Ilk M

1
Ilk Müslüman Türk Devletleri
Sunu Arsivi Sunuindir.blogspot.com
2

• Konuyu tanimlayin
• Dinleyicilerin bu egitimde neler ögrenecegini
  anlatin
• Dinleyicilerin konuyla ilgili olabilecek
  birikimlerini ve ilgilerini bulup çikarin

3
Genel Bakis
Türklerin Islamiyeti Kabulü

• Konuyu genel çizgileri ile verin
• Her basligin digeriyle olan iliskisini açiklayin

Metin
Metin
Metin
Metin
Metin
Metin
Metin
Metin
Metin
4
Gündem

• Ele alinacak basliklarin bir listesini yapin
• Her biri için ayrilan zamani da listeleyin

5
Türklerin Islamiyeti Kabul Etme Asamalari

• Türkler ilk defa Müslümanlarla Hz. Ömer
  zaamaninda karsilasti.
• Hz. Osman zamaninda Iran'in fethinin tamamlanmasi
  ile Türklerle Müslümanlar komsu durumuna geldi.
• Emeviler Dönemi'nde Islam ordularinin
  Maveraünnehir'i fethi bölgede bulunan Türk
  devletleri yüzünden basarili olamadi.

6
Türklerin Müslüman Olma Nedenleri

• 1. Türkler'in dogustan savasçi olmalari ve her
  Türk erkeginin asker sayilmasi Islamiyet'teki
  cihat anlayisi ile uyusmasi
• 2. Islamiyet'in kendi dinleri ile olan benzerligi
• 3. Türklerin sosyal hayatindaki bir takim
  unsurlarin Islamiyet'te de olmasi

7
Ekonomik Nedenler

• 1. Türkler'in haraç ve cizye vergisinden
  kurtulmak istemeleri
• 2. Abbasi ordusunda ücretli askerlik yapmalari

8
Siyasi Nedenler

• 1. Türkler'in Çinlilere karsi güçlü müttefik elde
  etmek istemeleri
• 2. Abbasilerin ilimli politikalari

9
(No Transcript)
10
Talas Savasi

• Nedeni Çinliler ve Araplarin Orta Asya'yi
  denetim altina almak istemeleri.
• Çinliler, Orta Asya'yi denetimleri altina almak
  amaciyla 747 yilinda Türkistan'a sefer düzenledi.
• Abbasiler, Karluk, Yagma ve Çigil Türkleri'nin
  yardimi ile 571 yilinda Talas'da Müslümanlar
  Çinlileri yendi.

11
Talas Savasi Sonuçlari

• 1. Orta Asya Çinlilesmekten kurtuldu
• 2. Türkler, Islamiyet'i kabul etmeye basladi.
• 3. Kagit, matbaa, barut, pusula gibi Çinlilerin
  gelistirdigi aletler, Müslümanlar tarafindan
  ögrenilmeye baslandi.
• UYARI Kagit, matbaa, barut ve pusulanin tarih
  içinde el degismesi su sekildedir.

12
Teknolojinin el degistirmesi

• Talas Savasi
• Haçli Seferleri
• Çinliler ----gt Islam Dünyasi ---gt Avrupalilar
• Matbaa - Kagit ----------gtRönesans - Reform
• Barut ---------gtFeodalite'nin Yikilisi
• Pusula ------------gtCografya Kesifleri

13
KARAHANLILAR840-1212
14
(No Transcript)
15
KARAHANLILAR

• Merkez Balasagun olmak üzere, 840 yilinda Karluk,
  Yagma ve Çigil Türkleri tarafindan kuruldu.
• Devletin kurucusu ve ilk hükümdari Bilge Kül
  Kadir Han'dir.
• 920 yilinda Saltuk Bugra Han zamaninda
  Islamiyet'i kabul ettiler.
• UYARI Karahanlilar, Islamiyet'i resmi dini
  olarak ilk kez kabul eden Türk devletidir. Bu
  devlet Türk kültürü ile Islam degelerinin
  sentezini yapmistir.
• Türkler'in yasadigi topraklar üzerinde kurulan
  bir devlet oldugu için Türkçe'yi resmi dil olarak
  kabul ettiler.
• 1042 yilinda, Dogu Karahanlilar ve Bati
  Karahanlilar olmak üzere ikiye ayrildilar.
• Dogu Karahanlilar 1141 Katvan Savasi sonucunda
  Karahitaylilara yenilmistir.
• Bati Karahanlilar 1212 yilinda Harzemsahlar
  tarafinda yikilmistir.

16
GAZNELILER963-1187
17
(No Transcript)
18
GAZNELILER

• Merkez Gazne olmak üzere, 963 yilinda Alp
  Tekin(Tigin) tarafindan kuruldu.
• Gazneliler, en parlak devrini, ünlü hükümdarlari
  Gazneli Mahmut zamaninda yasamisti.
• UYARI Gazneli Mahmut , Islamiyet'in
  koruuculugunu yapan ilk Türk hükümdari olmustur.
  Bu yüzden Abbasi halifesi kendisine "Sultan"
  ünvanini vermistir.

19
GAZNELILER

• Gazneli Mahmut, Hindistan'a toplam 17 sefer
  düzenledi.
• UYARI Bu seferler sonucu Islamiyet,
  Hindistan'da yayildi. Bu durum ileride, bölgede
  kurulacak Türk-Islam Devletleri için temel teskil
  etti.
• Gazneliler döneminde ilk kez Iran topraklarina
  yerlesildi.
• 1040 tarihinde Gazneliler, Dandanakan Savasi ile
  Selçuklulara yenildi.
• Gazneliler, 1187 yilinda Gurlularin isyani
  sonunda yikildi.

20
BÜYÜK SELÇUKLULAR1040-1157
21
OGUZ BOYLARI
ÜÇ OKLAR
BOZ OKLAR
BAYUNDUR ÇAVULDUR ÇEPNI BEÇENE
KAYI BAYAT ALKAEVLI KARAEVLI
GÖK HAN
GÜN HAN
YAZIR DODURGA DÖGER YAPARLI
SALUR ALA-YUNTLU EYMÜR YÜREGIR
DAG HAN
AY HAN
IGDIR BÜGDÜZ YIVA KINIK
AVSAR BEGDILLIKKARKIN KIZIK
DENIZ HAN
YILDIZ HAN
22
BÜYÜK SELÇUKLU DEVLETI KÖKENI

• Selçuklular Oguzlarin Kinik Boyu'na mensuptur.
• Boyun basi olan Dukak Bey'in ölümü üzerine boyun
  basina Selçuk Bey geçti.
• Kinik Boyu'nun Oguz hükümdari ile arasi açilinca
  Cend Bölgesine göç etti ve Samanoglu Devleti'nin
  egemenligi altina girerek Islamiyet ile tanisti.
• Kinik Boyu'nun basina daha sonra Tugrul ve Çagri
  Beyler geçti.

23
(No Transcript)
24
Tugrul ve Çagri Bey Dönemi

• Tugrul Bey, 1038'de Nisabur Kenti'ni merkez
  yaparak Büyük Selçuklu Devleti'ni kurdu.
• Gazne Hükümdari Sultan Mesut'u, 1040 tarihinde
  Dandanakan Savasi'nda yendi.
• Abbas halifesinin yardim istemesi üzerine,
  1051'de Bagdat'a girdi.
• Selçuklular, bundan sonra Anadolu'nun fethine
  basladi.

25
Alp Arslan Dönemi

• Bizans Imparatorlugu'na bagli olan Kars'i
  Ermeniler'den aldi.
• Malazgirt'te karsilasan iki ordu arasinda, 1071
  yilinda çikan savasta Bizanslilar yenildi.
• Böylece Bizans Imparatorlugu'nun Islam dünyasi
  üzerindeki olumsuz baskisi sona erdi.
• Bu savastan sonra Anadolu'ya Türk yerlesimi
  hizlandi, Anadolu Türk Beylikleri kurulmaya
  basladi.

26
Sultan Meliksah Dönemi

• Iran asilli vezir Nizamülmülk devlet yönetiminde
  ona yardim etti.
• Alp Arslan döneminde baslayan Anadolu ve
  Suriye'nin fethini tamamladi.
• Bu dönemde, ilk defa divan teskilati kuruldu,
  ikta sistemi uygulandi.
• Vezir Nizamülmülk "Siyasetname" adli eseri yazdi.
  Dönemin sonlarina dogru "Batinilik" mezhebi
  ortaya çikti.
• Batiniler, 1092 tarihinde ilk önce Nizamülmülk'ü
  daha sonra da Meliksah'i öldürdü.

