DEMIR EKSIKLIGI ANEMISI

1
DEMIR EKSIKLIGI ANEMISI

• Doç. Dr. A. Emin KÜREKÇI

http//hastaneciyiz.blogspot.com
Saglik
Slayt
Arsivi
2
DERSIN AMACI

• Bu dersin sonunda
• Demir metabolizmasi
• Demir eksikligi anemisinin
• Nedenleri
• Klinik bulgulari
• Tani yöntemleri
• Ayirici tani
• Tedavi

3
DEMIR

• Altinin pariltisina ve gümüsün parlakligina sahip
  olmayan fakat biyolojik önem bakimindan bu
  metalleri gölgede birakan esansiyel bir
  elementtir.

4
Demir ne is yapar?

• DNA, RNA ve protein sentezi
• Oksijen tasinmasi
• Elektron transportu
• Hücre solunumu
• Pek çok enzimin yapi ve fonksiyonu

5
Demir içeren proteinler hangileridir?

• A. HEM IÇEREN PROTEINLER
• Hemoglobin
• Myoglobin
• Sitokromlar (a, b ve c)
• Sitokrom P-450
• Katalaz
• Myeloperoksidaz
• B. DEMIRE BAGLI ENZIMLER
• Aldehid oksidaz
• NADH dehidrogenaz
• Akonitaz
• Ribonükleotid redüktaz
• Tirozin hidroksilaz
• Süksinat dehidrogenaz
• Ksantin oksidaz

6
Demir Toksisitesi1

• Bagli olmayan demir redox potansiyeline
  sahiptir.
• O2- Fe3 ? O2 Fe2
• Fe2 H2O2 ? Fe3 HO. OH-
• O2- H2O2 ? O2 HO. OH-

7
Demir Toksisitesi2
Hidroksil Radikali (OH-)
OH-
1) Çoklu doymamis yag asitleri
Lipid peroksidaz olusumu
Hücre zari ve yapisi bozulur
H
2) DNA kiriklari 3) Hücre içi protein harabiyeti
Fe OH-
4)Lizozomal yapiyi ve mitokondrileri bozar
8
Günlük demir alimi 1-2 mg
Demir Ekonomisi
Hamilelikte fetus
Duodenum
Mide
Kalp kasi
Kemik iligi eritroblastlari
Dolasimdaki eritrositler
Fe2-TF
Diger kaslar
Pankreas
Eritrosit lizisi ve hemoglobinden demir salinimi
Diger dokular
Karaciger (Hepatositlerde birikim)
Makrofajlar tarafindan fagositoz
9
Demir ekonomisi nasil islemektedir?
Retiküloendotelyal hücreler, makrofaj
Eritrositler
Kemik iligi
2500 mg 60-70
Kirmizi kan hücresi üretimi 20 mg
Kirmizi kan hücresi yikimi 20 mg
Emilim
Kayip
Plazma 4 mg
1-2 mg/gün
1-2 mg/gün
DEPO 12-25 0.5-1g (karaciger)
Enzim Myoglobin 300mg 10
10
Demirin Enterositlerce Emilim Yollari1

• Hem demirinin tasindigi yol Hem vezikülü
• Non-Hem demir emilimi (inorganik demir)
• 1. Müsin-integrin-mobilferrin yolu
  (Fe3)(Fe2)
• 2. Özellesmis tasima proteinleri ile saglanan
  yol (Fe2 )

11
Demirin Enterositlerce Emilim Yollari2
Epitel Hücre Membrani
Ince Barsak
Müsin
Fe3
Fe3
b-3 integrin
III
I
Fe3
Fe3
Fe3
Demir redüktaz
Fe2
Tasiyici
II
Fe2
Fe2
Metal Iyon Tasiyici
12
Fe3
Fe2
DMTI (divalan metal tasiyici 1)
Firçamsi kenar
Ferrik redüktaz
Ferritin
Enterosit
Bazolateral membran
Ferroportin
Hephaestin
Fe2
Fe3
HOLO-TF (Diferrik transferrin)
13
Endositotik Transferrin Siklusu
Klatrin kapli bosluk
DMTI (divalan metal tasiyici 1)
APO-TF
HOLO-TF (Diferrik transferrin)
TFR
Fe2
Mitokondri
Ferritin
H
Eritroid olmayan hücreler
Proton pompasi
H
Hemosiderin
TFR
Asidifiye endozom
14
Demir Emilimine Etki eden Faktörler

• Emilimi Azaltanlar
• Oksalatlar
• Fitatlar
• Fosfatlar
• Alkol
• Indirgeyici ajanlar

• Emilimi Artiranlar
• Askorbat
• Laktat
• Piruvat
• Süksinat
• Fruktoz
• Sistein
• Sorbitol

15
Demir Eksikligi Anemisi(Patogenez)

• Demir eksikligine bagli hemoglobin sentezinde
  bozukluk
• Hücre proliferasyonunda bozukluk
• Eritrosit yasam süresinde kisalma

