Title: Modelowanie proces
1Modelowanie procesów biznesowych
2Business Process Modeling Notation (BPMN)
- Standard modelowania przeplywów procesów
biznesowych i serwisów webowych stworzony przez
Business Process Management Initiative (BPMI) - Standard ten oparty jest o zalozenia matematyczne
pozwalajace na tworzenie modeli w podobny sposób
jak buduje sie modele danych w relacyjnych
systemach zarzadzania bazami danych
3Business Process Management Initiative
- Organizacja stworzona w celu promocji i rozwoju
zastosowan koncepcji Business Process Management
(BPM) poprzez stosowanie standardów
projektowania, wdrazania, realizacji, utrzymania
i optymalizacji procesów - BPMI opracowala trzy standardy
- BPMN, jako standard modelowania procesów
biznesowych - Business Process Modeling Language (BPML), jako
standard wykonywalnego jezyka biznesowego - Business Process Query Language (BPQL), jako
standardowy interfejs zarzadzania do wdrazania i
realizacji procesów e-Business
4CZYM JEST BPMN?
- Business Process Modeling Notation (BPMN) jest
graficzna notacja opisujaca kroki w procesie
biznesowym - Zostala specjalnie zaprojektowana tak, aby
odzwierciedlic przeplyw procesu i informacji
pomiedzy róznymi zdarzeniami
5PRZYKLAD OBSLUGA ZMÓWIENIA
6KONCEPCJA ZETONU TOKENA
- Pojedyncza transakcja jest reprezentowana przez
zeton, który krazy zgodnie z przeplywem w
procesie i przechodzi przez modelowane obiekty - Zeton posiada unikalny identyfikator ID zwany
czasem TokenID - Poczatek procesu biznesowego generuje zeton z
identyfikatorem TokenID
7KONCEPCJA ZETONU TOKENA
- Glówny TokenID jest wspólny dla wszystkich nowych
zetonów generowanych w czasie rozwidlenia
przeplywu procesu - Unikalne dla kazdej nowej sciezki w przypadku jej
rozwidlenia uzupelnienie identyfikatora glównego
TokenID nazywane jest czasem SubTokenID - Jesli sciezki sie lacza w taki sposób, ze tylko
jeden zeton moze przejsc dalej to po taki
polaczeniu SubTokenID moze zostac odciety
8PRZEPLYW ZETONÓW
9ZDARZENIA
- Zdarzenie jest stanem jaki pojawia sie podczas
przebiegu procesu biznesowego - Zdarzenia maja wplyw na przebieg procesu i
zazwyczaj cos wyzwalaja lub sa czegos rezultatem - Moga rozpoczynac (zdarzenia poczatkowe),
przerywac (posrednie) lub konczyc (koncowe)
przebieg
10ZDARZENIE POCZATKOWE
- Wskazuje miejsce w którym w procesie generowana
jest transakcja (pojawia sie zeton). Proces moze
posiadac wiele zdarzen poczatkowych. - Generuje zeton dla kazdego przeplywu
sekwencyjnego - Dozwolone zdarzenia poczatkowe
- odebranie wiadomosci
- czas
- zasada
- lacze z ...
- wielokrotne
- (nieokreslone)
11ZDARZENIE TYPU KONCOWE
- Wskazuje zakonczenie procesu / galezi procesu
- Konczy przebieg transakcji w danej galezi,
konsumuje zeton wygenerowany przez zdarzenie
(zdarzenia) poczatkowe - Dozwolone zdarzenia koncowe
- wyslanie wiadomosci
- wyjatek / usterka
- anulowanie
- kompensacja
- lacze do ...
