Kis Sporlarinda Bas ve Omurga Yaralanmalari

1
Kis Sporlarinda Bas ve Omurga Yaralanmalari

• Doç. Dr. Ufuk Sekir
• Spor Hekimligi AD.
• Uludag Üniversitesi Tip Fakültesi

2
IÇERIK

• ANATOMI
• EPIDEMIYOLOJI
• YARALANMA MEKANIZMASI
• KAFA YARALANMASI TIPLERI
• SIKLIK / DAGILIM
• YAKINMALAR
• OMURGA YARALANMASI TIPLERI
• SIKLIK / DAGILIM
• YAKINMALAR
• DEGERLENDIRME / YAKLASIM
• ÖNLEME / ENGELLEME (PREVENTION)

3
GIRIS

• Kayak ve snowboard, en popüler kis sporu
• Tüm dünyada 200 milyon katilimci (Hunter, 1999)
• Son 30 yilda katilim sayisinda ?
• Kayak tasarimi ve teknolojisindeki gelisme
• Teknikteki ilerleme
• Arazi sartlarindaki gelisme (McBeth ve
  ark., 2009)
• Yillik yüksek enerjili düsme ve çarpisma
  sayisinda ?
• Rekreasyonel ve profesyonel düzeyde katilim
• Yüksek beceri düzeyi ve hiz

4
ANATOMI ve FIZYOLOJI
5
SANTRAL SINIR SISTEMI
6
BEYNIN KORUYUCU TABAKALARI
7
SPINAL KOLON
8
KAFATASI
9
SPINAL KANAL
10
EPIDEMIYOLOJI-1

• 1970 öncesi yaralanma orani 5-8/1000 kayak günü
• (Johnson ve ark.,
  1974 Ellison, 1977)
• 1972 - 1994 arasi 44 ? (Johnson ve ark., 1997)
• 1990 larin basinda 3-6/1000 kayak günü (Warme ve
  ark., 1995)
• Günümüzde 1.5-3/1000 kayak günü (Boden , 2005
  Langran, 2002)
• Çogu minör yaralanma ve hayati tehdit etmez
• Kafa yaralanmasi en sik ölüm ve sakatlik nedeni
• Omurga yaralanmasi 3. siradaki kritik yaralanma
  nedeni

11
EPIDEMIYOLOJI-2

• Kayak yaralanmalarinin 3-15 i kafa yaralanmasi
  (insidans 0.25/1000 kayak günü) (Levy ve Smith,
  2000 Hagel ve ark., 2004)
• 1984 - 1988 12 ? 1989 - 1992 19 (Furrer
  ve ark., 1995)
• 1993 12 ? 1997 15 (Amerikan Tüketici
  Güvenligi Komisyonu, 1999)
• Yaralanmalarinin 1-14 ü omurga yaralanmasi
  (insidans 0.075/1000 kayak günü) (Levy ve
  Smith, 2000)
• 1982 - 1993 0.001/1000 kayak günü (Prall ve
  ark., 1995)
• 1983 - 1992 0.02 ? 0.04/1000 kayak günü
  (Davidson ve ark., 1996)
• Kayak ? 0.01/1000 kayak günü S.Board ?
  0.04/1000 kayak günü
• Son 20 yilda 1 - 4 kat ? (Deibert ve ark.,
  1998)

(Tarazi ve ark., 1999)
12
BÖLGELERE GÖRE DAGILIM
KAFA OMURGA ÜST EKST. ÜST EKST. ALT EKST. ALT EKST. DIZ
Elit Snowboard yaralanmalari Torjussen ve Bahr, 2005 7 13 37 37 17 17 18
1996-2006 majör travmatik yaralanmalar (Kayak / Snowboard) McBeth ve ark., 2009 52 34.2 33.7 33.7 33.7 33.7 33.7
2006-2008 Dünya Kupalarina katilan sporcular (Kayak / Snowboard) Florenes ve ark., 2010 10.9 11.4 25.4 22.3 22.3 26 26
2010 Kis Olimpiyatlari Engebretsen ve ark. 2010 15.1 14.7 21.6 27.8 27.8 13.7 13.7
13
BÖLGELERE GÖRE DAGILIM

