Nesneye y

1
Nesneye yönelIk analIz ve tasarima gIrIs
2
GIRIS

• Nesneye Yönelik Analiz
• Ele alinan problemdeki nesneleri (kavramlari)
  belirleyip tanimlama asamasi. Bu asamada amaç
  problemi çözmek degil, anlamaktir.
• Nesneye Yönelik Tasarim
• Yazilim asamasi için siniflar olusturulur.
  Siniflarin içerikleri (özellik ve davranislar) ve
  siniflar arasi iliskiler tam olarak tanimlanir.
• Tasarim tamamlandiktan sonra nesneye yönelik bir
  programla dili ile kodlama yapilir.

3
BIR YAZILIMIN KALITESI

• Kullanici Açisindan
• Istenen isi dogru yapmasi
• Kolay kullanilabilir olmasi
• Gerektigi kadar hizli çalismasi
• Sistem kaynaklarini asiri kullanmamasi
• Saglam olmasi
• Kolay güncellenebilir olmasi
• Yazilim Gelistiren Açisindan
• Bakimi kolay olmali
• Proje yeterli bir sürede tamamlanmali
• Modüller, yeni projelerde tekrar kullanilabilmeli
• Gelistirme maliyeti düsük tutulabilmeli

4
NESNEYE YÖNELIK ANALIZ VE TASARIM NEDEN GEREKLI?

• Problemler
• Donanim maliyetleri azalirken yazilim maliyetleri
  artmakta
• Yazilimlarin boyutlari ve karmasikliklari
  artmakta
• Bakim maliyetleri çok yüksek
• Donanim problemi çok azken, yazilim hatalari
  siklasmakta

5
NESNEYE YÖNELIK YÖNTEMIN YARARI

• Insanlar günlük hayattaki kavramlari, konusma
  dili ile anlatirlar.
• Programcilar, problemle ilgili kavram ve
  varliklari, programlama dili ile bilgisayara
  ifade etmeye çalisirlar.
• Bunun için tasarim asamasinda, ifade etmeyi
  saglayacak modeller olusturulur. Nesneye yönelik
  yöntem, bu modellerin olusturulmasinda ve
  gerektiginde sistemin güncellenmesinde avantajlar
  saglar.

6
YAPISAL PROGRAMLAMA YÖNTEMI

• BASIC, Pascal, C gibi diller destekler.
• Öncelikle, sistemin yapmasi gereken is
  belirlenir.
• Karmasik, büyük boyutlu isler ,daha küçük ve
  basit islere bölünerek gerçeklenir.
• Gerçek dünyanin modellenmesi (soyutlama),
  fonksiyonlar ile yapilir.

7
NESNEYE YÖNELIK PROGRAMLAMA YÖNTEMI

• Gerçek dünya, nesnelerden olusmaktadir.
• Çözülecek problemi olusturan nesneler, gerçek
  dünyadaki yapilarina benzer sekilde bilgisayarda
  modellenmelidir (Soyutlama, nesneler ile
  yapilir).
• Nesne
• Özellikler (Nitelikler veya durum bilgileri)
• Islemler (Davranislar ve yetenekler)

8
YÖNTEMLERIN DEGERLENDIRILMESI-1

• Karmasik yapiyi fonksiyonlara bölmek
  programlamayi kolaylastirabilir ancak karmasiklik
  sadece boyutlara degil, birimler arasi iliskiler
  ve bilgi akisi karmasikligina da baglidir.
• Gerçek dünya sadece fonksiyonlardan olusmaz.
  Sistemin gerçege yakin modelini yaratmak için
  yapisal yöntemler yetersiz kalir.

9
YÖNTEMLERIN DEGERLENDIRILMESI-2

• Tasarimda verilerin yerine fonksiyonel yapinin
  agirlik kazanmasi, hatalar nedeniyle verilerin
  bozulma olasiligini arttirir. Veri gizleme
  olanaklari yapisal yöntemde kisitli olmasina
  karsin, nesneye yönelik yöntemde özel
  mekanizmalar bulunmaktadir. Ayrica veri ile
  islemlere verilen agirliklar nesneye yönelik
  yöntemde istenildigi gibi ayarlanabilir.
• Sistemin ihtiyaçlarina cevap verecek boyut,
  kapasite ve kabiliyette veri yapilari, ancak
  nesneye yönelik yöntemle saglanabilir.
• Güncellemeler gerektiginde, yeni eklentiler
  yapmak ve eski ögeleri yeni eklenen unsurlarla
  uyum içinde kullanmak yapisal programlamada
  oldukça zordur.