27
Sultan Sencer Dönemi

• 1118'de tahta geçti ve iç karisikliklara ragmen
  devlete eski gücünü kazandirmaya çalisti.
• 1141 tarihinde Karahitaylar'la yaptigi Katvan
  Savasi'nda yenildi.
• 1157 yilinda Sultan Sencer'in ölmesi üzerine
  Büyük Selçuklu Devleti yikildi.

28
1071 SONRASI ANADOLU BEYLIKLERI

• Malazgirt Savasi (1071) ile baslayan ve bugünkü
  sinirlarimiz üzerinde, Türklerin kurdugu
  devletlerin tamaminin birden olusturdugu Türkiye
  Tarihi'nin ilk bölümünü ilk Türkmen Beylikleri
  olusturur.

29
Danismentliler

• Danismentliler 1080 yilinda Sivas merkez olmak
  üzere kuruldu.
• Kurucusu Meliksah'in komutanlarindan
  Danismentoglu Ahmet Gazi'dir. Bizanslilar'a ve
  Haçlilara karsi mücadele etmislerdir.
• Danismenliler'in varligina 1178 tarihinde Anadolu
  Selçuklu hükümdari II. Kiliç Arslan son vermistir.

30
Saltuklular

• Saltuklular, 1072'de Erzurum merkez olmak üzere
  kurulmustur. Kurucusu Alp Arslan'in
  komutanlarindan Ebulkasim Saltuk'tur. Haçlilar ve
  Gürcülerle mücadele etmislerdir. Saltuklularin
  varligina 1202'de Anadolu Selçuklu hükümdari
  Rükneddin Süleyman Sah son vermistir.

31
Mengücekliler

• Mengücekliler, 1080 tarihinde Erzincan merkez
  olmak üzere kurulmustur. Kurucusu Alp Arslan'in
  komutanlarindan Mengücek Gazi'dir. Gürcülere ve
  Rumlara karsi mücadele etmislerdir. Mengüceklerin
  varligina 1228 tarihindeAnadolu Selçuklu
  Hükümdari Alaaddin Keykubat son vermistir.

32
Artuklular

• Artuklular, 1102'de Harput, Diyarbakir, Halep ve
  Mardin civarinda kurulmustur. Bu beyligin
  Hasankeyf kolu 1102'de Diyarbakir'da kurulmustur
  ve 1231'de Eyyubiler tarafindan yikilmistir.
• Diger kolu olan Harput kolu 1112'de Harput'ta
  kurulmustur ve 1234'te Anadolu Selçuklu Devleti
  tarafindan yikilmistir. Diger bir kolu olan
  Mardin kolu ise, 1108'de Mardin'de kurulmustur ve
  1409'da Karakoyunlular tarafindan yikilmistir.

33
Çaka Beyligi

• Çaka Bey Devleti 1081 tarihinde Izmir'de
  kurulmustur. Kurucusu Çaka Bey'dir. Ilk denizci
  Türk devleti olan bu beylik bazi Ege Adalari'na
  sahip olmustur. Beyligin kurucusu Çaka Bey,
  Istanbul'u kusatmak isteyince, Bizans'in
  kiskirtmalari sonucu I. Kiliç Arslan tarafindan
  öldürtülmüstür. Çaka Beyligi 1093 tarihinde
  Bizans tarafindan yikildi. Böylece Bati
  Anadolu'dakiilk Türk egemenligi sona ermis oldu.

34
(No Transcript)
35
Orta Asya
ve Yakin Dogu'da
Kurulan Diger Müslüman Türk
Devletleri
36
Fatimiler

• Sii Müslümanlar tarafindan 969 yilinda Tunus'ta
  kuruldu.
• 969 yilinda Misir'i alarak Aksid devletine son
  verdiler.
• Abbas halifesine saldirilarda bulunmasi üzerine
  Selçuklu Sultani Tugrul Bey tarafindan Suriye'den
  çikarildilar.
• Haçli saldirilarina karsi koyamayan Fatimiler,
  1171 yilinda Selahaddin Eyyubi tarafindan
  yikildi.
• UYARI Batini mezhebinden olan Fatimilerin
  972'de kurduklari El-Ezher medresesi dönemin en
  önemli egitim kurulusudur.

37
TOLUNOGULLARI (868-905)

• Kuruldugu Yer Misir.
• Kurucusu Tolunoglu Ahmet.
• Not Misirda kurulan ilk Türk devletidir.
• Özellikleri
• Misirda Türk kültürü yayildi ve Misir,
  Tolunogullari tarafindan imar edilerek
  zenginlestirildi.
• Suriye alindi.
• Yikilisi Tolunoglu Ahmetin ölümünden sonra
  ogullari zamaninda iç karisikliklar çikti. Bu
  durumdan yararlanan Abbasiler, Tolunogullarina
  son verdiler (905).

38
IHSITLER(AKSITLER) (935-969)

• Kuruldugu Yer Misir.
• Kurucusu Ebubekir Muhammed.
• Özellikleri
• Misirda kurulan ikinci Türk devletidir.
• Suriyeyi aldilar ve ülke topraklarina
  kattilar.
• YikilisiFatimiler tarafindan ortadan kaldirildi.

39
Eyyubiler

• Misir'da, 1174 tarihinde Selahaddin Eyyubi
  tarafindan kuruldu.
• Selahaddin Eyyubi, Filistin, Suriye, Irak ve
  Yemen'i fethetti.
• Selahaddin Eyyubi, Haçlilarla büyük savaslar
  yapti.
• Haçlilarin elinden Kudüs'ü geri aldi.
• Eyyubi Devleti, 1250 yilinda Kölemen
  komutanlarindan Aybeg tarafindan yikildi.

40
Memlük Devleti

• 1250 tarihinde Aybeg Türkmeni tarafindan Misir'da
  kuruldu.
• Haçlilar ve Mogollarla büyük mücadeleler
  yaptilar.
• Abbasi halifeliginin koruyuculugunu üstlendiler.
• Ayn-i Calud Savasi ile Memlük hükümdari Baybars,
  Misir ve Avrupa'yi Mogol istilasindan kurtardi.
• Hicaz, Filistin ve Suriye'de egemen olna
  Memlüklüler bahrat yolu ticaretini ele geçirerek
  ekonomik yönden güç kazandi.
• Anadolu üzerindeki emelleri nedeniyle
  Osmanlilarla uzun süre mücadele ettiler.
• Memlüklüler, Yavuz Sultan Selim'in Misir seferi
  sirasinda yapilan Merc-i Dabik ve Ridaniye
  Savaslari sonunda yikildi.

41
MEMLUKLULAR(KÖLEMENLER)

• UYARI Hükümdarligin veraset yoluyla geçmedigi
  tek Türk devletidir. Memlük Sultanlari komutanlar
  arasindan seçimle gelirdi.

42
Harzemsahlar

• Merkez Gürgenç olmak üzere 1097 tarihinde Atsiz
  tarafindan kuruldu.
• Mogol saldirilari sonucunda zayifladilar.
• Anadolu Selçuklulari ile 1230'da yaptiklari Yassi
  Çimen Savasi'nda yenildiler.
• Mogol istilasi sonrasinda topraklarini terkedip
  Selçuklulara sigindilar.
• UYARI Selçuklulara bagli atabeylerden
  imparatorluga dönüsen tek devlettir.

43
Mogol Imparatorlugu

• 1196 yilinda Temuçin, yani Cengiz Han tarafindan
  baskent Karakurum olmak üzere kuruldu.
• Cengiz Han 1227 yilinda öldü.
• Cengiz Han ölmeden önce eski bir Türk gelenegine
  uyarak topraklarini ogullari ve torunlari
  arasinda paylastirdi.
• UYARI Mogollar (Cengiz Han)
• Altinorda Hanligi Ilhanlilar Çagatay Hanligi
  Kubilay Hanligi
• (1256 - 1502) (1256-1335) (1227 - 1370)
  (1206-1368)
• (Hazar Denizi'nin (Iran ve Dogu (Türkistan) (Çin)
  
• Kuzeyinden Kirim'a Anadolu)
• kadar uzanan topraklar)

44
Timur Imparatorlugu

• Timur tarafindan 1335 yilinda Semerkant merkez
  olmak üzere kuruldu.
• 1401 yilinda Karakoyunlu Devleti'nin
  topraklarinin büyük bir kismini ele geçirdi.
• Karakoyunlu Hükümdari Kara Yusuf'un Osmanli
  Devleti'ne siginmasi üzerine Anadolu'ya girdi.
• 1402 yilinda Çubuk Ovasi'nda Osmanli Devleti ile
  Ankara Savasi'ni yapti ve Yildirim Bayezit'i
  yendi.
• Timur'un ölümünden sonra devlet parçalandi.

