Slajd%201

1
Motyw cierpienia w literaturze i sztuce
Anna Pokorska kl. II e / LO Rok
szkolny 2005/2006
2
Spis tresci

• Motyw cierpienia
• Cierpienie w literaturze
• Mitologia
• Biblia
• Sredniowiecze
• Renesans
• Barok
• Romantyzm
• Pojecia zwiazane z cierpieniem (frazeologizmy)
• Cierpienie wyrazy bliskoznaczne
• Cierpienie w sztuce

Strona glówna
nastepny
poprzedni
3
Motyw cierpienia
Cierpienie towarzyszy czlowiekowi od
poczatku. Cierpienie jest wszedzie, jest czescia
istnienia, pozwala nam poznac prawdziwe zycie.
Przyczyny cierpienia moga byc rózne ból,
strach, choroba, smierc kogos bliskiego,
nieszczesliwa milosc. Cierpi czlowiek
pokolenie, naród. Literatura od wieków ukazuje
swych bohaterów cierpiacych oraz przezywajacych
tragedie. Rózne tez bywaja reakcje na
cierpienie, np. bunt przeciw niesprawiedliwosci
losu, pokora, twierdzac, ze cierpienie
uszlachetnia.
nastepny
poprzedni
Spis tresci
4
Mitologia

• Prometeusz
• Prometeusz jest postacia, która cierpi dla
  ogólu, dla dobra ludzkosci.
• Wykrada dla nich ogien z Olimpu, dla poprawienia
  ich bytu, zas za sprzeniewierzenie sie Zeusowi
  ponosi okrutna kare.
• Za dobry uczynek, który robi dla ludzi z milosci
  do nich, jest skazany na wieczne cierpienie.
• Jest przykuty do skal Kaukazu, a przylatujacy
• codziennie drapiezny ptak wydziobuje mu
• watrobe, która z powrotem odrasta.
• Prometeusz to symbol bezinteresownego
  poswiecenia
• i samotnego cierpienia, spowodowanego miloscia do
  
• ludzi.

nastepny
poprzedni
Spis tresci
5
Mitologia

• Demeter
• Demeter cierpi, kiedy znikla bez sladu
  Persefona. Zeus
• podejmuje decyzje, ze dziewczyna bedzie przez pól
  roku
• przebywala z mezem w Hadesie i przez pól roku z
  matka
• na ziemi.
• Orfeusz i Eurydyka
• Orfeusz cierpi po smierci zony. Wyraza swoje
  uczucia w piesniach. Jego cierpienie jest tak
  wielkie, iz udaje sie do królestwa Hadesu, by
  ublagac boga, zeby przywrócil mu zone.

nastepny
poprzedni
Spis tresci
6
Mitologia

• Herakles
• Zona Heraklesa Dejanira zostaje porwana przez
  
• centaura. Maz rani go z luku, ten przed smiercia
• podarowuje Dejanirze swa krew, która ma sluzyc
  jako
• srodek zapewniajacy trwala milosc meza.
  Wystawiajac
• milosc meza na próbe skazuje ich na cierpienie.
• Dreczona wyrzutami sumienia popelnila
  samobójstwo.

• Odyseusz
• Odyseusz, dzielny król Itaki. Musi stawic czolo
  wszystkim cierpieniom napotkanym na drodze.
  Dlugie lata tulaczki przyniosly Odyseuszowi smak
  samotnosci i niebezpieczenstwa, wielokrotnie
  musial stawiac czolo wrogo nastawionym istotom.

nastepny
poprzedni
Spis tresci
7
Stary Testament

• Hiob
• Hiob mimo milosci do Boga i glebokiej wiary
  zostaje wystawiony przez Niego na próbe. Zostaje
  pozbawiony majatku, traci potomstwo, po czym
  zostaje dotkniety tradem. Zniósl on te wszystkie
  cierpienia, nie tracac wiary i milosci do Boga.
  Dzieki wytrwalosci odzyskal majatek, rodzine i
  zdrowie.

