Interpersoonlijke Psychotherapie (IPT)

1
Interpersoonlijke Psychotherapie (IPT)

• Rob Mellink

1
2
Inhoud

• Inleiding
• Indicaties en contra-indicaties
• IPT kenmerken
• Historisch overzicht
• Behandeling in 3 fasen

3
Indicaties IPTStemmingsstoornissen

• Major depression, acute and maintenance treatment
  
• Geriatric depression acute and maintenance
• Depressed adolescents (individual and group)
• Depressed HIV positive adults
• Dysthymic adults
• Distressed primary care patients

• Bipolar Disorder
• Conjoint marital therapy
• Antepartum/postpartum depression
• Prevention of mood disorders

4
Overige indicaties

• Boulimia
• Sociale fobie
• Borderline pers st
• Insomnia
• Drugs misbruik
• PTSS
• Somatisatie stoornis

3
5
Contra-indicaties

• depressie te ernstig om te kunnen participeren
• zeer beperkt introspectief vermogen
• hoog suicide-risico
• recidiverende depressie met psychotische
  kenmerken (melancholie) mogelijk medicatie en
  IPT gecombineerd

6
Kenmerken

• Ontwikkeld in the 70s door Klerman, Weissman
  e.a.
• Aanname door interpersoonlijke problemen
  ontstaat een depressie, los van de oorzaak van de
  depressie
• Begrip van de interpersoonlijke conflicten helpt
  een patient ermee om te gaan en daarmee te
  herstellen van een depressieve episode

Weissman M, et al. Comprehensive guide to
interpersonal psychotherapy. New York Basic
Books, 2000.
4
7
Historische ontwikkeling

• Psychoanalyse
• Harry Stack Sullivan
• Object Relations Therapy
• Interpersonal Theory (Leary, Kiesler)

6
8
Historisch van psychodynamisch naar
interpersoonlijk

• Freud onbewuste mentale processen bepalen ons
  functioneren
• Skinner gedrag is aaneenschakeling van
  geconditioneerde responsen die ontstaan door
  associatie van 2 of meer stimuli

9
Latere analitici (Hartmann, Winnicott en Kernberg)

• Minder van belang ontladingsmogelijkheden van
  libidineuze verlangens
• Belangrijk internalisatie van band die het kind
  met ouders heeft/maakt

10
Mahler (1975)

• In ontwikkeling naar meer autonomie is de
  affectieve kwaliteit van de band (moeder)
  belangrijk voor de ontwikkeling van het zelfgevoel

11
Bowlby (73 88)

• Het verlangen om gehechtheidsrelaties te vormen
  is een aangeboren eigenschap
• Mens is tov andere zoogdieren erg kwetsbaar kort
  na geboorte
• Extreme afhankelijkheid geeft onlust die om
  beschermende hand van moeder vragen

12
Sullivan

• kwaliteit van latere relatie wordt voor
  belangrijk deel gevormd door gehechtheidsrelaties
  uit kindertijd
• focus van behandeling het opnieuw integreren van
  verdrongen of afgesplitste affecten

13
Ontwikkeling in de tijd

• Sinds Freud is het focus van verhelderen van een
  libidineus conflict verschoven naar het
  blootleggen van een, intrapsychisch gekleurd,
  interpersoonlijk conflict (Mahler)

14
Klerman en Weisman (IPT)

• Pragmatisch schrap intrapsychische uit het
  behandelfocus
• Meestal kan zonder persoonlijkheids veranderingen
  de kwaliteit van het relationele functioneren
  verbeteren
• Hierdoor klaart depressie op en wordt psychische
  weerbaarheid sterker

15
Vier Focussen

• Rouw
• Interpersoonlijk conflict
• Rolverandering
• Interpersoonlijk tekort

5
16
Houding van therapeut

• Empathisch
• niet neutraal
• Actief
• vragen, verhelderen
• help patient verschillende strategieen te
  overwegen
• suggereer eventueel strategieen zonder te sturen
• Houdt vast aan het gekozen focus

6
17
Drie fasen

• 16 WEEK
• Begin Wk 1 - 4
• Behandelfase Wk 5 -13
• Afsluiten behandeling Wk 14 - 16

• 12 WEEK
• Begin Wk 1 - 3
• Behandelfase Wk 4 - 10
• Afsluiten behandeling Wk 11 - 12