45
Timur Imparatorlugu

• UYARI Bu dönem, ticaret ve bilimde özenli
  gelismelerin oldugu bir dönemdir. Astronomi
  alalinda Ulug Bey, Edebiyat alaninda Ali Sir
  Nevai ve Matematik alaninda Ali Kusçu gibi ünlü
  isimler yetisti.

46
BABUR DEVLETI 1501-1858

• KURUCUSU BABURSAHTIR
• AFGANISTAN , HINDISTAN BÖLGESINDE KURULDU
• EN ÖNEMLI KÜLTÜR MIRASLARI SAH CIHANIN ESI
  MÜMTAZ MAHAL IÇIN YAPTIRDIGI TAC MAHALDIR.

47

• Müslüman-Türk Devletlerinde
• Kültür ve Uygarlik

48
Hükümdar ve Saray

• Devlet hanedanin ortak mali olarak kabul
  edilirdi.
• Bu durum hükümdarin ölümünden sonra taht
  kavgalarina sebep olur, devleti zayiflatirdi.
• Türk-Islam Devletleri'nde hükümdar,
  Sultan,Hakan,Han unvani kullanildi.
• NOT Harzemsahlar (Melik,Sahinsah) unvanini
  kullandilar.
• UYARI ILK SULTAN ÜNVANINI GAZNE
• HÜKÜMDARI SULTAN MAHMUT KULLANMISTIR.
• ÖNEMLI TUGRUL VE ÇAGRI BEYLEREDE ABBASI HALIFESI
  DOGUNUN VE BATININ HÜKÜMDARI ÜNVANINI
  VERMISLERDIR.
• Ilk Türk-Islam Devletleri'nde hükümdar tahta
  çikinca Abbasi halifelerinin tasdigini istedi.

49
(No Transcript)
50
Hükümdar ve Saray

• ILK TÜRK ISLAM DEVLETLERINDE
  HÜKÜMDARLIK ALAMETLERI
• Hutbe okutmak,sikke(para),tugra,
• nevbent(Resmi yerlerde belli zamanlarda çalinan
  davul),sancak,taç,taht, ve saltanat çadiri.

51
Merkez Teskilati

• Saray Saray teskilati dogrudan sultana
  bagliydi.Sarayda yazismalari yürütmek amaciyla
  Hacip adi verilen görevliler vardi.Karahanlilarda
  Tayangu adi verilmistir.
• Hükümet, Divan-i Saltanat denilen Büyük Divan'dan
  meydana gelirdi.
• Divanin baskani ilk zamanlarda hükümdardi.Daha
  sonra Veziriazamlar baskanlik etmistir.Karahanlila
  rda divan baskanina YUGRUS adi verilmistir.
• Selçuklular bu kurumu Abbasilerden almislardir.
• Büyük Divan'a bagli olan dört divan sunlardi
• Istifa Divani Mali islerle ilgilenen divandir.
  Baskanligini müstevfi yapardi.
• Tugra Divani(Divan-i Insa) Devletin
  yazismalarinin yapildigi divandir.Baskanina
  TUGRAI denilirdi.
• Israf Divani Mal islerin yolunda gidip
  gitmedigini kontrol eden divandir. Baskanina
  müsrif denirdi.
• Divan-i Arz Ordu ve asker maaslari ile ilgilenen
  divandir.Baskani Emir-i Arz.

52
ÜLKE YÖNETIMI

• ISLAMDAN SONRA ÜLKE YÖNETIMI EYALETLER-VILAYETLER-
  KAZALAR-KÖYLER SEKLINDE IDARI BÖLÜMLERE
  AYRILMISTIR.
• EYALET VE VILAYETLERDE GÖREVLI OLAN ASKERI
  KOMUTAN HÜKÜMDAR AILAESINDENSE MELIK DEGILSE
  SIHNE ADI VERILIRDI.

53
Tasra Teskilati

• Baskent disindaki idari birimlere vilayet
  denirdi.
• Vilayetlerin basinda sehzadeler veya vali
  statüsünde naipler bulunurdu.
• Anadolu Selçuklularinda üç tip vilayet bulunurdu.
• Meliklerin yönettigi vilayetler bunlar hanedan
  tarafindan gönderilen meliklerin dogrudan
  hükümdara bagli oldugu vilayetlerdi.
• Divan Dairesi vilayetleri yönetimi divana ait
  olan vilayetlerdi.
• Bizans sinirinda bulunan vilayetler
• Basinda uç beyi denilen sinir koruyucu beylerin
  bulundugu vilayetlerdi.

54
Hukuk

• Islamiyet'in kabulü ile hukuk kurallari
  degisiklige ugradi, Türk töresi ile Islami
  kurallar bir sentez haline getirildi.
• Adli teskilat Seri Yargi ve Örfi Yargi olmak
  üzere ikiye ayrilirdi.
• Ser'i Yargi kadilarin baskanligindaki mahkemeler
  tarafindan yürütülürdü.Büyük Selçuklularda
  Kadilarin baskanlarina KADiL KUDAT
• Örfi Yargi vergilere, askeriye ile, ikta
  sahipleri ve ticarete iliskin kanunlarla
  ilgilenirdi.
• Hükümdarlarin halkin sikayetlerini dinlemek
  amaciyla düzenledigi Mezali Divanlari da
  görülürdü.
• Askeri davalara kadi askerler denilen kadilar
  bakardi.

55
Ordu

• Ilk Türk-Islam Devletleri'nde ordu Türkmenlerden
  olusurdu.
• Karahanlilarda ordu Hassa ordusu, Eyalet
  askerleri ve Türkmen kuvvetleri olmak üzere üç
  bölüme ayrilmisti.
• Selçuklularda, Karahanlilar'dan farkli olarak
  ikta askerleri, bagli devletlerin askerleri ve
  gönüllü askerler vardi.
• Hassa Ordusunda, askerlik için ayrilan çocuklar
  belirli merkezlerde yetistirilir, sultanlar Hassa
  Birliklerini burada yetisen askerler arasindan
  seçerlerdi.
• Gulam Sistemi ilk defa Gaznelilerde
  uygulanmistir.
• Ikta Askerleri Tarihte ilk defa Hz.Ömer
  Döneminde uygulandi.
• UYARI BU SISTEMIN FAYDASI MASRAF YAPMADAN ASKER
  YETISTIRILIRDI AYRICA BULUNDUKLARI YERLERIN
  GÜVENLIGINI DE KORUYORLARDI.
• Eyalet askerleri Sehzadelerin ve valilerin
  yönetimindeki askerlerdi.
• Türkmen birlikleri Göçebe Türkmen boylarinin
  savas aninda orduya katilmalari ile olusan
  birliklerdi.

56
Toprak Yönetimi

• Devlete ait ve miri arazi olarak adlandirilan
  topraklar dört bölüme ayrilmisti.
• Has arazi Geliri hükümdara ait olan arazilerdi.
• Ikta arazi Gelirlerine göre önemli devlet
  görevlilerine dagitilan arazilerdi.Kendisine ikta
  verilen kisiye SAHIB-I ARZ denilirdi.
• BU SISTEM BIR ÇOK GÖÇEBE TÜRKMENIN YERLESIK
  YASAMA GEÇMESINI SAGLADI AYRICA TOPRAK SÜREKLI
  ISLENDIGINDEN EKONOMI CANLANDI.
• Mülk arazi Basarili devlet adamlarina verilen
  arazi idi. Bu topraklara sahip olanlar toprak
  hakkinda her türlü tasarrufa sahipti.
• Vakif arazi Ilmi ve sosyal kuruluslarin
  masraflarini karsilamak amaciyla bu kuruluslara
  tahsis edilen arazilerdi.
• Haraci arazi Müslüman olmayan halka ait
  arazilerdi.