10
SONUÇ

• Analiz ve tasarim süreçleri boyunca sorulmasi
  gereken soru Bu sistem ne is yapar? degil, Bu
  sistem hangi nesnelerden olusur? olmalidir.
• Nesneye Yönelik yöntem ile
• Gerçek dünya çok daha dogru ve gerçekçi bir
  sekilde modellenebilir.
• Daha kaliteli yazilimlar olusturulabilir.
• Günümüzün ve yakin gelecegin artan ihtiyaçlarina
  daha uygun, takim çalismasina yatkin çalisma,
  yönetme ve çözüm üretme olanaklari saglanabilir.

11
Unified Modeling Language (UML)BütünlesIk
Modelleme DIlI
12
YAZILIM MODELLENMESI

• Model gerçegin basitlestirilmis halidir.
• Model sayesinde anlasilmasi güç yazilimlari basit
  bir dille ifade edebiliriz. Bu da yazilimin
  anlasilmasini kolaylastirir, sistem
  gereksinimlerini ve davranislarini daha iyi
  anlamamizi ve hatalarimizi kolaylikla görüp en
  düsük seviyeye indirgememizi saglar.

13
UML NEDIR?

• UML yazilim mühendisliginde nesneye yönelik
  sistemleri modellemede kullanilan açik standart
  olmus bir görsel modelleme dilidir.
• Yazilim gelistirmenin çözümlemeden bakima kadar
  tüm asamalarinda ekipler ve bireyler arasindaki
  iletisimin düzgün yürütülmesi için
  kullanilmaktadir.
• Yazilimin yasam döngüsü içinde farkli görev
  gruplarinin projeye ve sisteme farkli bakis
  açilari vardir. Bundan dolayi UML çesitli bakis
  açilarini ifade eden diyagramlar içermektedir
• Çok zengin bir dil olmasindan dolayi, Yazilim
  Mühendisliginin bir çok yönden ihtiyaçlarini
  karsilamaktadir.

14
UMLNIN GELISIM SÜRECI

• 1989-1994 yillari yazilim mühendisliginde metot
  savaslari olarak bilinen bir dönemdir. 90larin
  ortalarina dogru öne çikan 3 yöntem vardir.
• Booch Yaraticisi Grady Boochdur. Tasarim ve
  gerçeklestirimde mükemmel.
• OMT (Object Modelling Technology) Yaraticisi
  Jim Rumbaugh. Analiz ve veri yogunlugu çok olan
  sistemler için uygun
• OOSE (Object Oriented Software Engineering)
  Yaraticisi Ivar Jacobson. Use-Case adi verilen
  güçlü bir teknik içeriyordu.
• 1994-1995 yillarinda bu üç kisi (Üç Amigolar)
  Rational Firmasi çatisi altinda toplanip kendi
  yöntemlerinin olumlu taraflarini birlestirerek
  UMLyi gelistirdiler. 1997de OMG(Object
  Management Group) UMLyi sahiplendi ve açik
  standart olarak gelistirmeye basladi.

15
UMLNIN TARIHI
16
UMLYE NEDEN GEREK VAR?

• Hatalarin kolaylikla fark edilip en düsük
  seviyeye indirgenmesi.(Risk, zaman, maliyet)
• Yazilim üretiminde basari oraninin düsük olmasi.
  (16 )
• Yazilimda paylasim önemlidir. Tüm ekibin ayni
  dili konusabilmesi gerekmektedir.
• Sistemin tamamini basit bir dille ve görsellikle
  görebilmek ve tasarlayabilmek gerekli.
• Modellenmis ve dokümante edilmis bir yazilimin
  tanitiminin kolay olmasi.
• Yazilim kalitesini arttirma.

