An tEarrach Thiar - PowerPoint PPT Presentation

About This Presentation

Title:

An tEarrach Thiar

Description:

M ni - B arla THE WESTERN SPRING A man cleaning clay From the back of a spade In the gentle quiet Of a sultry day: Sweet is the sound In the Western spring. – PowerPoint PPT presentation

Number of Views:1023

Avg rating:3.0/5.0

Slides: 18

Provided by: gaelcharr

Category:

more less

Transcript and Presenter's Notes

Title: An tEarrach Thiar

1
An tEarrach Thiar

Le Mairtín Ó Díreáin

2
Le Staidéar

File - Mairtín Ó Direáin
Teideal Tagairt dIarthar na Tíre
Suíomh - Éire, iarthar na tíre am Earraigh ar
oileáin Árainn.
Téama Saol deas síochánta simplí muintir
Árainn, grá áite agus daoine ag comhoibriú le
nadúr.
Mothúcháin Suaimhneas, sonas, síochán, grá,
díomá, bród
Mar a chuaigh an dán i gcion ort - Teicnicí
msh codarsnacht, friotal, comparáid,
meafair, uaim/comhuaim, íomhánna, meadaracht,
atmaisféar, nádúr/dúlra

3
File

Mairtín Ó Direáin (1910 1988)
Rugadh agus togadh ar Árainn é
Bhog sé go cathair na Gaillimhe agus ar aghaidh
go BAC. Doibrigh sé ann dá shaol ar fad. Níor
fhill chun chónaí ar Árainn riamh. Bhí tionchar
mhór aige sin ar a chuid fhilíochta.
Scríobh sé cnúsach filíochta Ó Mórna agus Dánta
Eile.

4
Téama I

Téama Is é saol síochánta simplí Árainn téama
don dán seo. Ritheann an sort téama seo trí
fhilíocht agus saothar Ó Direáin mar shampla tá
an téama ceanann céanna le feiceáil sna dánta
Faoiseamh a Gheobhadsa agus Le Linn Ár nÓige.
Is léir óna chuid oibre go léir go raibh cion
agus grá daingean aige dá áit dúchais. Bhraith
sé ar a shuaimhneas nuair a bhíodh sé ann. Sa
dán seo roinneann sé an suaimhneas sin linn trí
íomhánna ealaínte síochánta nadúrtha na háite.
Anuas ar sin is léir gurb é grá áite mar téama
anseo agus léiríonn sé an grá sin le cur síos
mealltach ar mhuintir an oileáin agus a saol
laethúil ag comhoibriú leis an dtimpeallacht
mórthimpeall orthu.

5
Téama II

Is é grá dáit dhúchais téama an dáin seo. Is grá
leis an bhfile na hOileaín Árann. Rugadh agus
togadh é ann ach chuaigh sé go Baile Átha Cliath
ag obair. Bhí brón agus uaigneas air agus é ina
aonair I mBaile Átha Cliath.
Thaispeáin a chuimhni cruinn seo, an ghrá láidir
a bhí aige dáit dhúchais. Tá ceithre íomhá sa
dán seo a bhaineann leis an saol álainn ciún a
bhí ag a mhuintir in Árann. Ní dhearna sé dearmad
ar an saol traidisiúnta atá ag daoine in Árainn.
Tá meas aige ar mhuintir na hoileáin auis ar an
obair a dhéanann siad. Rinne sé cur síos iontach
ar an obair a dhéanann siad. Taispeánann se an
saol sona atá acu agus bfhéidir go bhfuil sé in
éad leis an saol seo síochánta. Is grá leis na
daoine seo mar déanann siad a n-obair go ciúin le
háthas agat dínit.
Úsáideann an file athrá chun grá dáit dhúchais
a thaispeáint dúinn. Deir sé an líne cheánna ag
deireadh gach véarsa san Earrach Thiar. Is
soléir as seo go raibh grá mhór aige dáit
dhúchais. Cuireann an t-athrá seo béim ar an ngrá
agus an meas atá aige ar a áit dhúchais féin
Oileáin Árann.
Tá an file i bhfad óna áit chónaithe / dhúchais
agus nuair a bhíonn se faoi strus ina shaol,
tosaíonn sé ag smaoineamh ar na hOileaín Árann.
Tugann na híomhánna draíochta, áille agus
síochánta, faoiseamh dó.

