KOMBINE ORAL KONTRASEPTIFLER

1
KOMBINE ORAL KONTRASEPTIFLER
2
TARIHÇE

• 1960 da ilk dogum kontrol hapi Enovid (10 mg
  noretinodrel, 150 mcg mestranol)
• Daha sonraki yillarda noretisterondan üretilen
  diger progestinler, noretisteron asetat,
  etinodiol diasetat ve linestrenol kullanima
  girdiler.
• 1964 de ilk kez tamamen kimyasal sentezle bir
  progestin olan norgestrel üretildi.
• 1980 den sonra yeni progestinler gestoden,
  desogestrel, norgestimate kullanima girdi.

3
DÜNYADA ve TÜRKIYE DE KULLANIMI

• Türkiye de 15-49 yas grubundaki kadinlarin
  yalnizca 5 i kombine OC kullanmaktadir.
• ABD de üreme çagindaki kadinlarin 32 si,
  Isveç de ise 34 ü kombine OC kullanmaktadir.
• Günümüzde dünyada 100 milyondan fazla kadin
  kombine OC ile korunmaktadir.

4
Gelismis ülkelerde modern yöntem kullanimi
Modern yöntem kullanimi Dogum kontrol hapi Spiral Kondom Tüplerin baglanmasi Diger

Almanya 72 59 6 4 1 2
Avusturya 56 40 8 4 1 3
Fransa 70 36 20 5 8 1
Hollanda 76 49 4 8 5 10
Ingiltere 78 23 6 18 14 17
Isveç 71 23 20 25 3 0
ABD 67 15 1 10 24 17
Türkiye 51 8 22 16 3 2
United Nations Population Division, 2001
5
ÜLKEMIZDE YÖNTEM KULLANIMINDA SON 5 YILDAKI
DEGISIMLER
1998 () 2003 ()
Yöntem Kullanan 63.9 73.7
Modern 37.7 51.2
Dogum kontrol hapi 4.4 8
Spiral 19.8 22
Kondom 8.2 16.1
Tüplerin baglanmasi 4.2 3.3
3 aylik igne 0 0.7
Aylik igne 0.5 0.5
Rahim Içi Sistem 0 0.2
Implant 0 0.1
Fitil 0.6 0.3
Geleneksel 26.1 22.5
Geri çekilme 24.4 20.4
Takvim 1.1 1.9
Diger 0.6 0.1
Kullanmayan 36.1 26.3
6
OC BILESIM ve TIPLERI

• Günümüzde kombine OC lerdeki östrojen dozu ilk
  OC lere oranla 75, progestin dozlari da 90
  a varan oranlarda daha azdir. Yan etkiler de bu
  nedenle daha azdir.
• Yeni kombine OC lerin 1980 öncesindekilerden
  temel farki, östrojenin 35 mcg in altinda
  olmasidir.
• Düsük dozlu OC ler, levonorgestrel gibi klasik
  progestinlerin disinda III. kusak progestin
  içerirler bunlarin androjenik etkileri daha
  azdir.

7
Oral Kontraseptiflerde Östrojen Dozu Düsürülmesi,
Yeni Progestinlerin Kullanilmasi
8
ETKI MEKANIZMASI

• Ek olarak, progestinlerin servikal mukusun
  sperm geçirgenligini bozmasi ve endometriumu
  incelterek implantasyonu güçlestirmesi de
  gebeligin olusmasini engellemektedir.Bu ek
  mekanizmalar yalnizca bir ovulasyon kaçagi olursa
  devreye girerler.
• Hap alinmayan ara devrede hem hipofiz
  gonadotropinlerinin salinmasi hem de overin
  foliküler faaliyeti yeniden baslar. Bu yüzden iki
  kutu arasinda 7 günden fazla ara vermek,
  ovulasyon için yeterli zamani saglayarak gebelige
  yol açabilir.

9
ETKINLIK

• Etkinlik dogru ve düzenli kullanimda çok
  yüksektir.
• Pearl index 0,1 (100 kadin 1 yil süre ile
  kombine OC kullanirsa 0.1 gebelik görülebilir.)
• Yeni düsük doz OC lerde kullanima 1 gün geç
  baslandiginda yada 1 gün unutuldugunda gebelik
  riski 30 kat artar.

10
KOMBINE OC LERIN TROMBOEMBOLI RISKI

• Normal populasyonda 1/10 000
• OC kullananlarda 3/10 000
• III. jenerasyon progestinli OC lerde 4,5/10
  000
• Gebelikte 6/10 000

11
Kontraseptif Uygunluk Kriterleri

• Kontraseptif yöntemlerin kimlere uygun olup
  olmadigi ile ilgili bilgiler, farkli yayinlarda
  farkli basliklar altinda veriliyor.
• "Endikasyonlar", "kimler kullanabilir"
• "kontrendikasyonlar", "kimler kullanamaz",
  "kullanim için uyarilar" ve "rölatif
  kontrendikasyonlar", "önlem gerektiren durumlar"

12

• Aile planlamasi programlarini desteklemek ve
  nitelikli hizmetleri güçlendirmek üzere
  kontraseptif kullanimi ile ilgili uygunluk
  kriterlerinin gözden geçirildigi uluslararasi
  çalismalar WHO tarafindan 1994 yilinda
  baslatilmistir.

