CERRAHIDE MESLEKI RISKLER VE YASAL SORUMLULUKLAR Prof. Dr. Cavit

1
CERRAHIDE MESLEKI RISKLER VE YASAL
SORUMLULUKLARProf. Dr. Cavit ÇÖLGenel Cerrahi
Anabilimdali
2

• Yasal Sorumluluklarimiz
• Mesleki sorumluluk
• Idari sorumluluk
• Cezai sorumluluk
• Hukuki sorumluluk

3
Hekimlerin Yasal Sorumluluklari

• Hekimlik mesleginin toplum içinde ve hekim
  camiasi içerisinde uymasi gereken kurallari
  içeren ve kanun ve tüzüklerle düzenlenen mesleki
  sorumlulugu
• Kamu saglik kurulusunda çalisiyorsa, saglik
  hizmetlerinin gerektigi gibi yerine
  getirilmesinden dolayi idari sorumlulugu
• Uyguladigi bir tedavi veya tetkikin sonucu
  nedeniyle ceza kanunundaki tarife uygun bir
  suçlama durumu söz konusu ise cezai sorumlulugu
• Hukuka aykiri bir davranisla hastanin
  magduriyetine neden olmussa hukuki (tazminat)
  sorumlulugu.

4
Adli Sorumluluk
5
Hekimlerin durumu

• Çogu hekim kendilerini ilgilendiren yasa, tüzük
  ve yönetmeliklerin adini bile duymadan, yetki ve
  sorumluluklarinin sinirlarini bilmeden görev
  yapmaktadir
• Cerrahlarin kendileri ile ilgili hukuki
  yaptirimlari bilmemeleri onlari sorumluluktan
  kurtarmamaktadir."Türk ceza kanununun
  44.maddesine göre kanunu bilmemek mazeret
  degildir."

6
Yasa ve Yönetmelikler

• Türk Tabipler Birligi Kanunu
• Tababet ve Suabati San'atlarinin Tarz-i Icrasina
  Dair Kanun
• Tibbi Deontoloji Nizamnamesi
• Umumi Hifzisihha Kanunu
• Adli Tip Kurumu Kanunu
• Yatakli Tedavi Kurumlar Yönetmeligi
• Hasta haklari yönetmeligi
• 657 Sayili Devlet Memurlari Kanunu
• Türk Ceza Kanunu

7
Suçlanma konulari

• Görevi savsaklama (TCK 230)
• Görevi kötüye kullanma (TCK 240)
• Tedbirsizlik ve dikkatsizlik sonucu adam yaralama
  veya öldürme (TCK 455-459)
• Kaçinma sonucu kasti ve taksirli suçlara
  sebebiyet (TCK 455 - 459)

8
Adli Vakalar

• Adli vakalar (Multisistem travmalar, Künt ve
  Penetran yaralanmalar) hastaneye veya acil
  servise geldiklerinde genellikle cerrahi
  bölümünün sorumlulugundadir
• Bu nedenle adli mercilerin muhatabi genellikle
  cerrahlar olmaktadir

9
Adli Sorumluluk

• Adli olgular ile ilgili prosedürlerin iyi
  bilinmemesi nedeniyle yapilan hatalar ve
  eksiklikler
• Sorumlu cerrahlarin bu adli vakalar nedeniyle sik
  sik sikayet edilmeleri (Sorumluluk kendilerinde
  oldugu için yolunda gitmeyen her islem nedeniyle
  sikayet edilebilir)

10
Adli vaka nedir?

• Bir kimsenin baska birileri tarafindan veya bir
  olay nedeni ile magdur edilmesi, yaralanmasi,
  sakat birakilmasi veya ölümüne sebebiyet
  verilmesidir.

11
Adli vaka türleri

• ASY, DKAY, Künt travmalarla yaralanmalar
• Trafik kazasi sonucu yaralanmalar
• Is kazalari veya düsme nedeniyle yaralanmalar
• Yaniklar, donuklar ve elektrik çarpmalari
• Ilaç ve toksik maddelerle zehirlenmeler
• Bogulmalar, Intiharlar, Iskence vb.

12
Adli vakalarda tetkik ve tedaviler disinda
yapilmasi gereken islemler

• Hastanin saglik kurulusuna mutlaka kabul edilmesi
  ve degerlendirmenin yapilmasi
• Adli mercilere bildirilmesi
• Delillerin korunmasi ve hasta ile ilgili resmi
  kayitlarin tutulmasi
• Ilgili brans konsultasyonlarinin tamamlanarak
  geçici adli raporunun yazilmasi