- zerwanie
- wielokrotne
12ZDARZENIE POSREDNIE
- Wystepuje jedynie wewnatrz procesu
- Wplywa na przeplyw tokenu w tym lub innych
procesach (np. zdarzenie wyslij wiadomosc), ale
go nie konsumuje - W procesie nie musza wystepowac zdarzenia
posrednie
13KATEGORIE ZDARZEN (ZE WZGLEDU NA ZACHOWANIE)
- Catching (lapanie)
- symbol bez wypelnienia
- proces odbiera zdarzenie
- Throwing (rzucanie)
- symbol wypelniony
- proces wysyla zdarzenie
14KATEGORIE ZDARZEN (ZE WZGLEDU NA ZACHOWANIE)
15Zdarzenie message
16(No Transcript)
17(No Transcript)
18(No Transcript)
19(No Transcript)
20(No Transcript)
21(No Transcript)
22(No Transcript)
23PRZYKLAD ZDARZEN POSREDNICH
24OBSLUGA BLEDU
25CZYNNOSCI - PROCESY
- Czynnosc to praca wykonywana podczas realizacji
procesu biznesowego - Czynnosci moga byc elementarne lub zlozone
- Czynnosciami w modelu procesu moga byc
- proces
- podproces
- zadanie
26CZYNNOSCI - PROCESY
27BRAMKI
- Elementy sluzace do kontrolowania w jaki sposób
sciezki przeplywu wchodza w interakcje ze soba - Bramki decyzyjne okreslaja ile zetonów bedzie
przechodzilo którymi sciezkami - Bramki laczace okreslaja które zetony przejda
dalej lub jak sie polacza - Bramki nie musza wystepowac w procesie (jesli nie
istnieje potrzeba sterowania przebiegiem procesu)
28RODZAJE BRAMEK
29UCZESTNICY I TORY
- BPMN wykorzystuje pojecie torów (swimlanes)
najczesciej w celu pokazania z jaka rola
biznesowa zwiazana jest dana czynnosc, lub jaki
system ja realizuje - Wystepuja nastepujace obiekty
- Uczestnik Pool
- Tor (Rola biznesowa) Lane
30UCZESTNICY I TORY
31POLACZENIA
- Przebieg procesu Sequence Flow, który jest
wykorzystywany do pokazywania kolejnosci
wykonywania poszczególnych czynnosci w procesie - Przebieg wiadomosci Message Flow, który jest
wykorzystywany do pokazywania przekazywania
informacji pomiedzy dwoma autonomicznymi
jednostkami (uczestnikami) procesu uprawnionymi
do wysylania i odbierania ich - Powiazania Association, które sa wykorzystywane
do polaczenia informacji i artefaktów z
czynnosciami, zdarzeniami, bramkami i przebiegam
32RODZAJE POLACZEN
33ARTEFAKTY
- Artefakty sa elementami diagramu wykorzystywanymi
aby pokazac dodatkowe informacje dotyczace
procesu - Notacja BPMN nie ogranicza liczby artefaktów
- Wystepuja trzy standardowe artefakty
- Obiekty danych (Data Objects)
- Adnotacje (Annotations)
- Grupy (Groups)
34ARTEFAKTY
35BPMN - przyklady
36(No Transcript)
37(No Transcript)
38(No Transcript)
39(No Transcript)
40(No Transcript)
41(No Transcript)
42Przyklad 2.
43(No Transcript)
44(No Transcript)
45(No Transcript)
46(No Transcript)
47Przyklad 3.
48Reguly wyrazem strategii 1/4
49Reguly wyrazem strategii 2/4
50Reguly wyrazem strategii 3/4
51Reguly wyrazem strategii 4/4
52Modelowanie procesów biznesowych
53Metody strukturalne (zalozenia)
- Podzial procesu projektowania wedlug skladowych
pasywnych (dane) i aktywnych (funkcje) - Metoda uscislania krokowego i projektowania
skladanego - Podzial na dwie fazy
- konstrukcja modelu podstawowego
- konstrukcja modelu implementacyjnego
54Metody strukturalne (geneza i rozwój)
- Metoda Yourdona-Constantina 1979
- diagramy przeplywu danych
- diagramy hierarchiczne
- diagramy strukturalne
- Model DeMarco
- podejscie zstepujace
- modelowanie istniejacych systemów
55Metody strukturalne (geneza i rozwój)
- Model relacyjny danych Chena 1976
- diagramy relacyjne danych
- Metody projektowania systemów czasu rzeczywistego
(Ward i Mellor, Hatley i Pirbhai lata 80.) - diagramy przejsc stanowych
- diagramy przeplywu sterowania, diagramy czasowe
- Nowoczesna analiza strukturalna Yourdona - 1988
56Nowoczesna analiza strukturalna (cechy)
- graficzna struktura projektów
- podzielnosc specyfikacji
- minimalna nadmiarowosc
- ograniczenie analizy istniejacego systemu
- narzedzia do projektowania systemów czasu
rzeczywistego - modelowanie powiazan danych
- podzial procesu projektowania wedlug zdarzen
57Proces Analizy Strukturalnej
MODEL SRODOWISKOWY
MODEL ZACHOWANIA
58Model podstawowy
- Co powinien robic system aby spelnic wymagania
uzytkownika? - Model powinien zawierac jak najmniej informacji o
tym jak system powinien byc implementowany - Model podstawowy zawiera dwie glówne skladowe
- model srodowiskowy
- model zachowania
59Model srodowiskowy
- Model srodowiskowy definiuje granice miedzy
systemem a srodowiskiem, w którym istnieje
system. - Model srodowiskowy sklada sie z
- diagramu kontekstowego,
- listy zdarzen,
- opisu celu systemu.