57
Din

• Islamiyet'in kabulünden sonra Islam dinini yaymak
  için önemli çalismalar yapmislardi.
• Islamiyet'te gaza denilen Müslüman olmayan
  ülkelere yönelik savaslar ile önemli fetihler
  gerçeklestirmislerdi.
• Islam dini ile Islamiyetten önceki kültürlerin
  birlesmesi ile Babalik, Bektaslik, Ekberilik ve
  Mevlevilik gibi çesitli tarikatlar
  olusturulmustu.
• Islamiyeti yaymak amaciyla eserler yazilmis,
  Kur'ani'in yayilmasi amaciyla çalismalar
  yapilmisti.

58
Ekonomik Hayat

• Tulunogullari ve Aksidler, dogu ve bati ticaret
  yollari arasinda olduklari için ticarette oldukça
  gelismisti.
• Eyyubiler ve Memlüklüler'de ise Misir'la ticaret
  çok gelismisti.
• Memlüklüler döneminde Trablus, Sam, Iskenderiye,
  Dimyat, Yafa ve Akka önemli ticaret merkezleri
  haline geldi.
• Ümit Burnu'nun bulumasi ile bu ticaret merkezleri
  önemini yitirdi.
• Gazneliler, Hindistan topraklarini ele geçirerek
  ekonomilerini canlandirmisti.
• Büyük Selçuklular'da, Orta Asya ve Hindistan'dan
  gelen ticaret yollarinin geçmesi ülkeyi zengin
  bir hale getirmisti.
• Anadolu Selçuklu Devleti, ticaret yollari
  üzerinde yaptigi vakif kuruluslari, han ve
  kervansaraylarla ticari alanda gelismisti.
• Ahilik önemli bir teskilattir.(Abbasilerde
  Fütüvvet)

59
Ekonomik HayatDevletin Gelirleri

• ÖsürMüslüman halktan alinan ürün vergisi
• Haraç Gayri müslimlerden alinan ürün vergisi
• Cizye Gayri müslimlerden devletin korunmasi için
  alinan bas vergisi
• Gümrük vergileri
• Maden isletmelerinden elde edilen gelirler
• Ganimetler

60
Sosyal Hayat

• Türk-Islam Devletleri'nde göçebe bir hayat
  görülmüs, göçebecilikten dolayi hayvancilik
  gelismisti.
• Yerlesik hayata geçildikçe köylerde oturanlar
  tarimla, sehirlerde yasayanlar ise ticaret ve el
  sanatlariyla ugrasmislardi.
• Sehirlerde ticaretle ugrasanlar Ahi teskilatini
  olusturmusladi.
• Anadolu Selçuklulari zamaninda Türkler zengin ve
  mutlu bir hayat sürmüslerdi.

61
Bilim

• Türk Islam Devletleri'nde medreseler bilim
  merkezi idi.
• Büyük Selçuklu Devleti zamaninda, dünyanin ilk
  üniversitesi olarak kabul edilen Nizamiye
  Medresesi yapildi.
• Medreselerde Kur'an, hadis, kelam, fikih, Arap
  dili ve edebiyati, matematik, mantik geometri ve
  tarih okutulurdu.
• Önemli bilim adamlarinin baslicalari Farabi,
  Biruni, Ibn-i Türk, Ibn-i Sina, Gazali, Ömer
  Hayyam'dir.
• Farabi Muallimi Sani olarakta bilinmektedir.(ikinc
  i ögretmen)
• Ibni Sina eseri El Kanun Fit-Tip

62
(No Transcript)
63
Sanat

• Türk-Islam devletlerindeki sanat eserlerinde
  mimari agirlikta idi.
• Türk-Islam Devletleri tarafindan yapilan ve
  günümüzde hala ayakta duran sanat eserlerinden
  bazilari sunlardir
• Tulunoglu Camii
• Baybars Camii
• Mescid-i Cuma
• Sultan Sencer Türbesi
• Alaaddin Camii
• Burmali Minare
• En Önemli çangilar Kopuz,Kös,Zurna,Davul

KÖS
64
(No Transcript)
65
MIMARI

• KARAHANLILAR DÖNEMI
• SIR KEBIR CAMII Kerpiçten yapilmistir.
• Arap Ata Türbesi
• Herakkan Kümbeti
• Ayse Bibi Türbesi
• Balaci Hatun Türbesi

66
MIMARI

• GAZNELILER DÖNEMI
• Zafer Kuleleri
• Leskeri Bazar Ulu Camii
• Arusül Felek Camii

67
MIMARI

• BÜYÜK SELÇUKLULAR
• Mescidi Cuma Isfahanda Meliksah yaptirmistir.
• Haydariye Mescidi
• Damgan Mescidi Cumasi
• UYARI Kervansaraylar ilk defa Karahanlilar ve
  Gaznelilerde görülmektedir.
• Ribati Anusirvan Medresesi Tugrul Bey
  tarafindan yaptirilmistir.

68
(No Transcript)
69
DIL VE EDEBIYAT

• KARAHANLILAR
• Devlet Dili Hakaniye
• GAZNELILER
• Bilim dili Arapça Edebiyat dili Farsça
• B.SELÇUKLULAR
• Devlet dili Farsça

70
(No Transcript)
71
EDEBI ESERLER

• KUTADGU BILIG 1069-1070Yusuf Has Hacip
  tarfindan yazilmistir. Mutluluk veren
  bilgeanlamindadir.Bir SEYAHATNAME olarak yazilan
  eser ilk Islami Türkçe eserdir.

72
EDEBI ESERLER

• DIVAN-I LUGATIT TÜRK Kasgarli Mahmut tarafindan
  1077 yazilmistir.ilk Türkçe Ansiklopedik
  Sözlüktür.Türkçenin Arapçadan üstünlügü ortaya
  koyulmustur.
• Ilk dünya haritasi bu kitapta yer almistir.

73
EDEBI ESERLER

• ATABET-ÜL HAKAYIK Yüknekli Edip Ahmet tarafindan
  yazilmistir.
• Uygur alfabesi Hakaniye Türkçesiyle yazilmistir.
• Egitici ve ögretici bir ahlak kitabidir.

74
EDEBI ESERLER

• SALTUK BUGRA HAN DESTANI Karahanli hükümdari
  dönemini konu alan destandir.
• Türklerin islamiyete geçisini anlatan ilk sözlü
  edebiyat örnekleridir.

75
EDEBI ESERLER

• DIVANI HIKMET Yesevilik tarikatinin kurucusu
  Hoca Ahmet Yesevi tarafindan yazilmistir.ilk Türk
  Mutasavvifidir.
• Eserinde islam esaslarini Türkçe olarak ögretmeye
  çalismistir.

76
EDEBI ESERLER

• RUBAILER Ömer Hayyam tarafindan
  yazilmistir.Ayrica Cellali takvimini yapmistir.

77
(No Transcript)
78
EDEBI ESERLER

• SIYASETNAME Büyük Selçuklulari Vezirazami
  Nizamülmülk tarafindan yazilmistir.Dönemin
  aksayan yönleri konu alinmistir.
• Eserini Farsça olarak kaleme almistir.

79
EDEBI ESERLER

• MUHAMMET BIN KAYS Türkçe-Farsça sözlük
  yazmistir.
• MAHMUT ZEMAHSERI Mukaddimet-ül Edeb adli eserini
  yazarak Türk lehçeleri hakkinda bilgi vermistir.

80
(No Transcript)
81
MERV SEHRINDE KERVANSARAY
82
SULTAN SENCER DÖNEMI PARA
83
TAÇ MAHAL
84
AHMET YESEVI TÜRBESI
85
(No Transcript)
86
SELÇUKLUMEDRESELERIABDULLAH SAHIN
87
NIZAMIYE MEDRESELERI
88

• Ilk Selçuklu medresesi Tugrul Bey (l040-1063)
  tarafindan 1046 yilinda Nisabur'da kurulmustur.
  Baslica Selçuklu medreseleri Nizamülmülk
  (1063-1092) tarafindan kurulmustur.
  Nizamülmülk'ün kurmus oldugu bu devlet teskilati,
  kendisinden sonra gelen Islâm-Türk devletleri
  için bir örnek olmustur.
• Ayrica kurdugu medreselerde güçlü bir din
  egitiminin yaninda, Islâm hukuku anlayisina uygun
  egitilmis güvenilir ve yetenekli yöneticileri
  yetistirmektir. Dinî sahada izledigi hosgörülü ve
  birlestirici siyaseti, ülkeyi terk eden Kuseyrî
  ve Cuveynî gibi ünlü bilim adamlarinin yurtlarina
  geri dönmelerini saglamistir. Bu hosgörülü
  siyaseti, kendini medreselerde de göstermistir.
  Çünkü, kurdugu Nizamiye medreseleri çesitli
  düsüncelerin barinabildigi ilmî ve idari
  muhtariyete sahip üniversite karakteri tasiyordu.
  Nizamülmülk Bagdat, Musul, Basra, Nisabur, Belh,
  Herat, Isfahan, Merv, Amul, Rey ve Tus gibi büyük
  kentlerde çok sayida bu tip medreseler kurdu.