• (Bridges EJ, Rouah F, Johnston KM. Snowblading
  injuries in Eastern Canada. Br J Sports Med
  200337511-515)

14
ÖLÜMCÜL YARALANMALAR

• Kayak yaralanmalarina bagli ölüm riski orani
• 0.5 - 1.96 / 1.000.000 kayak günü / yil
• 1 - 2 / 1.000.000 katilimci / yil (Shorter ve
  ark., 1996)
• 0.48 - 0.93 / 1.000.000 kayak günü / sezon
• 2.5 - 2.9 / 1.000.000 katilimci / sezon
  (Amerikan Ulusal Kayak Birligi, 1997)
• 2.07 / 1.000.000 katilimci (Amerikan Ulusal
  Güvenlik Konseyi, 2008)
• (Bisiklet ? 29.4 / 1.000.000 katilimci Yüzme ?
  72.7 / 1.000.000 katilimci)

15
ÖLÜMCÜL YARALANMALAR
BRANS YAS SONUÇ
Morrow ve ark., 1988 Kayak 15 - 26 1979 - 1986 arasi 16 ölüm 88 nedeni kafa yaralanmasi
Myles ve ark., 1992 Kayak 23.8 145 ölümün 88 i travmatik beyin yaralanmasi
Levy ve ark., 2002 Kayak / Snowboard 21.5 Kayak ve snowboard daki tüm ölümlerin 87.5 i kafa yaralanmasi nedenli
Xiang Stallones, 2003 Kayak / Snowboard 32 Ölümlerin 42.5 i kafa yaralanmasi nedenli
Xiang ve ark., 2004 Kayak 7 - 17 Çocuklardaki ölümlerin 67 nedeni travmatik beyin yaralanmasi
16
YAS ve CINSIYET DAGILIMI-1
KATILIMCI BÖLGE SONUÇ
Levy ve ark., 2002 (1982-1998) 350 Kayak / Snowboard Kafa Yas 26.9 yil, 78.9?35 yas, ?35 yasx3? Cinsiyet 77.7?, ?/?2.2
Fukuda ve ark., 2001 (1994-1999, Niigata) 1076 Kayak / Snowboard Kafa Yas Kayak25.8 yil, Snowboard22.2 yil Cinsiyet Kayak51?, Snowboard63?
17
YAS ve CINSIYET DAGILIMI-2
KATILIMCI BÖLGE SONUÇ
Prall ve ark., 1995 126 Kayak Omurga Yas 32.5 yil, ?/?3.4
Oh, 1984 18 Kayak Servikal Yas 28.3 yil, 72?
Levy ve ark. 1999 (1988-1998) 187 Kayak / Snowboard Omurga Yas 31.6 yil, 74?
Tarazi ve ark., 1999 (1994-1996) 56 Kayak / Snowboard Omurga Yas Kayak34.5 yil, Snowboard22.4 yil Cinsiyet Kayak70?, Snowboard100?
18
YARALANMA MEKANIZMASI

• Düsme
• Çarpisma
• Künt travma (Telesiyej / T-bar)