- Diagram kontekstowy to szczególny przypadek
diagramu przeplywu danych, w którym pojedynczy
proces reprezentuje system
60(No Transcript)
61Model Zachowania
- Model zachowania to model opisujacy jakie powinno
byc wewnetrzne zachowanie systemu, aby mógl
dobrze wspólpracowac z otaczajacym srodowiskiem
62(No Transcript)
63Narzedzia Analizy Strukturalnej
- Modelowanie funkcji systemu
- Lista zdarzen
- Diagram Przeplywu Danych
- Slownik Danych
- Specyfikacja Procesu
- Modelowanie gromadzonych danych Diagram Zwiazków
Encji - Modelowanie czasowej charakterystyki zachowania
Diagram Sieci Przejsc - Modelowanie struktury Programu Diagram Struktury
64Lista zdarzen
- Tekstowa lista bodzców wystepujacych w swiecie
zewnetrznym, na które system musi odpowiadac. - Na przyklad
- klient sklada zamówienie (P),
- serwisant rozlicza zmiane (P),
- nalezy wyslac miesieczne sprawozdania do ZUS (T),
- pojawia sie zgloszenie poczty elektronicznej (S).
65Lista zdarzen
- Zdarzenia sterowane przeplywem (P) sa powiazane z
pewnym przeplywem danych tzn. system stwierdza,
ze nastapilo zdarzenie, gdy pojawi sie pewna
grupa danych - Zdarzenia temporalne (T) sa wyzwalane w
okreslonym czasie - Zdarzenia sterowania (K) maja charakter binarny i
oznaczaja, ze system musi podjac akcje (dotycza
systemów czasu rzeczywistego)
66Diagram Przeplywu Danych
- DFD jest narzedziem modelowania pozwalajacym
zobrazowac system jako siec procesów funkcyjnych,
polaczonych ze soba potokami i zbiornikami
danych
67Diagram przeplywu danych (Data Flow Diagram DFD)
zlecenie telefoniczne
rejestracja zlecenia
przekazanie zadan
klient
e-mail
zlecenie e-mail
odebranie poczty
odczytanie poczty
obsluga poczty
68Skladniki DFD
- Proces (funkcja)
- Przeplyw
- Magazyn
- Terminator
69Proces (funkcja)
Sprawdz wiarygodnosc klienta
Wyslij towar do klienta
Dzial Kosztów
70Przeplyw
stan zadluzenia - niedopuszczalny
stan zadluzenia - dopuszczalny
zamówienie
korpus
Sprawdz klienta
kran
Montuj kran
stan zadluzenia
71Przeplyw
wniosek kredytowy
Sprawdz klienta
Klient
Oblicz place
nazwisko, godziny
karty pracy
Wydzial
wyroby, godziny
Oblicz robocizne
72Magazyn
Kartoteka materialów
73D5
Portfel zamówien
zamówienie
zamówienie
zamówienie
zamówienie
Opracuj plan produkcji
Sprawdz zamówienie
odmowa
potwier- dzenie
74Terminator
Klient
Dzial kosztów
Klient
75Metoda konstruowania DFD
- Podejscie klasyczne, zstepujace (De Marco 1979,
Gane i Sarson 1979)
76Metoda konstruowania DFD
- Podejscie Yourdona (Yourdon 1989)
77Klient sklada zamówienie pisemne
78Ustalamy wiarygodnosc klienta
79Diagram zrównowazony w góre
80Techniczna weryfikacja zamówienia
81Przyklad wykorzystania diagramów DFD
- Przedsiebiorstwo wytwarza rury stalowe
- Rury wytwarzane sa z tasmy stalowej w kregach
- Przedsiebiorstwo sprzedaje swoje produkty okolo
10 stalym klientom i okolo 1000 pozostalym
klientom w ciagu roku - Problem polega na tym, ze nie zawsze mozna na
czas realizowac zamówienia a jednoczesnie zapasy
wsadu sa nadmierne
82FIRMA
83(No Transcript)
84(No Transcript)
85(No Transcript)
86(No Transcript)
87(No Transcript)
88(No Transcript)
89(No Transcript)
