Czeslaw Milosz

1
Czeslaw Milosz

• (1911-2004)

2
30 czerwca 1911r.

• w dworze w Szetejniach nad Niewiaza
• w powiecie kowienskim
• przyszedl na swiat Czeslaw Milosz

3
Genealogia
syn

• Aleksandra Milosza i
• herbu Lubicz

Weroniki z Kunatów herbu Topór
6 lat pózniej urodzil sie jego mlodszy brat,
Andrzej.
4
Dziecinstwo

• Urodzony w roku 1911 stal sie swiadkiem
  wszystkich wazniejszych wydarzen XX
  wieku rewolucji pazdziernikowej, przed która
  uciekal z rodzicami jako 6-letni chlopiec, wojny
  polsko bolszewickiej oraz II wojny swiatowej.

5

• Gimnazjalista Czeslaw Milosz

6
Edukacja

• Szkolna i uniwersytecka mlodosc Czeslaw Milosz
  spedzil w Wilnie.
• 1921r. - zostal uczniem Gimnazjum im. Zygmunta
  Augusta
• 1929 r. - zdal mature i rozpoczal studia na
  Uniwersytecie im. Stefana Batorego
• poczatkowo wybral wydzial humanistyczny, ale po
  kilku tygodniach przeniósl sie na prawo.

7
Przed matura
8
Debiut

• Dzialajac w studenckim Kole Polonistów, jako jego
  czlonek, zadebiutowal w 1930r. na lamach
  uniwersyteckiego pisma "Alma Mater Vilnensis"
  wierszami Kompozycja i Podróz.
• W 1933 r. ukazal sie ksiazkowy debiut Czeslawa
  Milosza - zbiór Poemat o czasie zastyglym.
• Otrzymal za niego Nagrode im. Filomatów.

9
Zagary

• 1931r. - byl wspólzalozycielem pisma "Zagary",
  skupiajacego srodowisko mlodych wilenskich poetów
  katastrofistów.
• Nazwa zagary oznacza w gwarze wilenskiej chrust,
  galazki

10
1934r.

• Otrzymuje tytul magistra praw Uniwersytetu
  Wilenskiego.
• Stypendium Funduszu Kultury Narodowej pozwolilo
  Miloszowi na wyjazd do Paryza /juz drugi
  pierwszy odbyl w czasie studiów w 1931r./ i
  ponowne spotkanie z Oskarem Miloszem, z którym
  laczylo go dalekie pokrewienstwo i którego
  twórczosc wywarla na mlodym poecie wielkie
  wrazenie.

11
Pierwsza praca

• 1935r. Czeslaw Milosz rozpoczyna prace w
  rozglosni wilenskiej Polskiego Radia.
• W 1937r. przenosi sie do rozglosni Polskiego
  Radia w Warszawie.

12
Zespól wilenskiej rozglosni Polskiego Radia.
Milosz pierwszy z lewej.
13
Trzy Zimy

• Tomik poetycki z roku 1936. Tom, utrzymany w
  poetyce katastrofizmu, spotkal sie z szerokim
  odzewem - pisali o nim najwazniejsi krytycy
  tamtego czasu Stefan Napierski, Ludwik Fryde,
  Konstanty Troczynski, Ignacy Fik.

14
II Wojna Swiatowa

• Po wybuchu wojny zglosil sie na ochotnika do
  obslugi wojskowej radiostacji. Zostaje zawrócony
  z linii frontu.
• Po wkroczeniu Armii Czerwonej przedarl do
  Rumunii. Stamtad wrócil do Wilna.
• Po zajeciu miasta przez czerwonoarmistów w 1940r.
  przedostal sie do Warszawy.
• Podjal prace woznego w Bibliotece Uniwersytetu
  Warszawskiego.

