Slayt 1

1
Egitimin Ekonomik Temelleri
2

• Egitim sistemi, toplumsal sistem ve onun alt
  sistemleri ile etkilesim içerisindedir. Egitim
  sistemindeki degismeler ve gelismeler dolayli ya
  da dolaysiz olarak diger toplumsal sistemleri de
  etkiler.
• Yalniz toplumsal sistemler arasindaki iliskiler
  tek yönlü degil karsiliklidir. Dolayisiyla
  ekonomi, politika, hukuk, ahlâk, din gibi diger
  toplumsal sistemler de egitim sistemini etkiler
  ve onda degisme ve gelismelere neden olur.

3

• Insanin, çevreye uyum saglayabilmesi ve hayatta
  kalabilmesi için karsilanmasi gereken dogal ve
  sosyal gereksinmeleri sinirsiz denecek kadar
  çoktur.
• Buna karsilik bu gereksinmeleri karsilayabilmek
  için gerekli olan mal ve hizmetler sinirlidir.
  Insanin bu mal ve hizmetleri elde etmesi ve
  tüketmesi gerekmektedir.
• Insan bunlara ya üreterek ya da baskalarindan
  satin alarak ulasabilir. Yalniz, mal ve hizmet
  üretebilmek veya bunlari baskalarindan satin
  alabilmek için gerekli olan fiziki güç, zihinsel
  güç, para, zaman ve mekan insanda sinirlidir.
• Gereksinmelerinin sinirsiz olmasina karsilik
  gücünün sinirli olmasi, insanin karar ve
  eylemlerinde rasyonel davranmasini
  gerektirmektedir. Iste ekonomi bu gereksinmeden
  dogmustur. Baska bir deyisle iyi bir üretici veya
  iyi bir tüketici olabilme gerekliligi ekonominin
  dogmasina neden olmustur.

4

• Ekonomi nedir?
• ekonomi gelirle gideri, üretimle tüketimi,
  sarsintilara meydan vermeyecek biçimde düzenli
  tutma ya da gereksinmelerin sinirli olanaklarla
  en verimli bir siraya göre karsilanmasidir.
• ekonomi, tükenebilir kaynaklarin insanlarin
  ihtiyaçlarini karsilamak için en etkin bir
  sekilde kullanilmasi, bu kaynaklarin arttirilmasi
  ve üretilen mal ve hizmetlerin bölüsümüyle ilgili
  konularla ugrasan bir bilim dalidir

5

• 1. asama Ilkel toplumlarda egitim henüz
  kurumsallasmamisti. Dolayisiyla okul ve ögretmen
  yoktu. Dogal ve toplumsal çevre okul her
  yetiskin kadin ve erkek ögretmendi. Ilkel
  toplumlar ihtiyaç duyduklari bütün bu bilgileri
  dogal ve toplumsal çevreden ediniyorlardi.
  Yetiskin her kadin ve erkek bilgilerini,
  deneyimlerini, becerilerini yetismekte olan
  çocuklara ögretiyorlardi. Bu ögrenme isi gözlem
  yaparak, model alarak, taklit ederek, yaparak ve
  yasayarak gerçeklesiyordu.
• 2. asama Toplumsal evrimin ikinci asamasi olan,
  ekonominin tarima dayali oldugu ilk yerlesik
  toplumlarda da ekonomik hayat egitim üzerinde
  etkili olmustur. bu dönemde bilgi ve beceri
  birikiminin niteligi ve niceligi degismistir.
  Topragi ekip biçmek, madenleri isleyip araç
  gerece dönüstürmek, ticaret yapmak daha farkli,
  daha bilimsel, daha karmasik bilgi ve beceriler
  gerektirmistir. Bu bilgi ve beceri birikimini
  dogal ve sosyal çevreden yasantilar yolu ile
  ögrenmek imkânsiz hale gelmistir. Bunlari
  ögrenebilmek için kendi alaninda usta olan
  kisilerin yardimina gereksinim duyulmustur.
  Böylece isyerinde usta-çirak iliskisine dayali
  bir egitim biçimi ortaya çikmistir.