89

• Büyük Selçuklu Imparatorlugu Veziri
  Nizamülmülkün 1068 de Bagdatta açmis oldugu
  Nizamiye Medresesi Türk yüksekögretim tarihinde
  yüksekögretim kurumu olarak önemli bir kurumdur.
  Gazali, Nisabur Medreseside ögrenim gördükten
  sonra Bagdatta açilan Nizamiye Medresesi nde
  1091-1095 yillari arasinda müderrislik
  yapmistir.

90

• Bu okullarin bir benzerleri Anadolu
  Selçuklulari tarafindan Konya, Kayseri, Sivas ve
  Erzurum'da açilmisti. Bir dönemin bilim merkezi
  olarak toplumu aydinlatan Nizamiye Medreseleri
  Osmanli, medreselerine de örneklik etmistir.
  Imam-i Gazali gibi büyük bir sahsiyet Nizamiye
  medresesinde bas müderrislik görevinde bulunmus,
  âlim ve fâzil biri olarak onlarca talebe
  yetistirmisti.

91
KAYSERIDEKI MEDRESELER

• Hunat Hatun
  Medresesi
• Kayseride I. Alaaddin Keykubatin esi Hunad
  (Mahperi) Hatun tarafindan 1237/1238 yilinda
  yaptirilan Medrese, cami, türbe ve hamam
  komplekslerinden ibaret olan Hunad Hatun
  Külliyesi içinde yer alir.
• Dikdörtgen planli, açik avlulu ve iki eyvanli
  olan Medrese, yuvarlak destek kulelerine
  sahiptir. Dogu yönündeki portali kismen yikilmis
  olmasina karsin Selçuklu tas isçiliginin iyi
  örneklerinden oldugu anlasilmaktadir.
• Ana eyvanin solunda kare planli dersane, saginda
  ise iç içe bölmeli mekanlar yer alir. Bu kisimdan
  daha sonra insa edilen Hunat Hatun Türbesine
  geçilir.

92
Taskinpasa Medresesi

• Ürgüp-Soganli yolu kenarinda, Ürgüpün 20km.
  güneyindeki Damsa (Taskinpasa) köyündedir.
  Karamanogullarina ait Medrese, Portali,
  mescitteki mihrabi, kapi ve pencereleri düzgün
  kesme taslardan duvarlari ise moloz taslarla
  örülüdür. Üst örtüsü tamamen yikilmis olmasina
  karsin girisin hemen solundaki merdivenlerden en
  az iki katli oldugu anlasilmaktadir.

93
Ihlasiye Medresesi

• Bitlis Il Merkezinde bulunan Medrese,
  Selçuklular tarafindan 1216 tarihinde
  yaptirilmistir. Kitabesine göre 1589 tarihinde
  Bitlis hanlarindan 5. Serefhan tarafindan
  onarilmistir. Mimari görünüs açisindan klasik
  Selçuklu estetiginin tüm özelliklerini tasiyan
  saheser,

94
Atabey Gazi Ertokus Medresesi

• Medrese, I. Alaaddin Keykubat zamaninda,
  Selçuklu uç kumandani Mübarizeddin Ertokus
  tarafindan H. 621 / M. 1224 yilinda
  yaptirilmistir. Medrese Kapali Tip Medrese
  türüne girer ve dis avlu, iç avlu ile türbe ve
  medrese odalarindan olusur. Medresenin hücreleri
  zemin katta olup, üzerleri kubbelidir. Medresenin
  portali ve yan nisleri, daha sonraki Selçuklu
  Medreselerine göre daha sade bir tezyinatla
  islenmistir. Medresenin içinde hiçbir dekor
  bulunmadigindan, sadece mimarî kuvvete dayali
  degisik bir mekan ifadesi elde edilmistir. Burada
  büyüklük ve ahenk bakimindan gerçekten az görülen
  tesire varilmistir. Tas mihrabiyla Anadolu
  Selçuklu eserlerinin nadir örneklerindendir.

95
Egirdir Dündar Bey Medresesi (Tas Medrese)

• Medrese, 1237 yilinda Selçuklu Sultani
  II. Giyaseddin Keyhüsrev zamaninda han olarak
  yapilmis, daha sonra 1301 yilinda Hamidoglu
  Dündar Bey tarafindan medreseye çevrilmistir.
  Medrese iki katli olup, 30 hücresi vardir.
  Büyük dis kapisinin fevkalâde süsü ve mimarî
  degerinin üstünlügü ile söhret bulmustur. Dis
  kapidan içeriye girilince, küçük antreden sonra
  ikinci bir kapidan geçilerek ortasinda sadirvan
  olan avluya girilir. Ikinci kata 12 basamakli bir
  merdivenden çikilir. Medrese 11 odali olup, 6si
  avlunun saginda, 5i solundadir. Kitabeleri
  Selçuklu sülüsü ile büyük kapinin etrafina
  kazilmistir.

96

• Karatay (Çini
  Eserler) Müzesi
• Karatay Medresesi, Sultan II. Izzeddin Keykavus
  Devrinde, Emir Celaleddin Karatay tarafindan,
  649, H. (1251 M.) yilinda yaptirilmistir. Mimari
  bilinmemektedir. Osmanli Devrinde de kullanilan
  medrese XIX. yüzyilin sonlarinda terk edilmistir.
  
• Medrese Selçuklular Devrinde hadis ve tefsir
  ilimleri okutulmak üzere "Kapali Medrese" tipinde
  Sille tasindan insa edilmistir. Kapi Selçuklu
  Devri tas isçiliginin saheser bir örnegidir. Yazi
  ve desenlerle süslenmistir. Kapinin diger
  yüzeylerine seçme ayet ve hadisler kabartma
  olarak islenmistir.
• Binanin bati yönünde bulunan besik tonozlu
  eyvanin kemerinde besmele ve Ayet-el Kürsi yer
  almaktadir. Kubbeye geçis elemani olan üçgenlerde
  ise Muhammed, Isa, Musa ve Davud peygamberlerin
  isimleri ile dört halifenin (Ebu Bekir, Ömer,
  Osman, Ali)'nin isimlerine yer verilmistir.
  Eyvanin solundaki kubbeli hücre Celaleddin
  Karatay'in türbesidir.

97
Sirçali Medrese Sirçali Medrese Selçuklu ve
Osmanli dönemlerinde medrese olarak
kullanilmistir. Konya'nin ve Anadolu'nun önemli
medreselerinden biri olan Sirçali Medrese Konya
Ili, Meram Ilçesi, Gazialemsah Mahallesi'ndedir.
Açik avlulu, iki eyvanli ve iki katli
medreselerden olan Sirçali Medrese, II.
Giyaseddin Keyhüsrev Devrinde Bedreddin Muslih
tarafindan yaptirilmistir. Çesitli
degisikliklerle 1924 yilina kadar medrese olarak
kullanilmistir.
98
Ince Minare (Tas ve Ahsap Eserler) Müzesi

• Selçuklu Sultani II. Izzeddin Keykavus Devrinde
  Vezir Sahip Ata Fahreddin Ali tarafindan, hadis
  ilmi ögretilmek üzere 663 H.(1264 M.) yilinda
  insa ettirilmistir.
• Darü-l Hadis Selçuklu Devrinin avlusu kapali
  medreseleri grubundadir. Tek eyvanlidir.
  Dogusunda yer alan taçapi, Selçuklu Devri tas
  isçiliginin en güzel örnekleri arasindadir.
• Kubbe kasnaginda kûfi yazi ile "El-Mülkü-Lillah"
  "Ayet'el Kürsi" yazilidir.
• .