• Düsme çarpma (Kayak,
• 
  baton, kapi)
• Atlama

19
KAFA YARALANMALARI
DÜSME ÇARPISMA ATLAMA
Am. Tüketici Güvenligi Konseyi, 1999 Tüm 69 Nesne 14 / Kayakçi 6
Am. Tüketici Güvenligi Konseyi, 1999 Ölümcül 4 Agaç 80 / Kayakçi 8
Myles ve ark., 1992 (Kayakçilar) Myles ve ark., 1992 (Kayakçilar) 48 Agaç 20 / Kayakçi 7
Furrer ve ark., 1995 (Kayakçilar) Genel 66 Nesne 20 / Kayakçi 12
Furrer ve ark., 1995 (Kayakçilar) Ölümcül 64 Nesne 29
Levy, 2002 (Kayakçilar) Levy, 2002 (Kayakçilar) 36.6 Agaç 47.4 / Kayakçi 13.1
Nakaguchi ve ark., 1999 Kayakçi 57 36 1
Nakaguchi ve ark., 1999 S.Board 48 20 30
Fukuda ve ark., 2001 Kayakçi 55 43 2.5
Fukuda ve ark., 2001 S.Board 51 19 30
20
OMURGA YARALANMALARI
DÜSME ÇARPISMA ATLAMA
Oh, 1984 (Kayakçilar) Oh, 1984 (Kayakçilar) 67 17 11
Prall ve ark., 1995 (Kayakçilar) Prall ve ark., 1995 (Kayakçilar) 60 36 4
Wakahara ve ark., 2006 (S.Board) Wakahara ve ark., 2006 (S.Board) 16.7 - 83.3
Tarazi ve ark., 1999 Kayakçi 59 6 20
Tarazi ve ark., 1999 S.Board 18 5 77
Yamakawa ve ark., 2001 Kayakçi 70 16 14
Yamakawa ve ark., 2001 S.Board 26 19 56
Levy, 2000 Kayakçi 61 Agaç 29 / Kayakçi 5 9
Levy, 2000 S.Board 71 Agaç 14 / Board 10 16
21
KAFA YARALANMASI TIPLERI Anatomik / Tanimlayici
Özellik

• KÜNT / DELICI
• KAPALI / AÇIK
• FOKAL / DIFÜZ
• HEMORAJIK / NON-HEMORAJIK

22
KAFA YARALANMASI TIPLERI Spesifik Tipleri

• KAFA DERISI LASERASYONU
• KAFATASI KEMIK KIRIGI
• BEYIN YARALANMALARI

23
KAFA YARALANMASI TIPLERI Travmatik Beyin
Yaralanmalari

• KONKÜZYON
• KONTÜZYON
• HEMATOM
• Epidural
• Subdural
• Subaraknoid
• Intraserebral

24
KAFA YARALANMASI TIPLERI KONKÜZYON

• Minör travmatik beyin yaralanmasi
• Beyin fonksiyonlarinda geçici kayip veya
  degisiklik
• Tepkisizlik, saskinlik, amnezi (hafiza kaybi)
• Retrograd
• Anterograd (post-travmatik)
• Alisagelmeyen davranis
• Bas agrisi

25
KAFA YARALANMASI TIPLERI EPIDURAL KANAMA

• Temporo-paryetal bölgeye sert ve künt darbe
• Kemik ve dura arasi lens benzeri (bikonveks)
  kanama
• Arter kaynakli (a. meningea media) kanama
• Altindaki beyin dokusu genellikle etkilenmez
• 80 kafatasi kemik kirigi ile iliskili
• Lusid interval (20 - 50)

26
KAFA YARALANMASI TIPLERI SUBDURAL KANAMA

• Ani aselerasyon - deselerasyon yaralanmasi
• Subdural bölge köprü venlerinde yirtik
• Yavas seyirli kanama
• Kanama piamater üzeri
• beyine iritasyon Ø
• Bulgularin baslangici saatler, günler, haftalar
  sonra
• Genellikle cerrahi gerektirir

27
KAFA YARALANMASI TIPLERI INTRASEREBRAL KANAMA

• Beyin içindeki arterlerde yirtik sonucu kanama
• Deprese kirik veya delici bir yaralanma sonrasi
• Yaralanma sonrasi Lucid interval Ø
• Hematom hizli gelisir
• Sporcu hastaneye gitmeden
• önce ölüm

28
KAFA YARALANMASI TIPLERI SIKLIK / DAGILIM

• Dogu Kanada (Tremblant Dagi, Quebec, 1999-2000) ?
  