6

• 3. asama 18. yüzyilda buhar makinesinin icadi ve
  bunun üretimde kullanilmasiyla toplumsal evrimin
  bir sonraki asamasi olan sanayi toplumu asamasina
  geçilmistir. Hammaddenin islenerek mamul madde
  haline getirildigi ve toplumun tüketimine arz
  edildigi sanayi toplumlarinda ekonomik yapi
  tamamen farklilasmistir. Buna bagli olarak
  ekonominin talep ettigi insan gücünün profili de
  büyük ölçüde degismistir. Toprak sahibinin yerini
  sanayici tarim isçisinin yerini ise fabrika
  isçisi almistir. Bunun yani sira kendi alaninda
  uzmanlasmis usta, teknisyen, mühendis gibi
  yetismis insan gücüne de gereksinim duyulmustur.

7

• Günümüzde bilim ve teknolojinin gelismesi ve
  bunun mal ve hizmet üretiminde kullanilmasi,
  üretim teknolojileri ve üretim yöntemlerinde
  devrim denebilecek degisikliklere yol açmis ve bu
  durum egitimin amaçlari ve islevlerini
  genisletmis, egitimin amaçlari arasinda bulunan
  üretici insan gücü yetistirmeye tartismasiz bir
  öncelik kazandirmistir.

8

• EKONOMIK KALKINMA VE EGITIM

9

• Kalkinma kavrami
• Sosyologlar ve politik bilimciler kalkinmayi
  modernlesme olarak düsünüp, dikkatlerini ve
  çalismalarini daha çok sosyal ve politik
  kurumlarin sekil degistirmesinde
  yogunlastirmaktadirlar.
• Ekonomistler ise kalkinmayi daha çok yatirim,
  üretim, tüketim, bölüsüm, gelir açilarindan ele
  almaktadirlar. Adelman, kalkinmayi, kisi basina
  düsen milli geliri düsük olan bir ekonominin bu
  geliri, sürekli olarak ve kendi kendini idare
  eden bir biçimde arttirabilmesi süreci olarak
  tanimlamistir.
• Ayrica kalkinma, bireylerin refah düzeyini
  yükseltmek amaciyla siyasal iktidarin belli
  ekonomik ve toplumsal politikalar izleyerek
  toplumun yapisini degistirme girisimi olarak da
  tanimlanmaktadir

10

• Kalkinmanin, hem bir üretim hem de bir tüketim
  boyutu vardir,
• Kalkinmis bir ülkede, mal ve hizmet üretiminin
  niteliginde ve niceliginde bir artis söz
  konusudur. Daha çok ve daha kaliteli mal ve
  hizmet üretilir.
• Kalkinmis ülkeler, ayni zamanda tüketim
  toplumlaridir. Kalkinmadan söz edebilmek için
  üretilmis olan mal ve hizmetlerin tüketilmesi
  gerekmektedir. Kalkinmis bir ülkede daha çok ve
  daha kaliteli mal ve hizmet tüketilir.

11

• Ekonomik kalkinma ile egitim arasinda yakin bir
  iliski vardir. Kalkinma emegin egitimini ve
  yetistirilmesini gerektirmektedir. Kalkinmanin
  gereksinim duydugu bu yüksek nitelikli insan
  gücünü egitim sistemi yetistirir. Egitilmis insan
  gücü ülke ekonomisinin en önemli üretim
  faktörlerinden biridir ve kalkinmanin temellerini
  olusturur

12

• INSAN GÜCÜ PLANLAMASI VE EKONOMIK KALKINMA

13

• Planlama kavrami
• Andersona göre planlama, bazi amaçlara ulasmak
  için gelecekte uygulanacak bir dizi kararlari
  hazirlamaktan olusan bir süreçtir.
• Planlama, belirlenmis hedeflere ulasmak için,
  gelecekte alinacak önlemler konusunda kararlar
  saptamak biçiminde de tanimlanmaktadir.
• Toplumlarin kendilerine ekonomik, siyasal, sosyal
  amaçlar belirlemeleri plan yapmayi gerekli
  kilmaktadir. Amaç, planlamanin ön kosuludur.
  Planlama yapilabilmesi için önce bir amacin
  saptanmis olmasi gerekir.

