II wojna swiatowa (1939-1945)

1
II wojna swiatowa(1939-1945)
Liceum Filmowe w Warszawie, material pomocniczy

• poczatki, przebieg i zakonczenie

2
Wrzesien 39 roku atak na Polske

• 1 wrzesnia atak wojsk niemieckich na Polske
• 3 wrzesnia wypowiedzenie wojny Niemcom przez
  Wielka Brytanie i Francje
• 12 wrzesnia premierzy Wlk. Bryt. i Francji
  spotkali sie w Abbeville w pólnocnej Francji i
  uzgodnili rezygnacje z akcji przeciw Niemcom
  Polski nie poinformowano o tym fakcie
• ZSRR zachowywalo pozory neutralnosci oferowano
  nawet pomoc materialna Polakom
• w tym samym czasie radiostacje w Minsku pomagaly
  niemieckiej Luftwaffe w prowadzeniu bombardowan
• 17 wrzesnia rzad ZSRR nakazal wobec bankructwa
  panstwa polskiego Armii Czerwonej przekroczyc
  granice z Polska, by wziac w opieke ludnosc
  bialoruska i ukrainska
• wobec walki na dwa fronty rzad wydal dyrektywe
  nakazujaca wycofanie ludzi i sprzetu na Wegry i
  do Rumuni oraz unikania walk z Armia Czerwona
  poza obrona konieczna
• 28 wrzesnia kapitulacja Warszawy
• poczatek pazdziernika ostateczny koniec walk w
  Polsce

3
Dzialania wojenne w latach 1940-1941

• zima 1939/1940 Hitler wystapil do rzadów Francji
  i Wielkiej Brytanii z propozycja paktu
  pokojowego, który zostal odrzucony
• okres ten nazywamy dziwna wojna (fr. drôle de
  guerre zabawna wojna niem. Sitzkrieg
  siedzaca wojna)
• dziwna wojna trwala do wiosny i polegala na
  intensywnym dozbrajaniu Niemiec, Francji i
  Wielkiej Brytanii
• kwiecien 1940 Niemcy zajeli Danie i Norwegie
• heroiczna walka o obrone portu Narwik (w bitwie
  z Niemcami walczyli m.in. Brytyjczycy, Francuzi i
  Polacy)

zdobycie Norwegii umozliwilo Niemcom
kontrolowanie handlu szwedzka ruda zelaza
4
Dzialania wojenne w latach 1940-1941 cd.

• maj 1940 ruszyla niemiecka ofensywa w Europie
  Zachodniej WOJNA BLYSKAWICZNA (niem.
  Blitzkrieg)
• Francja zostala (podobnie jak podczas I wojny
  swiatowej) zaatakowana przez Belgie, ale takze
  Holandie i Luksemburg
• Przyczyny upadku Francji
• wykrwawienie podczas I wojny swiatowej
• stale zmniejszanie liczby ludnosci po 1914 roku
• sympatie faszystowskie w kraju
• nieudolnosc i defetyzm dowództwa francuskiego
• lekcewazenie niebezpieczenstwa ze strony Niemiec
  brak modernizacji armii
• 22 czerwca kapitulacja Francji

