BIRLESIK IMALATTA MALIYETLEME

1
BIRLESIK IMALATTA MALIYETLEME

• Birlesik Imalat (Üretim)
• Birlesik Mamul (Ürün) Kavrami
• Esas Mamul - Yan Mamul Kavrami
• Birlesik Maliyet Ek Maliyet
• Birlesik Maliyet Dagitim Yöntemleri

2
Birlesik Imalat

• (Genellikle bir veya çok az sayida hammaddeden)
• Zorunlu olarak birden fazla mamulün birlikte elde
  edildigi üretim türüne Birlesik Imalat denir.

3
Esas Mamul - Yan Mamul
Birlesik mamullerden miktar ve/veya degeri göreli
olarak yüksek olanlara esas (ana) mamul miktar
ve/veya degeri göreli olarak düsük olanlara yan
(tali) mamul denir.
4
Birlesik Maliyet - Ek Maliyet

• Birlesik imalatta birlesik mamullerin birbirinden
  ayrilabildigi noktaya Ayrim Noktasi denir.
• Maliyetlerin hesaplanmasi ve dagitimi Ayrim
  Noktasi açisindan önem arz eder.

Birlesik imalatta ayrim noktasina kadar
katlanilan maliyetlere birlesik maliyet (ortak
maliyet) ayrim noktasindan sonraki maliyetlere
ise ek maliyet denir.
5
Birlesik maliyetleri birlesik mamullere nasil
dagitacagiz ?
Birlesik Maliyet Dagitim Yöntemleri

1. MIKTAR YÖNTEMI Fiziki miktarlara göre dagitim
2. DEGER YÖNTEMI Satis tutarlarina göre dagitim
3. DIGER YÖNTEMLER EBS yöntemi, Net Satis...

6

• Birlesik Maliyet Dagitimi
• ÖRNEK
• 900L. Birlesik maliyetin dagitimi

7

• MIKTAR YÖNTEMI
• Bu yöntem mamullerin fiziki (agirliklarini)
  miktarlarini esas alir.
• Birlesik maliyetler elde edilen birlesik
  mamullerin fiziki miktarlarina göre dagitilir.
  Bunun için toplam birlesik maliyet, toplam
  birlesik mamul miktarina bölünerek elde edilen
  birim birlesik maliyet her bir mamul miktari ile
  çarpilir.

BM Çikan Mamul Miktari 1 kg basina Birlesik Maliyet 1 kg basina Birlesik Maliyet Dagitim
X 250 kg 900 TL / 900 kg 1 TL/kg 250TL
Y 600 kg 900 TL / 900 kg 1 TL/kg 600 L
Z 50 kg 900 TL / 900 kg 1 TL/kg 50 L
Top. 900 kg 900TL
8
2. DEGER YÖNTEMI Bu yöntem mamullerin maliyet
tasima kapasitesini esas alir. Birlesik
maliyetler elde edilen birlesik mamullerin
pazarda olusan fiyatlarindan hareketle hesaplanan
satis tutarlari içindeki oranlarina göre
dagitilir. Bunun için öncelikle birlesik
mamullerin satis tutarlari bulunur. Sonra bu
tutarlarin toplam satis tutari içindeki
oranlarina göre birlesik maliyetler her bir
mamule (tasiyabilecegi kadar) yüklenmis olur.
BM Çikan Mamul Miktari Piyasa Satis Fiyatlari Satis Tutarlari Satislar Içindeki Orani Birlesik Maliyet Dagitim
X 250 kg 10 TL/kg 2.500 TL 78 900 TL 702 TL
Y 600 kg 1 TL/kg 600 TL 19 900 TL 171 TL
Z 50 kg 2 TL/kg 100 TL 3 900 TL 27 TL
Top. 900 kg 3.200 TL 100 900 TL
9
3. EBS (Katsayi) YÖNTEMI Bu yöntem mamullerin
esdeger birimlerini esas alir. Birlesik
maliyetler, elde edilen birlesik mamullere
hesaplanan esdeger birim maliyet temelinde
yüklenir. Bunun için öncelikle birlesik
mamullerin fiziki birimlerinin katsayilar
yardimiyla esdegerleri cinsinden ifade edilmesi
gerekir. Sonra birlesik maliyet esdeger birim
sayisina bölünür ve bulunan esdeger birim maliyet
esdeger birim sayilari ile çarpilarak dagitilir.
BM Çikan Mamul Miktari Esdeger Katsayisi EBS EBM Dagitim
X 250 kg 13 3.250 900/6000 0,15 TL 487,50 TL
Y 600 kg 4 2.400 900/6000 0,15 TL 360,00 TL
Z 50 kg 7 350 900/6000 0,15 TL 52,50 TL
Top. 900 kg 6.000 900/6000 0,15 TL 900,00 TL
10
Ayrilan mamullerin maliyeti
(1) BIRLESIK MALIYET PAYI (2) EK MALIYET

• Birinci Asama
• Ayrilma noktasina kadar olusan tüm birlesik
  maliyetler, birlesik mamullere miktar, deger
  veya diger yöntemlerden birine göre dagitilir.

(2) Ikinci Asama Ayrilma noktasindan sonra
(ek islem yapiliyorsa) ortaya çikan ek maliyetler
de ayrilan mamullere dogrudan yüklenir.
11
Yan Mamuller
12

1. YAN MAMUL NET SATIS DEGERININ ESAS MAMUL ÜRETIM
   MALIYETINDEN INDIRILMESI YAKLASIMI

Bir birlesik imalat sürecinde bir esas bir de yan
mamul ortaya çikmistir. Esas mamul maliyeti 110
TL yan mamul net satis degeri 10 TLdir ve
tamami satilmistir.
Üretilen esas mamul maliyeti 110 TL Yan mamul
net satis degeri - 10 TL Net ÜMM 100 TL
13

1. YAN MAMUL NET SATIS DEGERININ ESAS MAMUL ÜRETIM
   MALIYETINDEN INDIRILMESI YAKLASIMI

Bir birlesik imalat sürecinde bir esas bir de yan
mamul ortaya çikmistir. Esas mamul maliyeti 110
TL yan mamul net satis degeri 10 TLdir ve
tamami satilmistir.
Üretilen esas mamul maliyeti 110 TL Yan mamul
net satis degeri - 10 TL Net ÜMM 100 TL
152 MAMULLER (Esas Mamuller)
100
157 DIGER STOKLAR (Yan Mamuller)
10
151 YARI MAMULLER - ÜRETIM
110
14
2. YAN MAMUL NET SATIS TUTARININ ESAS MAMUL SATIS
MALIYETINDEN INDIRILMESI YAKLASIMI
Bir birlesik imalat sürecinde bir esas bir de yan
mamul ortaya çikmistir. Satilan esas mamul
maliyeti 110 TL yan mamul net satis degeri 10
TLdir ve tamami satilmistir.
Satilan esas mamul maliyeti 110 TL Yan mamul
net satis degeri - 10 TL Net SMM 100 TL
15
2. YAN MAMUL NET SATIS TUTARININ ESAS MAMUL SATIS
MALIYETINDEN INDIRILMESI YAKLASIMI
Bir birlesik imalat sürecinde bir esas bir de yan
mamul ortaya çikmistir. Satilan esas mamul
maliyeti 110 TL yan mamul net satis degeri 10
TLdir ve tamami satilmistir.
Satilan esas mamul maliyeti 110 TL Yan mamul
net satis degeri - 10 TL Net SMM 100 TL
100 KASA
10
620 SMM (Yan Mamuller)
10