17
UMLNIN AVANTAJLARI-1

• Kodlama kolayligi saglar.
• Kullanilan tekrar kod sayisi ayirt edilebilir bu
  sayede verim saglanir.
• Mantiksal hatalarin minimum seviyeye
  düsürülmesini saglar.
• Gelistirme maliyetinin düsmesini saglar.
• Resmin tamaminin görülmesini saglar.

18
UMLNIN AVANTAJLARI-2

• UML diyagramlari ile yazilim tamamini
  görebilecegimiz için verimli bellek kullanimi
  saglanabilir.
• Karmasik sistemlerde degisiklik yapmayi
  kolaylastirir.
• UML ile dokümanlastirilmis kodlari düzenlemek
  daha az zaman alacaktir.
• UML diyagramlarini kullanan yazilimcilar ayni
  dili konusacaklarindan kolay iletisim saglanir.
  

19
UML DIYAGRAMLARI

• Use Case Diyagramlari (Kullanim Vakalari
  Diyagramlari)
• Class Diyagramlari (Sinif Diyagramlari)
• State Diyagramlari (Durum Diyagramlari)
• Sequence Diyagramlari (Ardisil Diyagram)
• Colloboration Diyagramlari (Etkilesim
  Diyagramlari)
• Package Diyagramlari (Paket Diyagramlari)
• Component Diyagramlari (Bilesen Diyagramlari)
• Deployment Diyagramlari (Dagitim Diyagramlari)

20
USE CASE DIYAGRAMLARI

• Analiz asamasinda Use Case Diyagramlari
  kullanilir.
• Tasarim asamasinda ise modellerin 3 tipi ortaya
  konulur.
• Sinif Diyagramlari
• Durum Diyagramlari
• Etkilesim Diyagramlari (Sequence ve Colloboration
  Diyagramlari)

21
USE CASE DIYAGRAMLARI

• Sistemin çok basit bir sekilde modellenmesini ve
  islerin detayinin(senaryonun) metin olarak
  anlatilmasini içerir.
• Aktörden gelen bazi isteklere karsi sistemin
  yaptigi aktiviteleri gösterir.
• Gelismenin erken safhalarinda yapilandirilir.
• Amaç
• Sistemin içerigini belirtmek.
• Sistemin gereksinimlerini elde etmek.
• Sistemin mimarisini geçerli kilmak.
• Analistler ve uzmanlar tarafindan gelistirilir.

22
USE CASE DIYAGRAMLARI BILESENLERI

• Aktör
• Aktörler genelde belirli bir rol ifade ederler.
• Diger aktörlerle baglantili olabilirler bu
  baglanti bir ok ile gösterilir.
• Sistem sinirlari disinda gösterilir.

23
USE CASE DIYAGRAMLARI BILESENLERI
Use case

• Use case
• Sistem fonksiyonelliginin büyük bir parçasini
  gösterir.
• Diger bir use case ile genisletilebilir.
• Diger bir use case içerebilir.
• Sistem sinirlari içinde gösterilir.

24
USE CASE DIYAGRAMLARI BILESENLERI

• Sistem siniri
• Içerisinde sistemin ismi yazilidir.
• Sistemin kapsamini gösterir.
• Baginti iliskisi
• Aktör ve use case ler arasindaki
• bagintiyi gösteren çizgidir.

Sistem

25
USE CASE DIYAGRAMLARI BILESENLERI

• Inclusion(içerme)Bu metotla bir use case
  içindeki adimlardan birini baska bir use case
  içinde kullanabiliriz.
• Inclusion yöntemini kullanmak için ltltincludegtgt
  seklindeki bir ifade kullanilir.
• Kullanmak istedigimiz use case 'ler arasina
  çektigimiz noktali çizginin üzerine ltltincludegtgt
  yazisini yazariz.
• Extension(eklenti)
• Bu metodla varolan bir Use Case 'e yeni yeni
  adimlar ekleyerek yeni use case 'ler yaratilir.
• Inclusion'da oldugu gibi extension 'lari
  göstermek için yine use case 'ler arasina noktali
  çizgiler konur ve üzerine ltltextensiongtgt ibaresi
  yazilir.

26
USE CASE DIYAGRAMLARI BILESENLERI

• Genelleme iliskisi
• Özellesmis use case ile daha genel use case
  arasindaki iliskidir.
• Özellesmis use case den temel use case e dogru
  bir ok ile gösterilir.