90(No Transcript)
91(No Transcript)
92DFD w metodyce SSADMStructured System Analysis
and Design Method
zewnetrzny przeplyw danych
przeplyw danych
93Diagram kontekstowy w metodyce SSADM
potwierdzenie
zlecenie
zlecenie wewnetrzne
kopia zlecenia
94Diagram DFD poziom 1 w metodyce SSADM (fragment)
potwierdzenie
zlecenie
dane zgloszenia
dane klienta
dane klienta
stan rozliczen
95Diagram DFD poziom 2 w metodyce SSADM (fragment)
dane klienta
dane klienta
dane zgloszenia
stan rozliczen
96Zalety DFD
- Prostota
- Mozliwosc rozróznienia przeplywów informacji i
magazynów informacji - Uklad hierarchiczny
97Wady DFD
- Brak mozliwosci prezentacji funkcji w strukturze
organizacji - Brak mozliwosci prezentacji dynamiki systemu
- Brak mozliwosci prezentacji logiki dzialan i
funkcji
98- W latach 70-tych realizowano w USA program Air
Force Program for Integrated Computer Aided
Manufacturing (ICAM), którego celem bylo
zwiekszenie produktywnosci dzieki systematycznemu
wdrazaniu technologii komputerowych - Realizacja programu ICAM pozwolila
zidentyfikowac potrzebe doskonalenia technik
analizy i komunikacji pomiedzy uczestnikami
procesów
99- W rezultacie opracowano serie technik znanych
jako IDEF (ICAM Definition) - IDEF0, wykorzystywana do budowy modelu funkcji,
tj. strukturalnej reprezentacji funkcji,
czynnosci i procesów w modelowanym systemie czy
obszarze badan - IDEF1, wykorzystywana do budowy modelu
informacji reprezentujacego strukture i
semantyke informacji w modelowanym systemie czy
obszarze badan - IDEF2, wykorzystywana do budowy modelu dynamiki
reprezentujaca charakterystyke czasowa zachowania
modelowanego systemu czy obszaru badan
100- W 1983, w ramach programu U.S. Air Force
Integrated Information Support System rozszerzono
technike IDEF1 do postaci IDEF1X (IDEF1 Extended) - Obecnie, techniki IDEF0 and IDEF1X sa powszechnie
wykorzystywane w administracji, przemysle i
sektorze uslug do wspomagania modelowania
procesów - W 1991 National Institute of Standards and
Technology (NIST) przy wsparciu U.S. Department
of Defense, Office of Corporate Information
Management (DoD/CIM) opracowal standard technik
modelowania Federal Information Processing
Standards (FIPS)
101(No Transcript)
102IDEF0
103Narzedzie analizy strukturalnej
- IDEF0 (Integration DEFinition language 0) bazuje
na metodyce SADT (Structured Analysis and Design
Technique), opracowanej przez Douglasa T. Rossa i
SofTech, Inc. - W swej oryginalnej postaci, IDEF0 zawiera
definicje graficznego jezyka modelowania
(syntaktyka i semantyka) oraz opis metodyki
budowy modeli - Technika IDEF0 moze byc wykorzystana do
modelowania systemów zautomatyzowanych i nie
zautomatyzowanych - W przypadku nowych rozwiazan, IDEF0 moze byc
wykorzystana do zdefiniowania wymagan i
specyfikacji funkcji a nastepnie do
zaprojektowania rozwiazan odpowiadajacych
wymaganiom i realizujacych funkcje
104Narzedzie analizy strukturalnej
- W przypadku systemów istniejacych, IDEF0 moze byc
wykorzystana do analizowania funkcji, które
realizuje system i zapisania mechanizmów
wykonujacych te funkcje - Rezultatem wykorzystania techniki IDEF0 jest