5
Dzialania wojenne w latach 1940-1941 cd.
bitwa o Anglie i bitwa o Atlantyk

• kleska Francji spowodowala przeniesienie ciezaru
  wojny na Wielka Brytanie
• Hitler w tym czasie przygotowywal sie do inwazji
  na Wyspy
• od sierpnia do wrzesnia 1940 r. okolo 3 tys.
  niemieckich samolotów uczestniczylo w masowych
  nalotach na lotniska, porty i fabryki w Wielkiej
  Brytanii
• od wrzesnia zaczeto takze regularnie bombardowac
  Londyn
• RAF (ang. Royal Air Force) wspierane takze przez
  polskich pilotów odparlo ataki niemieckiego
  lotnictwa
• w listopadzie 1940 r. bylo juz jasne, ze Niemcy
  nie zrealizowaly zakladanych celów militarnych
• od 1940 r. do konca wojny trwala bitwa o
  Atlantyk, w której Niemcy wykorzystywaly glównie
  swoje okrety podwodne by przejac kontrole nad
  szlakami handlowymi
• mimo, ze Brytyjczycy ponosili ogromne straty ANI
  RAZU nie zostali odcieci od swiata
• Brytyjczykom pomoglo m.in. zlamanie szyfru Enigmy
  czego dokonali m.in. polscy kryptolodzy M.
  Rajewski, J. Rózycki, H. Zygalski

6
Jak do tego doszlo?
7
Dzialania wojenne w latach 1940-1941 cd.

• jednym z glównych celów panstw Osi bylo
  opanowanie basenu Morza Sródziemnego glównie
  chodzilo o Afryke Pólnocna i Balkany
• latem 1940 r. opanowano Rumunie, której czesc
  terytorium oddano Bulgarii i Wegrom (obydwa te
  panstwa przystapily do sojuszu z Niemcami)
• wiosna 1941 r. pod naciskiem III Rzeszy w marcu
  rzad Jugoslawii przystapil do Paktu Trzech
  (Berlin-Rzym-Tokio)
• jednak grupa oficerów bedacych pod wplywem
  Wielkiej Brytanii dokonala przewrotu i
  wprowadzila na tron mlodego króla Piotra II
  Karadziordziewicia
• w kwietniu 1941 r. armia niemiecka wkroczyla do
  Jugoslawii rzad udal sie na emigracje do
  Londynu
• inwazja na Jugoslawie znacznie opóznila planowany
  atak III Rzeszy na Rosje
• po zajeciu tego panstwa nastapil jego rozbiór
  pomiedzy Bulgarie, Wegry, Slowenie i Wlochy. Na
  pozostalym skrawku stworzono panstwo satelickie
  zalezne od Niemiec

8
Dzialania wojenne w latach 1940-1941 cd.

• kwiecien 1941 r. opanowanie Grecji
• przed panstwami Osi otworzyly sie mozliwosci
  opanowania pól roponosnych na Bliskim Wschodzie
• zdajac sobie sprawe z wagi tego terenu
  Brytyjczycy na przelomie 1940/1941 opanowali
  Somalie i Etiopie oraz kawalek Libii z twierdza
  Tobruk
• Hitler zdecydowal sie na wspomozenie Wlochów i
  wyslal do Afryki wojska (Afrika Koprs) pod
  dowództwem Lisa pustyni gen. Erwina Rommla
• Niemcy zdobyli wiekszosc Libii, ale nie mogli
  sforsowac Tobruku.
• latem 1941 r. alianci opanowali Syrie i
  powstrzymali ekspansje niemiecka w kierunku
  Zatoki Perskiej

9
Dzialania wojenne w latach 1940-1941 cd.
Operacja Barbarossa
22 czerwca 1941 r. rozpoczecie inwazji
niemieckiej na ZSRR

• 3 glówne kierunki
• LENINGRAG
• MOSKWA
• STALINGRAD (Ukraina-Kaukaz)

10
Dzialania wojenne w latach 1940-1941 cd.
Operacja Barbarossa

• wojna na froncie wschodnim byla ogromnym
  zaskoczeniem dla Rosjan, którzy nie spodziewali
  sie wojny z Niemcami
• we wrzesniu wojska niemieckie podeszly pod
  Leningrad, Moskwe i Stalingrad
• Hitler chcial pokonac Rosje do czasów nadejscia
  zimy (Blitzkrieg)
• do konca 1941 r. opanowano terytorium, na którym
  mieszkalo okolo 40 ludnosci ZSRR
• w rece niemieckie wpadlo okolo 3 mln. zolnierzy i
  oficerów (w niewoli zmarlo okolo 60 z nich)
• Przyczyny poczatkowych sukcesów armii
  niemieckiej
• zaskoczenie rosyjskich wladz i wojskowych
• slaba kadra oficerska spowodowana czystkami
  Stalina lat 30-tych
• slabe zaopatrzenie armii radzieckiej