• Dawid
• Dawid cierpi i rozpacza, kiedy przynosza mu
  wiesc, ze jego zbuntowany syn, Absalom, nie zyje.

nastepny
poprzedni
Spis tresci
8
Nowy Testament

• Modlitwa Chrystusa w Ogrójcu jest wyrazem
  skrajnego cierpienia psychicznego. Swiadom swego
  losu, Jezus blaga Abba, Ojcze, jesli mozliwe
  oddal ode mnie ten kielich, by potem zgodzic sie
  z wola Ojca.

• Chrystus cierpial za grzechy wszystkich ludzi.
• Chrystus znosi straszliwe cierpienia jest
  biczowany,
• ponizany, musi dzwigac krzyz, na którym potem
  dlugo
• umiera. Jego cierpienie ma moc zbawcza. Przez
  Jego
• meke ludzkosc zostaje oczyszczona i odkupiona.

• Zanim umrze, cierpi swiety Szczepan, pierwszy
  meczennik, który zostaje ukamienowany.

nastepny
poprzedni
Spis tresci
9
Legenda o sw. Aleksym

• Sw. Aleksy, jak wielu swietych i meczenników,
  cierpial glód, nedze i upokorzenia. Sam jednak
  wybral takie zycie, poswiecajac je Bogu, aby
  dostapic zbawienia.
• W oparciu o zywoty swietych takich jak sw.
  Aleksy mozna stwierdzic , ze dazenie do
  wyznaczonego celu wymaga ofiary, która moze byc
  swiadomie przyjete cierpienie.
• Rodzice Aleksego cierpia, bo nie wiedza,
• co dzieje sie z ich synem.
• Jest to cierpienie dla idei.

nastepny
poprzedni
Spis tresci
10
Lament swietokrzyski

• Inna nazwa utworu to
• Zale Matki Boskiej pod krzyzem
• Posluchajcie bracia, mila
• Wiersz ma charakter monologu lirycznego.
• Ukazuje ludzki wymiar cierpienia Matki Boskiej.
• Jest to uniwersalny i ponadczasowy obraz matki
  rozpaczajacej po smierci swego dziecka.
• Maria zwraca sie do ludzi, opiewajac swój ból.
• Lament konczy sie przejmujacym i jakze bolesnym
  stwierdzeniem Nie mam ani bede
  miec jinego, Jedno ciebie,
  Synku, na krzyzu rozbitego.

nastepny
poprzedni
Spis tresci
11
Joseph Bedier - Dzieje Tristana i Izoldy

• Tristan i Izolda cierpia, kiedy sa rozdzieleni.
• Gdy los sprawi, ze moga byc razem, cierpienie
  ich
• nie opuszcza, poniewaz zdaja sobie sprawe,
• ze zdradzaja króla Marka, którego oboje kochaja
• i szanuja.
• Król Marek cierpi na mysl, ze dwoje ludzi,
  których
• najbardziej kocha - Tristan i Izolda - moga go
• zdradzic.

nastepny
poprzedni
Spis tresci
12
Piesn o Rolandzie

• Król Wilki cierpi, widzac ciala zabitych w
  wawozie
• Ronsewal swoich najlepszych rycerzy, a wsród nich
  
• Rolanda.
• Jego cierpienie jest tak wielkie, ze placze i
  mdleje.

nastepny
poprzedni
Spis tresci
13
Francesco Petrarka- Sonety do Laury
Francesco Petrarka o nim

• Petrarka opisuje swa nieszczesliwa milosc do
  Laury.
• Poeta stal sie piewca damy swego serca, która
  nazywa slodka i gorzka
  przyjaciólka.
• Milosc jest u niego potega, której nie mozna
  sie oprzec, jakkolwiek i ona
  podlega przemijaniu, jak wszystko, co doczesne.
• Poeta za wiele lat swej milosci otrzymal tylko
  lzy i cierpienia. Jednak swe cierpienie nazywa
  rozkosza, poniewaz milosc laczy sprzeczne
  uczucia.