• Kafa yaralanmalarinin 83 ü KONKÜZYON
• (Bridges ve ark., 2003)
• (Prall ve ark., 1995) (Colorado, ABD)
• KONKÜZYON ? S.Board 65 Kayak 46
• INTRAKRANYAL HEMORAJI ? S.Board 25 Kayak 31
• (Myles ve ark., 1992) (5 yillik dönemde 88 kafa
  yaralanmasi)
• 80 i KONKÜZYON

• 18 INTRAKRANYAL HEMORAJI

29
KAFA YARALANMASI TIPLERI SIKLIK / DAGILIM

• (Levy AS, Hawkes AP, Hemminger LM, Knight S. An
  analysis of head injuries among skiers and
  snowboarders. J Trauma 200253(4)695-704)

KONKÜZYON KONTÜZYON EDH SDH ICH KIRIK
YAS YAS YAS YAS YAS YAS YAS
? 35 70.6 19.6 5.8 4.0 5.4 14.1
? 35 56.8 25.7 9.5 18.9 8.1 16.2
CINSIYET CINSIYET CINSIYET CINSIYET CINSIYET CINSIYET CINSIYET
? 65.8 21.3 7.7 7.4 5.9 15.4
? 74.4 19.2 2.6 6.4 6.4 11.5
30
KAFA YARALANMASI TIPLERI SIKLIK / DAGILIM

• (Hentschel S, Hader W, Boyd M. Head injuries in
  skiers and snowboarders in British Columbia. Can
  J Neurol Sci 20012842-46)

KONKÜZYON KONKÜZYON KONTÜZYON EDH SDH ICH KIRIK
BRANS BRANS BRANS BRANS BRANS BRANS BRANS BRANS
Kayak 60 15 15 13 5 8 10
S.Board 21 43 43 29 14 7 14
31
KAFA YARALANMASI TIPLERI SIKLIK / DAGILIM

• (Levy AS, Hawkes AP, Hemminger LM, Knight S. An
  analysis of head injuries among skiers and
  snowboarders. J Trauma 200253(4)695-704)

KONKÜZYON KONTÜZYON EDH SDH ICH KIRIK
YARALANMA MEKANIZMASI YARALANMA MEKANIZMASI YARALANMA MEKANIZMASI YARALANMA MEKANIZMASI YARALANMA MEKANIZMASI YARALANMA MEKANIZMASI YARALANMA MEKANIZMASI
KAYAKÇI-KAYAKÇI 71.7 19.6 2.2 8.7 4.3 13
BASIT DÜSME 75.8 15.6 3.1 3.9 3.1 6.3
CIDDI DÜSME 60 40 10 10 - 20
KAYAKÇI-AGAÇ 60.8 24.1 10 9 9 21.1
32
KAFA YARALANMASI YAKINMALAR / SEMPTOMLAR

• Bas agrisi, bas dönmesi
• Saskinlik
• Mide bulantisi, kusma
• Hafiza problemleri
• Denge bozuklugu
• Ekstremitelerde uyusma, karincalanma
• Düzensiz solunum
• Kulak çinlamasi
• Görme yakinmalari (bulanik görme, isiga
  hassasiyet, pupil esitsizligi)
• Nöbet geçirme

33
OMURGA YARALANMALARI
34
OMURGA YARALANMASI TIPLERI

• KIRIK
• Burst (patlama)
• Anterior kompresyon
• Transvers proçes
• Spinöz proçes
• Göz damlasi

• SPINAL KORD YARALANMASI
• Tam kesi
• Kismi kesi
• Anterior kord sendromu
• Santral kord sendromu
• Brown-Sequard sendromu

35
OMURGA YARALANMASI TIPLERI ANATOMIK DAGILIM

• (Levy AS, Smith RH.Neurologic injuries in skiers
  and snowboarders. Semin Neurol 200020233-245)

36
OMURGA YARALANMASI TIPLERI ANATOMIK DAGILIM

• (Franz T ve ark. Severe spinal injuries in alpine
  skiing and snowboarding a 6-year review of a
  tertiary trauma centre for the Bernese Alps ski
  resort, Switzerland. Br J Sports Med
  20084255-58)

37
OMURGA YARALANMASI TIPLERI ANATOMIK DAGILIM

• (Wakahara ve ark. Traumatic spinal cord injuries
  from snowboarding. Am J Sports Med
  2006341670-1674)