11
Dzialania wojenne w latach 1940-1941 cd.
Operacja Barbarossa

• po wkroczeniu na wschodnie tereny Niemcy tworzyli
  oddzialy Einsatzgruppen (niem. grupy
  operacyjne), które dokonywaly masowych mordów
  ludnosci zydowskiej
• tworzono takze inne grupy, których celem bylo
  likwidowanie wladz radzieckich i lokalnych elit
• opracowano Generalny Plan Wschód (Generalplan
  Ost)
• jego celem bylo stworzenie tzw. przestrzeni
  zyciowej na wschodzie, na której osiedliliby sie
  miliony Niemców. Ludnosc slowianska miala pelnic
  role wykwalifikowanej sily roboczej.

Na poczatku lipca 1941 r. Stalin zwrócil sie do
spoleczenstwa i wezwal je do walki z Niemcami.
Proklamowano program Wielkiej Wojny
Ojczyznianej, w którym ludnosc calego ZSRR miala
walczyc z inwazja nazistów.
12
Dzialania wojenne w latach 1940-1941 cd.
Wlaczenie USA do wojny
Lend-lease Act

• akt ustawy federalnej z 11 marca 1941 r.
• prawo to zezwalalo prezydentowi USA sprzedawac,
  przenosic wlasnosc, wymieniac, wydzierzawiac,
  pozyczac i w jakikolwiek inny sposób udostepniac
  innym rzadom dowolne produkty ze sfery obronnosci
• wartosc przekazanych dóbr nie mogla przekraczac
  1,3 mld USD
• akt ten znacznie pomógl aliantom w pierwszej
  fazie wojny, tzn. przed przystapieniem USA do
  wojny
• w sklad dostaw wchodzily glównie czolgi,
  artyleria, samoloty, ciezarówki, sprzet desantowy
• wiekszosc dostaw otrzymala Wielka Brytania (3/5),
  ZSRR (1/3), inne panstwa walczace z Niemcami (1/3)

13
Dzialania wojenne w latach 1940-1941 cd.
Wlaczenie USA do wojny

• Karta Atlantycka
• sierpien 1941 r. na pokladzie krazownika Prince
  of Wales podpisano Karte Atlantycka dokument
  precyzujacy cele wojny i pokazujacy ja jako wojne
  w obronie praw czlowieka i demokracji
• Zasada tzw. 4 wolnosci
• religii
• slowa
• od nedzy
• od strachu
• Karte stopniowo podpisywaly kolejne panstwa
  alianckie. ZSRR podpisalo ja z zastrzezeniem
  postulatu o nienaruszalnosci granic sprzed wojny.

14
Dzialania wojenne w latach 1940-1941 cd.
Wlaczenie USA do wojny
7 grudnia 1941 r. sily japonskie zaatakowaly (bez
wypowiedzenia wojny) amerykanska baze Pearl
Harbor na Hawajach. Japonia zaatakowala takze
brytyjskie posiadlosci w Azji. Do 1942 roku
Japonczycy zajeli Birme, Filipiny, Indonezje,
Malaje i wiekszosc wysp Oceanii. MAPA
15
(No Transcript)
16
Dzialania wojenne w latach 1942-1945
Informacje wstepne

• lata 1942-1943 byly okresem najciezszych walk na
  wszystkich frontach (Europa, Afryka, Azja)
• we wszystkich panstwach, które byly zaangazowane
  w konflikt mobilizowano coraz wieksze srodki,
  prowadzono badania nad nowymi typami broni (np.
  rozwój marynarki wojennej inwestycja w
  lotniskowce rozwój czolgów np. niemieckie
  czolgi Pantera czy rosyjskie JS-3 rakiet
  balistycznych V-1 i V-2 bomby atomowej radaru
  1940 r.)