15
II Wojna Swiatowa

• W stolicy aktywnie uczestniczyl w podziemnym
  zyciu literackim. Jego tomik Wiersze wydany pod
  pseudonimem Jan Syruc byl pierwsza podziemna
  publikacja poetycka okupowanej Warszawy.
  Przygotowal takze antologie krazacych w odpisach
  wierszy i piosenek patriotycznych Piesn
  niepodlegla.

16
II Wojna Swiatowa

• styczen 1944r. - zeni sie z Janina
  Dluska-Cekalska, przyszla matka jego dwóch synów.
  
• Po upadku Powstania Warszawskiego przez pewien
  czas przebywal w Goszycach pod Krakowem u Anny i
  Jerzego Turowiczów.
• 1945r. - przenosi sie do Krakowa.

17
II Wojna Swiatowa

• 1945 r. - wydal jeden z najbardziej znaczacych
  tomików poezji polskiej XX wieku - zlozone
  czesciowo z wierszy pisanych jeszcze w czasie
  okupacji Ocalenie. otrzymal za niego nagrode
  Ministra Kultury i Sztuki. Byl to ostatni, az do
  roku 1989, opublikowany w Polsce tom wierszy
  Czeslawa Milosza. Kolejne ukazywaly sie w drugim
  obiegu.

18
Dyplomacja

• 1946r. Milosz aktywnie wspiera system
  stalinowski podejmuje prace w dyplomacji
  komunistycznego rzadu - wyjezdza na placówke
  dyplomatyczna do Nowego Jorku.
• 1947r. - zostaje przeniesiony do Waszyngtonu jako
  attache kulturalny.
• jesienia 1950r. otrzymuje stanowisko
• I sekretarza Ambasady RP w Paryzu
• W czasie nielicznych wizyt w Polsce popada w
  konflikty z wladza ludowa.

19
Ambasada w Waszyngtonie. Milosz drugi od lewej,
zona Janka druga od prawej.
20
Z bratem Andrzejem w Sopocie, 1949r.
21
Emigracja - Francja

• 1951r. - prosi wladze Francji o azyl polityczny.
  Otrzymal go. Przeprowadzil sie do Maisons
  Laffitte, siedziby Instytutu Literackiego
  kierowanego przez Jerzego Giedroycia.
• Zwiazek Literatów Polskich uznal go za zdrajce, a
  cenzura zakazala nie tylko publikacji jego
  utworów, ale nawet wymieniania nazwiska.

22
Emigracja - Francja

• W miesieczniku "Kultura" Milosz opublikowal
  artykul  "Nie", w którym wyjasnil, dlaczego
  wybral los emigranta Przecialem moje zwiazki z
  polska demokracja ludowa i stalem sie emigrantem,
  swiadomy tego, co to oznacza. Zrobilem to w
  chwili, kiedy nasladowanie wzorów sowieckich
  stalo sie w Polsce obowiazujace dla pisarzy.

23
Zdobycie wladzy

• Powiesc o postawie wobec wladzy komunistycznej.
• "W 1952r. roku Les Guildes du Livre w Szwajcarii
  (rodzaj klubów ksiazkowych) oglosily konkurs na
  powiesc (...) Postanowilem wziac udzial w
  konkursie, chociaz nigdy dotychczas powiesci nie
  pisalem. Moglem powziac taka decyzje, poniewaz
  nie uwazalem powiesci za dzielo sztuki, jedynie
  za 'worek', zeby autor mógl tam umiescic to, co
  ma na watrobie.
• Mialem na watrobie lata drugiej wojny swiatowej w
  Polsce i koniec Polski miedzywojennego
  dwudziestolecia. To, co sie stalo w Polsce w
  1944/45 roku, ma w istocie wymiar podobny
  antycznej tragedii i zasluguje na pokazanie w
  calej surowosci faktów."

24
Zniewolony umysl

• Pierwsze wydanie - Instytut Literacki, Paryz
  1953r. Ukazuje sie jednoczesnie we Francji,
  Anglii, USA i Kanadzie. Przez lata powiesc ta
  torowala Miloszowi droge do zachodniego odbiorcy.
  
