BEHARGINTZA TXORIERRI

1
GENEROAREN IKUSPEGIA EUSKERAZKO
KOMUNIKAZIOETAN

• BEHARGINTZA TXORIERRI
• 2007ko eKAINA

2
GENEROAREN IKUSPEGIA EUSKERAZKO KOMUNIKAZIOETAN

• MUNDUKO HIZKUNTZA GEHIENAK BEZALA, GAZTELAINA
  ZEIN EUSKERA HIZKUNTZA SEXISTAK DIRA
• EUSKARAREN ZAMA SEXISTA 5 DA, INGELESARENA 15,
  FRANTSESARENA 40 eTA GAZTELANIARENA 80

3
EUSKERAZ ZEIN GAZTELAINAZ, KONTUZ

• USTEAK DIRA BAINA
• USTEAK ERDI USTEL

4
KONTUZ HORRELAKO USTEEKIN!

• ETORRIRIK EZA. HITZ EGITEAN EMAKUMEEK EZ DUTE
  GIZONEZKOEK DUTEN JARIOTASUNA
• ESALDI AMAIGABEAK. EMAKUMEEK HIZKETA INFORMALA
  DARABILTE, AHOZKO KOMUNIKAZIOA BAITUTE OINARRI
• HURRENKERA LOGIKORIK GABEKO HIZKETA. PENTSAMENDU
  LOGIKO-MATEMATIKOA GIZONEZKOA DENEZ, GAI BATETIK
  BESTERA SALTOKA HITZ EGITEN DUTE EMAKUMEEK

• HIZKERA FEMENINORARI BURUZ HITZ EGITEAN
• HAUEK BEZALAKO USTEAK DAUDE

5
EUSKERAZ ZEIN GAZTELAINAZ, KONTUZ

• UTZI DITZAGUN ALDE BATERA HORRELAKO USTEAK ETA
• GUZTION BALORE BERDINAK ALDARRIKATU!

6
EUSKERAK EZ DAUKA GENERO GRAMATIKALIK BAINA, HALA
ERE GENERO BEREIZKETA HAINBATETAN AGERTU EGITEN DA

• MARKA SEXISTA

• MARKA SEXISTARIK GABE

• Hirugarren pertsona singularra neutroa
• da BERA/ HURA
• Atzizki gehienak neutroak dira
• -GIZON, -EME, -ANDRE kenduta

• Erro maskulinoak hainbat kasutan
• GIZA-, ANAI-
• Atzizki maskulinoak -GIZON,
• - ANDRE

7
HAINBAT ADIBIDE KONTUAN HARTZEKO

• MARKA SEXISTA

• MARKA SEXISTARIK GABE

• GIZAKI, GIZASEME, GIZARTE, ANAITASUN
• LEGE-GIZON, ITSAS-GIZON, ETXEKO-ANDRE

• Erro maskulinoak hainbat kasutan
• GIZA-, ANAI-
• Atzizki maskulinoak -GIZON,
• - ANDRE

8
KONTUZ ERE HORRELAKOEKIN

• ERDERATIK DATORREN ERAGINA MASKULINO
  OROKORTZAILEA. SEMEAK, ERREGE KATOLIKOAK
• ITXURAZKO BIKOTEAK ESANAHI EZBERDINAK
  GENEROAREN ARABERA. GIZATXAR (pertsona gaizto,
  zital) EMATXAR (puta)

9
HIZKERA EZ SEXISTA ERABILTZEKO GOMENDIOAK

• EZ ERABILI

• ERABILI

• -ari atzizkia edo langilea erabili
  itsas-langile, legelari
• Hitz elkarteak erabili seme-alabak, neska
  mutilak
• Zuzendaria edo Zuzendari Jaun/ Andrea (zein
  generotakoa den ez dakigunean) edo Zuzendari
  Jauna edo Zuzendari Andrea
• (zein generotakoa den dakigunean)
• Generoa zehaztu neska-mutil dantzaria,
  gizon-emakume dantzaria
• Etxebarria Jauna eta Olarte Andrea

• Gizon, gizaseme eta gizonezko forma maskulinoak
  dira. Izenagizon egituraren ordez
• Erdaratik datozen egiturak. Aitak, semeak
• Zuzendari Jauna formula saihestu
• Ez dugu sa atzizkia erabiliko. Hegoaldean -ren
  emaztea esateko erabili baita
• Parekotasunik gabeko tratamendua Etxebarria
  Jauna eta Miren

10
ETA BESTE AHOLKU HAUEK ERE KONTUAN HARTU I

• Kontuz adjetiboekin lirain, eder, polit, panpox,
  pertxenta, xarmant eta indartsu, sendo, azkar,
  trebe generoarekin identifikatzen dira eta hori
  zaindu egin behar da
• Ez dira lotu behar estereotipoak eta
  gizarte-paperak, lanbideak, sexuak. ZIRUJAUA,
  ABOkatua, soldadua, iturgina, arotza, jostuna,
  ile-apaintzailea, erizaina andrazkoak zein
  gizonezkoak izan daitezke
• PERTSONAK IZEN, ABIZEN, KARGU, LANBIDEZ
  identifikatu behar dira, ez andreaz. Gizonekin
  abizena soilik aipatzen bada, andreekin gauza
  bera egin

11
ETA BESTE AHOLKU HAUEK ERE KONTUAN HARTU II

• Ahaidetasun-erreferentzia alferrikakorik ez egin.
  Saihestu Alkate jauna eta bere emaztea
• Ez gutxietsi edo oztopatu emakumeen ekintzak
  hizketaren bidez, haien irudi soziala gutxiesten
  baita modu horretan

12
Eta amaitzeko, PERTSONA adierazteko hitzen arteko
aukera

• Gizon hitza erabili izan da maskulinoa bai
  generikoa adierazteko euskararen historian.
  MASkulinoa izanik eta gizA erroa gizon
  hitzatik datorrela kontuan hartzen badugu,
  etimologian gizaki maskulinoa izaten jarraitzen
  du

13
HAU EKIDITZEKO

• EZ ERABILI

• ERABILI

• GIZAKIREN ORDEZ
• GIZARTE ERABILI BEHARREAN

• JENDE, PERTSONA
• JENDARTE ERABILI

14
GENEROAREN IKUSPEGIA EUSKERAZKO KOMUNIKAZIOETAN