7
18
Taken in de beginfase(Wk 1 - 4)

• A. Stel de diagnose depressie
• 1. Inventariseer depressieve symptomen
• 2. Benoem het syndroom als een ziekte
• 3. Leg uit dat dit een behandelbare medische
  aandoening is /geef hoop
• 4. Geef de patient de ziekte rol
• 5. Laat praktische problemen oplossen (bijv wie
  kan jouw helpen hier op tijd te zijn?)
• 6. Overweeg medicatie

8
19
Taken in de beginfase(Wk 1 - 4)

• B. Leg verband tussen depressie en
  interpersoonlijke problemen
• Wat gebeurde er ten tijde van het begin van de
  depressie
• rouw, conflict, rolverandering
• zijn er persoonlijkheidstekorten/stoornis?
• Instand houdende factoren
• Interpersoonlijke inventarisatie

9
20
Interpersoonlijke inventarisatie

• Wie zijn de belangrijke mensen in uw leven ?
• (zowel levend als dood)
• Probeer een beeld te schetsen over deze personen
• Hoe vaak ziet u hem of haar?
• Hoe is deze persoon van invloed op uw stemming?
• Wat is prettig aan deze relatie?
• Wat is niet prettig? Zijn er conflicten?
• Wat heeft deze relatie veranderd?
• Heeft u meningsverschillen met hem of haar? Hoe
  vaak? Kunt u een voorbeeld geven?
• Zou u iets aan deze relatie willen veranderen?
• Wat zou er niet moeten veranderen?

10
21
Taken in de beginfase(Wk 1 - 4)

• C. bepaal het focus
• Op basis van de verkregen informatie en
  gerelateerd aan de depressie.
• - Rouw
• - Interpersoonlijk conflict
• - Rol verandering
• - Interpersoonlijk tekort

11
22
Taken in de beginfase(Wk 1 - 4)

• D. Leg regels en principes van IPT uit
• Schets het interpersoonlijke probleem van de
  patient
• Stel problemen en doelen vast als het focus van
  de behandeling
• Geef uitleg over praktische aspecten van IPT
  (duur, frequentie, kosten, regels mbt het missen
  van afspraken)

12
23
Taken in de behandelfase(Wk 5 - 13)

• Begin met stand van zaken rondom depressieve
  symptomen
• Geef psychoeducatie over verloop en herstel
• Leg verband tussen interpersoonlijke problemen en
  de stemming

13
24
Technieken in de behandelfase

• Meet de stemming
• Leg verband tussen stemming en relaties/conflicten
  
• Encouragement/management of affect
• Communicatie analyse
• Rollenspel
• Vaardigheden trainen
• Huiswerk
• Herinner regelmatig aan de therapieduur Er
  zijn nog 7 sessies te gaan tot het einde

14
25
Rouw

• Doelen
• 1. bevorderen van het rouwproces.
• 2. Help bij herstel van belangstelling en nieuwe
  (oude) relaties.

15
26
Interpersoonlijke conflict

• Doelen
• Stel conflict vast
• In welk stadium is het conflict
• a. Onderhandeling (situatie verhelderen om
  oplossing mogelijk te maken)
• b. Impasse (gezamelijke wens om door te gaan maar
  beiden voelen zich vast zitten)
• c. Ontbinding (rouw)
• Maak een plan van aanpak

16
27
Rol verandering

• Doelen
• Verwerk het verlies van de oude rol
• Wat zijn de kansen en uitdagingen van de nieuwe
  rol
• Ontwikkel nieuwe vaardigheden nodig voor de
  nieuwe rol

17
28
Interpersoonlijk Tekort

• Doelen
• Verminder de sociale isolatie
• Moedig het aangaan van niuwe relaties aan

18
29
Afrondende fase(Wk 15 - 16)

• Beeindiging is expliciet genoemd gedurende de
  hele therapie
• Veranderingen in symptomen en het
  interpersoonlijk probleem worden uitgebreid
  beschouwd
• Bespreek gevoelens rondom beeindiging
• Bespreek toekomstige stressoren en mogelijke
  strategieen
• Bereid voor op een recidief (wat zijn de
  voortekenen?, wanneer trek je aan de bel?)
• Beleid bij non-respons (continueren,
  onderhoudstherapie,..)

19
30
Vragen?