14

• Ekonominin ihtiyaç duydugu nitelikli insan gücünü
  yetistirebilmek için planli hareket etmek
  gerekir. Hangi alanlarda, ne kadar sayida ve
  hangi nitelikleri kazanmis insan gücü
  yetistirilecegi önceden planlanmalidir.

15

• Insan gücü planlamasi yapmadan önce mevcut insan
  kaynagini saptamada ve onu bir çözümlemeye tabi
  tutmada yarar vardir. Mevcut insan gücünün
  sayisi, nitelikleri, sektörlere ve mesleklere
  göre dagilimi belirlenmelidir. Ekonominin
  talepleri ile mevcut insan gücü arasinda bir
  dengenin olup olmadigi, bu gücün ekonominin
  ihtiyaçlarina cevap verip vermedigi
  arastirilmalidir. Insan gücünün, gerek sayi,
  gerek nitelik, gerekse sektörsel dagilimlari
  açisindan artilari ve eksileri belirlenmelidir.
  Mevcut mesleklerin bir dökümü yapilmali, bu
  mesleklerde çalisan isgücünün egitim düzeyi ve
  yas gruplarina göre dagilimlari çikarilmalidir.

16

• Ekonominin egitimden talep edecegi insan gücünün
  tarim, sanayi ve hizmet sektörlerine göre
  dagilimi ve bunlarin miktari, nitelikleri, egitim
  düzeyleri belirlenmelidir. Mevcut mesleklerin bir
  dökümü yapilmali gelecekte önemini kaybedecek
  meslekler, önemi artacak meslekler, yeni ortaya
  çikacak meslekler önceden tahmin edilmelidir.

17

• Ekonomi egitimden nitelikli üreticiler ve
  nitelikli tüketiciler yetistirmesini talep eder.
• Bu konuda farkli yaklasimlardan söz edilebilir.
  Bunlar
• 1. Önder Insan Yetistirme Yaklasimi Bu yaklasima
  göre egitim, toplumun ekonomik ve sosyal yönden
  kalkinabilmesi için gerekli kararlari alabilen,
  toplumu harekete geçirebilen, ona yol
  gösterebilen, yüksek düzeyde egitim görmüs önder
  kisiler yetistirmelidir.
• 2. Üretici Insan Yetistirme Yaklasimi Bu
  yaklasima göre egitim, ögrencileri is alanlarina
  ve mesleklere yönlendirerek mesleki ve teknik
  egitimden geçirmeli, yeterli bilgi ve beceriler
  kazandirarak onlari bütün yasamlari boyunca bir
  makine gibi çalisan, daha çok toplumu ön plana
  alarak onun çikarlari dogrultusunda mal ve hizmet
  üreten bir insan haline getirmelidir.
• 3. Yaratici Insan Yetistirme Yaklasimi Buna göre
  egitim, bir yandan toplumun kültürel degerlerini
  benimsemis, baskalari ile iyi isbirligi ve
  iliskiler kurma yetenegine ulasmis, kisiligini
  gelistirmis insanlar yetistirmeli diger yandan
  da onlari ilgi ve yetenekleri dogrultusunda is
  alanlarina ve mesleklere yönlendirerek kendi
  mesleklerinde kaliteli mal, hizmet, düsünce ve
  estetik degerler üretebilen insanlar haline
  getirmelidir.

