Forum Geodet

1
Forum Geodetów Powiatowych Zwiazku Powiatów
PolskichWarszawa, 17-18 maja 2004
rokuSTANDARYZACJA W GEOMATYCESTOSOWANIE NORM
EUROPEJSKICHW ZAKRESIE GEODEZJI I KARTOGRAFII
ORAZ SYSTEMÓW I INFRASTRUKTUR DANYCH
PRZESTRZENNYCH

• Jerzy Gazdzicki
• Janusz Michalak
• Polskie Towarzystwo Informacji Przestrzennej

2
STANDARD

• Standard przyjety w drodze uzgodnienia dokument
  zawierajacy zasady, wskazówki, definicje i
  kryteria, które maja na celu zapewnienie
  odpowiedniej jakosci materialów, produktów,
  procesów i uslug.
• Rodzaje
• Standardy oficjalne (normy), opracowane i
  zalecane przez autoryzowane instytucje
  normalizacyjne na poziomie swiatowym, regionalnym
  lub panstwowym,
• Standardy prawne, wprowadzone przepisami
  prawnymi,
• Standardy de facto, powstale i stosowane w wyniku
  dzialalnosci firm i innych organizacji.

3
POLSKA NORMA

• Norma wg PN-EN 450202000 dokument przyjety na
  zasadzie konsensu i zatwierdzony przez
  upowazniona jednostke organizacyjna
• Polska Norma (PN)
• moze byc wprowadzeniem normy europejskiej lub
  miedzynarodowej, takze w jezyku oryginalu,
• stosowana jest dobrowolnie,
• autorskie prawa do PN naleza do PKN.

4
STANDARYZACJA

• Znaczenie standaryzacji
• standardy maja wiekszy wplyw na rozwój
  ekonomiczny niz patenty i licencje,
• standaryzacja przynosi gospodarce niemieckiej
  korzysci oszacowane na okolo 15 miliardów dolarów
  rocznie.
• Dzialalnosc standaryzacyjna prowadzona jest na
  poziomie
• globalnym (International Organisation for
  Standardisation, International Electrotechnical
  Commission),
• regionalnym (Comité Européen de Normalisation,
  The Pacific Area Standards Congress, The North
  Atlantic Treaty Organisation),
• panstwowym (135 organizacji zrzeszonych w ISO w
  1999 roku).
• Globalizacja wydatnie zwieksza znaczenie
  standaryzacji na poziomie globalnym.

5
CELE STANDARYZACJI W GEOMATYCE

• Zapewnienie odpowiedniej jakosci
• danych geoprzestrzennych,
• produktów geoinformacyjnych,
• uslug geoinformacyjnych,
• procesów geomatycznych,
• przy uwzglednieniu postepu technologicznego oraz
  rosnacych wymagan ze strony zainteresowanych
  uzytkowników i producentów geoinformacji.

6
STANDARDY W GEOMATYCE (1)

• Rodzaje standardów

GEOMATYCZNE STANDARDY SPECJALNEGO
ZASTOSOWANIA (DOTYCZACE DANEGO OBSZARU,
ORGANIZACJI LUB TECHNOLOGII)
GEOMATYCZNE STANDARDY POWSZECHNEGO
ZASTOSOWANIA (DOTYCZACE OGÓLNIE DANYCH I SYSTEMÓW
GEOINFORMACYJNYCH)
INFORMATYCZNE, TELEKOMUNIKACYJNE I INNE STANDARDY
POWSZECHNEGO ZASTOSOWANIA
7
STANDARDY W GEOMATYCE (2)

