ERRUSIAKO IRAULTZA

1
ERRUSIAKO IRAULTZA
Kontzeptua
2
Kontzeptua

• Errusiako Iraultza
• 1917ko Errusiako Iraultza XX.mendeko gertakizun
  nagusietakoa da.
• Handik sortu zen Estatuak lehendabiziz indarrean
  jarri zituen sozialismoaren printzipio nagusiak

3
ERRUSIAKO IRAULTZA
Tsarraren Errusia
4
Tsarraren Errusia

• Ezaugarri orokorrak
• Ezaugarri ekonomikoak
• Ezaugarri sozialak
• Ezaugarri politikoak

5
Tsarraren Errusia

• Ezaugarri orokorrak
• Biztanlearen eta aberastasunaren arabera Europako
  potentzia handietariko bat bazen ere,
  kontinenteko herririk atzeratuena zen (herrialde
  aurreindustrializatua zen)
• Ezaugarri ekonomikoak
• Ekonomia atzeratua
• Nekazaritza sektore nagusia
• Nekazaritza tradizionala
• Lurraren jabetza esku gutxitan
• Nekazarien bizi baldintzak oso txarrak
• Industrializazioa oso berandu eta eskualde
  batzuetara mugatuta

6
Tsarraren Errusia

• Ezaugarri sozialak
• Atzerapen soziala
• Gizartea oso polarizatuta
• Nekazariak sektorerik handiena
• Bizi baldintzak oso txarrak
• Langileak
• Oso kopuru txikia
• Politikoki ondo antolatuta
• Burgesia
• Oso kopuru txikia
• Eragin politiko handiagoa eskatzen zuten
• Noblezia
• Oso atzerakoia
• Latifundistak
• 1861ra arte pribilejio feudalak mantendu zituen

7
Tsarraren Errusia

• Ezaugarri politikoak autokrazia
• Monarkia absolutu anakronikoa
• Tsarraren aginpideak ez zeukan mugarik
• Herria kontrolatzeko armadaz, poliziaz eta Eliza
  ortodoxoaz baliatzen zen

8
ERRUSIAKO IRAULTZA
1905ko Iraultza
9
1905ko Iraultza

• Iraultzaren arrazoiak
• Giza taldeen ezinegona
• Japoniako gerra
• Iraultzaren faseak
• Tsarraren erreformak
• Iraultzaren ondorioak
• Iraultzaren erreformen porrota

10
1905ko Iraultza

• Iraultzaren arrazoiak
• Giza taldeen ezinegona Monarkiaren aldeko
  sektoreak izan ezik beste guztiak aldaketaren
  alde
• Burgesiak monarkia parlamentarioa nahi zuen,
  Europakoen antzekoa (Alderdi Konstituzional
  Demokrata kadeteak)
• Nekazariak lurra banatzearen alde lurraren
  zuzeneko jabeak izan nahi zuten (Alderdi
  Sozialista Iraultzailea)
• Langileak sistema sozialistaren aldekoak
• Boltxebikeak Marxistak. Tsarismoari aurre
  egiteko ez zuten inolako loturarik nahi
  burgesiarekin
• Mentxebikeak Marxistak. Moderatuagoak.
  Burgesiarekin elkarlanaren aldekoak
• Japoniaren kontrako gerra
• Gerrako porrotek tsarrarenganako oposizioa
  indartu zuen
•                       
•                                                   
                    

11
1905ko Iraultza

• Iraultzaren faseak
• Urtarrilean, igandez, langile batzuk manifestazio
  baketsu joan zitzaizkion tsarrari, lan eta bizi
  baldintzak hobetzeko eskatzera
• Manifestazioa armaz sakabanatu zuten (Igande
  odoltsua)
• Gertakizun horrek iraultza piztu zuen
• Grebak eta matxinadak langileen eta nekazarien
  artean zabaldu ziren
• Armadaren sektore batzuk ere altxatu ziren
  (Potemkin korazatua)

12
1905ko Iraultza

• Tsarren erreformak
• Erreforma politikoa
• Sufragio unibertsala
• Duma, ganbara errepresentatiboa sortu zuen
• Askatasun zibilen onarpena
• Langileen eskubide sindikalak
• Lan murrizketa

13
1905ko Iraultza

• Iraultzaren ondorioak
• Tsarraren irudia kaltetuta
• Boltxebikeentzako irakaspen baliagarria
• Burgesia liberalaren interesak eta
  langile-nekazarienak erabat ezberdinak
• Langileak zatituta
• Nekazariak ez ziren mugitu

