GAZEL

1
GAZEL

• Gazel divan edebiyatinin en yaygin kullanilan
  nazim biçimidir. Önceleri Arap edebiyatinda
  kasidenin tegaüzzül adi verilen bir bölümü iken
  sonra ayri bir biçim halinde gelismistir. Gazelin
  beyit sayisi 5-15 arasinda degisir. Daha fazla
  beyitten olasan gazellere müyezzel ya da mutavvel
  gazel denilir. Gazelin ilk beyti matla, son beyti
  ise makta adini alir.

2
Gazel - Fuzûlî

• Benî candan usandirdi cefâdan yâr usanmaz
  miFelekler yandi âhimdan murâdim semi yanmaz mi
• Kamû bîmârinâ cânân devâ-yi derd eder ihsânNiçin
  kilmaz banâ derman benî bîmâr sanmaz mi
• Gamim pinhân tutardim ben dediler yâre kil
  rûsenDesem ol bî-vefâ bilmen inanir mi inanmaz
  mi
• Seb-i hicrân yanar cânim döker kan çesm-i
  giryânimUyadir halki efgânim kara bahtim uyanmaz
  mi
• Gül-i ruhsârina karsi gözümden kanli akar
  suHabîbim fasl-i güldür bû akar sular bulanmaz
  mi
• Degildim ben sanâ mâ'il sen ettin aklimi
  zâilBana tan eyleyen gâfil senî görgeç utanmaz
  mi
• Fuzûlî rind-i seydâdir hemîse halka
  rüsvâdirSorun kim bu ne sevdâdir bu sevdâdan
  usanmaz mi

3
KASIDE

• Kasideler, genellikle birini övmek ve yermek
  amaciyla yazilan siirler, daha çok din ve devlet
  büyüklerini övmek amaciyla yazilan divan
  edebiyati siirlerdir Nazim birimi beyittir.Beyit
  sayisi 33-99 arasi degisir.

4
Kasidenin bölümleri

• 1. Nesip (Tesbib)
• 2.Girizgah
• 3.Methiye
• 4.Tegazzül
• 5.Fahriye
• 6.Tac
• 7.Dua

5
Kaside Örnegi

• Bu sehr-i Sitanbûl ki bî-misl ü behâdirBir
  sengine yekpâre Acem mülkü fedâdirBir
  gevher-i-yekpâre iki bahr arasindaHursîd-i
  cihân-tâb ile tartilsa sezâdirAltinda mi
  üstünde midir cennet-i a'lâElhak bu ne hâlet bu
  ne hos âb u hevâdirInsâfi degildir ani
  dünyâya degismekGülzârilarin cennete tesbîhi
  hatâdirIstanbul'un evsâfini mümkün mü beyân
  hiçMaksûdi hemân sadr-i kerem-kâra
  senâdirEz-cümle Nedîmâ kulun ey Âsaf-i
  devrânMüstagrak-i lütf u kerem ü cûd u
  atâdirNEDIMMef'ûlü / Mefâîlü / Mefâîlü /
  Feûlün

6
Kosma

• Kosma, Türk Halk edebiyatinda doga, ask, ölüm,
  ayrilik, yigitlik, toplumsal olaylar gibi
  konularin islendigi en sik kullanilan siir
  türü.BÖLÜMLERI
• 1.Taslama
• 2.koçaklama
• 3.agit
• 4.Güzelleme

7
Kosma örnegi

• KOSMA Yigidin eyisini nerden bileyim Yüzü güleç,
  kendi yaman olmali Kasavet serine çöktügü zaman
  Gönlünün gâmini alan olmali. Benim sözüm yigit
  olan yigide Yigit olan muntazirdir ögüde Ben
  yigit isterim firka daginda Yigidin basinda duman
  olmali. Yigit olan yigit kurt gibi bakar Düsmani
  görünce ayaga kalkar Kapar mizragini meydana
  çikar Yigidin ardinda duran olmali. Sâfi güzel
  olan, sol bazi kötü Yigidin densizi eyolmaz zati
  Gayet durgun ister silahi ati Yigit el çekmeyip
  viran olmali. Karacaoglan der ki çile çekilmez
  Hozan tarlalara sümbül ekilmez Sak yabanci ile
  basa çikilmaz Içinden sidk ile yanan olmali.

8
Sone

• Sone, iki dörtlük ve iki üçlükten olusan 14
  dizelik bir nazim sekilidir. Bati edebiyatinda
  kullanilan bu tür Servet-i Fünuncular tarafindan
  Türk edebiyatina sokulmustur.

9
SONE ÖRNEGI

• Rûhumu bu çarmiha kendi ellerimle gerdim Bir
  nebi izdirabi kayniyor her yerimde. Ölüm, siyah
  bir tütsü yakiyor gözlerimde Aldigim her nefesi
  son nefes gibi verdim! Yusuf Ziya Ortaç

10
Siir bilgisi

• MISRA (DIZE)
•      Ölçülü ve anlamli, bir satirlik nazim
  birimidir.
•  
•  
•  
• BEYIT (IKILIK)
•      Ayni ölçüde olan ve anlamca bir bütünlük
  olusturan ve iki dizeden olusan nazim birimidir.
•  
•  
•  
• ÖLÇÜ (VEZIN)
•      Siirde dizelerin hece sayisina veya
  hecelerin ses degerine göre bir uyum içinde
  olmasidir.
•  
•  
• HECE ÖLÇÜSÜ
•      Siirde dizeleri olusturan sözcüklerin hece
  sayilarinin esitligine dayanan ölçüdür. Hece
  ölçüsüyle yazilmis dizeler okunurken belli
  yerlerde durulur.Durulan bu yerlere "durak"
  denir. Durak sözcügün sonunda yer alir.
•  
• ARUZ ÖLÇÜSÜ
•      Dizelerdeki hecelerin uzunluk ve kisaligina
  göre, açik ya da kapali olusuna göre
  düzenlenmesidir.Kisa heceler nokta(.) uzun
  heceler çizgi (-) ile gösterilir.

11
KAFIYE

• KAFIYE
•      Siirde misra sonlarindaki ses
  benzerliklerine denir. Kafiyeyi olusturan eklerin
  ya da  kelimelerin yazilislari ve okunuslari
  ayni, anlamlari ve görevleri farkli olmalidir.
• ...........derinden.
• ...........kederinden. 
•  
•  
•  
•  KAFIYE ÇESITLERI
•  
• YARIM KAFIYE
•      Tek ses benzerligine dayanan kafiyedir.
• ............dizildi
• ............yazildi.
•  
•  
• TAM KAFIYE
•      Iki ses benzerligine dayanan kafiye türüdür.
• .........karanlik
• .........artik