13
WHO KATEGORILERI

• 1.Kategori Güvenle kullanilabilir-yöntem
  kullanimi için hiçbir sinirlama yok
• 2.KategoriKullanilabilir- yöntem kullaniminin
  olumlu yönleri, genel olarak teorik ve
  kanitlanmis risklerden fazla (kararda diger
  yöntem seçeneklerinin varligi ya da izlem
  sikligina dikkat edilmeli)
• 3.KategoriIlk seçenek degil -teorik ve
  kanitlanmis riskler genel olarak olumlu
  yönlerinden fazla (karar diger seçeneklerin
  varligi/ulasilabilirligi, yakin izleme olanaklari
  ve durumun siddeti degerlendirilerek verilmeli)
• 4.KategoriKullanilmamali- kabul edilemez saglik
  riski

14
(No Transcript)
15
(No Transcript)
16
(No Transcript)
17
(No Transcript)
18
DSÖ 2003 KONTRASEPTIF UYGUNLUK KRITERLERI ve0C
19
Hormonal Yöntemler Depresyondaki Kadinlar Için
Uygundur

• Degisik çalismalarda OC, minihap, DMPA, Implant
  kullanan kadinlarda depresyonun semptomlarinin
  artmadigi gözlendi. (Kategori 2)
• Bir çalismada Fluoxetine (Prozac) kullaniminin OC
  ve minihaplarin etkinligini azaltmadigi
  vurgulandi. (Kategori 2)
• POSTPARTUM DEPRESYON VEYA BIPOLAR BOZUKLUKTA
  HENÜZ YETERLI KANIT YOKTUR.

20
Genis Spektrumlu Antibiyotiklerde Kisitlama Yok

• Çalismalar, genis spektrumlu antibiyotiklerin
  hormon düzeylerini düsürmedigi ve ovulasyon
  olmadigini göstermislerdir (Kategori 2).
• Griseofulvin, kontraseptif hormonlarla birlikte
  güvenle kullanilabilir (Kategori 2).
• Sadece rifampisinin, OC, minihap, implant,
  kontraseptif patch, vajinal ringlerde kullanimi
  ilk seçenek degildir (Kategori 3).

21

• Trombojenik mutasyonlari bilinenler estrojen
  içeren kontraseptif (OC, aylik enjektabl)
  kullanamaz (Kategori 4)

22
7 Gün Araliksiz Üç Ay Süre Ile Oral Kontraseptif
Kullanimi
23
KOMBINE OC LERIN KULLANIMI

• Mensin 1. günü baslanir.
• Daha sonra baslanirsa, ilk ay gebelikten
  koruyuculugu azalir.
• Haplar her gün ayni saatte tercihen aksamlari,
  yemekle birlikte alinmalidir.
• 21 gün kullanip 7 gün ara verilip 8. gün yeni
  kutuya baslanir.
• Postabortif ilk 5 günde baslanir.
• Postpartum laktasyon yoksa 3-4 hafta içinde
  varsa 6. aydan sonra baslanir.

24
HAP UNUTULDUGUNDA

• 1 hap unutuldugunda
• hatirlaninca hemen, o günün hapi ise ayni
  saatte alinmalidir.
• 2 hap unutuldugunda
• eger ilk iki hafta içerisinde ise 2 gün
  ikiser hap alinarak eksik günler tamamlanir. Bu
  durumda 1 hafta süre ile ek bir yöntem
  kullanilir.

25
HAP UNUTULDUGUNDA

• eger 3. hafta içerisinde unutulmus ise,
  paket atilip ayni gün yeni pakete baslanmali ve 1
  hafta süre ile ek bir yöntem kullanilmalidir.
• 3 hap unutulunca
• paket atilip yenisine baslanir ve 1 hafta
  süre ile ek bir yöntem kullanilir..

26
YAN ETKILER

• Bas agrisi (düsük dozlarda ender)
• Bulanti (kullaniminin ilk aylarinda - gece
  yatmadan alinmasi önerilir. OC lerin mide
  barsak hastaliklari üzerine etkisi yoktur.)
• Ara kanamasi, lekelenme ( Düsük dozlu OC
  kullaniminda ilk 3 ay 30, 3. aydan sonra 1 )

27
YAN ETKILER

• Bir süre OC kullandiktan sonra lekelenme
  progesteronun neden oldugu desidualizasyondandir,
  bir kereye özel
• 7 gün süre ekzojen östrojen (1.25mg konjuge
  östrojen)
• Amenore (1. yilin sonunda 1, daha uzun
  kullanimda 5 )
• Kilo artisi ve depresyon düsük dozlu OC lerde
  nadirdir.

