ubranie to ulatwia oddech,
nalezy otworzyc okno i starac sie ograniczyc
choremu wszelkie ruchy. Jednoczesnie nie mozna
dopuscic do wychlodzenia organizmu. Jesli chory
jest nieprzytomny wskazana jest pozycja
boczna. Na dlonie mozna polozyc wilgotne i gorace
oklady. Natychmiast zadzwonic po pogotowie, nie
ulegajac namowom chorego, zeby jeszcze poczekac z
wezwaniem lekarza!!! Jesli u chorego nastapilo
zatrzymanie krazenia nalezy przeprowadzic
reanimacje, czyli wykonac sztuczne oddychanie i
masaz serca.
55
Zatrucia
Zatrucie to zbiór róznorodnych objawów ze strony
róznych ukladów, spowodowanych wniknieciem do
organizmu substancji trujacej (toksyny lub srodka
chemicznego) w dawce toksycznej.
Objawy ulatwiajace rozpoznanie zatrucia Z ukladu
pokarmowego nudnosci, wymioty, biegunka, bóle
brzucha. Z ukladu oddechowego trudnosci w
oddychaniu, splycenie/zwolnienie oddechu Z ukladu
nerwowego zwezone lub nadmiernie poszerzone
zrenice, ból glowy, zaburzenia swiadomosci (z jej
utrata wlacznie), drgawki. Ze skóry, blon
sluzowych oparzenie, zaczerwienienie,
pecherze. Pomocne moze byc równiez otoczenie
poszkodowanego miejsce znalezienia chorego
(opakowania po substancjach i preparatach,
instalacje przemyslowe)
56
Uwagi

• Postepowanie
• Ratujac nalezy uwazac, aby samemu sie nie zatruc!
  (Przewietrzenie pomieszczenia, szybkie
  wyniesienie poszkodowanego itp.)
• Przeniesienie chorego w bezpieczne miejsce
• Sprawdzenie przytomnosci chorego (Uwaga! Nie
  wdychac powietrza wydychanego przez chorego!)
• Wezwanie karetki pogotowia
• Jesli to mozliwe jak najszybsze usuniecie
  trucizny z organizmu z przewodu pokarmowego
  przez sprowokowanie wymiotów (tylko u
  przytomnych!), ze skóry, oczu przez przemycie
  czysta woda
• Zabezpieczenie wszelkich znalezionych przy chorym
  opakowan po srodkach chemicznych, wymiocin i
  zabraniem ich razem z poszkodowanym do szpitala

57
Wazne

• Metody eliminacji trucizn
• Zatrucie przez przewód pokarmowy
• Wywolujemy wymioty wykonujac po kolei nastepujace
  czynnosci
• podanie ok. 1 litra letniej wody do wypicia
• draznienie tylnej sciany gardla palcem
• w/w 2 kroki powtarzac do uzyskania czystych
  wymiocin
• zabezpieczyc próbke wymiocin do badania
  toksykologicznego

• UWAGA!!!Prowokowanie wymiotów jest niedozwolone
  u osób
• nieprzytomnych
• z niesprawnym odruchem kaszlowym
• zatrutych kwasami, zasadami lub innymi srodkami
  zracymi, które moga uszkadzac przelyk
• zatrutych srodkami drazniacymi, jak benzyna czy
  nafta
• zatrutych substancjami oleistymi (moga nie
  wywolac odruchu kaszlowego)

58
Zatrucia

• Zatrucie przez skóre
• zabezpieczenie ratujacego przed skazeniem
  (rekawice gumowe)
• zdjecie skazonej odziezy z poszkodowanego
• splukanie skazonych miejsc na skórze letnia woda
  przez kilka minut
• nie pocierac skazonych miejsc, nie uzywac
  szczotek, pumeksów itp.
• do zobojetniania wolno uzywac WYLACZNIE wode!
• zabezpieczyc skóre jalowym opatrunkiem (w miare
  mozliwosci)

• Zatrucie gazami
• Intensywne przewietrzenie pomieszczenia
• Szybkie wyniesienie poszkodowanego z zagazowanego
  pomieszczenia
• Kontrola parametrów zyciowych i w razie
  koniecznosci resuscytacja
• Wezwanie karetki pogotowia

59
Zródla

• Wykaz przydatnych stron www
• www.akademiapierwszejpomocy.pl
• http//www.prc.krakow.pl/

60
Warunki korzystania z prezentacji
Warunki korzystania z prezentacji Niniejsza
prezentacja Pierwsza pomoc - pomoc
przedmedyczna w zakladach pracy, zostala
opracowana i jest udostepniona nieodplatnie
jedynie jako material szkoleniowy, który moze byc
uzyteczny przy udzielaniu pierwszej
pomocy. Zamieszczony material szkoleniowy z
zakresu pierwszej pomocy jest tylko teoretycznym
ukazaniem sposobu udzielania pierwszej pomocy. Do
podjecia dzialan prowadzacych do ratowania zycia
i zdrowia konieczne jest praktyczne przeszkolenie
z zakresu pierwszej pomocy.
61
Warunki korzystania z prezentacji
Ograniczenie odpowiedzialnosci Podczas
przygotowywania niniejszej prezentacji dolozono
wszelkich staran, aby dostarczone informacje byly
jak najbardziej aktualne, prawdziwe oraz jasno
przekazane. Jednakze, moga sie pojawic
niezamierzone bledy w informacjach. Autor zrzeka
sie odpowiedzialnosci w szczególnosci za bledy
typograficzne oraz za dokladnosc, kompletnosc
oraz terminowosc informacji zawartych w
prezentacji. Autor zapewnia, ze udostepniona
uzytkownikom prezentacja zostala sprawdzona pod
wzgledem ochrony przed wirusami komputerowymi.
Jednakze korzystajac z prezentacji, uzytkownik
przejmuje wszelkie ryzyko zwiazane z uzytkowaniem
prezentacji, wlaczajac w to wszelkie zagrozenia
dla komputera, oprogramowania lub danych,
zwiazane ze zniszczeniem przez wirusy,
oprogramowanie lub inne pliki, które moga byc
przetransmitowane lub aktywowane poprzez
prezentacje. Autor nie bedzie w zadnym wypadku
ponosil odpowiedzialnosci za zadne bezposrednie,
posrednie, specjalne, przypadkowe lub wtórne
szkody, wlaczajac, bez ograniczen, straty
przychodu lub zysku, wynikajace z lub bedace w
jakikolwiek sposób zwiazane z wykorzystaniem
badz niewlasciwym, niezgodnym z opisanymi powyzej
warunkami korzystania z prezentacji zastosowaniem
informacji lub braku informacji z prezentacji.