• Organizacje

ISO/TC211 Informacja geograficzna/Geomatyka
OPEN GIS CONSORTIUM (OGC)
NATO (STANAG) IMO, IHO, IAG, ICA, ISPRS, FIG
CEN/TC287 Informacja geograficzna KOMISJE 297 i
298 PKN, GUGIK
INSPIRE
8
GEOINFORMACYJNE SYSTEMY I INFRASTRUKTURY
INFRASTRUKTURA GEOINFORMACYJNA (SDI)
SPOLECZENSTWO TERYTORIUM
GRUPA UZYTKOWNIKÓW TEMATYKA
SYSTEM GEOINFORMACYJNY (GIS)
9
DEFINICJA SDI
SDI jest zespolem srodków technicznych,
politycznych i ekonomicznych oraz przedsiewziec
instytucjonalnych, które ulatwiaja dostep do
danych przestrzennych oraz korzystanie z
nich. SDI sluzy do wyszukiwania, oceny, transferu
i stosowania tych danych przez ich uzytkowników i
producentów na wszystkich poziomach administracji
publicznej, sektora gospodarczego, sektora
spolecznego (nonprofit) oraz srodowiska
naukowego, a takze przez obywateli w
ogólnosci. SDI wspiera racjonalne zarzadzanie
danymi przestrzennymi. SDI GIS spoleczenstwo
informacyjne nowe technologie
teleinformatyczne (internet ) nowa
generacja standardów (wspóldzialanie systemów)
10
SDIs supportinguser needs
GSDI VIEW
User Applications drawing on supporting SDIs
Regional/ Multi-national
E-Gov E-Business Homeland Security Disaster
Management Land Tenure Health Monitoring Market
Development and many others
National
Global
Standards supporting Infrastructure
Applications ISO, OGC, National
State, local
11
STANDARDY ESDI (INSPIRE)

• Standardy infrastruktury europejskiej (ESDI)
  powstaja na podstawie standardów ISO oraz
  specyfikacji OGC i beda dotyczyly
• danych podstawowych (basic data),
• danych tematycznych (commonly used thematic
  data),
• dokumentacji danych (modele, metadane, jezyki,
  formaty),
• uslug realizowanych w ramach ESDI (wyszukiwania,
  przegladania, generowania map )
• obowiazujacych krajowych i europejskich ukladów
  wspólrzednych (ETRS89, EVRF2000).
• ESDI wplynie na standardy geomatyczne w Polsce.

12
Dlaczego standardy dotycza glównie wspóldzialania
(interoperacyjnosci) systemów GI?

• Informacje (GI) mozna przechowywac w rózny
  sposób, nie koniecznie standardowy
• Jednak wymiana informacji wymaga sposobu
  uzgodnionego, czyli standardowego
• Zamiana formy informacji z postaci
  niestandardowej na standardowa niestety drogo
  kosztuje
• Z tego wzgledu ekonomiczne przeslanki przemawiaja
  za tym, aby równiez w systemie (np. w bazie
  danych) informacja byla przechowywana w postaci
  standardowej

13
Czy warto dla przechowywania geoinformacji
stosowac standardy dotyczace interoperacyjnosci
systemów GI?
Wymiana geoinformacji zgodna ze standardami (np.
ISO)
Skomplikowany, drogi interfejs
Baza B GI w formie standardowej
Bardzo prosty i tani interfejs
Baza A GI w formie niestandardowej
Retoryczne pytanie co jest lepsze?
14
Dlaczego standardy miedzynarodowe?

• Standardy te sa tworzone zbiorowym
  miedzynarodowym wysilkiem
• pracuje nad nimi kilka tysiecy najlepszych
  specjalistów z zakresu geomatyki
• istnieje okolo 300 zespolów tematycznych
  obejmujacych instytucje rzadowe, firmy, uczelnie
  i inne organizacje z wielu krajów
• dysponuje sie duzymi funduszami w skali
  miedzynarodowej
• prace trwaja juz ponad 10 lat
• Czy w tej sytuacji jest sens opracowywac normy
  krajowe dla GI? Czy nas na to stac?