99
SIVAS MEDRESELERI

• Sifaiye Medresesi Taç kapisi üzerinde
  yer alan kitabesinde Selçuklu Sultani I. Izzettin
  Keykavus tarafindan 1217 M. yilinda insa
  ettirildigi yazmaktadir. Anadolu'daki Selçuklu
  tip sitelerinin ve hastanelerin en büyük
  boyutlusudur.
• Selçuklu yapilarinda oldugu gibi taç kapisi
  süslemelerine önem verilmistir. Disari dogru
  tasintili taç kapi alinliginin saginda ve solunda
  aslan ve boga kabartmalari yapilmistir.

100

• Gök Medrese 1271 yilinda Sahip Ata
  Fahreddin Ali tarafindan yaptirilmistir. Gök
  medresenin mimari Konyali Kaluyan'dir.
• Gök Medrese açik avlulu dört eyvan
  semasinin uygulandigi iki katli oldugu iddia
  edilen bir medresedir. Koç, domuz, aslan, yilan,
  ejder baslarinin tanindigi bu kompozisyonda burç
  isaretlerinin kast edildigi iddia edilmektedir.
  Türklerin on iki hayvanli takvimlerinde de bu
  hayvanlarin bir kismi mevcuttur.

101

• Çifte Minareli Medrese 1271 yilinda
  Vezir Sahip Semsettin Mehmed Cüveyni tarafindan
  yaptirilmistir. Sivas Gök Medrese Erzurum Çifte
  Minareli Medrese ile benzerlik gösteren yapinin
  iki katli oldugu ögrenilmektedir.

102

• Buruciye Medresesi 1271 M. yilinda
  Anadolu Selçuklu Sultanlarindan III. Giyasettin
  Keyhüsrev zamaninda Hibetullah Burucerdioglu
  Muzaffer Bey tarafindan yaptirilmistir.
• Sarimtirak renkli taslarin oyma olarak
  yapilan giris kapisi ve avlu karsisindaki iç
  cephe, devrin Selçuklu tas oymaciliginin en güzel
  örneklerindendir.

103
ERZURUM MEDRESELERI

• YAKUTIYE MEDRESESi
• Cumhuriyet caddesi üzerinde bulunan ve
  ilhanlilar döneminden kalan Yakutiye Medresesi
  1310 yilinda Sultan Gazan ve Horasanli Bulga
  Hatun'un yardimlariyla Hoca Cemaleddin Yakut
  tarafindan yaptirilmis tir.

104

• ÇIFTE MINARELI MEDRESE
• Tebrizkapi semti'ndeki bu saheserin ismi,
  çesitli kaynaklarda Hand Hatun, Hande Hatun, Eski
  Medrese olarakta geçmektedir.Çifte Minareli
  Medrese'nin Ilhanli Hükümdari Keyhato'nun karisi
  Hand Hatun tarafindan 13.yüzyilin son çeyregi ile
  14.yüzyilin ilk on yillari arasinda, Yakutiye
  Medresesinden önce yaptirildigi tahmin
  edilmektedir.Minarelerindeki muhtesem çinileri ve
  duvarlarindaki çesitli tas kabartmalariyla
  günümüze kadar ulasan tarihi medrese, simdilerde
  Yakutiye Belediyesi'ne devredilmistir.

105
KIRSEHIR CACABEY MEDRESESI

• Kirsehir il merkezinde  yer  alan 
  medrese halk  arasinda   minaresindeki yesil 
  çinilerden dolayi  "Cincikli  Camii" olarak 
  bilinmektedir.  Selçuklular döneminde  Kirsehir
  Emiri Nurettin Cibrilbin  Cacabey tarafindan 
  1271-1272  yillarinda  yapilmistir.  Döneminde  
  astronomi  yüksek okulu olarak hizmet vermistir.
  Taç kapisinin hemen solunda Cacabey'in  yattigi  
  türbe   yer  almaktadir.

106

• Büyük  kubbenin  hemen  altinda,
  Yildizlarin  incelendigi   bir  havuz  
  bulunmaktadir. Mukarnas  kavsarali iki  renkli 
  tas  isçiliginin Taç  kapisi  mimari  bir 
  saheserdir. Minaresi   yapidan  ayri olup, 
  Gözlem  kulesi niteligini tasir. Ana eyvanda yer
  alan karsilikli iki sütun, koni ve küre
  biçimlerinin üst üste  bindirilmesiyle
  olusmustur Bu sütun düzenlemesinin Anadolu Türk
  Sanatinda baska bir örnegi  bulunmamaktadir.
  Medrese yakin zamanda restore edilmistir. Yerli
  ve yabanci turislerin ilgisini çeken Camii,
  Kirsehir'in En büyük tarihi Camisidir.

• Cacabey Camii içi

107
SINOP PERVANE MEDRESESI

• 1261 Yilinda Selçuklu Veziri Süleyman
  Pervane tarafindan yaptirilmistir. Iki eyvanli,
  10 derslikli, 7 odali, müstemilatli, orta
  kisminda üstü açik avlu, avlu ortasinda sadirvani
  bulunan bir yapidir.

108
ANTALYA MEDRESELERI

• Giyasettin Keyhüsrev
  MedresesiKitabeye göre medrese, Atabey Armagan
  tarafindan yaptirilmistir. Ancak, Selçuklu
  Medreseleri yaptiranin degil Sultan Hanin adiyla
  anildigindan Giyaseddin Keyhüsrev Medresesi diye
  adlandirilmistir. 1239 tarihinde yapilan
  Medresenin Taç Kapi portalinden baska saglam
  kalmis yeri yoktur.