16
Demir Eksikligi Anemisi(Prevalans)

• DEA DE
• 6-24 ay 3-24 28-69
• 5-9 yas 15.3 30.3
• 10-15 yas 8.8 29.2
• gt15 yas 9.0 8.2
• DEA Demir eksikligi anemisi
• DE Demir eksikligi

17
Demir Eksikligi Anemisi(Etyolojik Faktörler1)

• Diyete bagli faktörler
• Artmis demir ihtiyaci
• Kan kaybi
• Azalmis emilim

18
Demir Eksikligi Anemisi(Etyolojik Faktörler2)

• Diyete bagli faktörler
• Erken inek sütü alimi
• Kati gidalara erken geçilmesi
• C vitamininin yetersiz alinmasi
• Kirmizi etin az tüketilmesi
• Fazla çay içilmesi
• Anne sütünün 6 aydan sonra tek basina
  kullanilmasi
• Düsük sosyoekonomik durum (sik infeksiyon geçirme)

19
Demir Eksikligi Anemisi(Etyolojik Faktörler3)

• Artmis demir ihtiyaci
• Düsük dogum agirlikli bebekler
• Prematüreler
• Hizli büyüme gösteren bebekler
• Kronik hipoksiye maruz kalanlar
• Dogumda düsük hemoglobin düzeyi bulunan bebekler
• Adolesan
• Gebeler

20
Demir Eksikligi Anemisi(Etyolojik Faktörler4)

• Kan kaybi
• Prenatal ve perinatal kanamalar
• Diger kanamalar
• Gastrointestinal kan kaybi
• Pulmoner kan kaybi
• Üriner kan kaybi

21
Demir Eksikligi Anemisi(Etyolojik Faktörler5)

• Azalmis emilim
• Biyoyararlanimin kötülügü (hem Fe gt Fe2 gt Fe3)
• Antasid tedavisi/yüksek gastrik pH
• Diger metaller (Co, Pb)
• Emilim için gerekli olan enterositlerin kaybi
  veya disfonksiyonu

22
Demir Eksikligi Anemisi(Klinik Bulgular1)

• Gastrointestinal sistem
• Anoreksi
• Pika (geofaji, pagofaji)
• Atrofik glossit
• Disfaji
• Malabsorbsiyon
• Leaky gut sendromu
• Mide asiditesinde azalma
• Disakkaridaz eksikligi

23
Demir Eksikligi Anemisi(Klinik Bulgular2)

• Santral sinir sistemi
• Irritabilite
• Yorgunluk
• Mental-motor gelismede gerilik
• Dikkat azalmasi
• Breath-holding nöbetleri
• Papil ödemi

24
Demir Eksikligi Anemisi(Klinik Bulgular3)

• 3. Kardiyovasküler sistem
• Kardiyak output ve kalp hizinda artis
• Kardiyak hipertrofi
• Plazma hacminde artis ve kalp yetmezligi
• 4. Kas-Iskelet sistemi
• Myoglobin ve sitokrom-cde azalma
• Fiziksel performansta azalma
• Kemik kirigi iyilesmesinde degisiklik

25
Demir Eksikligi Anemisi(Klinik Bulgular4)

• 5. Immunolojik sistem
• a. Infeksiyonlara egilimin artmasi
• T hücre sayilarinda azalma
• Blastik transformasyonda azalma
• Lökositlerde myeloperoksidaz azligi
• NADPH oksidaz sisteminde bozukluk
• IL-1 ve IL-2 üretiminde bozukluk
• b. Bakteriyel infeksiyonlara egilimin
• azalmasi

26
Demir Eksikligi Anemisi(Klinik Bulgular5)

• Diger hücresel degisiklikler
• Inefektif eritropoez
• Eritrosit ömründe kisalma
• Eritrosit rijiditesinde artis
• Hem yapiminda, gama ve alfa globin sentezinde
  azalma
• Glikoliz hizinda artis

27
Demir Eksikligi Anemisi(Tani1)

• 1. Tam Kan
• Hb (g/dl) lt10.5 Yasa göre
• Hct () lt31 Yasa göre
• MCV (fl) lt70 Yasa göre
• MCH (pg) lt26 26-33
• RDW () gt14.5 11.5-14.5
• WBC (/?l) Normal 4-14000
• Plt (103/?l) ?, N, ? 150-400
• MPV (fl) ?, N 6-10

28
Demir Eksikligi Anemisi(Tani2)

• 2. Retikülosit indeksleri
• CHr (pg) ? (26-30)
• MCV (fl) ? (101-119)
• CHCMr (g/dl) ? (23-29)
• 3. Periferik yayma
• Hipokromi, anizositoz, poikilositoz

29
(No Transcript)
30
Normokromi, Hipokromi
31
(No Transcript)
32
(No Transcript)
33
(No Transcript)
34
(No Transcript)
35
Demir Eksikligi Anemisi(Tani3)