28
KOMBINE OC DEN HRT YE GEÇIS

• Kombine OC, menapoza kadar kullanilabilir.
• Kombine OC kullaniminda ara kanamalar gelmiyorsa
  hapi biraktiktan 3 gün sonra FSH, LH düzeyleri
  35µg nin üzerinde, E2 düzeyi 40 in altinda ise
  menapoz tanisi konur ve HRT ye geçilir.
• Düsük doz kombine OC lerde hormon miktari HRT
  preparatlarinin 3 kati düzeyindedir.

29
KOMBINE ORAL KONTRASEPTIFLER (ESTROJENPROGESTERON
)

• Ülkemizde daha az yan tesirli düsük doz östrojen
  içeren dolayisiyle thromboemboli riskini enaza
  indiren oral kontraseptifler (OC) bulunmaktadir.
• OClerin hepsinde östrojen olarak
  ethinylestrodiol (EE) bulunmaktadir.
• Gelisen sentetik progesteronlar ülkemizdeki oral
  kontraseptiflerde kullanilmaktadir
• Özellikle 3. kusak progesteronlardan itibaren
  androjen etki iyice azalmakta ve belirgin
  antiandrojen etki görülmektedir.
• Hirsutismus tedavisinde OCler yaygin bir sekilde
  görülmektedirler. Yeni progesteron içeren
  OClerin kolesterol düzeyindeki olumlu etkileri
  özelikle sigara içilmiyorsa güvenli kullanimini
  menopoza kadar saglamaktadir.
• Levonorgestrel 2. kusak, desogestrel, gestoden 3.
  kusak, drospirenon 4. kusak progesterondur.

30

• OCler gelismis ülkelerde en fazla tercih edilen
  kontraseptif yöntemlerdir.
• Etkinlikleri yüksektir. Pearl index 0.1
  
  Bir gün unutuldugunda gebe kalma riski
  3 olacaktir.
• Özellikle ilk haplar unutuldugunda veya 7 gün
  aradan daha geç baslandiginda gebelik riski
  artacaktir.
• OC kullanimi baslangicinda ortaya çikan ara
  kanamalari birinci ayda 30, ikinci ayda 10,
  üçüncü ayda 1 olacaktir.
• Düzenli ve az çekilme kanamalari (20 mg/gün)anemi
  riskini azaltmaktadir.
• Endometriozis ve dismenore yakinmalari azdir.
• Servikal mukusun kalinlasmasi PID ve EU riskini
  azaltmaktadir

31

• Aile planlamasi danismanliginda OC
  kullanicilarinda over ve endometrium kanserlerini
  50 oraninda azaltacagini, kullanim kesildikten
  10-15 yil sonra bile ayni kanser türlerinden
  koruyacagi vurgulamalidir.
• Colon kanserinin de 30 daha az görüldügü
  belirtilmistir.
• Dengeli östrojen ve progesteron kullanimi PCOS ve
  hirsutismusta iyi bir tedavi seçenegi olmaktadir.
• Östrojen hakimiyetinde ortaya çikan endometrial
  hiperplazi ve myomlari 31e varan oranda,
  kistlerini overlerdeki folikül ve retansiyon 75
  oraninda azaltmaktadir.
• 35 yas üzeri sigara içenlerde diabet ve
  hipertansiyonda kulanimi sinirlidir.
• Interval kullanim menstrüasyonun birinci günü,
  postabortif kullanima ilk 5 gün içinde,
  postpartum kullanima ise emzirmeyende 6 hafta
  sonra, emzirende 6 ay sonra baslanmalidir.

32
TÜRKIYE DEKI KOMBINE OC LER

• Çogu monofaziktir ( Her tabletteki östrojen ve
  progestin miktari aynidir ).
• 1980 lerde trifazik haplar da piyasaya
  verilmistir (Tabletlerde östrojen ve özellikle
  progesteron dozu kutunun kaçinci hapi olduguna
  göre degisiklik gösterir).

33
Ülkemizdeki En Düsük Dozlu OCler

• MYRALON 0.150 mg desogestrel
• 0.020 mg etinilestradiol
• MIRANOVA 0.10 mg levonorgestrel
• 0.02 mg etinilestradiol

34
TÜRKIYE DEKI DÜSÜK DOZ MONOFAZIK OC LER

• Lo-Ovral Microgynon LoFemenal(hibe)
• 0.150 mg levonorgestrel
• 0.030 mg etinilestradiol
• Ülkemizde ki trifazik preparatlar
• Triquilar Trinordiol

35
TÜRKIYE DEKI III. KUSAK PROGESTERONLU OCLER

• DESOLETT 0.150 mg desogestrel
• 0.030 mg etinilestradiol
• GINERA 0. 075 mg gestoden
• 0.030 mg etinilestradiol
• MINULET 0. 075 mg gestoden
• 0.030 mg etinilestradiol
• GINERAMINULET

36
Ülkemizde 4. Kusak Progesteron Içeren OC

• YASMIN
• 30 µg. Etinilestradiol
• 3 mg. Drospirenon
• AntiandrojenAntimineralokortikoid etki
• (a-spirolakton türevi)