18

• Egitimin, ülke kalkinmasini gerçeklestirecek
  nitelikli insan gücü yetistirme görevinin yani
  sira, ekonomik açidan bir baska görevi de
  vatandaslara ekonomi egitimi vermektir.
• Egitimin nitelikli üreticilerin yani sira
  nitelikli tüketiciler de yetistirmesi
  gerekmektedir. Çünkü bir ülkenin refah düzeyinin
  yükselmesi üretilen mal ve hizmetlerin
  tüketilmesine baglidir. Tüketim, ihtiyaçlari
  gidermek için bir mal veya hizmetin faydalarindan
  yararlanmaktir. Baska bir ifadeyle bir mal veya
  hizmetin ihtiyaci karsilamak amaciyla
  kullanilmasidir.

19

• Insanin ekonomik gelirleri sinirli buna karsilik
  ihtiyaçlari sinirsizdir. Kit kaynaklari ile bu
  ihtiyaçlarini karsilamasi mümkün degildir. Bu
  durum insanin nitelikli bir tüketici olmasini
  gerektirmektedir. Egitimin ekonomik islevlerinden
  birisi de ögrencilere ilerde gereksinim
  duyacaklari tüketicilik bilgisini vererek onlari
  bilinçli bir tüketici haline getirmektir

20

• EGITIMIN EKONOMI ÜZERINDEKI ETKILERI

21

• Üretim için gerekli olan bilgi birikimi egitim
  tarafindan üretilir. Egitim bu bilgi birikimini
  daha sonra üretim teknolojisine dönüstürerek
  ekonominin hizmetine sunar. Diger yandan ürettigi
  bu teorik ve pratik bilgileri ekonominin
  gereksinim duydugu insan gücüne kazandirir.
  Böylece onlari nitelikli üreticiler haline
  getirmeye çalisir.

22

• Egitim düzeyi yüksek insan gücü ile egitim düzeyi
  düsük insan gücü arasinda üretkenlik açisindan
  fark vardir. Egitim düzeyi yüksek insan gücü daha
  üretkendir. Ister sanayi, ister tarim, isterse
  hizmetler sektörü olsun egitimli insan daha
  verimli çalisir. Daha az emek, daha az zaman
  harcar buna karsilik daha kaliteli mal ve hizmet
  üretir.

23

• Egitim, ekonomik verimliligin ve buna bagli
  olarak da üretimin arttirilmasinda baslica su
  islevleri
• Bilimsel arastirma tekniklerini gelistirmek ve
  ögretmek suretiyle verimliligin artmasinda rol
  oynayacak yeniliklerin meydana getirilmesini
  temin eder.
• Potansiyel kabiliyetleri kesfeder ve onlari
  gelistirir.
• Insanlarin iktisadi büyümeyle atbasi giden is
  firsatlarindaki degismelere uyum kabiliyetlerini
  arttirir.
• Üretim için gerekli bilgilerin kusaktan kusaga
  aktarilmasini saglar.
• Hizla büyüyen ekonomilerde halka yüksek beceri ve
  bilgiler kazandirarak hizli büyümenin
  gerçeklesmesini saglar.

24

• Egitim Yatirimlarinin Üretim ve Tüketim Boyutu
• Egitime yapilan harcamalarin, hem üretim hem de
  tüketim boyutu vardir.
• Yapilan bir harcama ileride mal veya hizmet
  üretimi olarak geri dönüyorsa böyle bir harcama
  üretim harcamasi olarak nitelendirilir. Bir baraj
  veya bir fabrika yapimi için yapilan harcamalar
  buna örnek olarak verilebilir.
• Yapilan bir harcama sonucunda, sadece bir mal
  veya hizmet satin aliniyorsa ve onlar dogal veya
  sosyal bir gereksinmenin giderilmesinde
  kullaniliyorsa bu tür bir harcama üretim
  harcamasi degil tüketim harcamasi olarak
  nitelendirilir.