109
KAYNAKLAR. AKYÜZ, Yahya Türk Egitim Tarihi,
Pegem Yayinlari, Ankara, 2004. ERGÜN, Mustafa
Örgün Egitimin Kurulmasinda Medresenin Rolü.
ERGÜN, Mustafa Medreseden Mektebe Osmanli Egitim
Sistemindeki Degisme. TURAN,O. Selçuklular
Tarihi ve Türk Islam Medeniyeti, Istanbul.
KUTLUTAS, Hasan Selçuklu- Türk Toplumunda Egitim-
Ögretim Kurumlari, Ankara,1978. KÖYMEN, M. A.
Selçuklu Devri Türk Tarihi, Ankara, 1982.
KURAN, A. Anadolu Medreseleri, I, Ankara, 1969.
BILGE, Mustafa Ilk Osmanli Medreseleri, Istanbul,
1984. BAYKARA, T. Türkiye Selçuklulari Devrinde
Konya, Ankara1985. AKGÜNDÜZ, H. Medreseler ve
Üniversiteler, Diyarbakir, 1998
110
ANADOLU SELÇUKLU DEVLETI
Büyük Selçuklu Devleti Hükümdari Meliksah
Döneminde,Selçuklu Ailesinden olan Süleyman
Sah,Meliksahtan aldigi izinle Iznik ve
Çevresini Bizanslilarin elinden alir.
111
SELÇUKLU DEVLETI
SÜLEYMAN SAH DÖNEMI
Büyük Selçuklu Devleti Hükümdari Meliksah
zamaninda Selçuklu Ailesinden Süleyman
Sah,Meliksahtan aldigi izinle 1075
yilinda,Bizanslilardan Iznik alindiktan
sonra,Büyük Selçuklu Devletine bagli,Anadolu
Selçuklu Devletini kurar. Bu devlet iç
islerinde serbest-bagimsizdis islerde ise,Büyük
Selçuklu Devletine bagliydi.Yani Özerk bir
yapisi vardi. Devletin baskenti,Iznik
idi. Süleyman Sah güneye dogru
inerek,Tarsus,Adana ve Antakyayi fethetti.1092
yilinda devletin basina,I.Kiliçaslan geçer.
112
SELÇUKLU DEVLETI
I.KILIÇASLAN DÖNEMI
I.Kiliçaslan,Büyük Selçuklu Devleti Hükümdari
Meliksahin ölümünden sonra,kendi devletinin
Büyük Selçuklu Devleti ile olan iliskisini
keser.Ve tam bagimsizligini ilan eder. Bu
sirada, 1096 yilinda,Anadoluya yönelik ilk HAÇLI
SEFERLERI baslar.Bu Haçli Seferlerinde,I.Kiliçasl
an,Izniki Haçlilara karsi savunamayacagini
anlayinca,Iznikten Konya istikametinde geri
çekilmis ve devletin baskentini buraya
tasimistir. 1116 yilinda I.Kiliçaslanin
ölümünden sonra,devletin basina I.Mesut geçer.
113
SELÇUKLU DEVLETI
I.MESUT DÖNEMI
Bu dönemde,II.HAÇLI SEFERLERI baslamistir.Haçlilar
,bu sefer amaçlarina ulasamazlar ve geri
çekilirler.Bu seferlerden sonra Haçlilar,bir daha
Anadolu üzerinden sefer düzenleme-mislerdir.Diger
seferler,genelde denizler üzerinden
yapilmis-tir. I.Mesutun ölümünden sonra
devletin basina II.Kiliçaslan geçer.
114
SELÇUKLU DEVLETI
II.KILIÇASLAN DÖNEMI
II.Kiliçaslan,Selçuklularin en büyük düsmani
olan Danismentlileri orta-dan kaldirarak,Selçuklu
Tarihinde,Anadoluda Türk Birligini ilk kez
saglamistir. Haçlilarin yardimi ile ayakta
durabilen Bizanslilar,Türkleri Anadoludan atmak
için yogun bir hazirlik içine girer.Ve Eskisehir
yakinlarindaki Miryakefelon Ovasinda 1176
yilinda Bizanslilar ile Selçuklular karsi
kar-siya gelir.Savasi,Selçuklular kazanir. Bu
MIRYAKEFELON SAVASI ile, Türkler,Anadoluya kesin
olarak yer-lesmislerdir.Ve bu savas ile
Bizanslilar,Türkleri Anadoludan
atamayacak-larini artik anlamislardir.
II.Kiliçaslanin 1215 yilinda ölümünden sonra
devletin basina, I.Giyaseddin Keyhüsrev geçer.
115
SELÇUKLU DEVLETI
I.GIYASEDDIN KEYHÜSREV DÖNEMI
Bu dönemde,Antalya Limani fethedilerek,ilk defa
donanma olusturulmustur.Selçuklularin,artik
denizcilige el atmasi,o dönemde Venediklilerin
isine gelmemisti.Bu yüzden, Venedik lilerle
sürekli deniz savaslari yapilmistir. I.Giyaseddin
Keyhüsrevin ölümünden sonra devletin
basina,Izzettin Keykavus geçer.
116
SELÇUKLU DEVLETI
IZZETTIN KEYKAVUS DÖNEMI
Bu dönemde Sinop Limaninin alinmasiyla,hem
kuzeyden, hem de güneyden denizlerimiz kontrol
altina alinmistir. 1220 yilinda Izzettin
Keykavusun ölümüyle devletin basina I.Alaeddin
Keykübat geçer.
117
SELÇUKLU DEVLETI
I.ALAEDDIN KEYKUBAT DÖNEMI
Bu dönem,Anadolu Selçuklu Devletinin en parlak
dönemidir. Bu dönemde,Alanya fethedilerek,burasi
liman yapilmistir.Ayrica, Akdenizin tüm kiyilari
alinmistir. I.Alaeddin Keykübat,Orta Asyada
yer alan tüm Türk Boylarini,Anadoluya
getirttirerek,Anadolunun degisik yörelerine
yerlestirilmesine yardimci olmustur. 1230
yilinda,Yassi-Çemende Harzemsahlar Devleti ile
yapilan savasi, Selçuklular kazanir.Bu
YASSI-ÇEMEN SAVASIndan sonra,
a)Harzemsahlar Devleti,yikilma sürecine
girmistir, b)Bu savastan sonra,Anadolu
Selçuklu Devleti,en parlak devrine girer.
I.Alaeddin Keykübatin ölümünden sonra,devletin
basina II.Giyaseddin Keyhüsrev geçer.
118
SELÇUKLU DEVLETI
II.GIYASEDDIN KEYHÜSREV DÖNEMI
Bu dönem,Anadolu Selçuklu Devletinin en
felaketli yillaridir. Bu dönemde,devlet
yönetimin halki ezmesi üzerine,devlet temelinden
sarsilir.Bu kosullarin yasandigi böylesi bir
dönemde,1243 yilinda Mogollarla yapilan KÖSEDAG
SAVASIndan sonra, a)Anadoluda Fetret
Dönemi baslar.Bu Fetret Döneminde, sirasiyla,
II.Izzettin Keykavus,
III.Kiliçaslan, IV.Kiliçaslan
ve II.Alaeddin Keykübat, devlet
yönetiminde bulunmuslardir. Ancak,bunlardan
hiçbiri,devletin yikilmasini önleyememislerdir.
b)Anadolu Selçuklu Devleti,yikilma
sürecine girer. c)Anadolu,Mogollarin
egemenligi altina girer, d)Anadolu
Selçuklu Devletinin parçalanmasiyla,Anadoluda
yer yer Türk Beylikleri kurulur,
119
TÜRKIYE SELÇUKLULARI BEYLIKLERI DÖNEMI
120
(No Transcript)
121
OSMANOGULLARI BEYLIGI(1299-1922)

122

• Osmanlilar Oguzlarin Kayi boyundadir.
• 1071 Malazgirt Savasindan sonra Oguz
  topluluklariyla birlikte Anadoluya geldiler.
• Kayilarin basinda Ertugrul Bey bulunuyordu.
• Ertugrul Bey Sögüt ve Domaniçi ele geçirdi ve
  buraya yerlesti.

123

• Ertugrul Beyin 1281 yilinda vefat etti.
• Yerine oglu Osman Bey geçti.
• Osman Bey sürekli Bizans tekfurlariyla savasti.
• 1299da bagimsizligini ilan etti.
• Beyligin ilk merkezi Sögüt oldu.

124
KARAMANOGULLARI BEYLIGI (1256-1487)
125

• Oguzlarin Avsar boyundan olan Karaman asireti
  Mogollardan kaçarak Anadoluya geldi.
• Mut ve Ermenek dolaylarina yerlestiler.
• Baslarinda Nur Sufi vardi.
• Karamanoglu Mehmet Bey topladigi divanda Bundan
  sonra divanda,dergahda,mecliste ve meydanda
  Türkçeden baska dil kullanilmayacaktir.diyerek
  Türkçeyi resmi dil ilan etmistir.

126

• Yildirim Bayezit Karamanogullari Beyligine son
  verdi.
• 1402 Ankara savasindan sonra yeniden kuruldular.
• II.bayezit 1487de Karamanogullari Beyligine
  kesin olarak son verdi.

127
GERMIYANOGULLARI BEYLIGI(1299-1429)
128

• Celaleddin Harzemsah ile Germiyan asireti
  Anadoluya geldi.
• Beyligin kurucusu I.Yakup Beydir.
• Beyligin merkezi Kütahyadir.
• Germiyanogullari çeyiz olarak Kütahya,Emet,Simav
  ve Tavsanliyi Osmanliya verdi.
• Yildirim Bayezit Beylige son verdi.
• Ankara savasindan sonra yeniden kuruldular.

129

• Erkek çocugu olmayan II.Yakup Bey vefatindan
  sonra beyliginin Osmanliya verilmesini vasiyet
  etti.
• 1429da vefatindan sonra Germiyanogullari Beyligi
  Osmanliya katildi.

130
KARESIOGULLARI BEYLIGI(1304-1360)
131

• Balikesir ve Çanakkale çevresinde kuruldu.
• Uç beyi olarak Bizans sinirinda bulundular.
• Balikesiri Bizanstan alarak kendilerine merkez
  yaptilar.
• Denizcilikte ileri düzeyde olan Karesiogullari
  Bizansa karsi güçlü bir donanma olusturmuslardi.

132

• Orhan Beyin bir seferi sonucu Balikesir ve
  çevresi alindi.
• I.Muratin 1360da Çanakkaleyi almasi ile
  Karesiogullari Beyligi sona erdi.

133
HAMITOGULLARI BEYLIGI(1300-4239
134

• Isparta,Egirdir ve Yalvaçta Hamit Beyin torunu
  Dündar Bey tarafindan kuruldu.
• Hamitogullari I.Muratin istegi üzerine
  topraklarinin bir bölümünü Osmanlilara satti.
• Yildirim Bayezit 1390 yilinda beylige son verdi.

135

• Ankara Savasindan sonra yeniden kuruldular.
• II.Murat 1423te bu beyligi Osmanli topraklarina
  katti.

136
MENTESEOGULLARI(1261-1424)
137

• Mentese Bey tarafindan Mugla ve Milas yöresinde
  kuruldu.
• Güçlü bir donanmaya sahiptiler.
• Yildirim Bayezit 1390da bu beylige son verdi.
• Ankara Savasindan sonra tekrar kuruldular.
• II.Murat Menteseogullari Beyligine 1424 yilinda
  son verdi.