6
An teachtaireacht

Saol simplí idéalach na hoileáin
Saol traidisiúnta
Daoine ag comhoibriú leis an dúlra, is rud deas
é, agus ag braith ar an ndúlra chun maireachtáil
Is pobal atá i gceist sa dán, ní daoine aonar
iad.
Teastaíonn uaidh a bheith ann ní i mBAC.
Uaigneas an fhile ina aonar sa chathair, i bhfad
ón oileán, gan na radharcanna áille seo os a
chomhair gach Earraigh.

7
Teideal

Simplí agus soiléir cosúil leis an an dán féin.
Nath an Ghaelach é thiar/siar
Pearsanta Thiar bhí sé ann agus bhí
cheangailt aige leis

8
Mothúcháin

Cé gur dán gearr é seo is iomaí mothúchán a
bhraitear agus a mhúsclaítear ann, uaigneas, grá
áite, tírghrá, suaimhneas, síochán, áiféala,
bród.
Ón dteachtaireacht féin tuigimid go bhfuil
atmaisféar suaimhneasach lán dfhoirfeach ann.
Léiríonn an file é seo trí cur síos ar na
radharcanna áille ar an oileán, an fharraige agus
na daoine ag obair ann ina measc Ar ór- mhuir
mhall. Cruthaíonn an íomhá seo atmaisféar
suaimhneach don léitheoir.
Anuas ar sin is léir go n-úsáideann Ó Díreáin
áibhéal chun a chuid grá áite a thaispeáint. Tá
béim agus athrá ar an líne San Earrach thiar
agus ar foirfeacht na háite sa gciúneas séimh
agus niamhrach an radharc . Ach tuigimid nach
mbíonn saol ar an oiléan mar sin i gcónaí, leis
an ngrian ag taitneamh agus an fharraige séimh.
Ach tá Ó Díreáin sásta foirfeacht na háite a chur
chun cinn chun a chuid grá áite a léiriú.

9
Mothúcháin

Éad agus uaigneas.
I mo thuairim tá éad ar an bhfile chomh maith mar
tá seisean ina chónaí i mBAC, áit ait, difriúl,
liath, gránna. Bfhearr leis bheith ar ais ar an
oileán, ar Árainn leis na radharcanna síochánta
agus a mhuintir féin. Níl an suaimhneas le fáil i
mBAC, ach tá sé le fáil san Earrach thiar. Tá
sé soiléir dom go mbraitheann an file éad agus
uaigneas toisc nach bhfuil sé sa bhaile.

10
Teicnicí Fileatacodarsnacht, friotal, comparáid,
meafair, uaim/comhuaim, íomhánna, meadaracht,
atmaisféar, nádúr/dúlra

Codarsnacht/comparáid níl sé soiléir ach bhí
codarsnacht idir áit chónaithe nua an fhile, BAC
agus a áit dúichais, Árann.
Friotal ealaínte, ceolmhar
Meas féach nóta
Íomhánna fíor úsáid éifeachtach bainte as
íomhánna síos tríd, ceann nó dhó i ngach véarsa.
Meadaracht Níl aon meadracht foirmiúil sa dán
seo. Ach tá cúpla samplaí duaim ann ór-mhuir
mall, a gcótaí craptha, ag caitheadh cliabh.
Atmaisféar I mo thauirimse, tá atmaisféar
suaimhneach síochánta le bhraith sa dán seo.
Feictear, tríd na híomhánna, muintir an oileáin
ag comhoibriú leis an dulra gan aon fhadhb nó
deacracht, sa gciúnas séimh. Léiríonn an
teicníc seo an t-atmaisféar síochánta ar an
oileán.
Athrá féach nóta
Nadúr agus Dúlra glacann an nadúr áit lárnach
sa dán agus anuas ar sin i saol muintir an
oileáin.

11
Athrá

Conas a chabhraíonn an t-athrá le téama an dáin
seo?
Tá athrá tríd an dáin seo. Usáideann an file an
líne chéanna ag deiradh gach véarsa San Earrach
Thiar chun a thaispeán go bhfuil sé ag caint
faoina áit dhúichais féin, na hOileáin Árann.
Cruthaíonn an file atmaisféar iontach sa dán
seo. Is soléir go bhfuil sé ag caint faoina áit
dhúchais mar deir sé an line chéanna I ngach
véarsa. Is léir go bhfuil sé an-bhródúil as an
áit sin.
San Earrach Thiar
Cuireann an athrá béim ar a mheas. Is léir go
bhfuil an-mheas aige ar na daoine atá ag obair
ina áit dhúchais. Déanann sé cur síos ar an obair
agus ar shaol na daoine seo agus críochnaíonn sé
an véarsa leis an líne San Earrach Thair.
Cuireann an athrá béim ar an ngrá atá aige ar a
áit dhúchais freisin. Is soléir nach bhfuil sé ag
caint faoi aon áit eile ach na hOileáin Árann. Tá
an dán seo lán díomhánna dhúchais agus is léir
go bhfuil an-ghrá aige dáit dhúchais ón athrá
seo.