25

• Egitim harcamalarinin tüketim mi yoksa üretim mi
  oldugunu anlayabilmek için yatirimin amacina ve
  sonucuna bakmak gerekir. Yapilan yatirim
  sonucunda yetistirdigimiz insan gücü uzun veya
  kisa vadede üretime katkida bulunuyorsa bu
  harcamalar üretim üretime katkida bulunmuyorsa
  bu harcamalar da tüketim olarak
  degerlendirilebilir.

26

• Tüketim olarak nitelendirilen harcamalari birkaç
  maddede toplamak mümkündür
• Ekonominin talepte bulunmadigi alanlarda insan
  gücü yetistirmek amaciyla yapilan harcamalar,
• Ögrencinin, gerek meslek hayatinda gerekse
  toplumsal hayatta hiç kullanmayacagi bilgi ve
  becerileri kazandirmak amaciyla yapilan
  harcamalar,
• Toplumsal ihtiyacin üzerinde insan gücü
  yetistirmek için yapilan harcamalar,
• Issizlik veya ücret yetersizligi nedeniyle baska
  ülkelere çalismak amaciyla göç eden beyin gücünü
  yetistirmek amaciyla yapilan harcamalar,
• Mezun oldugu alanda is bulamayip baska alanlarda
  çalismak zorunda kalan insan gücünü yetistirmek
  için yapilan harcamalar,
• Ilgi ve yeteneginin olmadigi is veya meslek
  alanlarina yönlendirilen insan gücünü yetistirmek
  için yapilan harcamalar.

27

• Türkiyede Egitime Ayrilan Ekonomik Kaynak -
• Türkiye'de egitime ayrilan maddi kaynak da düsük
  seviyede. Kamu egitim harcamalarinin GSYIH
  içindeki payi az gelismis ülkelerde yüzde 3.1,
  orta gelismis ülkelerde yüzde 4.4, gelismis
  ülkelerde yüzde 5.6 iken, dünya ortalamasi yüzde
  4.4, Avrupa Birligi ortalamasi ise yüzde 5.1.
•  
• 2006 yilinda Milli Egitim Bakanligi, 16 milyar
  568 milyon YTL bütçesi ile 575 milyar 784 milyon
  YTL'lik GSYIH'dan ancak yüzde 2.8'lik pay
  alabildi. 2007 yilinda GSYIH'da 631 milyar 393
  milyon YTL'lik hedef yakalanabilirse, 21 milyar
  355 milyon YTL'lik bütçesiyle, Milli Egitim
  Bakanligi'nin aldigi pay yüzde 3.3 seviyesine
  yükselecek. Türkiye bu oranla, hem dünya hem de
  Avrupa Birligi ortalamasinin gerisinde kaliyor.
• Bazi AB ülkelerinde kamu egitim harcamalarinin
  GSYIH içindeki paylari söyle Almanya yüzde 4.8,
  Fransa yüzde 5.6, Hollanda yüzde 5.1, Ingiltere
  yüzde 5.3, Ispanya yüzde 4.5, Isveç yüzde 7.7,
  Italya yüzde 4.7, Polonya yüzde 5.6, Portekiz
  yüzde 5.8.
• Israil, Gayri Safi Yurt Içi Hasilasi'nin yüzde
  7.5'ini, Isviçre yüzde 5.8'ini, ABD yüzde
  5.7'sini egitime ayiriyor.

28

• 2010 Bütçesinden Milli Egitim Bakanligina
  ayrilan pay GSYIH içinde yüzde 2.8'lik bir dilimi
  olusturmakta ve 28 milyar 237 milyon TLye
  karsilik gelmektedir.
• Egitim harcamalarinin GSYIH içindeki payi, dünya
  ortalamasinda yüzde 4.4 oldugu gerçegi karsisinda
  Türkiyenin bütçesinden egitime ayirdigi payla
  yaristigi dünya ligi Fildisi Cumhuriyeti,
  Tanzanya, Somali gibi ülkelerle birlikte
  aniliyor.

29
(No Transcript)
30
(No Transcript)
31
(No Transcript)