grzyb atomowy po uderzeniu w Hiroshime
niemiecki czolg Pantera
rosyjski JS-3
17
Dzialania wojenne w latach 1942-1945
Front wschodni - ZSRR

• III Rzeszy nie udalo sie przeprowadzic
  Blitzkriegu
• grudzien 1941 r. poczatek bitwy o Moskwe
  poczatek radzieckiej ofensywy
• maj 1942 r. ofensywa niemiecka w kierunku Wolgi
  cel opanowanie Zaglebia Donieckiego i dotarcie do
  roponosnych pól na granicy z Turcja nad Morzem
  Kaspijskim. Cel dodatkowy okrazenie Moskwy od
  poludnia
• wrzesien 1942 r. poczatek walk o Stalingrad,
  który zwiazal ponad 300 tysieczna armie gen.
  Fryderyka Paulsa
• listopad 1942 r. kociol wojsk rosyjskich zamknal
  sie wokól armii niemieckiej
• luty 1943 r. kapitulacja armii niemieckiej
• lipiec 1943 r. calomiesieczna bitwa pancerna o
  Kursk i Orzel (tzw. luk kurski)
• ostatecznie wygrala Armia Czerwona -gt poczatek
  ofensywy na calej linii frontu

18
Nalezy jednak pamietac, ze bitwa o
STALINGRAD NIE WYGLADALA W TEN SPOSÓB.
19
(No Transcript)
20
Dzialania wojenne w latach 1942-1945
Front afrykanski

• Afrika Korps zdobylo twierdze Tobruk w czerwcu
  1942 r.
• oddzialy niemieckie ruszyly do Egiptu, aby
  przejac kontrole nad Kanalem Sueskim
• w pazdzierniku 1942 r. brytyjski gen. Montgomery
  objal dowództwo 8. armii i przystapil do
  ofensywy
• decydujaca byla bitwa pod El-Alamein - trwala od
  23 pazdziernika do 4 listopada
• bitwa ta uznawana jest za jedna z decydujacych
  bitew w calej II wojnie swiatowej, która
  pozwolila pokonac nazistów
• rozpoczeto poscig za Rommlem
• listopad 1942 r. na terenie Maroka i Algierii
  wyladowalo okolo 100 tys. alianckich zolnierzy
• maj 1943 r. ostateczne pokonanie Niemców w Afryce

21
Dzialania wojenne w latach 1942-1945
Wlochy i Pacyfik

• po zwyciestwie a Afryce alianci dokonali desantu
  na Wlochy
• lipiec 1943 r. wyladowanie na Sycylii
• 25 lipca Wielka Rada Faszystowska odsunela
  Mussoliniego od wladzy kapitulacje panstwa
  ogloszono na poczatku wrzesnia
• podczas wojny na Pacyfiku w pierwszym momencie
  przewage mieli Japonczycy
• zatrzymanie ofensywy w polowie 1942 r.
• przelom przyniosly dwie wielkie bitwy na Morzu
  Koralowym (maj) i kolo wyspy Midway (czerwiec)
• Japonczycy zrezygnowali z planów opanowania
  Australii
• listopad 1942 r. pokonanie Japonczyków pod
  Guadalcanal