• 4. Biyokimyasal testler
• Serum Demiri (SD) ? (50-150 ?g/dl)
• Serum Demir Baglama ? (150-300 ?g/dl)
• Kapasitesi (SDBK)
• Transferrin Saturasyonu ? (gt16)
• Ferritin ? (10-291 ng/ml)
• Free Erythrocyte ? (lt1.4 ?mol/L)
• Prothoporphyrin (FEP)
• 5. Soluble Transferrin ?
• Receptor (sTfR)
• 6. Kemik iligi sideroblastlari ? (30-50)

36
Demir Eksikligi Anemisi(Ayirici Tani1)

• 1. Demir deposunda azalma
• Demir eksikligi anemisi
• 2. Demir deposu normal veya artmis
• A. Demir metabolizmasinda bozukluk
• Kronik hastaliklar
• Demir absorbsiyonu, transportu ve kullanilisinda
  bozukluk
• B. Globulin sentez bozuklugu
• Talasemi
• Mikrositik hemoglobinopatiler (Hb E, Lepore,Köln)
• C. Hem sentezi bozuklugu
• Sideroblastik anemiler
• Herediter
• Akkiz

37
Demir Eksikligi Anemisi(Ayirici Tani2)
Demir eksikligi anemisi Talasemi Talasemi Kursun zehirlenmesi Kronik hastalik Sideroblastik anemi
Beta Alfa
Hemoglobin 3-10 9-11 10-12 7-10 8-11 5 10
Serum ferritin Düsük Yüksek Yüksek Düsük/yüksek Düsük/yüksek Yüksek
Serum demir Düsük Yüksek Yüksek Düsük/yüksek Düsük Yüksek
TDBK Yüksek Normal/ düsük Normal Düsük/yüksek Düsük Normal
TS Düsük Yüksek Yüksek/ normal Normal/ yüksek Düsük Artmis
FEP (serbest eritrosit içi protoporfirin) Hafif/ yüksek Normal Normal Çok yüksek Yüksek Yüksek
Hemoglobin A2 Düsük/ normal Yüksek Normal Normal Normal Normal
Kemik iliginde sideroblast (30-50) Azalmis Normal Normal Artmis 50 Azalmis 5-20 Artmis 50
38
Demir Eksikligi Anemisi(Ayirici Tani3)
Anizo/poikilositoz Bazofilik stippling Target hücresi
Demir eksikligi Var/belirgin Nadiren Olabilir
Talasemi minor Olabilir Var 5
Talasemi major Belirgin Belirgin Belirgin
Kronik hastalik anemisi Olabilir 0 Olabilir
Sideroblastik anemi Belirgin Oldukça çok Olabilir
Kursun zehirlenmesi Var Belirgin Olabilir
HbCC ve EE Var Olabilir Belirgin
39
(No Transcript)
40
Demir Eksikligi Anemisi(Tedavi1)

• Beslenme
• 6 ay anne sütü
• 6 aydan sonra demirden zengin gidalar
• Inek sütü 1 yasindan sonra ve lt500 ml/gün
• Çay, fosfat ve fitatli gidalar verilmemeli
• Ilaç Tedavisi
• Ferroz sulfat 3-6 mg/kg/gün 2-3 esit dozda
• Hemoglobin seviyesi normale geldikten sonra 6-8
  hafta daha verilir.

41
Demir Eksikligi Anemisi(Tedavi2)
Demir Tedavisine Yanit
Geçen Süre Yanit
12-24 saat Intraselüler enzimlerin yerine konmasi, irritabilitenin azalmasi, istah artisi
36-48 saat Kemik iligi yanitinin baslamasi, eritroid hiperplazi
48-72 saat Retikülositoz (5-7. günde en yüksek)
4-30 gün Hemoglobin düzeyinde artma
1-3 ay Depolarin dolmasi
42
Demir Eksikligi Anemisi(Oral Tedavide Kullanilan
Ürünler)

• Ferroglisin sülfat
• Ferro sanol damla 30 mg/ml (?1mg/damla)
• Ferro sanol B surup 20 mg/5ml
• Ferro sanol tablet 50 mg
• Ferro sanol duodenal kapsül 100 mg
• Ferroz glukonat
• Lösferron forte 80 mg
• efervesan tab.
• Ferroz süksinat
• Ferplex oral solusyon 40 mg/15 ml

43
Demir Eksikligi Anemisi(Parenteral Tedavi)

• Oral demir ürünleri kullanilamadiginda
• Demir depolarinin hizli dolmasi istendiginde
• Gastrointestinal demir emilimi bozuldugunda
• Eritropoetin tedavisi gerekli olan, özellikle
  diyaliz hastalarinda parenteral tedavi
  verilebilir.
• Demir dozu
• Istenen Hb Hasta Hb x 80 x Hasta agirligi (kg)
  x 3.4 x 1.5
• 100

44
Demir Eksikligi Anemisi(Profilaksi)

• Term
• gt6 ay 1 mg/kg/gün
• Preterm
• gt2 ay 2 mg/kg/gün

http//hastaneciyiz.blogspot.com
Saglik
Slayt
Arsivi