14
1905ko Iraultza

• Iraultzaren erreformen porrota
• Erregimen parlamentarioak porrot Parlamentua
  indar kontserbadoreen esku
• Nekazaritzan hartutako erabakiek porrot Lurraren
  jabetza ez zen aldatu

15
ERRUSIAKO IRAULTZA
1917ko Iraultza
16
1917ko Iraultza

• Lehen Mundu Gerra eta 1917ko otsaileko iraultza
• Iraultzaren bilakaera tsarraren abdikaziora arte
• Behin behineko gobernua
• Boltxebikeen jokabidea
• Leninen apirileko tesiak
• Urriko iraultza
• Iraultzaren bilakaera
• Boltxebikeak agintean lehenengo erabakiak
• Lurraren banaketa
• Bakea Brest-Litovsk
• Boterearen monopolioa
• SESB

17
1917ko Iraultza

• Lehen Mundu Gerra eta 1917ko otsaileko iraultza
• Iraultzaren bilakaera tsarraren abdikazioara arte
• Gerrak agerian utzi zituen Tsarraren Errusiak
  zituen hutsuneak
• Armadaren porrotak
• Hornikuntza falta gerran eta hirietan
• Gerra dela eta gizartearen sektore asko tsarraren
  kontra
• Nekazariek ogia, lurra eta bakea eskatzen
  zituzten
• Langileak erreformak eta bakea eskatzen zituzten
• Burges liberalek erreforma liberalak eskatzen
  zituzten

18
1917ko Iraultza

• Lehen Mundu Gerra eta 1917ko otsaileko iraultza
• Behin behineko gobernua
• 1917ko otsailean zehar grebak eta manifestazioak
  gertatu ziren
• Manifestazioak gelditzera bidalitako tropek
  matxinatutakoekin bat egin zuten
• Gobernuak dimititu egin zuen eta behin behineko
  gobernu bat eratu zen (liberalek eta sozialista
  moderatuek osatutakoa)
• Tsarrak abdikatu zuen

19
1917ko Iraultza

• Lehen Mundu Gerra eta 1917ko otsaileko iraultza
• Boltxebikeen jokabidea
• Behin behineko gobernuaren kontra Erreforma
  sakonagoak egin nahi zituzten
• Bakearen, lurra banatzearen alde
• Leninen apirileko tesiak
• Prentsan argitaratutako artikulua
• Boltxebikeen helburua iraultza sozialista
• Bakea
• Lurrak banatzea
• Langileen eta nekazarien arteko aliantza
• Behin-behineko gobernuarekin eta Dumarekin inongo
  elkarlanik ez izatea

20
1917ko Iraultza

• Urriko Iraultza
• Iraultzaren bilakaera
• Herrialdearen egoera orokorra gainbehera zihoala
  ikusita, Leninek ekintzari heltzea erabaki zuen
• Boltxebikeek erraz hartu zituzten Petrogradoko
  gune nagusiak urriaren 24an
• Kerenskik ihes egin ondoren agintea erraz hartu
  zuten

21
1917ko Iraultza

• Urriko Iraultza
• Boltxebikeak agintean lehenengo erabakiak
• Urriaren 26an Herriaren Komisarioen Kontseiluaren
  lehen gobernua eratu zen
• Gobernuak hiru lan ardatz nagusi jorratu zituen
  lurraren arazoa, bakea eta botere politikoaren
  monopolioa
• Lurraren banaketa
• Nekazari txiroei lurrak banatu zizkien lur jabeei
  kalterik ordaindu gabe
• Bakea Brest-Litovsk
• Bakea hitzartzen da Alemaniarekin
• Boltxebikeen ustez bakea beharrezkoa zen
  Iraultza bizirik iraun ahal izateko
• Boterearen monopolioa
• 1918ko urtarrilean aurreko gobernuek
  aurreikusitako Batzar Konstituziogilea
  (mentxebikeak gehiengoak) desegin zen
• Leninen ustez Batzarrak eredu burgesa zeukan
• Poliki-poliki Alderdi Komunista nagusitu zen
• Komunisten boterea indartzeko Txeka eta Armada
  Gorria sortu ziren. Oposizioa isilarazi eta
  desagertzen joan zen
• 1918 uztailean Errusiar Errepublika Federal
  Sozialista eta Sobietarra sortu zen

22
ERRUSIAKO IRAULTZA
Sobietar Batasunaren eraikuntza
23
Sobietar Batasunaren eraikuntza (1918-27)

• Gerra Zibila (1918-21)
• Nazionalitateen auzia
• Politika ekonomiko berria NEP (1922-27)

