Welke uitdagingen moet de nieuwe generatie oceanografen overwinnen?

1
Welke uitdagingen moet de nieuwe generatie
oceanografen overwinnen?

• Nancy Fockedey
• Universiteit Gent Sectie Mariene Biologie

2

• Mariene wetenschappen
• (onderzoek en technologie)
• toegepast onderzoek
• socio-economisch, technologisch,
• maritiem en juridisch onderzoek
• kust, zeeën en estuaria

• Oceanografie
• fundamenteel onderzoek
• exacte wetenschappen
• biologie, geologie, chemie en fysica
• open oceanen

3

1. Marien onderzoek en technologie in België wie?
2. Jonge generatie mariene wetenschappers
   opleidingen en carrière-mogelijkheden
3. Enkele tendensen en uitdagingen in de mariene
   wetenschappen

4
1. Marien onderzoek en technologie in België wie?

• Bron Integrated Marine Information System 2
  (IMIS2)
• Vlaams Instituut voor de Zee (VLIZ)
  www.vliz.be

• Knowledge creators
• Onderzoeksinstellingen
• Universiteiten
• Sommige privé bedrijven

• Knowledge users
• Overheden
• Opleidingen
• Privé bedrijven

5
Knowledge creators

• groepen
• Onderzoeksinstellingen
• Federale instituten 12
• Vlaamse instituten 11
• Universiteiten
• Vlaamse universiteiten 50
• Franstalige universiteiten

6
Knowledge creators

• groepen
• Onderzoeksinstellingen
• Federale instituten 12
• Vlaamse instituten 11
• Universiteiten
• Vlaamse universiteiten 50
• Franstalige universiteiten 27

7
Knowledge creators

• groepen
• Onderzoeksinstellingen
• Federale instituten 12
• Vlaamse instituten 11
• Universiteiten
• Vlaamse universiteiten 50
• Franstalige universiteiten 27
• Privé bedrijven ?

8
Knowledge creators

• België 65 km kust
• 100 onderzoeksgroepen
• gtgt 650 personen (excl.Franstalige universiteiten,
  privé bedrijven)
• Hoge en diverse expertise
• Internationaal gerenommeerd
• VERSNIPPERD LANDSCHAP
• Gebruiken zelfde onderzoeksplatformen en
  infrastructuur (onderzoekschepen,
  staalname-apparatuur, bibliotheek, )
• Coördinatie onderzoek
• Integratie over disciplines

9

• Knowledge users

• groepen
• Overheid
• Federale administratie s 4
• Vlaamse administratie s 16
• Privé bedrijven gt 50
• Educatie gt 17
• Anderen (ngos, musea, ) 25
• Totaal gt 112

10
Disciplines

• A Aardwetenschappen
• B Biologische wetenschappen
• C Chemische oceanografie
• F Fysische oceanografie
• I Ingenieurs en toegepaste wet.
• M Maritieme wetenschappen

11
Locaties

• Belgisch continentaal plat
• Noordzee
• Schelde estuarium
• Kustgebonden onderzoek
• Tropen
• Antarctica en polaire gebieden
• Diepzee
• Open oceaan

12
Sensibilisatie van de jongeren
2. Jonge generatie mariene wetenschappers
Opleidingen en carrièremogelijkheden

• Zichtbaarheid van (correcte) onderzoeksresultaten
  in media
• Visualisatie van onderwaterwereld treft het grote
  publiek
• Grote publiek is begaan met de zee
• Grote publiek is steeds meer bewust van de nood
  aan milieuzorg
• Aantrekken van jonge mensen tot het marien
  onderzoek en technologie
• Milieu-educatie
• Directe kennismaking met marien onderzoek en
  onderzoeksschepen

13
Universitaire en postgraduaat opleidingen

• - Universitaire (2de cyclus) opleidingen
• - Thesis specialisatie in mariene
  wetenschappen en technologie
• Biologie
• Geologie
• Geografie
• Chemie
• Fysica
• Burgerlijk ingenieur
• Landbouwkundig ingenieur
• Militaire en zeevaartwetenschappen
• gt Start doctoraat

• Biotechnologie
• Archeologie
• Rechten
• Economie
• Sociale wetenschappen
• Farmacie, Biomedische wetenschappen, Geneeskunde
  en Diergeneeskunde (Toxicologie en epidemiologie)