• Uznawana za manifest sprzeciwu wobec wladzy
  komunistycznej. Stanowi przejmujaca i doglebna
  analize totalitaryzmu. Tym, co szczególnie
  interesuje Milosza, nie sa jednak zewnetrzne
  przejawy ludzkiego upodlenia czy ucisku, ale
  zniszczenia, jakie czyni w ludzkim umysle
  ideologia. Aktualnosc ksiazki polega nie na
  analizie konkretnej rzeczywistosci historycznej,
  ale na tym, ze wskazuje w ludzkiej historii pewne
  niezmienne i powtarzajace sie zasady. Stad w
  równym stopniu ksiazka stanowi ocene nie tylko
  ideologii marksistowskiej, ale wszelkiej
  ideologii, która zostaje w jakis sposób
  narzucona.

25
Dolina Issy

• Pierwsze wydanie - Instytut Literacki, Paryz
  1955r. Jest to powiesc, w której wlasne
  wspomnienia splataja sie z perspektywa
  historyczna. Dolina Issy jest mitycznym domem
  poety, kraina, do której czesto powraca. Wsród
  autentycznych realiów zarysowany zostaje swiat
  Miloszowego dziecinstwa. Wyrazne watki
  autobiograficzne kieruja ku rzeczywistym
  zdarzeniom, miejscom i postaciom, a jednak nie
  mozna sie oprzec wrazeniu jakiejs basniowosci i
  nierealnosci opisanych miejsc.

26
1957r. we Francji z zona i synami Antonim /ur.
1947r./ i Piotrem /ur. 1951r./
27
Rodzinna Europa

• Pierwsze wydanie - Instytut Literacki, Paryz
  1958r. Ksiazka jest zbiorem esejów o charakterze
  w duzej mierze autobiograficznym. Milosz opisuje
  miejsca i zdarzenia pamietane z dziecinstwa, z
  mlodosci - szuka historycznej zasady swiata.
  Jednym z najwazniejszych problemów staje sie
  poszukiwanie wlasnych korzeni narodowych i
  kulturalnych, próba rozliczenia sie z historia,
  poszukiwanie tego, co pozwala zachowac i ocalic
  wlasna tozsamosc.

28
Emigracja - USA

• 1960r. - Milosz odpowiada na zaproszenie
  Uniwersytetu Kalifornijskiego w Berkeley i
  przenosi sie do USA. Zostaje wykladowca na
  Wydziale Literatur i Jezyków Slowianskich. Bedzie
  pelnil te funkcje przez nastepnych 20 lat.

29
Emigracja - USA

• Za wazne dzielo tego okresu uwazal opracowana i
  tlumaczona przez siebie anglojezyczna antologie
  polskiej poezji "Postwar Polish Poetry /1965r./,
  torujaca droge na zachodzie m.in. wierszom
  Zbigniewa Herberta.
• 1969r. napisal podrecznik akademicki "The History
  of Polish Literature prztlumaczony pózniej na j.
  polski.

30
Widzenia nad Zatoka San Francisco

• Pierwsze wydanie - Instytut Literacki, Paryz
  1969.
• Widzenia ... to eseje stanowiace zapis
  doswiadczenia Ameryki jako rzeczywistosci obcej
  i odmiennej, zarówno
  technicznie, jak kulturowo sa zapisem zmian w
  spojrzeniu na historie, przemian wlasnego
  swiatopogladu w konfrontacji z
  nowym miejscem. Widzenia... sa takze próba
  oswajania tej nieznanej i dziwnej z poczatku
  Ameryki.

31
Emigracja - USA

• W roku 1973 wydany zostal pierwszy anglojezyczny
  zbiór wierszy Milosza Selected Poems, dzieki
  któremu zaistnial dla amerykanskich odbiorców nie
  tylko jako eseista i tlumacz, ale jako poeta.