15
Dlaczego standardy miedzynarodowe?(2)

• W latach 90-tych w wielu krajach opracowywano
  standardy narodowe glównie w zakresie formatów
  wymiany danych
• Nastepnie opracowywano metody konwersji z
  formatów narodowych do formatów miedzynarodowych
• Obecnie znaczenie tych pierwszych jest juz bardzo
  ograniczone pytanie dlaczego?
• Odpowiedz bo równiez nikt nie opracowuje
  narodowych standardów dla internetu to nie ma
  sensu!

16
Ekonomiczny aspekt decyzji dotyczacych
standaryzacji

• Cena jednej normy (1 egzemplarza) z grupy ISO
  19100 wynosi kilkaset zl
• Uwzgledniajac koszt tlumaczenia na jezyk polski,
  jest to wlasciwie za darmo w porównaniu do
  kosztów opracowania takiej normy
• Norma to nie wszystko, a wlasciwie to dopiero
  poczatek problemów trzeba do niej dostosowac
  oprogramowanie i dane systemów geoinformacyjnych.
  To sa wielkie koszty, a nawet moze sie okazac
  nierealne pytanie dlaczego?
• Odpowiedz bo jest bardzo watpliwe czy producenci
  oprogramowania beda sklonni uwzglednic wymagania
  polskich norm w rozwijanym przez siebie
  oprogramowaniu dla systemów GI
• Z pewnoscia uwzglednia normy miedzynarodowe, bo
  tego beda wymagaly warunki w jakie stwarza gra
  konkurencyjna na rynku oprogramowania

17
Ekonomiczny aspekt decyzji dotyczacych
standaryzacji (2)

• W Polsce prace nad oprogramowaniem powinny sie
  koncentrowac nad przystosowaniem systemów do
  naszych potrzeb (na szczescie nie mamy z jezykiem
  takich problemów jak japonczycy)
• Szczególnie dotyczy to Wolnego Oprogramowania
  (Open Source), którego dla zastosowan
  geomatycznych jest obecnie juz duzo i w szybkim
  tempie ilosc jego rosnie
• Oprogramowanie to jest dostepne bezplatnie
• Dostepny jest dla wszystkich jego kod zródlowy,
  co ma zasadnicze znaczenie w przystosowywaniu go
  do konkretnych potrzeb
• Nowe projekty w zakresie Open Source sa glównie
  ukierunkowane na spelnianie standardów
  miedzynarodowych (ISO)

18
Ekonomiczny aspekt decyzji dotyczacych
standaryzacji (3)

• Jezeli nawet standardy sa prawie za darmo, to
  jednak ich stosowanie kosztuje. Jak zmniejszyc te
  koszty?
• Kupujac oprogramowanie dla systemów GI
  (najczesciej jest ono i bylo przedtem drogie)
  zgodnosc z miedzynarodowymi standardami
  dostaniemy w formie bezplatnego dodatku
• Analogia z internetem gdyby ktos chcial kupic
  urzadzenie sieciowe niezgodne ze standardem
  internetu, to takiego nie znajdzie, nawet gdyby
  byl gotów drogo za nie zaplacic
• Na szczescie gdy rozpoczynano w Polsce budowe
  internetu nikt nie zastanawial sie czy opracowac
  dla niego narodowy standard, czy przyjac
  miedzynarodowy?
• Co jeszcze w tym zakresie mozna dostac za darmo
  lub prawie za darmo? Odpowiedz WIEDZE

19
Ekonomiczny aspekt decyzji dotyczacych
standaryzacji (4)

• Jak zdobyc wiedze o racjonalnych rozwiazaniach z
  zakresu systemów GI?
• Obserwowac co robia inni szczególnie ci, którzy
  maja wieksze doswiadczenia i osiagniecia niz my
  (oczywiscie w zadnym przypadku bezkrytycznie)
• Dwa przyklady
• Zawansowane zastosowania rozwiazan opartych na
  standardach ISO/TC 211 brytyjski projekt
  MASTER-MAP zastosowanie jezyka GML (norma ISO
  19136) do danych geodezyjnych
• Integracja standardowych technologii gridowych ze
  standardowymi technologiami geoinformacyjnymi
  projekt OZONE w Europejskiej Agencji Kosmicznej
  (ESA) planowane projekty NASA, w nowej wersji
  Oracle 10g g oznacza grid