nastepny
poprzedni
Spis tresci
14
Jan Kochanowski - Treny
Jan Kochanowski o nim

• Kochanowski wyraza ból po stracie ukochanej
  córeczki Urszulki. Smierc dziecka rodzi wielkie
  cierpienie.
• Podmiot liryczny trenów, zrozpaczony ojciec,
  nie potrafi znalezc wytlumaczenia dla tego, co
  sie stalo.
• Cierpienie powoduje kryzys swiatopogladu i
  wiary
• w ludzka madrosc. Rodzi tez watpliwosci wobec
  Boga,
• który w swoim okrucienstwie uderza w czlowieka
• w najmniej spodziewanym momencie.

nastepny
poprzedni
Spis tresci
15
Jan Andrzej Morsztyn - Do trupa
J. A. Morsztyn o nim

• Trup jest w lepszej sytuacji niz czlowiek
  zakochany. Nie doswiadcza juz niczego i prochem
  rozsypie sie w malej chwili.
• Natomiast zakochany nieustannie cierpi w
  piekielnej srzezodze i jest zywiolem wiecznych
  ogniów.

nastepny
poprzedni
Spis tresci
16
Johann Wolfgang Goethe - Cierpienia mlodego
Wertera
J. W. Goethe o nim

• Werter cierpi z powodu nieszczesliwej milosci do
  Lotty. Dziewczyna jest narzeczona innego
  mezczyzny i milosc Wetera nie moze byc spelniona.
• Zrozpaczony, znajdujac sie w sytuacji bez
  wyjscia, zegna sie z Lotta
  i odbiera sobie zycie strzalem z pistoletu
• Powodem cierpienia jest równiez gleboki pesymizm
  swiata. Drecza go niegodziwe stosunki miedzy
  ludzmi.
• Cierpienie duchowe jest tu wynikiem uczucia bólu
  istnienia, niezrozumienia przez innych ludzi.

nastepny
poprzedni
Spis tresci
17
Adam Mickiewicz- Romantycznosc
Adam Mickiewicz o nim

• Romantycznosc Adama Mickiewicza okresla sie
  mianem poetyckiego manifestu romantycznego.
• Karusia cierpi, poniewaz jej ukochany Jasienko
  umarl i pozostala na swiecie sama.
• Karusia cierpi z osamotnienia i niezrozumienia.
  Choc tlum, wierzy jej i
  wspólczuje to jednak nie zrozumie jej cierpienia.
  
• Samotnosc i niezrozumienie staja sie przyczyna
  obledu dziewczyny.

nastepny
poprzedni
Spis tresci
18
Adam Mickiewicz - Dziady cz. II

• Duchy dzieci nie moga trafic do nieba, poniewaz
  nigdy nie
• zaznaly cierpienia, które jest elementem pelnej
  ludzkiej
• egzystencji
• Zly Pan musi po smierci znosic straszliwe
  cierpienia
• wiecznego glodu, szarpany przez ptaki, bo nigdy
  nie byl
• czlowiekiem, nigdy nie okazal serca swoim
  poddanym.
• Zosia cierpi, miotana wiatrem miedzy niebem i
  ziemia, bo nigdy nikogo nie kochala.
• Uczy nas, ze przestrzeganie zasad moralnych ,
  szacunek dla drugiego czlowieka jest miara
  naszego czlowieczenstwa.