14

• - Gespecialiseerde multi-disciplinaire 3de
  cyclus opleidingen in mariene wetenschappen en
  technologie
• Master en Océanologie (Liège)
• Marine and Lacustrine Sciences - MareLac (UGent)
• Ecological Marine Management ECOMAMA (VUB - UA)
• Master in Aquaculture (UGent)
• Master en Aquaculture (Liège - Namur)
• Master in Environmental Sanitation (UGent)
• Master in Maritieme Wetenschappen (UGent - UA)
• Permanente vorming Havenbeheer (UGent)
• In buurlanden Van Hall Institute (Leeuwarden),
• gt Start Doctoraat

15
Post-doctoraat

• Internationale ervaring ( Mobiliteit)
• Meest excellente onderzoekers
• Fondsen via bilaterale, EU of multilaterale
  netwerken
• Hooggespecialiseerd
• Terugkeer moet gestimuleerd worden (anders
  Braindrain)
• Aantrekken in universiteiten en
  onderzoeksinstellingen!

• Tewerkstelling in marien onderzoek en technologie
  
• Knowledge creators universiteit en
  onderzoeksinstelling (federaal, regionaal),
  sommige privé bedrijven
• Knowledge users administratie (federaal,
  regionaal, provinciaal, lokaal), privé
  bedrijven, ngos, musea, onderwijs,

• Tewerkstelling in andere sector Brainwaste
• Hoe groot in het mariene onderzoek?

16
Verdere carrière van mariene wetenschapper

• Stimulatie
• Internationale mobiliteit
• Samenwerking over disciplines
• Levenslang leren

• IODE Project Office (IOC - UNESCO)
• Installatie te Oostende
• Inhuldiging 25/08/2005
• Informatiebeheer en uitwisseling van wereldwijde
  oceanografische gegevens
• Denktank, samenkomen van expert groups
• Training center internationale workshops en
  seminaries
• Meerwaarde voor de Belgische mariene
  wetenschappers!

17
Duurzaamheid van het onderzoek?

• Type van onderzoek uitgebouwd
• Persoonlijke interesse van onderzoekers
• Beleid van de onderzoeksinstelling

• Financiering
• Opdracht vanuit beleid om een bepaald probleem
  te onderzoeken
• Nationale verantwoordelijkheid binnen conventie
  of kaderrichtlijn
• Onderzoeksprojecten nationale, Europese en
  internationale financiering (per 4 - 6 jaar)

• Continuïteit van marien onderzoek en behoud van
  expertise!

• Nood aan
• Lange-termijn visie in mariene wetenschappen!
• Onderbouwd en gedragen door wetenschappers
• Zonder competitie tussen

18
3. Enkele tendensen en uitdagingen

• Fundamenteel toegepast onderzoek
• Geïntegreerd, multi-disiciplinair, over sectoren
  heen
• Multi-functionaliteit van de mariene
  wetenschapper
• Intensievere monitoring nodig
• België in een internationale context
• Technologie in de mariene wetenschappen
• Onderzoeksschepen in de toekomst

19
Fundamenteel onderzoek nodig!

• Toegepast onderzoek, technologische toepassingen
  en beleidsmatig onderzoek
• socio-economische gebruikers
• publiek (gezondheid en veiligheid)
• milieuzorg
• Fundamenteel onderzoek structuur en processen in
  mariene milieu
• niet direct toepasbaar
• BASIS

20

• Aasgarnaal Neomysis integer
• Dieet
• Groei
• Embryonale ontwikkeling

21
ENDIS-RISKS Hormoonverstoring in het Schelde
estuarium verspreiding, blootstelling en
effecten PODO II Federaal Wetenschapsbeleid
22
Geïntegreerde oplossingen

• Interdisciplinair onderzoek

• Let wel!
• Samenwerking en netwerking moet tot een
  meerwaarde leiden
• 1 1 3
• veel communicatie en discussie nodig tussen
  partners en met eindgebruikers tijdens de duur
  van het project!
• Openheid, luisterbereidheid
• Basiskennis van meerdere disciplines voordeel
  multi-disciplinaire opleidingen
• Gezamelijke staalnames en experimenten

23
Multi-functionaliteit van de mariene
wetenschapper

• Hoogwaardig onderzoek (fundamenteel en toegepast)
• Deelname in interdisciplinaire samenwerking en
  netwerken
• Communicatie onderzoeksresultaten -
  wetenschappelijke (A1) publicaties
• Op de hoogte zijn van onderzoeksresultaten van
  anderen
• Openheid van wetenschappers en hun
  onderzoeksresultaten maatschappelijke
  verplichting
• Maatschappelijke integratie van
  onderzoeksresultaten
• (publiek, eindgebruikers en beleid)
• Data manager en archiveren
• Fondsen werven project voorstellen
• Project manager
• Administratie
• Educatie (universiteit)

