MAKROEKONOMIA III

1
MAKROEKONOMIA III

• Prof.Dr.Myrvete Badivuku-Pantina

2
Literatura baze

• Josepg Stiglitz, Globalization and its
  discontents, W.W. Norton Company, New York, 2006
• Selman Selmanaj, Globalizimi dhe tranziciooni,
  Prishtinë, 2006
• Myrvete Badivuku-Pantina,Korporatat
  multinacionale dhe roli i tyre ne krijimin e
  Rendit te Ri Boteror, Prishtine, 2010
• Olivier Blanchard, Macroeconomics, New York, 2003
• N.Gregory Mankiw, Macroeconomics, New York, 2005
• Rudiger Dornbusch, Stanley Fischer,
  Makroekonomia, Tirane, 2000

3
Çështë Makroekonomia

• Makroekonomia studjon sjelljen e ekonomisë si një
  tërësi
• Teoria makroekonomike trajton çështjet dhe
  problemet ekonomike kryesore aktuale
• Dallimi në mes të Makroekonomisë dhe
  Mikroekonomisë

4
Shkollat e mendimit

• Shkolla klasike neoklasike
• Shkolla kejnsiane - neokejnsiane

5
Bruto Produkti Vendor (GDP)

• BPV paraqet vleren e gjithmbarshme te te mirave
  dhe sherbimeve perfundimtare te prodhuara ne
  ekonomi ne nje periudhe te caktuar kohore
  (tremujor ose vjetor).
• GDP nominal
• GDP real

6

• GDP nominal mat vleren e produktit total te
  ekonomise me çmimet e mbizoteruese te periudhes
  ne te cilen prodhohet produkti
• GDP real mat produktin total te prodhuar ne çdo
  perudhe me çmimet e nje viti baze

7
Tregu i te mirave

• Raporti ne mes te prodhimit, te ardhurave dhe
  kerkeses
• Ndryshimet ne kerkese shkaktojne ndryshime ne
  prodhim
• Ndryshimet ne prodhim shkaktojne ndryshime ne te
  ardhura
• Ndryshimet ne te ardhura shkaktojne ndryshime ne
  kerkesen per te mira

8
Komponentet e GDP-se

• Konsumi përfaqëson shpenzimet e konsumatorëve
  privat për mallra konsumi.
  
  
• Investimet përfaqësojnë shpenzimet që bëjnë
  firmat për mallra kapital.
• Shpenzimet qeveritare përfshijnë të gjitha
  shpenzimet qeveritare që bënë qeveria si për
  mallra konsumi ashtu edhe për investime.
• Eksporti neto përfaqëson diferencën midis vlerës
  së eksporteve dhe vlerës së importeve gjatë
  periudhës përkatëse.

9
Komponentet e kerkeses totale

• Kerkesa totale per te mira eshte
  
• ZCIGX-IM
• C - Konsumi
• I - Investimet
• G - Shpenzimet qeveritare
• Eksportet neto (Eksporti-Importi)
• X - Eksporti
• IM - Importi

10
KONSUMI (C)

• Faktori kryesor qe ndikon ne konsum jane te
  ardhurat e disponueshme (YD)
• CC(YD)
• Cc0 c1YD
• Cc0 c1(Y-T)
• c0 niveli i konsumit kur te ardhurat e
  disponueshme jane te barabarta me zero
• c1 prirja marxhinale per konsum
• T - taksat

11
Prirja marxhinale per konsum

• Pjerresia e kurbes se konsumit shpreh shtesen e
  konsumit per çdo njesi monetare shtese te te
  ardhurave te disponueshme dhe quhet prirja
  marxhinale per konsum (c1)
• CSYD

12
Funksioni i konsumit
Të ardhurat e disponueshme
13
Produkti ekuiliber
Z
ZY
Fillimisht pika E, është pika ekuilibruese
Me rritjen e shpenzimeve autonome, ?A kemi
zhvendosje të Z Z
ZAcY
E
Z AcY
AG
A
E
?A
Efekti i multiplikatorit tregohet në distancë
Yo-Yo
A
?Y
Y
0
Yo
Y
Yo
14
Multiplikatori

• Numri qe luan rolin e shumezuesit te efektit
  fillestar quhet multiplikator (s).
• Multiplikatorindryshimi ne GDP real / ndryshimi
  ne shpenzimet e pavarura
• Ose s?Y/ ?A

15
Investimet

• II
• I investimet supozohen te dhena, te pavarura
  nga te ardhurat
• Investimet rezidenciale (blerja e shtepive ose
  apartmaneve nga ana e njerezve)
• Investimet jorezidenciale (blerja e makinave,
  pajisjeve, impianteve etj. nga ana e firmave)

16
Funksioni i konsumit dhe kërkesa agregate
Grafiku i kërkesës agregate përfitohet duke
mbledhur kërkesën për konsum me kërkesën për
investime.
AD
ADY
ZAcY
E
C CcY
A
I
C
Y
0
Yo
17
Shpenzimet qeveritare

• ZCIG
• Z c0 c1(Y-T) I G
• Ekulibri ne tregun e te mirave arrihet kur
  produkti barazohet me kerkesën
• YZ
• Prandaj
• Yc0 c1(Y-T) I G

18
Investimet Kursimet

• IS Ate çka firmat deshirojne te investojne
  duhet te jete e barabarte me ate çka populli dhe
  qeveria deshirojnë te kursejne.
• Nje menyre alternative e te menduarit mbi
  ekuilibrin ne tregun e te mirave
• KursimetKursimet privatekursimet publike
• Kursimet private S YD C
• ose SY-T-C
• Kursimet publikeST-G
• Nese TgtG sificit buxhetor, kursimet publike
  janë pozitive
• Nese TltG deficit buxhetor, kursimet publike
  janë negative

19
Paradoksi i kursimit

• Ata te cilet i shpenzojne te gjitha te ardhurat e
  tyre jane te denuar te mbesin te varfer.
• Ata qe kursejne i pret nje jete e begatshme dhe e
  lumtur.
• Ngjashem nje ekonomi qe kursen eshte nje ekonomi
  qe do te rritet dhe do te prosperojë.
• Kur kursimi rritet atehere mbetet me pak per
  konsum,gje qe e zvogelon kerkesen agregate dhe
  kjo produktin.
• Prandaj, politikat qe inkurajojne kursimin mund
  te jene te mira ne afat te mesem dhe te gjate,
  por ne afat te shkurte mund te çojnë ne recesion.

20
Paradoksi i kursimit