32
Ziemia Ulro

• Wydany po raz pierwszy w roku 1977 obszerny esej
  Czeslawa Milosza, w którym autor stawia diagnoze
  wspólczesnej literaturze i kulturze.Stosunek
  autora do twórczosci XX wieku jest
  krytyczny.Wladza rozumu przeksztalca dla
  czlowieka swiat w pieklo za zycia - czyli
  Blake'owskie Ulro. "Mieszkalem w Ulro na dlugo
  przed tym, nim dowiedzialem sie od Blake'a, jak
  sie ta kraina nazywa, ale nie godzilem sie na
  takie miejsce pobytu" - pisze Milosz.

33
Emigracja - USA

• Przez kilkanascie pierwszych lat pobytu w Stanach
  Zjednoczonych Milosz byl tam kompletnie nieznany.
  Czul sie obco. Zachorowala smiertelnie zona
  poety. Przez cale lata oprócz wykladów na
  uniwersytecie zajmowal sie chora zona, domem
  i synami. Dodatkowym ciosem byla choroba
  psychiczna mlodszego syna Piotra. Poeta szukal
  pocieszenia w pracy nad tlumaczeniem Biblii.

34
Przeklady

• Milosz dokonal tlumaczenia ksiag biblijnych
  wydawanych osobno. Byly to Ksiega Psalmów,
  Ksiega Hioba, Ksiega pieciu megilot, Ksiega
  Madrosci, Apokalipsa sw. Jana, Ewangelia wedlug
  Marka.
• Ksiegi Starego Testamentu w tlumaczeniu poety sa
  "niezwykle wierne" w stosunku do oryginalu, a
  jego jezyk "odwazny, hieratyczny i twórczo
  siegajacy do rdzennej polszczyzny".

35
Przeklady

• Wsród tlumaczonych przez Milosza autorów sa
  miedzy innymi Szekspir, Blake, Baudelaire,
  Whitman, Jeffers, Auden, Eliot, Yeats, Lorca,
  Kawafis, poeci murzynscy i chinscy, mistrzowie
  Zen i mistyk Kabir slowem, szeroka panorama
  najwazniejszych dokonan poezji swiatowej.
• Tlumaczyl z jezyków hebrajskiego, jidysz, greki,
  angielskiego, francuskiego, hiszpanskiego.

36
Nagrody

• 1958r. Nagroda Zwiazku Pisarzy Polskich na
  Obczyznie,
• 1974r. Nagroda Polskiego PEN Clubu za wybitne
  osiagniecia w dziedzinie przekladu,
• 1976r. Guggenheim Fellowship,
• 1977r. doktorat honoris causa Uniwersytetu
  Michigan w Ann Arbor,
• 1978r. równoznaczna z doktoratem honorowym
  nagroda University of California - Berkeley
  Citation.

37
Maly Nobel

• 1978r.Poeta otrzymuje Miedzynarodowa Nagrode
  Literacka Neustadt, jedno z najwyzszych wyróznien
  w tej dziedzinie, nazywane Malym Noblem".

38
1980r.
39
Nagroda Nobla 10.12.1980r.

• Szwedzka Akademia przyznala Miloszowi Nagrode
  Nobla w goracym 1980 roku, czasie powstania
  Solidarnosci i przygotowan do politycznego
  przelomu w Europie. W uzasadnieniu jury napisano,
  ze dostal nagrode "za bezkompromisowa wnikliwosc
  w ujawnianiu zagrozenia czlowieka w swiecie
  pelnym gwaltownych konfliktów".

40
Powroty do Polski

• Nagroda Nobla otworzyla Miloszowi mozliwosc
  powrotu do ojczyzny. Najpierw tylko w roli
  autora.
• W oficjalnym obiegu wydawnictwo Znak
  opublikowalo tom jego poezji Gdzie slonce
  wschodzi i kedy zapada, zas PIW Wiersze
  wybrane.