nastepny
poprzedni
Spis tresci
19
Adam Mickiewicz - Dziady cz. III

• Cierpi Konrad, bo widzi cierpienia swojego
  narodu. Jako poeta-wieszcz skupia je w sobie
  (Nazywam sie Milion, bo za miliony kocham i
  cierpie katusze). To cierpienie rodzi bunt
  przeciw Bogu, którego Konrad oskarza o nieczulosc
  i brak milosci.
• Cierpienia Polski maja równie gleboki sens jak
  cierpienia Chrystusa, bo sa niejako
  przygotowaniem do zmartwychwstania w chwale.
  Przez owe cierpienia Polska staje sie Mesjaszem
  narodów.
• Cierpi pani Rollison, bo nie zna losu swojego
  uwiezionego syna. Cierpienie matki staje sie
  symbolem cierpienia wszystkich matek-Polek,
  których synowie zostali uwiezieni przez Rosjan,
  bo nie godzili sie na los niewolników.

nastepny
poprzedni
Spis tresci
20
Adam Mickiewicz - Dziady cz. IV

• Gustaw cierpi z powodu nieszczesliwej milosci.
  Kobieta, która kochal, poslubila innego
  mezczyzne.
• Cierpienie Gustawa poglebia jeszcze samotnosc i
  niezrozumienie przez ludzi.
• Wspomina godzine rozpaczy, poswiecona
  rozpamietywaniu przezyc po rozstaniu z ukochana.
• Gustaw buntuje sie przeciw bogactwu, dzieki
  któremu jego rywal zdobyl ukochana.
• Pod wplywem oblakania i rozpaczy popelnia
  samobójstwo.

nastepny
poprzedni
Spis tresci
21
Adam Mickiewicz - Pan Tadeusz

• Jacek Soplica cierpi, kiedy Stolnik daje mu do
• zrozumienia, ze nie ma co liczyc na reke Ewy.
• Próbuje leczyc swój ból alkoholem i malzenstwem
• z inna kobieta. Ale nie jest to lekarstwo
  skuteczne
• i cierpienie popycha Jacka do zabójstwa Horeszki.

• Gerwazy cierpi, widzac smierc swojego ukochanego
  pana. Owo cierpienie przeradza sie w nienawisc
  do Sopliców, których bedzie teraz przesladowal.

nastepny
poprzedni
Spis tresci
22
Juliusz Slowacki - Kordian
Juliusz Slowacki o nim

• Kordian cierpi, bo nie moze znalezc celu w
  zyciu. Jest
• swiadomy bezsensu zycia i niemozliwosci dokonania
  
• wielkich czynów.
• Cierpienie Kordiana powoduje takze odrzucenie
  jego
• milosci przez Laure, która traktuje go jak
  dziecko,
• nieswiadome jeszcze tego, czym jest uczucie.
• Na górze Mont Blanc traci wiare we wszystko w co
  dotychczas wierzyl, wszystko okazalo sie mrzonka.
  Samotny i opuszczony porywa sie na cara. Niestety
  jego zamach nie powiódl sie, a sam bohater ginie
  przed plutonem egzekucyjnym.

nastepny
poprzedni
Spis tresci
23
Zygmunt Krasinski - Nie boska komedia

• Hrabia Henryk cierpi, pedzac nudne i monotonne
• zycie u boku Marii. Rozczarowal sie malzenstwem.
• Jego dusza romantycznego poety nie moze zniesc
• egzystencji, w której najwazniejsza kwestia staje
  sie
• znalezienie mamki (kobieta karmiaca piersia cudze
  
• dziecko) dla majacego sie urodzic dziecka.
• Maria cierpi, bo hrabia Henryk porzucil ja i
  syna. To cierpienie staje sie przyczyna jej
  obledu i smierci.

nastepny
poprzedni
Spis tresci
24
Francesco Petrarka

• Urodzil sie 20 lipca 1304 roku w Arezzo,
  natomiast zmarl 19 lipca 1374 roku.
• Twórca wywodzacy sie z Wloch.
• Pisal równiez po lacinie.
• Studiowal w Bolonii i w Montpelier prawo.
• Za wzór stawial sobie twórczosc Horacego,
  Cycerona i Owidiusza.