38
OMURGA YARALANMASI TIPLERI ANATOMIK DAGILIM
KIRIK
SPINAL KORD YARALANMASI

• (Prall ve ark. Spine and spinal cord injuries in
  downhill skiers. J Trauma 1995391115-1118)

39
OMURGA YARALANMASI TIPLERI ANATOMIK DAGILIM
KIRIK
SPINAL KORD YARALANMASI

• (Yamakawa ve ark. Spinal injuries in
  snowboarders risk of jumping as an integral part
  of snowboarding J Trauma 2001501101-1105)

40
OMURGA YARALANMASI TIPLERI ANATOMIK DAGILIM
KIRIK
SPINAL KORD YARALANMASI

• (Tarazi ve ark. Spinal injuries in skiers and
  snowboarders. Am J Sports Med 199927177-180)

41
OMURGA YARALANMASI TIPLERI KIRIK TIPI DAGILIMI
BURST ANTERIOR KOMPRESYON TRANS. PROÇES SPINÖZ PROÇES GÖZ DAMLASI
Tarazi ve ark., 1999 Kayakçi 47 31 - - 3
Tarazi ve ark., 1999 S.Board 46 27 - 8 -
Yamakawa ve ark., 2001 Kayakçi 7.7 46.1 27.5 1.1 2.2
Yamakawa ve ark., 2001 S.Board 4.4 44.5 39.9 0.8 2.0
Prall ve ark., 1995 Kayakçi Prall ve ark., 1995 Kayakçi 10 38 14 7 -
Franz ve ark., 2008 KayakS.Board Franz ve ark., 2008 KayakS.Board 24 24 41 12 -
Wakahara ve ark., 2006 S.Board Wakahara ve ark., 2006 S.Board 86 7 - - 7
Koo ve ark., 1999 S.Board Koo ve ark., 1999 S.Board En fazla burst ve ant. kompresyon En fazla burst ve ant. kompresyon En fazla burst ve ant. kompresyon En fazla burst ve ant. kompresyon En fazla burst ve ant. kompresyon
42
OMURGA YARALANMASI TIPLERI SPINAL KORD TIPI
YARALANMASI DAGILIMI
SNOWBOARD
KAYAK

• (Levy AS, Smith RH.Neurologic injuries in skiers
  and snowboarders. Semin Neurol 200020233-245)

43
OMURGA YARALANMASI TIPLERI SPINAL KORD TIPI
YARALANMASI DAGILIMI
(Prall ve ark. Spine and spinal cord injuries in
downhill skiers. J Trauma 1995391115-1118)
44
OMURGA YARALANMASI TIPLERI MEKANIZMA ANATOMIK
DAGILIM
SNOWBOARD
KAYAK

• (Levy AS, Smith RH.Neurologic injuries in skiers
  and snowboarders. Semin Neurol 200020233-245)

45
OMURGA YARALANMALARI YAKINMALAR / SEMPTOMLAR

• Bas ve/veya omurgada yumusak doku yaralanmasi
• Omurga boyunca agri hassasiyet
• Omurgada deformite
• Ekstremitelerde zayiflik, uyusma, karincalanma
• Duyu kaybi veya paralizi
• Omurga boyunca veya ekstremitede yanma hissi
• Inkontinens (Mesane/Barsak kontrol kaybi)
• Hizli nefes alma (gögüs kafesi yükselmesi ? veya
  Ø)
• Eller yukari pozisyonu
• Erkeklerde priapizm

46
KAFA OMURGA YARALANMALARI
DEGERLENDIRME YAKLASIM
47
KAFA OMURGA YARALANMALARI DEGERLENDIRME /
YAKLASIM

• TEPKISIZ HASTA
• Hayati tehdit eden durum yoksa diger yaralanmalar
  için kisitli fizik muayene
• Gerekli olmadikça hastayi hareket ettirme
• Ciddi yaralanmayi kontrol et
• Bas ve omurgayi stabilize et
• Olay yerindekilere
• Ne oldu ?
• Tepkisiz duruma gelmeden önceki mental durumu ?

