Ori

1
Oriëntatie Kunstmatige Intelligentie

• Taalverwerving

2
Taalverwervingsparadox

• Het leren van een taal
• Makkelijk voor kinderen
• Maar moeilijk voor volwassenen en computers

3
Hoe leren kinderen hun moedertaal?

• Empiricisme (o.a. Rumelhart McClelland)
• Door een algemeen leermechanisme.
• Neuro-constructivisme (o.a. Elman,
  Karmiloff-Smith)
• Door interactie tussen taalverwerving en
  cognitieve ontwikkeling.
• Nativisme (o.a. Chomsky, Pinker)
• Door aangeboren taalspecifieke kennis.

4
Argumenten voor empiricisme

• Default verklaring Waarom zou taal anders zijn
  dan andere cognitieve vaardigheden?
• Geen extra aannames nodig.

5
Nativisme

• Aangeboren Universele Grammatica (UG)
• Universele principes
• Taalspecifieke parameter-settings
• UG geldt voor alle talen ter wereld
• Taalverwerving Parameter-setting
• Oneindigheid van taal ? Recursieve regels
• Kritische periode ? Parameter-setting

6
Voorbeeld Hoofdparameter

• PP
• P NP
• van het boek

• PP
• NP P
• sono hon kara
• de boek van

7
Proces van taalverwerving

• Taalverwerving Parameter-setting.
• Triggering door bepaalde input data.
• Passief Je kunt niet weigeren taal te leren.
• Motivatie speelt vrijwel geen rol.
• Onbewust Kinderen krijgen geen expliciete
  instructies.

8
Herschrijfregels

• NP gt NP, PP (recursief)
• de kaft van het boek van Chomsky over taalkunde
  ...
• PP gt P, NP (niet recursief)
• van het boek

9
Kritische periode

• Leren is ook geen voor de moedertaal irrelevante
  verschillen meer kunnen waarnemen
• Nederlands l r ? Kantonees
• Welsh l ll ? Nederlands l
• Engels pen pan ? Nederlands pen

10
Argumenten voor nativisme

• Poverty of the stimulus
• Snelheid van taalverwerving
• Vast patroon in taalverwerving
• Diversiteit van het taalaanbod
• Het ontstaan van creooltalen
• Dubbele dissociaties

11
Het logische probleem van de taalverwerving
Taalaanbod
?
Grammatica
12
Poverty of the stimulus

• Het taalaanbod bevat te weinig informatie
• Beperkt aantal zinnen/constructies
• Ook ongrammaticale zinnen
• Geen negatieve evidentie

Moeder- taal
13
Ineffectiviteit negatieve evidentie (Frijn De
Haan, 1994)

• Eva mag ik de bord?
• Moeder het bord.
• Eva mag ik de bord?
• Moeder nee, je zegt het bord.
• Eva mag ik de bord?
• Moeder het bord.
• Eva het bord. mag ik nou de bord?

14
Snelheid van taalverwerving

• Taalverwerving onwaarschijnlijk snel
• Babys van 2 dagen oud herkennen hun moedertaal
  al.
• Wanneer kinderen een jaar of 6 à 7 oud zijn,
  beheersen ze hun moedertaal vrijwel volledig.

15
Vast patroon in taalverwerving

• Kinderen gaan door dezelfde fasen
• Voortalige fase (0-12 mnd)
• Egocentrische brabbelfase (4-6 mnd)
• Sociale brabbelfase (7-12 mnd)
• Vroegtalige fase (12-30 mnd)
• Differentiatiefase (26 - 5 jaar)
• Voltooiingsfase (5 jaar en ouder)

16
Gelijksoortige fouten in taalverwerving

• Kinderen maken dezelfde soort fouten
• tinotono i.p.v. Martinitoren
• fluit i.p.v. fruit
• loopte i.p.v. liep / een kleer (e.v. van kleren)
• taartjes bakken i.p.v. ik ga taartjes bakken

17
Diversiteit van het taalaanbod

• Heel verschillend taalaanbod
• ? Toch dezelfde moedertaal

18
De rol van Motherese

• Motherese zou taalverwerving kunnen helpen
• Taal van verzorger tegen kind
• Nadrukkelijkere articulatie
• Simpele woorden
• Eenvoudige zinstructuur
• Echter Motherese niet in alle culturen

19
Voorbeeld Motherese (1)

• nou, moet je goed wassen
• ja, goed
• goed je armen
• goed zo
• en je nek
• in je nek ook

20
Voorbeeld Motherese (2)

• nee! is van mij
• geel is van mij
• blauw en rood is van jou
• nee
• is van mamma, ja
• is niet van jou
• niet van Laura

21
Het ontstaan van creooltalen

• Creooltalen ontstaan vrijwel uit het niets
• Verschillende talen ? Pidgin-taal ? Creooltaal

22
Pidgin-talen

• Gesproken door sprekers die andere moedertaal
  bezitten
• Gereduceerde woordenschat, veel leenwoorden
• Variabele woordvolgorde, betekenis
  context-afhankelijk
• Vrijwel geen grammaticale structuur

23
Creooltalen

• Gesproken door kinderen van sprekers van
  pidgin-taal
• Gestandariseerde woordvolgorde
• Grammaticale structuur
• Voorbeeld recent ontstane creooltaal gebarentaal
  in Nicaragua (zie Pinker, 1994)

24
Dubbele dissociaties

• Het leren van taal is relatief onafhankelijk van
  IQ
• Gevallen waarin taalvermogen beschadigd, maar
  algemene cognitieve vermogens intact.
• Gevallen waarin algemene cognitieve vermogens
  beschadigd, maar taalvermogen intact.

25
Linguïstische idiot-savant

• Christopher (Smith Tsimpli, 1995)
• Stoornis van het centrale systeem (IQ van 50)
• Taalvermogen intact

26
Het verschijnsel pro-drop

• Italiaans Nederlands Nederlands
• (io) parlo ik spreek spreek
• (tu) parli jij spreekt spreekt
• (lei) parla zij spreekt spreekt
• (noi) parliamo wij spreken spreken
• (voi) parlate jullie spreken spreken
• (loro) parlano zij spreken spreken

27
Experiment Smith Tsimpli

• Aanleren van diverse grammaticas
• Niet-pro-drop-talen
• Pro-drop-taal (Berber)
• Verzonnen taal die strijdig is met principes van
  UG (Eppon)

28
Resultaten experiment

• Christopher heeft geen problemen met
  niet-pro-drop-talen en pro-drop-taal.
• Echter, Christopher is niet in staat om taal te
  leren die strijdig is met principes van UG.
• ? UG aangeboren?

29
Conclusie

• Aantal argumenten voor nativisme.
• Voor sommige argumenten is alternatieve
  verklaring mogelijk / waarschijnlijker.
• Voor andere argumenten lijkt nativisme tot nu toe
  de beste oplossing.
• Neuro-constructivisten dienen alternatieve
  verklaringen te vinden voor deze argumenten.