model zawierajacy hierarchiczna serie diagramów
oraz tekst polaczone glosarium - Podstawowe elementy modelu to funkcje
reprezentowane przez kostki oraz zwiazane z nimi
dane i obiekty reprezentowane przez strzalki
105Charakterystyka IDEF0
- Technika IDEF0 pozwala na modelowanie graficzne
szerokiej grupy procesów biznesowych i
wytwórczych na dowolnym poziomie szczególowosci - Udostepnia prosty i spójny jezyk pozwalajacy na
precyzyjne odwzorowanie opisywanej rzeczywistosci - Jest narzedziem do wspomagania dialogu pomiedzy
analitykiem, projektantem i uzytkownikiem latwym
w uzyciu i pozwalajacym na eksponowanie dowolnych
detali
106Charakterystyka IDEF0
- Technika zostala przetestowana i sprawdzona przez
wiele lat przez sily zbrojne, organizacje
administracji oraz w biznesie - Oprócz wersji podstawowej dostarczanej przez KBSI
jest dostepny w wielu graficznych narzedziach
komputerowych - Rozszerzeniem mozliwosci jakie stwarza sam jezyk
modelowania jest precyzyjnie opisana metodyka
modelowania i dokumentowania rozwiazan w calym
cyklu zycia projektu
107Kostka ICOM
Sterowanie
Wejscie
Wyjscie
Mechanizm (zasób, wykonawca)
Odwolanie
108Hierarchiczna struktura diagramów
109(No Transcript)
110(No Transcript)
111(No Transcript)
112(No Transcript)
113(No Transcript)
114(No Transcript)
115(No Transcript)
116(No Transcript)
117(No Transcript)
118(No Transcript)
119(No Transcript)
120(No Transcript)
121Diagram przeplywu danych
122Podstawowy schemat blokowy
123Podstawowy schemat blokowy przyklad 1.
124Podstawowy schemat blokowy przyklad 2.
125Model blokowy wspólzaleznosci funkcjonalnych
126Metodologia prof. Scheera
- Prof. August Wilhelm Scheer z Uniwersytetu
Saarbrucken jest twórca koncepcji informatyki
gospodarczej - Od wielu lat pracuje nad opisem metod
umozliwiajacych mapowanie, analize i
reorganizacje procesów gospodarczych - Na stworzonej przez niego koncepcji oparte jest
jedno z wiodacych narzedzi, sluzacych mapowaniu i
reorganizacji procesów pakiet programów ARIS
127Pakiet programów ARIS
- Kompleksowe narzedzie sluzace mapowaniu i
reorganizacji procesów - Rozszerza tradycyjne obszary zainteresowania tego
typu pakietów o zagadnienia zwiazane z
zarzadzaniem jakoscia czy wspomaganiem handlu
elektronicznego - Duza baza modeli referencyjnych umozliwia
tworzenie nowych procesów w oparciu o juz
istniejace wzorce - Pakiet moze byc stosowany w przedsiewzieciach z
zakresu reorganizacji procesów, wprowadzania norm
zarzadzania jakoscia czy wdrazania zintegrowanych
systemów informatycznych (szczególnie w przypadku
wdrazania systemu SAP R/3
128Metodyka ARIS - perspektywy
- Organizacji (organization view), w której ukazane
sa elementy struktury organizacyjnej organizacji - Danych (data view), przedstawiajaca system
informacyjny organizacji - Funkcji (function view), ukazujaca wystepujace w
procesie funkcje i powiazania miedzy nimi - Sterowania (control view), laczaca wydarzenia,
funkcje i wszystkie pozostale elementy
wystepujace w poprzednich trzech perspektywach
umozliwia na przedstawienie wzajemnych powiazan
pomiedzy pozostalymi perspektywami
129Metodyka ARIS poziomy opisu