48
KAFA OMURGA YARALANMALARI DEGERLENDIRME /
YAKLASIM

• CEVAP VEREN HASTA
• Yaralanma sekli olasi omurga yaralanmasini
  düsündürürse ? Fizik muayenede dikkatli ol
• Muayenede hastanin fazladan hareket etmesine izin
  verme
• Hastaya
• Boyun veya sirtin agriyor mu ?
• Ne oldu ?
• Neresi (tam yeri) agriyor ?
• El / ayak parmaklarini elledigimi hissedebiliyor
  musun ?
• El / ayagini hareket ettirebilir misin ?

49
KAFA OMURGA YARALANMALARI DEGERLENDIRME /
YAKLASIM

• FIZIK MUAYENE
• Dermatom testi
• Miyotom testi
• EHA testi
• Kuvvet testi
• Kuvveti diger taraf ile karsilastir
• Her iki ayak ve eli ayni anda degerlendir
• Bulgu Ø ? yaralanma olmadigini düsünme
• Süphe durumunda ? basi hareketsiz tut

50
KAFA OMURGA YARALANMALARI DEGERLENDIRME /
YAKLASIM

• KASK ÇIKARILMASI (1 / 5)
• Hava yolu açik mi ? Hasta yeterli solunum yapiyor
  mu ?
• Kask çikarilmadan hava yolu saglanabilir ve
  solunum desteklenebilir mi ?
• Kask ne kadar uygun oturuyor ?
• Hasta kask içinde hareket edebiliyor mu ?
• Kask varken omurga nötral pozisyonda immobilize
  edilebilir mi ?

51
KAFA OMURGA YARALANMALARI DEGERLENDIRME /
YAKLASIM

• KASK ÇIKARILMASI (2 / 5)
• Uygun oturan bir kask kafanin hareket etmesine
  engel olur ve eger
• Olasi hava yolu veya solunum problemi yoksa
• Hava yolunun degerlendirilmesi ve tedavisine
  engel degilse
• Omurga uygun immobilize edilebiliyorsa
• ÇIKARILMAMALIDIR

52
KAFA OMURGA YARALANMALARI DEGERLENDIRME /
YAKLASIM

• KASK ÇIKARILMASI (3 / 5)
• Eger
• Hava yolunu degerlendirmede zorluk oluyorsa
• Omurga immobilizasyonuna engel oluyorsa
• Kafanin asiri hareketine izin veriyorsa
• Hasta kardiyak arrest ise
• ÇIKARILMALIDIR

53
KAFA OMURGA YARALANMALARI DEGERLENDIRME /
YAKLASIM

• KASK ÇIKARILMASI (4 / 5)
• Gözlükleri çikar
• Kafayi stabilize et ve kayisi gevset
• Elleri çene ve kafanin arkasina yerlestir
• Kaski nazikçe yukari kaldirmaya basla

54
KAFA OMURGA YARALANMALARI DEGERLENDIRME /
YAKLASIM

• KASK ÇIKARILMASI (5 / 5)
• Hareket etmesini önlemek içine elleri kafanin
  arkasina dogru kaydir
• Çikarirken kaski hafifçe döndür
• Servikal omurgayi manuel stabilize et
• Servikal kollar uygula

55
KAFA OMURGA YARALANMALARI DEGERLENDIRME /
YAKLASIM

• SERVIKAL KOLLAR
• Baslangiç ve kismi destek
  saglar
• Omurga yaralanmasi
  süphelenilen tüm hastalara
  uygulanmali
• Omurga immobilizasyon cihazina alinincaya kadar
  elle stabilize edilir
• Uygun ölçülerde olmali

56
KAFA OMURGA YARALANMALARI ENGELLEME-1

• Kayakçi sorumlulugu
• Malzemenin uygunlugu
• Baglamanin açisi ve pozisyonu
• Bot tercihi
• Kayak uzunlugu
• Teknik antrenman programlari yapilmali
• Deneyimli kayakçilarda yaralanma insidansi
  düsüktür
• Müsabaka kayakçilari kuvvet ve dayaniklilik
  egzersizleri yapmali