41
Powroty do Polski

• 1981r. - Milosz przyjechal do kraju po raz
  pierwszy po latach wygnania.
• W Gdansku spotyka sie z Lechem Walesa i innymi
  przywódcami Solidarnosci. Napisal nawet ode ku
  czci polskiego przywódcy strajków. Sklada kwiaty
  pod pomnikiem Poleglych Stoczniowców, na którym
  widnieje cytat z jego wiersza "Który
  skrzywdziles".
• Otrzymuje doktorat honoris causa Katolickiego
  Uniwersytetu Lubelskiego.

42
Emigracja - USA

• 1982r.Milosz obejmuje katedre na Uniwersytecie
  Harvarda w Cambridge - wyklada literature
  slowianska.
• 1986r. - umiera pierwsza zona poety - Janina.

43
Powroty do Polski

• 1989r.Czeslaw Milosz ponownie przyjezdza do
  Polski, otrzymuje doktorat honoris causa
  Uniwersytetu Jagiellonskiego.
• 1990r. - zostaje czlonkiem Polskiej Akademii
  Umiejetnosci oraz Stowarzyszenia Pisarzy Polskich
  /otrzymal legitymacje z numerem 1/.

44
Carol Thigpen

• 1992Czeslaw Milosz zeni sie z mlodsza o 33 lata
  Carol Thigpen, doktorem nauk historycznych,
  dziekanem na uniwersytecie w Atlancie.

45
Powroty na Litwe

• 1992r. nadano Miloszowi honorowe obywatelstwo
  Litwy i po raz pierwszy po wojnie odwiedza
  rodzinne strony.
• otrzymuje tytul doctora honoris causa
  Uniwersytetu Witolda Wielkiego w Kownie

46
Czeslaw Milosz nad Niewiaza, lata
dziewiecdziesiate.
47
Milosz z zona Carol
48
Polska

• 1993r.Milosz zostaje Honorowym Obywatelem
  Krakowa i otrzymuje od jego wladz mieszkanie.
  Przez kilka lat spedza tu cieple miesiace, na
  zime wracajac do Kalifornii.
• . Wspólpracuje z "Tygodnikiem Powszechnym",
  "Gazeta Wyborcza", "Zeszytami Literackimi" oraz
  "Plus Minus" - dodatkiem do "Rzeczpospolitej.

49
Polska

• 1994r. odznaczony Orderem Orla Bialego
• 1996r. nagroda Diamentowy Mikrofon od Polskiego
  Radia
• 1998r. - Nagroda Nike za tom Piesek przydrozny

50
Polska

• 1999r.Wydawnictwo Literackie i Znak rozpoczynaja
  wydawanie "Dziel zebranych" Czeslawa Milosza,
  kilkudziesieciotomowego zbioru wszystkich utworów
  noblisty pod patronatem Ministerstwa Kultury i
  Dziedzictwa Narodowego.

51
Polska

• 2002r.W sierpniu umiera zona poety Carol.14
  sierpnia 2004r.W Krakowie w wieku 93 lat umiera
  Czeslaw Milosz. Mimo protestów srodowisk
  narodowosciowych zostaje pochowany w Krypcie
  Zasluzonych w kosciele na Skalce w Krakowie.

52
(No Transcript)
53
2011r. rokiem Milosza w setna rocznice urodzin
54
Twórczosc

• "Poemat o czasie zastyglym". Wilno Kolo
  Polonistów Sluchaczy USB, 1933
• "Trzy zimy", Warszawa Wyd. Wladyslawa
  Mortkowicza, 1936
• "Ocalenie", Warszawa Czytelnik, 1945
• "Zniewolony umysl", Paryz Instytut Literacki,
  1953. (przekl. fr., ang., wl., bulg., czeski,
  gr., hiszp., serb.chorw., maced., niem., szw.,
  ukr., weg.)
• "Swiatlo dzienne", Paryz Instytut Literacki,
  1954
• "Zdobycie wladzy", Paryz Instytut Literacki,
  1955 (przekl. franc., ang., hiszp., gudzarati,
  hiszp., indonez., jap., koreanski., malajski,
  niem., serb.-chorw., szw., weg.)
• "Dolina Issy", Paryz Instytut Literacki, 1955
  (przekl. franc., ang., niem., bulg., duns.,
  finski, flamand., norw., serb.-chorw., szw.,
  weg.)
• "Traktat poetycki", Paryz Instytut Literacki,
  1957 (przekl. ros.)