22
Dzialania wojenne w latach 1942-1945
Polityka III Rzeszy na terenach okupowanych

• prowadzenie polityki ludobójstwa na masowa skale
• przyczyna byl rozwój ideologii rasistowskiej
  (germanska rasa panów otrzymala prawo do
  eksploatacji podludzi np. Slowian)
• lata 1942-1943 przejscie do mordowania ludzi na
  skale przemyslowa
• najwieksze mordy dokonywano na ludnosci
  zydowskiej, która po zajeciu danego terytorium
  zamykano w gettach, ograniczano racje zywnosciowe
  i/lub mordowano w masowych egzekucjach
• konferencja w Wannsee styczen 1942 r.
  ogloszenie decyzji o ostatecznym rozwiazaniu
  kwestii zydowskiej w Europie (Endlösung). Plan
  ten zakladal eksterminacje calej ludnosci
  zydowskiej
• polityke te realizowano m.in. w obozach zaglady
  Auschwitz-Birkenau, Treblinka, Sobibór, Belzec.
• wyliczenia podaja, ze w wyniku tych dzialan
  zmarlo okolo 6 mln ludzi narodowosci zydowskiej

23
Dzialania wojenne w latach 1942-1945
Ofensywa aliancka 1944 roku

• od poczatku 1944 r. trwala ofensywa Armii
  Czerwonej na wschodzie
• Wielka Brytania i USA przygotowaly natomiast
  otwarcie drugiego frontu na zachodzie
• na konferencji w Teheranie postanowiono, ze nowy
  front zostanie otwarty w Normandii, a nie na
  Balkanach operacja D-Day
• alianci wyladowali w Normandii 6 czerwca 1944
  roku
• w ciagu kolejnych kilku miesiecy zajeto cala
  okupowana Francje
• by uzyskac dostep do przepraw rzecznych w grudniu
  doszlo do bitwy pod Arnhem w Holandii operacja
  Market Garden (walczyla tam m.in. 1 Samodzielna
  Brygada Spadochronowa gen. Sosabowskiego)

gen. Stanislaw Sosabowski
24
Dzialania wojenne w latach 1942-1945
Ofensywa aliancka 1944 roku

• koniec czerwca 1944 r. nowa ofensywa Armii
  Czerwonej
• w lipcu zajeto Litwe i Bialorus
• Rosjanie dotarli do Prus Wschodnich i Wisly
• w sierpniu 1944 r. podczas Powstania
  Warszawskiego Stalin zrezygnowal z forsowania
  rzeki
• glówne uderzenie rosyjskie skierowano na Balkany
• do poczatków lutego 1945 r. wojska rosyjskie
  doszly do linii Odry, która sforsowaly w kwietniu
• kwiecien 1945 r. trwal wyscig o to kto dotrze
  pierwszy do Berlina
• 30 kwietnia 1945 r. Hitler popelnil samobójstwo
• 8. maja gen. Alfred Jodl podpisal akt kapitulacji
  w kwaterze gen. Eisenhowera
• Rosjanie zadali, by kapitulacje Niemiec przyjac
  wspólnie dlatego w nocy z 8 na 9 maja 1945 r.
  marszalek Wilhelm Keitel podpisal bezwarunkowy
  akt kapitulacji Niemiec

25
Rosyjska flaga nad Reichstagiem maj 1945
26
Dzialania wojenne w latach 1942-1945
Wojna na Pacyfiku - epilog

• od 1943 r. Japonczycy byli w defensywie
• Amerykanie realizowali polityke zabich skoków,
  którymi po kolei eliminowali wojska japonskie
• upór Japonczyków byl podczas walk ogromny
  wiazemy to z kultura tego obszaru, która
  przyklada ogromne znaczenie do kodeksu honorowego
  i fanatycznej wiernosci cesarzowi
• rozwazano mozliwosc inwazji alianckiej na wyspy
  japonskie, jednak obawiano sie ew. strat
• 6 sierpnia 1945 r. zrzucono bombe atomowa na
  Hiroshime, a 9 sierpnia na Nagasaki
• 15 sierpnia 1945 r. Japonia podpisala akt
  bezwarunkowej kapitulacji

27
(No Transcript)
28
Material z prezentacji powstal w oparciu o
podrecznik A. Radziwill, W. Roszkowski, Historia
dla matury. Wiek XX, Warszawa 2007 i materialy
pochodzace z sieci.