57
KAFA OMURGA YARALANMALARI ENGELLEME-2

• Her bir disiplin için özel antrenman
• Beceri
• Denge
• Koordinasyon
• Trambolin egzersizleri (snowboard daki
  atlamalar)
• Video kayitlari (kötü teknik hakkinda bilgi
  sahibi olma)
• Kayak tesisleri uygun insa edilmeli
• KASK KULLANIMI

58
KAFA OMURGA YARALANMALARI KASK KULLANIMI
1998 - 1999 sezonu n KASK KASK Ø
KAYAK 32 13 (40) 19 (60)
SNOWBOARD 23 4 (17) 19 (83)
TOPLAM 55 16 (30) 39 (70)
(Macnab AJ ve ark. Effect of helmet wear on the
incidence of head/face and cervical spine
injuries in young skiers and snowboarders. Injury
Prevention 20028324-327)
59
KAFA OMURGA YARALANMALARI KASK KULLANIMI
KAFA YARALANMALARI KAFA YARALANMALARI BOYUN YARALANMALARI BOYUN YARALANMALARI KONTROL
TÜM CIDDI TÜM CIDDI KONTROL
KASK
EVET 25.3 24.3 33.6 39.1 28.2
HAYIR 74.8 75.7 66.4 60.9 71.8
YAS ? 15
EVET 57.2 32.4 49.2 42.9 47.9
HAYIR 42.8 67.7 50.8 57.1 52.1
YAS 15-25
EVET 15.3 19.6 22.5 37.5 17.0
HAYIR 84.7 80.4 77.6 62.5 83.0
YAS ? 26
EVET 13.4 13.3 5.9 - 13.7
HAYIR 86.6 86.7 94.1 100.0 86.3
(Hagel BE ve ark. Effectiveness of helmets in
skiers and snowboarders case-control and case
crossover study. BMJ 2005330281-285)
60
KAFA OMURGA YARALANMALARI KASK KULLANIMI
(Hagel BE ve ark. Effectiveness of helmets in
skiers and snowboarders case-control and case
crossover study. BMJ 2005330281-285)
61
KAFA OMURGA YARALANMALARI KASK KULLANIMI
KASK KASK Ø
YAS
?13 85.4 14.6
13-20 20.3 79.7
?20 12.9 87.1
BRANS
Kayak 20.2 79.8
S.Board 27.5 72.5
(Sulheim S ve ark. Helmet use and risk of head
injuries in alpine skiers and snowboarders. JAMA
2006295919-924)
62
KAFA OMURGA YARALANMALARI KASK KULLANIMI
(Mueller BA ve ark. Injuries of the head, face,
and neck in relation to ski helmet use.
Epidemiology 200819270-276)
63
KAFA OMURGA YARALANMALARI KASK KULLANIMI
-57 -66 -24 -51 -44 -29 -32 -55 -1 -15 -
35
(Russel K ve ark. The effet of helmets on the
risk of head and neck injuries among skiers and
snowboarders a meta-analysis. CMAJ
2010182333-340)
64
SONUÇ

• KAYAK VE SNOWBOARD POPÜLARITESI SON YILLARDA
  GITTIKÇE ARTMAKATDIR
• KAFA VE OMURGA YARALANMASI, TÜM YARALANMALAR
  IÇINDE 1-15
• YARALANMA NEDENI OLARAK EN FAZLA DÜSME
• KAFA YARALANMALARININ ÇOGU KONKÜZYON
• OMURGADA EN FAZLA KIRIK TORAKOLOMBER BÖLGEDE, EN
  FAZLA SPINAL KORD YARALANMASI SERVIKAL BÖLGEDE
• EN FAZLA BURST VE ANTERIOR KOMPRESYON KIRIGI
• KASK, KAFA YARALANMASINI 30-60 ORANINDA
  AZALTABILIR

65
SORULAR