NARODNA BANKA NA REPUBLIKA MAKEDONIJA Direkcija za CBO i devizni rezervi

1
NARODNA BANKA NA REPUBLIKA MAKEDONIJADirekcija
za CBO i devizni rezervi

• Prezentacija na tema
• DEVIZNIOT PAZAR
• VO REPUBLIKA MAKEDONIJA

Emilija Hristova
2
Devizen pazar

• Poim
• Preduslovi za postoewe
• Motivi za vlez na devizen pazar
• realni
• pekulativni

3
Istorijat na devizniot pazar vo RM

• Postoi od osamostojuvaweto na RM
• Prevzemen devizen sistem od poranenata drava
• Maj 1993 god. donesen Zakonot za devizno rabotewe
  na RM
• Rakovoden fluktuiraki devizen kurs, no de facto
  fiksen devizen kurs

4
Fazi vo razvojot na pazarot

• Maj 1993 god. do oktomvri 2002 godina
• Od oktomvri 2002 godina pa do denes

5
Karakteristiki

• Osnovna funkcija na devizniot pazar e efikasna
  alokacija na deviznite sredstva
• Pazarot na stranski plateni sredstva-devizniot
  pazar pretstavuva organizirano kupuvawe i
  prodavawe devizi za denari.
• Predmet na kupoprodaba se devizite propiani
  od strana na NBRM
• Trguvaweto so devizi se realizira na dve nivoa
• pazar meu pravni lica
• menuvaki pazar
• Prometot koj se realizira na devizniot pazar
  postojano raste t.e belei nagoren trend

6
Obem na devizen pazar
7
Vidovi transakcii

• Promptni spot
• (ie realizirawe e vo rok 48 asa)
• Terminski forward
• (ie realizirawe e vo rok podolg od 48 asa)

8
Dva segmenta na deviznot pazar vo RM

• Pazar na pravni lica - 75 od vkupniot promet na
  pazarot
• (tuka spaa i meubankarskiot pazar)
• Menuvaki pazar 25 od vkupniot promet na
  pazarot

9
Pazar pomeu pravni lica i menuvaki pazar
10
Predmet na kupoprodaba na devizniot pazar

• Evro - EUR
• SAD dolar - USD
• Japonski jen - JPY
• Britanska funta - GBP
• vajcarski frank - CHF
• Avstraliski dolar - AUD
• Kanadski dolar - CAD
• Danska kruna - DKK
• Norveka kruna - NOK
• vedska kruna - SEK

11
Uesnici na devizniot pazar

• Pazar na pravni lica
• pravni lica
• banki
• NBRM
• Menuvaki pazar
• menuvanici
• domani/stranski fiziki lica

12
Pazar meu pravni lica

• Transferot na sredstvata e iralen
• Organiziran e preku ovlastenite banki
• Del od ovoj pazar e meubankarskiot pazar

13
Obem na transakcii na pazarot na pravni lica

• Transakcii meu banki i pravni lica - 81 od
  vkupniot iznos
• Transakcii na meubankarski pazar - 19 od
  vkupniot iznos

14
Obem na transakcii na pazarot na pravni lica i
meubankarskiot pazar
15
Vidovi transakcii na pazarot meu pravni lica

• Promptni
• Terminski

16
Predmet na kupoprodaba na pazarot meu pravni
lica

• Devizi dominiraat
• Efektivni stranski sredstva
• Instrumenti vo meunarodniot platen promet
  (bankarski ekovi, akreditivi, menici itn.)

17
Menuvaki pazar

• Organiziran kaj menuvanici
• Kupovno-prodaniot kurs se formira slobodno
• Transferot na sredstva e gotovinski

18
Predmet na kupoprodaba na menuvakiot pazar

• Efektivni stranski sredstva od/na fiziki lica

19
Vidovi transakcii na menuvakiot pazar

• Promptna transakcija so istovremeno fiziko
  predavawe na efektivnite stranski pari i
  protivvrednost vo denari

20
Meubankarski pazar

• Glavni uesnici se poddruvaite na pazarot
  (market makers), no na nego uestvuvaat i
  ostanatite 13 ovlasteni banki
• Za zadovoluvawe na potrebata od likvidnosta,
  bankite meusebno trguvaat so
• devizni depoziti
• kupuvawe/prodavawe devizi

21
Banki poddruvai na pazarot - Market makers

• Vovedeni od 18 avgust 2005 god.
• Komercijalna banka a.d. Skopje
• Stopanska banka a.d. Skopje
• Tutunska banka a.d. Skopje
• Invest banka a.d. Skopje

22
ema na intervencija na centralnata banka
Ovlastena banka
Ovlastena banka
kupuvawe/prodavawe na devizi
kupuvawe/prodavawe na devizi
Ovlastena banka
Banka poddruva
Banka poddruva
Ovlastena baka
Ovlastena banka
Ovlastena banka
Banka poddruva
Banka poddruva
kupuvawe/prodavawe na devizi
kupuvawe/prodavawe na devizi
Ovlastena banka
Ovlastena banak
23
Nedostatoci na meubankarskiot pazar vo RM

• Uestvo na mal broj banki
• Postojano prisustvo na NBRM
• Slaba konkurentnost meu bankite
• Mal broj na realizirani transakcii meu bankite

24
Izvreni reformi na devizniot pazar

• Zgolemuvawe na minimalniot iznos na transakcija
  od 15.000 evra na 30.000 evra
• Voveduvawe na elektronska platforma na trguvawe
• Voveduvawe na banki poddruvai

25
Mesto i uloga na NBRM na devizniot pazar

• Intervenira na svoja inicijativa preku banki
  poddruvai
• Intervenira zaradi ostvaruvawe na celite na
  makroenomskata politika
• Aktivno i kontinuirano gi sledi dviewata na
  devizniot pazar
• Ja zadruva regulatornata uloga na devizniot
  pazar