138
AYDINOGULLARI BEYLIGI(1308-1426)
139

• Aydinoglu Mehmet Bey tarafindan Birgi,Selçuk ve
  Tirede kuruldu.
• Denizcilige önem verilerek Selçuk ve Izmirde
  büyük donanma insa edildi.
• Yildirim Bayezit tarafindan 1390da yikildi.
• Ankara Savasindan sonra tekrar kuruldular.
• II.Murat 1426da beylige son verdi.

140
CANDAROGULLARI(ISFENDIYAROGULLARI) BEYLIGI
141

• Kastamonu ve Sinop yöresinde Semseddin Yaman
  Candar tarafindan kuruldu.
• Kastamonu Süleyman Pasa zamaninda beyligin
  merkezi oldu.
• Yildirim Bayezit 1392de Kastamonuyu aldi.
• Ankara Savasindan sonra Isfendiyarogullari adi
  ile varligini sürdürdü.
• II.Mehmet 1461de beylige son verdi.

142
SARUHANOGULLARI BEYLIGI(1313-1410)
143

• Manisa ve yöresinde Saruhan Bey tarafindan
  kurulmustur.
• Yildirim Bayezit 1390 yilinda Manisayi alarak Bu
  beylige son verdi.
• Ankara Savasindan sonra Saruhanogullari Beyligi
  tekrar kuruldu.
• 1410da Çelebi Mehmet tarafindan ortadan
  kaldirildi.

144
DULKADIROGULLARI BEYLIGI(1337-1515)
145

• Maras ve Elbistan çevresinde kurulmustur.
• Oguzlarin Bozok Kolundandir.
• Baskent önce Elbistan sonra Maras olmustur.
• Bu beylik zaman zaman Osmanli ile Memlüklerin
  arasini açmistir.
• Osmanlilar tarafindan Turnadag Savasinda
  yenilgiye ugrayan beylik sona erdi.

146
RAMAZANOGULLARI BEYLIGI(1353-1608)
147

• Adana ve Tarsus dolaylarinda kuruldu.
• Oguzlarin Yüredir Boyu beylerinden Ramazan Bey
  tarafindan kuruldu.
• 1608de Osmanliya bagli hale geldi.

148
Bir göçün ve ayni amaçlara yönelik göçler
dizisinin sebepleri arasinda siyasi, sosyal,
ekonomik ve dini etkenler yer alir. Asagidakile
rden hangisi Orta Asya göçlerinin siyasi sebebi
olarak gösterilebilir?
A) Kuraklik ve nüfus artisinin olmasi B)
Salgin hayvan hastaliklarinin bas göstermesi C)
Orduda onluk sisteme geçilmesi D) Boylar
arasinda hakimiyet mücadelelerinin olmasi E)
Yeni kültürler edinmek istenmesi
149
I. Mete, Çin topraklarina girmektense, Çini
baski altinda tutmayi tercih etmistir. II.
Uygurlar, çesitli dinlere girdikleri halde dini
terimlerin bile Türkçe karsiliklarini
kullanmislardir. III. Karahanlilar islami kabul
etmelerinden sonra bile Türk dilini
kullanmaya devam etmislerdir. Yukarida anlatilan
bu davranislardan, asagidakilerden hangisinin
korunmaya çalisildigi anlasilmaktadir?
A) Yönetim biçiminin B) Toprak bütünlügünün C)
Inanç sisteminin D) Milli benliklerinin E) Adalet
ve hosgörünün
150
I. Ulusal kültürün korunmasi Il. Göçebe bir yasam
tarzi sürdürülmesi III. Sosyal siniflasmanin çok
belirsiz olmasi IV. Hakanlar ile diger
yöneticilerin de halk gibi töreye bagimli
tutulmasi V. Ülke sorunlarinin Kurultayda
görüsülüp karara baglanmasi geleneklerinden
hangileri, Islamiyet öncesi Türk toplumlarinda
demokratik veya hukuk üstünlügü niteligine özgü
bir anlayisin varligini ortaya koymaktadir?
A) Yalniz V B) I,III ve V C) I
ve IV D) Il, III ve IV E) III, IV ve V
151
Islamiyet Öncesi Orta Asya Türk
Devletlerinde - Mimari gelismemistir. - Uzun
süreli hapis cezalari yoktur. - Bilimsel
faaliyetler ve yazi kullanimi azdir. Bu durumun
olusmasinda I. Hukuk sistemi II. Etnik
yapi III. Egemenlik anlayisi IV. Yasam tarzi gibi
etkenlerden hangilerinin etkili oldugu
savunulabilir?
A) Yalniz II B) Yalniz III C) Yalniz IV D) I
ve III E) III ve IV
152
Orta Asya Türklerinde, tam yerlesik düzene
geçilinceye kadar toplumsal siniflasmanin
belirgin olmayisi ve kurulan devletlerde merkezi
yönetimin görülmeyisi, I. Özel mülkiyet
anlayisinin olmamasi II. Göçebe yasam tarzinin
sürdürülmesi III. Ulusal nitelikli kültürlerinin
korunmus olmasi IV. Savasçi bir toplum yapisinin
bulunmasi gibi nedenlerden hangilerine
baglanabilir?
A) I ve II B) I ve IV C) II ve IV D) III ve
IV E) II, III ve IV
153
Islamiyet öncesi Türk devletlerinin
geleneklerinden bazilari sunlardir. I. Askeri
ve ekonomik kararlarin mecliste alinmasi II.
Hükümdar soyundan gelenlerin devletin
yönetiminde hak sahibi olmasi III. Boy
beylerinin seçimle belirlenmesi IV. Hükümdar
eslerinin devlet meclisine katilmasi Bu
geleneklerden hangileri, Islamiyet öncesi Türk
devletlerinin kisa zamanda parçalanip
yikilmalarinda etkili olmustur?
A)Yalniz I B) Yalniz II C) I ve III D) I ve
IV E) II, III ve IV
154
Orta Asyada kurulmus Türk devletlerinde
yönetim hakan, hatun ve Kurultay adi verilen
meclis tarafindan yürütülmüstür. Siyasi, askeri
ve ekonomik konularin görüsüldügü Kurultay
danisma meclisi niteligindedir. Kurultayin
varligi asagidakilerden hangisinin bir
göstergesidir?
A) Laik devlet anlayisinin B) Oligarsik devlet
isleyisinin C) Teokratik devlet yapisinin D)
Demokratik uygulamanin E) Mandater Sistemin
155
Orhun Kitabelerinde, aç milletin doyurulmasi,
çiplak milletin giydirilmesi ve halkin refahinin
artirilmasi gibi ifadeler yer almaktadir. Buna
göre I. Ordu millet anlayisinin olduguna II.
Sosyal devlet anlayisinin olduguna III. Halkin
hürriyetinin sinirlandirildigina yargilarindan
hangilerine ulasilamaz?
A) Yalniz I B) Yalniz II C) Yalniz III D) I ve
II E) I ve III
156

• Türkçede
• - Bugday, arpa, dari gibi tahil adlari
• Altin, gümüs, bakir, tunç gibi maden adlarinin
  bulunmasi Türklerin geçmis yasantilariyla ilgili
  olarak
• I. Yerlesik hayata geçtikleri
• II. Ileri bir uygarliga erismis olduklari
• III. Geçim kaynaklarinin sadece tarim oldugu
• IV. Diger milletlere maden islemeyi ögrettikleri
• gibi yargilarindan hangilerine kesin olarak
  ulasmamizi saglar?

A)Yalniz I B) I ve II C) I ve III D) II ve
IV E) III ve IV
157
Eski Türklerin sanat eserleri genelde,
tasinabilir malzemeden, çogunlukla ahsap, deri,
metal ve tas isçiligine dayali eserlerden
olusmustur. Bu durumun temel nedeni olarak
asagidakilerden hangisi gösterilebilir?

• Savasçi toplum yapisi
• Göktanri inanisi
• Yogun Çin saldirilari
• Göçebe yasam tarzi
• Ipek Yolu ticareti

158
ARKADASLAR
DERS
159

• BIZI DINLEDIGINIZ IÇIN TESEKKÜRLER
• ABDULLAH SAHIN
• TARIH ÖGRETMENI
• www.tarihogretmeni.org