24
Sobietar Batasunaren eraikuntza (1918-27)

• Gerra Zibila (1918-21)
• Iraultzaileen (Armada Zuria) eta
  kontrairaultzaileen (Armada Gorria) artean
• Kontrairaultzaileek Frantziaren, Erresuma
  Batuaren, eta Japoniaren laguntza izan zuten
• Atzerritarrek Iraultza beste estatu batzuetara
  helduko zela beldurragatik parte hartu zuten
• Armada Gorriak (Troski zuzenduta) gerra irabazi
  zuen
• Gerraren ondorioak
• Iraultzaren aurretik Errusiaren egoera ekonomikoa
  kaotikoa bazen, gerra zibilean are larriago
  bilakatu zen arazorik larriena hornikuntza izan
  zen

25
Sobietar Batasunaren eraikuntza (1918-27)

• Nazionalitateen auzia
• Errusia hainbat hizkuntzaz, kulturaz eta erlijioz
  osatutako nazio multzoa zen
• Nazionalitateak Errusiaren kontrolpean zeuden
• Nazionalitate aniztasunari aurre egiteko sobietar
  estatuak egitura federala hartu zuen
• Egitura federalak errepublikaren autogobernua
  kontuan hartzen zuen, nahiz eta Errusiaren
  nagusitasuna mantentzen zen
• Stalinen garaian nazionalitateekiko errespetua
  amaitu zen eta zentralizazio prozesuak areagotu
  ziren

26
Sobietar Batasunaren eraikuntza (1918-27)

• Politika ekonomiko berria NEP (1922-27)
• Gerra zibila amaitzean herrialdea suntsituta
  zegoen goseak, gaixotasunak eta gerrak milioika
  biktima eragin zituzten
• Nekazaritzako produkzioa mundu gerraren aurrekoa
  baino bi heren txikiagoa zen. Industriakoa
  lehengoaren zazpirena
• Krisitik irtetzeko politika ekonomiko berria
  diseinatu zen
• 1921etik 1927ra Politika Ekonomiko Berria NEP.
  Erabateko aldaketa ekarri zuen SESBeko politika
  ekonomikoan eta sozialean
• NEPk sistema mistoa garatu zuen
• Industria eta zerbitzuetan enpresa txiki pribatu
  batzuk sortzeko baimena eman zen
• Nekazaritzan konfiskatutako lurrak itzuli ziren
• Ondorioak oinarri ekonomikoak indartu egin
  zituen eta produkzioa eta biztanleriaren
  bizimodua hobetu

27
ERRUSIAKO IRAULTZA
Stalinen garaia
28
Stalinen garaia (1922-53)

• Agintea eskuratzeko prozesua
• Estalinismo ekonomikoa

29
Stalinen garaia (1922-53)

• Agintea eskuratzeko prozesua
• Lenin ordezkatzeko hautagai nagusi bi zeuden
  Stalin eta Troski
• Troskik Iraultza mundu osora zabaldu nahi zuen
• Stalinek Sozialismoa herri bakarrean aldekoa
  zen
• Lehia horretan Stalin garaile irten zen
• 1927an Stalinek bere eskuetan izan zuen agintea
  alderdian eta SESB osoan
• Alderdi Komunistaren idazkari nagusi eta Estatuko
  buru bilakatu zen
• Stalin, agintea eskuratzeko indarkeriaz baliatu
  zen Purgak
• Alderdiaren baitan aurkariak kargutik kendu eta
  hiltzen zituzten
• Alderdi komunistak menpean hartu zuen gizarte
  sobietarra
• Stalinek diktadura pertsonala ezarri zuen

30
Stalinen garaia (1922-53)

• Estalinismo ekonomikoa
• Estalinismo ekonomikoa bost urteko planen bidez
  garatu zen
• Helburua denbora jakin batean ahalik eta
  hazkunde ekonomikoko indizerik handiena lortzea
• NEP alde batera utzi zuten
• Bost urteko planak nekazaritzan eta industria
  zentratu ziren
• Nekazaritzan kolektibizazioak ezarri ziren
  (estatuko kooperatibak (kolkhoz) eta estatuaren
  etxealdeak (sovkhoz))
• Kolektibizazioaren aurkako nekazarien jarrerak
  gainditzeko herri osoak deportatu zituzten
  ehunka milaka nekazari kulak hil ziren
• 30.hamarkadan landan ia ez zegoen jabetza
  pribaturik
• Industrian sozializazioa ezarri zen alderdiak
  kontrolatzen zuen guztia aurrezkiak,
  inbertsioak, kontsumoa, prezioak, soldatak
• Beraz, Estalinismoaren lorpen nagusiak lurraren
  sozializazioa eta plangintza ekonomikoa izan
  ziren. Gainera sobietar erregimena sendotu eta
  SESB potentzia handi bihurtu zuen