- Zdefiniowanie wymagan (requirements definition)
na poziomie tym okresla sie wymagania dla
technologii informacyjnych - Specyfikacja projektowa (design specification)
na tym poziomie powstaje specyfikacja systemu
informacyjnego, który spelni postawione na
pierwszym poziomie wymagania - Opis implementacji (implementation description)
w ramach tego poziomu specyfikacja przeksztalcana
jest we wdrozenie odpowiedniego sprzetu
komputerowego i oprogramowania
130Metodyka ARIS poziomy opisu
- Z punktu widzenia modelujacego i
przeksztalcajacego proces analityka najwazniejszy
jest pierwszy poziom czyli zdefiniowanie
wymagan dla systemu informacyjnego. - Metodologia Scheera wyróznia jeszcze jedna
perspektywe zasobów informacyjnych (resource
view), która zawarta jest w poziomach
specyfikacji projektowej (design specification) i
implementacji (implementation description), i
przez to nie wystepuje jako osobna perspektywa,
tak jak pozostale cztery wczesniej przedstawione
perspektywy
131(No Transcript)
132(No Transcript)
133Diagram eEPC (event-driven Process Chain)
- Umozliwia przedstawienie procesu jako lancucha
naprzemiennie nastepujacych po sobie wydarzen i
dzialan - W wystepujacym w perspektywie funkcji drzewie
funkcji ukazane moga byc jedynie zaleznosci
pomiedzy poszczególnymi dzialaniami - Dopiero w diagramie eEPC ukazac mozna w
chronologiczny sposób kolejnosc, w jakiej
wystepuja poszczególne dzialania w procesie
134Diagram eEPC
- Poprzez zdarzenie (event) rozumie sie fakt, iz
obiekt przyjal stan, w którym steruje lub wplywa
na dalszy przebieg procesu - Zdarzenia inicjuja dzialania, a zarazem sa ich
rezultatem - W odróznieniu od dzialan, zdarzenia nie trwaja w
czasie, sa powiazane tylko z jednym punktem czasu - Kazdy proces zaczyna sie wydarzeniem inicjujacym,
a konczy sie wydarzeniem konczacym proces.
135Logika w diagramie eEPC
- W niektórych przypadkach nastapic moze
rozgalezienie procesu w sytuacji, gdy rozdziela
sie on na czynnosci wykonywane równolegle, badz
wtedy, gdy wystepuje wiele wariantów przebiegu
procesu na przyklad jedno dzialanie moze
powodowac jedno lub wiele zdarzen - Do zobrazowania tej sytuacji w ARIS sluza
operatory logiczne operator XOR, operator OR
oraz operator AND, które wykorzystywane sa
zarówno do rozdzielenia procesu, jak i do
polaczenia dwóch lub wielu jego galezi
136Logika w diagramie eEPC
- Umieszczenie na diagramie operatora XOR oznacza,
ze po zakonczeniu danego dzialania wystepuje
wiele wariantów dalszego przebiegu procesu,
jednak w danym przebiegu nastapic moze tylko
jeden wariant, poniewaz alternatywne mozliwosci
wykluczaja sie wzajemnie - Operator OR wystepuje w sytuacji, gdy w wyniku
zakonczenia dzialania dojsc moze do wykonania
jednego lub kilku wariantów procesu - Operator AND wykorzystywany jest gdy proces
rozdziela sie na dwa lub wiele wykonywanych
równolegle podprocesów. Rozdzielenie to wystapic
moze zarówno jako efekt wydarzenia, jak i
dzialania i jest to jedyny operator, który moze
byc umieszczony po wydarzeniu
137Elementy diagramu EPC
138EPC w VISIO
139EPC - przyklad
140Aris 6.0Pl
141Aris 6.0Pl