Powrót
25
Jan Kochanowski

• Urodzil sie w 1530 roku w Scynie, natomiast
  zmarl nagle w Lublinie w 1584 roku.
• Pochowany zostal w Zwoleniu, gdzie znajduje sie
  nagrobek z jednym z dwóch zachowanych wizerunków
  poety.
• Wychowal sie w rodzinie ziemianskiej.
• Od 1544 studiowal w Akademii Krakowskiej,
  pózniej w Królewcu i Padwie.
• Wiele podrózowal po Europie, gdzie nawiazal
  kontakty z przedstawicielami europejskiej
  literatury i humanistyki.

Powrót
26
Jan Andrzej Morsztyn

• Zyl w latach 1613 1693.
• Czolowy przedstawiciel polskiego baroku.
• Przedstawiciel trendu poetyckiego zwanego
  marinizmem.
• Tworzyl poezje dworska, oparta na formie.
• Od 1683 roku mieszkal we Francji.

Powrót
27
Johann Wolfgang Goethe

• Urodzil sie 28 sierpnia 1749 roku we Frankfurcie
  nad Menem.
• Byl synem radcy cesarskiego i córki burmistrza
  Frankfurtu.
• Wyksztalcenie pobieral najpierw w domu, pózniej
  na uniwersytecie w Lipsku (prawo, wyklady
  literatury, malarstwo).
• Ostatnie lata zycia to czas najwiekszej slawy.
• Umiera 22 III 1832 w Weimarze.

Powrót
28
Adam Mickiewicz

• Urodzil sie 24 grudnia 1798 r. w Zaosiu
  niedaleko Nowogródka..
• Ukonczyl Uniwersytet Wilenski.
• Bral udzial w zwiazkach filomatów
  i filaretów.
• Przezywa nieszczesliwa milosc do Maryli
  Wereszczakówny..
• Nie bral udzialu w powstaniu listopadowym.
• Umiera w Konstantynopolu w 1855 roku.

Powrót
29
Juliusz Slowacki

• Urodzil sie 4 wrzesnia 1809 roku
  w Krzemiencu, a zmarl 3 kwietnia 1849
  roku w Paryzu.
• Byl jednym z najwybitniejszych poetów polskich
  doby romantyzmu
• Obok Mickiewicza i Krasinskiego nazywany
  wieszczem narodowym.

Powrót
30
Pojecia zwiazane z cierpieniem - frazeologizmy
weltschmerz - doslownie ból swiata, depresja,
smutek, apatia spowodowana myslami o
niedoskonalosci swiata sentymentalny pesymizm,
chandra, spleen. hiobowa wiesc - zla,
katastrofalna, tragiczna wiadomosc.pocieszyciel
Hioba - przyjaciel, który pocieszajac nas w
nieszczesciu, stara sie nam udowodnic, ze jest
ono wynikiem naszej winy i tym samym przyprawia
nas o tym wieksza zgryzote.prometeizm - postawa
poswiecenia dla narodu, spoleczenstwa.
nastepny
poprzedni
Spis tresci
31
Cierpienie wyrazy bliskoznaczne

• dolegliwosc,
• przykrosc,
• meka,
• meczarnia,
• ból,
• bolesc,
• udreka,

• utrapienie,
• katusza,
• niemoc,
• zalosc,
• meczenstwo,
• martyrologia.

nastepny
poprzedni
Spis tresci
32
Cierpienie w sztuce
Hiob i zona A. Durer
Prometeusz skowany Rubens
Sad Ostateczny tryptyk Boscha
Sad ostateczny Hans Memling
nastepny
poprzedni
Spis tresci
33
Cierpienie w sztuce
Rozstrzelanie powstanców madryckich
Francisco Goya
Guernica Pablo Picasso
Cierniem koronowanie Caravaggio
nastepny
poprzedni
Spis tresci
34
Cierpienie w sztuce
Oplakiwanie Chrystusa - Giotto
Pieta Leonardo da Vinci
Zdjecie z krzyza Rogier van der Weyden
poprzedni
Spis tresci
nastepny
35
Muza prezentacji byla
Barbara Slodka ?
Powrót