20
Brytyjski projekt MasterMap realizowany przez
Ordnance Survey jest najbardziej zaawansowana
aplikacja jezyka GML
Zródlo http//www.ordnancesurvey.co.uk
21
Fragment szczególowej mapy zapisanej w jezyku GML
(Geography Markup Language) jezyk ten jest
przyjety jako standard ISO i obecnie jest
stosowany w wielu systemach programowych dla GI
Zródlo Porojekt Master Map, http//www.ordnances
urvey.co.uk
21
22
Przyklad aplikacji DataGRID dla geoinformacji
Europejska Agencja Kosmiczna satelitarne
pomiary zawartosci ozonu w atmosferze
Zródlo raport projektu DataGRID
23
Integracja technologii gridowych z technologiami
geoinformacyjnymi

• Drugi znaczacy przypadek (obok telefonii GSM)
  przeniesienia za Atlantyk technologii opracowanej
  w Europie GRIDY KOMPUTEROWE
• Gridy dla geoinformacji w USA OGC i NASA nowe
  koncepcje oparte na technologii europejskiej
  opracowanej w uniwersyteckich osrodkach
  suprkomputerowych
• Oprogramowanie dla gridów ma status Open Source
  (jest za darmo)
• Obie technologie sa ukierunkowane na uslugi
  (jeden komputer robi cos na zamówienie drugiego)

24
Integracja technologii gridowych z technologiami
geoinformacyjnymi (2)

• Obecnie jest budowanych wiele gridów dla róznych
  zastosowan w tym takze dla geoingormacji
• Mozna spróbowac utworzyc w Polsce grid zlozony z
  istniejacych juz 373 powiatowych baz
  geoinformacyjnych
• Stworzy to podstawe technologiczna dla integracji
  zasobów geodezyjnych na poziomie powiatów jako
  jednolita struktura horyzontalna zgodna ze
  standardami miedzynarodowymi
• Mozna to osiagnac z niewielkimi nakladami
  finansowymi i zgodnie z zasadami europejskimi
  zaangazowac w tym przedsiewzieciu polskie uczelnie

25
Integracja technologii gridowych z technologiami
geoinformacyjnymi przyklad
OGC Web Services
GRID Engine
(Zródlo archiwum Open GIS Consortium)
26
LITERATURA

• J. Gazdzicki, J. Michalak, 2002 Normalizacja w
  polskiej geomatyce kierunki dzialania. Geodeta
  magazyn geoinformacyjny, nr 9(88).
• J.Gazdzicki, 2003 Kompedium infrastruktur
  danych przestrzennych. Czesci I-IV skróconej
  wersji polskiej podrecznika "The SDI Cookbook".
  Geodeta - magazyn geoinformacyjny, nr
  2(93)-5(96).
• J. Michalak, 2003 Studium przypadku uzycia
  próba zastosowania normy PN-N-12160 w praktyce -
  czy Polska jest wyjatkiem? Geodeta magazyn
  geoinformacyjny, nr 1(92).
• J. Michalak, 2003 - Podstawy metodyczne i
  technologiczne infrastruktur geoinformacyjnych.
  Roczniki Geomatyki, t. 1, z. 2.
• W. Pachelski, 2002-2003 Dzialalnosc
  normalizacyjna w dziedzinie informacji
  geograficznej, cz. I-III Logiczna koniecznosc,
  Metodyka i formalizm, Na razie normy CEN. Geodeta
  - magazyn geoinformacyjny, nr 11(90)-1(92).

27
INFORMACJA KONCOWA

• Wiecej informacji na poruszone tematy mozna
  znalezc w witrynie Polskiego Towarzystwa
  Informacji Przestrzennej www.ptip.org.pl