CILT REAKSIYONLARI

1
CILT REAKSIYONLARI

• AYSEL ENABOIFO
• ANKARA MEDICANA INTERNATIONAL HASTANESI
• DAHILIYE VE MEDICAL ONKOLOJI SORUMLU HEMSIRESI

2

• AMAÇ
• Cilt reaksiyonlarini tanimlamak
• HEDEFLERIMIZ
• Risk faktörlerini tanimlamak
• Hemsirelerin cilt reaksiyonlari hakkinda bilgi
  düzeylerini artirmak

3
Ana Problemler

• Deri ve mukoza bütünlügünün bozulmasi
• Koruyucu mekanizmalarin bozulmasi
• Mukozanin etkilenmesi ile beslenmenin bozulmasi
• Beden imajinda degisme
• Yasam Kalitesinin bozulmasi.

4
Risk Faktörleri

• Hastalikla iliskili
• - Pre-malign lezyonlar
• - Primer ya da metastatik tümörler
• - Trombositopeni/koagulopati belirtileri
• - Kasinti
• - Sarilik
• - Ödem
• - Herpes zoster reaktivasyonu
• - Kemoterapi ve radyoterapi

5
Tedaviye Bagli Yan Etkiler

• Saç dökülmesi(Allopesi)
• Geçici eritem ya da ürtiker
• Kasinti
• Eritem
• Akne
• Kemoterapiye bagli akral eritem
• Pigmantasyonda artis
• Telanjektazi

• Fotosensitivite
• Hiperkeratozis
• Ülserasyon
• Radyasyona bagli etkiler
• Radyasyonun yan etkisinin artmasi
• Radyasyon recall dermatiti
• Tirnak degisiklikleri
• Kullanilan ilaca bagli etkiler

6
Geçici Eritem ya da Ürtiker

• Jeneralize ya da kemoterapinin uygulandigi alana
  lokalizedir.
• Genellikle kemoterapi uygulamasindan sonra 30
  dakika ile birkaç saat arasinda olusur.
• Genellikle kendi kendine iyilesir.
• Infüzyon ya da ilaç tedavisinin durdurulmasini
  gerektirebilir.

7
Iliskili Ilaçlar

• Doxorubicin
• Bleomycin
• Mechlorethamine
• Cytarabine
• Cyclophoshamide

• Chlorambucil
• Methotrexate
• Thiotepa
• Asparaginase

8
Kasinti

• Hastaliga bagli olabilir(lösemi,lenfoma,myeloma
• adenokarsinoma)
• Radyoterapiye bagli kuru deskuamasyon(derinin
• pul pul dökülmesi
• Opioid grubu ilaçlar ve antibiotiklere reaksiyon
• Derinin hipersensivite reaksiyonlari
• GVHD
• Deri kurulugu (yaygin)

9
Eritem

• Hipersensivite reaksiyonu
• Maküler eritem lezyonlarindan Stevens-Johnson
  sendromu ve toksik epidermal nekroza kadar
  degisir.
• Kemoterapötik ajanlar, antibiotikler, phenytoin
  sodyum gibi çesitli ilaçlar.

10
Hipersensitivite

• 4 tipte gruplandirilir.
• Genellikle tip 1 reaksiyonlar verir.
• Immünglobülün E reaksiyonu.
• Lokal eritem ve kasinti ile baslayip yasami
  tehdit eden sistemik anaflaksilere kadar
  ilerleyebilir.
• Bulanti, bas dönmesi, solunum güçlügü, fasial
  ödem yada ürtiker.

11
Hipersensitif toksisitelerin derecelendirilmesi

• Grade
• 1 Geçici kizariklik yada genç ilaç atesilt38
• 2 Rash, kizariklik, ürtiker, dispne,
• ilaç atesi gt38
• 3 Ürtikerli yada ürtikersiz bronko spazm
  anjioödem/ödem hipotansiyon
• 4 Anaflaksi
• 5 Ölüm

12
Döküntü

• Farkli kemoterapi alan hastalarda görülebilir.
• Mechlorothhamine, methotrexate, bleomycin gibi
  ilaçlarda görülür.

13
Akne

• Yüzde ya da gövdede yaygin eritem
• Foliküler papül ve fistüller halinde
  ilerleyebilir.
• Dactinomycin, methotrexate, cyclosporin
• Kortikosteroidlerin uzun süre kullanimi.

14
Kemoterapiye Bagli Akral Eritem

• El-ayak Sendromu
• Agrili, simetrik, keskin sinirli, yogun ödematöz
  eritem ve fissürler
• Genellikle 3-5 gün süren prodromal karincalanma
  dönemini takiben meydana gelir.
• Tirnaklari içerebilir.
• Ayni ilaçlarla tadavide, tekrar görülür.

15
Eriteme Neden Olan Ilaçlar

• Capecitabine
• Yüksek doz cytarabine
• Cyclophosphamide
• Docetaxel
• Doxorubicin
• Fluorouracil
• Hydroxyurea

• Methotrexate
• Mercaptopurine
• Mitotane
• Mitoxantrone
• Paclitaxel
• Vinorelbine

16
Hiperpigmentasyon

• Kemoterapötik ilaç ya da onlarin metabolitleri
  tarafindan melanositlerin uyarilmasi ile meydana
  gelir.
• Tirnak yataklarinda, agiz mukozasinda,
  kemoterapinin uygulandigi ven boyunca olusabilir
  ya da jeneralize olabilir.
• 5-Flurouracil, Cyclophosphamide, Doxorubicin,
• Daunorubicin, Carmustine, Bleomycin, Busulfan,
• Hydroxyurea, Etoposide.