55

• "Rodzinna Europa", Paryz Instytut Literacki,
  1959 (przekl. fr., ang., dunsk., fin., flamand.,
  hiszp., niem., serb.-chorw., szw., weg, wl.)
• "Król Popiel i inne wiersze", Paryz Instytut
  Literacki, 1962
• "Gucio zaczarowany", Paryz Instytut Literacki,
  1965
• "The History of Polish Literature", London-New
  York MacMillan, 1969 (tlum. pol., franc., niem.,
  wl.)
• "Widzenia na zatoka San Francisco", Paryz
  Instytut Literacki, 1969 (tlum. ang., franc.,
  serb.-chorw.)
• "Miasto bez imienia", Paryz Instytut Literacki,
  1969
• "Gdzie wschodzi slonce i kedy zapada", Paryz
  Instytut Literacki, 1974 (przekl. serbsko-chorw.)
• "Prywatne obowiazki", Paryz Instytut Literacki,
  1974
• "Emperor of the Earth", Berkeley University of
  Cal. Press, 1976 (przekl. fr.)
• "Ziemia Ulro", Paryz Instytut Literacki, 1977
  (przekl. ang., franc., niem., serb.-chorw.)
• "Ogród nauk", Paryz Instytut Literacki, 1979
  (przekl. franc.)
• "Nobel Lecture", New York Farrar, Straus,
  Giroux, 1981

56

• "Hymn o perle", Paryz Instytut Literacki, 1982
  (przekl. czeski, serbsko-chorw.)
• "The Witness of Poetry", Cambridge. Mass.,
  Harvard Univ. Press, 1983 (przekl. pol., franc.,
  niem, serb.-chorw.)
• "Nieobjeta ziemia", Paryz Instytut Literacki,
  1984. (przekl. ang., franc., niem.)
• "Zaczynajac od moich ulic", Paryz Instytut
  Literacki, 1985 (przekl. ang., franc.)
• "Kroniki", Paryz Instytut Literacki, 1987
  (przekl. franc., serb.-chorw.)
• "Dalsze okolice", Kraków Znak, 1991 (przekl.
  ang.)
• "Szukanie ojczyzny", Kraków Znak, 1992 (przekl.
  litew.)
• "Na brzegu rzeki", Kraków Znak, 1994 (przekl.
  ang.)
• "Metafizyczna pauza", Kraków Znak, 1995
• "Legendy nowoczesnosci (Eseje wojenne)", Kraków
  Wydawnictwo Literackie, 1996
• "Piesek przydrozny", Kraków Znak, 1997
• "Zycie na wyspach", Kraków Znak, 1997

57

• "Abecadlo", Kraków WL, 1997
• "Inne Abecadlo", Kraków WL, 1998
• "Wyprawa w Dwudziestolecie", Kraków WL, 1999
• "To", Kraków Znak, 2000
• "Druga przestrzen", Kraków Znak, 2002
• "Orfeusz i Eurydyka", Kraków WL, 2003
• "Spizarnia literacka", Kraków WL, 2004.
• "Przygody mlodego umyslu", Kraków Znak, 2004.
• "Wiersze" (Tom 1, 2, 3 i 4 "Dziel zebranych"
  Czeslawa Milosza), Kraków Spoleczny Instytut
  Wydawniczy Znak i Wydawnictwo Literackie,
  2000-2004.
• "Wiersze ostatnie", Kraków Znak, 2006.
• "Zaraz po wojnie. Korespondencja z pisarzami
  1945-1950", Kraków Znak, 2007.
• "Wiersze i cwiczenia", Warszawa Swiat Ksiazki",
  2008.

58
(No Transcript)