HELP !
24

• Verhogen efficiëntie van individuele
  wetenschapper en onderzoeksgroepen
• door ondersteunende platformen voor
• Logistieke steun (onderzoekschepen, apparatuur,
  bibliotheek, goed uitgeruste experimentele
  laboratoria aan zee, )
• Coördinatie en integratie van onderzoek
• Communicatie en toegankelijkheid van de
  informatie
• Data-managing

25
Intensievere monitoring

• Grote uitdaging voor monitoring
• Zodoende kwaliteitsvolle data leveren
• Praktisch waardevol zijn voor de gebruikers en
  tot beleidsmaatregelen kunnen leiden
• Monitoring intensifiëren en automatiseren
• Hiaten opvullen
• Naast fysische parameters ook chemische en
  biologische parameters

26
België in een internationale context

• Belgische vertegenwoordiging binnen
  intergouvernementele conventies en
  kaderrichtlijnen
• gt nood aan grondig wetenschappelijk onderzoek
  en monitoring om deze input te leveren
• Vb. OSPAR conventie
• Vb. Kaderrichtlijn Water (decreet Integraal
  Waterbeheer)
• Vb. Europese Mariene Strategie zit eraan te komen

27
Technologie in de mariene wetenschappen

• Grensverleggend onderzoek in de toekomst
• met behulp van nieuwe technologie
• Voorbeeld Bodemkartering
• van Veen staalname versus Side-Scan Sonar

28
Foto Van Lancker
29
Foto Van Lancker
30
Side scan sonar
31
Bron Universiteit Gent, Project Habitat
32

• Toekomst
• Innovatieve technologie

• Multi-platform metingen

33
(No Transcript)
34
(No Transcript)
35
R/P FLIP
http//aquarium.ucsd.edu/learning/learning_res/voy
ager/flip/flip2.html
36
(No Transcript)
37
Onderzoeksschip centrale onderzoeksplatform

• Ook in hoogtechnologische toekomst met meer
  autonome platformen!
• Directe observatie en data collectie
• Transect metingen
• Bedienen van de andere staalname-platformen
• Calibratie-metingen voor autonoom gegeneerde data

38
Oceanische vloot nodig

• Meerdere schepen van divers kaliber
• specifiek voor - Noordzee en estuaria

39

• - Rigid Inflatable Boat (RIB)/ kleine sloep
• opereerbaar vanaf onderzoekship of wal

40

• - Kust en ondiepe zandbanksystemen
• schip met kleine diepgang, maar goede
  uitrusting en goede sea keeping

?
41

• - Open oceanen en diepzee
• door samenwerking (door wetenschapsbeleid)
• in lokaal of binnen Europees verband
• ship sharing

42

• Belgische mariene onderzoekers
• In Europese context en netwerken
• Beschikbaarheid van onderzoeksschepen
• Groot voordeel voor de participatie in Europese
  samenwerkingsprojecten

43
Onderzoeksschip van de toekomst

• Sneller
• Gebruik van nieuwe materialen bij bouw (vb. high
  performance fibers)
• Betere sea keeping (bestand tegen ruwer weer)
• Steeds uitgerust met meest up-to-date apparatuur
• - Navigatie apparatuur
• - Meetapparatuur
• - Staalname-apparatuur
• Spitstechnologie
• Duur in ontwikkeling/aankoop en onderhoud
• Moeilijk te verantwoorden voor een individuele
  onderzoeksgroep
• Efficiënt gebruik door goede coördinatie en
  samenwerking tussen onderzoeksgroepen

44
Besluit

• Belgische mariene wetenschappers (junior and
  senior) moeten blijven streven naar
  grensverleggend onderzoek
• Mogelijkheden moeten gecreëerd worden voor
• Human capacity building
• Duurzaam onderzoek behoud van grote en diverse
  expertise
• Fundamenteel onderzoek naast toegepast onderzoek
• Best available technology
• Best professional judgement

45
Met dank aan

• Jan Mees Jan Seys
• Vlaams instituut voor de Zee (VLIZ)
• Magda Vincx Ann Vanreusel
• Universiteit Gent Sectie Mariene Biologie
• Patrick Roose
• BMM Oostende
• Rudy Herman
• Administratie Wetenschap en Innovatie Afdeling
  technologie en innovatie

• Referenties
• IMIS2 - VLIZ
• European Science Foundation / Marine Board
  (2003). Navigating the future II. Summary of
  integrating Marine Scince in Europe.
• Field et al. (2002). Ocean 2020.
• OSPAR (2000). Quality status report.
• GESAMP (2001). A sea of troubles. Report 70.