17
Telanjiektazi

• Kapiller yatakta degisikliklerdir.
• Kronik/ kalici olabilir

18
Fotosensitivite

• Ultraviyole isinlara yanit olarak eritematöz
  yanit artar.
• Akut günes yanigi ya da kontakt dermatite benzer
  biçimde fotoallerji olabilir (kabarikliklar ve
  alevlenme)
• Neden olan etkenler çok çesitlidir (antitümör
  antibiotikler, antimetabolitler gibi)
• Günese yönelik güvenlik önlemlerinin bilinmesi
  gereklidir.

19
Hiperkeratozis

• Deride kalinlasma ve ödem
• Ince motor fonksiyon kaybina neden olabilir
• Bleomycinin doz birikimine bagli bir yan etkidir
• - Kismen geri dönüslüdür.
• - Akcigerde fibrotik degisikliklerin belirtisi
  olabilir.

20
(No Transcript)
21
Ülserasyon

• Vezikant ajanlarin ekstravazasyonu ile ilgili
  olmayan sinirli ülserasyonlar
• Neden olan ilaçlar
• - Bleomycin (Basinç noktalarinda eritem ve
  ödem)
• - Hydroxyurea (Bacaklarda agrili
  ülserasyonlar)
• - Methotrexate (Ülsere kadar ilerleyen
  veziküller)

22
Radyasyona Bagli Etkiler

• Kuru deskuamasyon ( deride pul pul dökülme)
• Kasinti
• Hiperpigmantasyon ve telanjiektazi
• Nemli deskuamasyon ( nemli pul pul dökülme)
• Sekonder malignensi
• Genellikle radyasyonun uygulandigi bölge
  içi ve çevresinde meydana gelir.

23
Radyoterapinin Yan etkilerini Arttiran Durumlar

• Bazi kemoterapi ilaçlarinin pespese ya da
  radyoterapiden sonraki bir hafta içinde
  uygulanmasi
• Kök hücrelerin azalmasi
• Primer olarak antitümör antibiotikler ve
  antimetabolitlerin kullanilmasi

24
Radyasyon Recall Dermatiti

• Öncelikle radyasyon uygulanan bölgede görülen
  akut bir reaksiyondur.
• Makülopapüler döküntü, eritem, kabarcik ve
  kemoterapiden sonra derinin pul pul dökülmesi
  görülür.

25
Neden Olan Ilaçlar

• Bleomycin
• Doxorubicin
• Dactinomycin
• Gemcitabine
• Idarubicin
• Docetaxel
• Paclitaxel

• 5-Flurouracil
• Cytarabine
• Methotrexate
• Cyclophosphamide
• Vinblastine
• Vincristine

26
Tirnak Degisiklikleri

• Onycholysis-tirnaklarin kismen ayrilmasi
• -Docetaxel, paclitaxel
• - Bleomycin, doxorubicin, 5- Flurouracil,
  hydroxyurea
• Pigmentasyonda artis
• Egilme, bükülme
• Akut tirnak ucu infeksiyonu

27
(No Transcript)
28
(No Transcript)
29
Ilaca Spesifik Etkiler

• Tamoxifen
• -Sicak basmasi ile birlikte
  vazomotorinstabilite
• - Hiperpigmantasyon ve sicaklik hissi ile
  birlikte agrili, ilerleyici eritem
• - Saç dökülmesi
• - Saçta anormal eksiklik
• - Kasinti

30
Beden Imaji Üzerine Etkisi

• Kanserin gözle görülür ilk belirtisi olabilir.
• Benlik saygisinda etkilenme olabilir
• Kisilerarasi iliskilere etkisi vardir.

31
VAKA

• T.H. 64 yasinda kadin hasta
• Kolon Ca
• Cetuximab, Irrinotekan, 5 Flourasil, Folinik Asit
  tedavisi aliyor
• 2. kür sonrasi yüzde yaygin akral eritem
• El ve ayaklarda hassasiyet
• Hasta kemoterapiyi reddediyor
• ??????????????

32
Hemsirelik Bakimi ve Öneriler-1

• Cilt kuruluguna karsi bol sivi almasi,
• Günes isigina direk maruz kalmamasi, yüksek
  faktörlü koruyucu krem ve nemlendiriciler
  kullanmasi,
• Tirnak kirilmasi ve defektli büyümeye yönelik,
  tirnak cilasi veya takma tirnak kullanmasi,

33
Hemsirelik Bakimi ve Öneriler-2

• Cildi tahris etmeyecek bol ve pamuklu kumaslar
  giymesi,
• Siki giysi, eldiven ve ayakkabidan kaçinmasi,
  topuksuz ve iyi havalanan ayakkabilar giymesi,
• El ve ayaklarin kasinmasina ve sürtünmeye neden
  olacak aktivitelerden kaçinmasi (alkis,dizüstüne
  çömelmek, asiri egzersiz)

34
Hemsirelik Bakimi ve Öneriler-3

• Ilaç verilen damar çevresine alkollü solüsyonlar
  sürmemesi,
• Cilde bant yapistirilmamasi,
• Yapiskanli maddeler sürülmemesi,
• Dar yüzükler takilmamasi
• Tirnaklarini kisa kesmesi.
• Narin tirnaklari olan hastalara her gün ellerini
  B vitaminli suda günde 2 kez 10 dk bekletmesi
  önerilir.

35
TESEKKÜRLER