13
Geçici Adli Rapor

• hayati tehlike yaratmak veya is ve gücüne
  engel olmak
• 0-10 gün is ve gücüne engel-mutad istigale mani
  olmak Sikayete bagli yargilama
• 11-19 gün is ve gücüne engel olmak Kamu davasi.
  Tecil edilebilir cezalandirmayi gerektiren
  yargilama
• 20 gün ve üzerinde is ve gücüne engel olmak veya
  Hayati tehlike yaratacak sekilde yarala(n)ma,
  devamli uzuv zaafi, devamli uzuv tadili, çehrede
  sabit eser birakir tarzda yarala(n)ma vb) Kamu
  davasi, Agir ceza mahkemesi

14

• Adli olgulari bildirme yükümlülügü
• (Yalnizca hastanin kendisine yönelik bir
  magduriyet sözkonusu ise bildirim zorunludur,
  Basvuran hasta ayni zamanda bir suçun faili olsa
  bile hekimin bildirme yükümlülügü yoktur)

15

• Adli bilirkisilik yapma yükümlülügü

16

• Acil hastalara yaklasim
• Her türlü acil hastanin kabulü ve
  degerlendirilmesi yükümlülügü

17

• Aydinlatilmis onam alma yükümlülügü
• (Hasta haklari, Helsinki bildirgesi vb)

18
Aydinlatilmis onam alinmasi (Yazili)

• Bir tibbi müdahaleyi hukuka uygun hale getiren
  öge hastanin rizasinin alinmis olmasidir.
• Ancak ve ancak hukukun aradigi sartlari tasiyan
  bir hasta rizasi (yani yazili sözlesme), tibbi
  bir müdaheleyi mesru kilar.
• Hekim ile hasta arasinda rizaya dayanan bir
  iliski olduguna göre, sorumlulugun yazili bir
  sözlesmeye dayanmasi da sarttir.
• Hekim-hasta iliskisi hukuk kurallari içerisinde
  vekalet sözlesmesi gibi kabul edilmektedir.

19
Aydinlatilmis onamin özellikleri

• Cerrah hastasini su konularda aydinlatmak
  durumundadir
• Hastanin simdiki saglik durumu ve teshisi
• Önerilen tedavi yöntemi,
• Önerilen tedavi yönteminin basari sansi
• Önerilen tedavi yönteminin riskleri
• Verilen ilaçlarin kullanisi ve olasi aksi
  tesirleri,
• Hastanin önerilen tedaviyi kabul etmemesi
  durumunda hastaligin yaratacagi sonuçlar.

20
Kisinin kendi gelecegini tayin hakki

• Anayasanin 17. Maddesi ve Medeni Kanunun 24.
  Maddesi kisinin rizasi alinmaksizin, hayatina,
  sagligina, vücut bütünlügüne yapilacak her türlü
  müdahaleyi hukuka aykiri sayar.

21
Hekim-hasta iliskisi Borçlar kanunu-Sözlesme!!

• Borçlar kanunun 386.maddesindeki is
  görme-isgördürme sözlesmesi gibi
  degerlendirilmekte. Sözlesmenin konusu 'bir isi
  birisine yaptirmaktir' Hekim, hastasi ile
  arasindaki sözlesme geregi hastanin tedavi
  edilmesini (ameliyatla yada ilaçla), yani maddi
  bir fiilin yapilmasini üstlenmektedir.

22
Hekim-hasta iliskisinin özellikleri

• Sözlesmede zaman sinirlamasi yoktur
• 100 tedavi garantisi yoktur.
• 'Taraflarin her zaman sözlesmeden vazgeçebilme
  hakki vardir.
• Tibbi Deontoloji nizamnamesinin 19.maddesi
  hastanin tedavisini üstlenmekten vazgeçmeyi belli
  kurallara baglamaktadir.

23
Mesleksel saglik risklerimiz
24

• Fiili ve sözel saldirilara maruz kalma
• Darp
• DKAY
• ASY
• Tehdit
• Sözel siddet

25

• DIGER RISKLER
• Agir is yükü
• Emek-ücret dengesizligi
• Stress (psikolojik ve organik komplikasyonlar)
• Idari baski
• Politik baski
• Toplumsal baski

26

• Enfeksiyon riski
• Kan yoluyla bulasan hastaliklar (HBV, HCV, HIV)
• Kan yoluyla bulasan hastaliklarda riskli sivilar
• Kan ve kan ürünleri (trombosit suspansiyonu,
  eritrosit suspansiyonu)
• Ejakülat
• Serebrospinal sivi, plevral, peritoneal sivilar,
  amnion sivilari vb.

27
Hastadan cerraha enfeksiyon bulasma riski

• Solunum sistemi hastaliklari.
• Flugge damlaciklari ile bulasirlar.
• Gripal enfeksiyonlar, pnömoniler, Tbc, H5N1 vb
  viral enfeksiyonlar.

28
Hastadan cerraha enfeksiyon bulasma riski

• Direk temas ile (kontak yol ile) bulasan
  hastaliklar.
• Dermatolojik hastaliklar
• Paraziter hastaliklar vb.