12
Meas

Tá meas go mór mar théama sa dán seo. Léiríonn an
file a mheas dáit chónaithe agus do mhuintir na
hOileáin sa dán seo.
Tá meas aige ar an bhfeirmeoir atá ag obair go
ciúin sa ghort. Ta meas aige ar an obair a
dhéanann sé. Obair deacair traidisiúnta atá ar
siúl aige. Fear ag glanadh .
Tá meas aige freisin ar an bhfear eile sa dara
véarsa. Tá an fear seo ag bailiú feamainne. Is
fear mór láidir é atá ag caitheamh císeán lán
dfheamainn síos ar an talamh. Obair deacair,
tábhachtacht atá ar siúl aige agus tá meas aige
ar an bhfear mór láidir seo.
Fear ag caitheadh
Cliabh dhá dhroim,
...san Earrach thiar.
Sa triú véarsa, molann an file na mná áitiúil atá
ag obair i locháin ar an trá. Lá te brothallach
atá ann ach fós tá cótaí móra orthu. Ní raibh
cead acu ag an am bheith ag obair ar an trá gan
na cótaí orthu. Cé go bhfuil sé te, leanann siad
ag obair gan aon ghearaín a dhéanamh. Tá meas ag
an bhfile ar na mná cróga seo.
Mná i locháín
...a gcotaí craptha,
Scáilí thíos fúthu,
Is léir go bhfuil meas ag an bhfile ar mhuintir
na hOileáin seo- is gháthdhaoine iad go léir a
théann amach ag obair le dínit gan gearán. Is
léir go bhfuil an-mheas aige ar mhuintir na
hoileaín seo.

13
Dathanna agus Fuaimeanna

Dathanna
Baineann na híomhánna sa dán seo le dathanna.
Cuireann siad béim ar chomh geal agus síochánta
is atá an t-oileán.
Sa dara véarsa, feicimid chomh geal is atá an
lá,- an ghrian ag taitneamh ar an bhfeamainn
dhearg ar an trá bhán.
Sa véarsa dheiridh, tá dath órga ar an bhfarraige
ag deireadh an lae.

Fuaimeanna
Baineann na híomhánna sa dán seo le fuaim.
Cuireann sé béim ar chomh síochánta is atá an
t-oileán. Sa chéad véarsa, tá fuaim an spáide
binn an fhuaim le cloisteáil sa lá ciúin,
síochánta.
Sa véarsa deiridh, tá fuaim álainn na maidi rámha
le cloisteáil. Fuaim lag tolla atá le cloisteáil
agus tugann sé le hatmaisféar ciúin, síochánta
atá ar Árann.
Ní chloisimid daoine ag caint ach cloisimid
fuaimeanna an tsaoil. Cruthaíonn na fuaimeanna
agus na dathanna atmaisféar iontach, síochánta.

14
Mar a chuaigh an dán i gcion orm

Íomhánna ealaínte, bainte le nadúr,
éifeachtach, soiléir
Mothúcháin grá, suamihneas, síochán
Ídéalach is dócha nach mbíonn saol mar seo i
gcónaí chomh séimh síochánta.
Codarsnacht BAC agus Árann
Cosúil lena chuid dhánta eile, leis an téama
céanna grá áite, codarsnacht idir na háite. Ba
ábhar an-choitianta é grá áite in obair Uí
Dhireáin.

15
Mar a chuaigh an dán i gcion ormsampla

Íomhánna ealaínte, bainte le nadúr,
éifeachtach, soiléir
P Úsáídeann an file íomhánna láidre agus
éífeachtach chun saol foirfe a léiriú.
M Dúirt Ó Direáin go bhfuil an uisce ag soilsiú
agus ar lasadh.
S Is an feamann dearg ag lonrú i dtaitneamh
gréine
C I mo thuairimse léiríonn sé seo go bhfuil an
Iarthar agus an saol ann go hálainn agus
úsáideann an file an íomhá seo chun an pointe sin
a léiriú.

16
Míniú - Gaeilge