Jongeren en geld

1
Jongeren en geld
2
Doelstellingen

• Het doel van deze studie bestaat erin te bepalen
  over hoeveel zakgeld en andere (geld)middelen de
  jongeren kunnen beschikken en hoe ze ermee
  omgaan.
• Dankzij deze studie kan een analyse worden
  gemaakt van verschillende elementen van de kijk
  op zakgeld
• Volume en bedrag van het zakgeld
• Aanwending van het zakgeld
• Individueel gedrag op het gebied van het
  (be)sparen
• Sociaal-demografische variabelen

3
Methodologie

• 1.035 kwantitatieve interviews in België via
  persoonlijke gesprekken met jongeren en ouders
  128 jongeren van 11-12 jaar, 163 jongeren van
  15-17 jaar, 494 jonge studenten van 18-25 jaar,
  250 ouders met kinderen van 7-8 jaar, 9-10 jaar
  en meer.
• Field maart-mei 2003.
• Aselecte gelaagde gecorrigeerde steekproef
  volgens de methode van de valpunten. De
  interviews met de jongeren (11-12 jaar, 15-17
  jaar en 18-25 jaar) werden afgenomen zonder dat
  de ouders erbij waren. Voor de groep boven de 18
  werden enkel studenten ondervraagd.
• De resultaten hebben de gepaste statistische
  bewerkingen (c2, foutmarge) ondergaan.
• De totale maximale foutmarge op de steekproef
  bedraagt 3,0 .
• Enkel de betekenisvolle resultaten worden
  voorgesteld. Elk gegeven werd evenwel
  geanalyseerd - volgens de profielen - in functie
  van de locatie (Provincie), het geslacht, de
  leeftijd, de sociale groep, de taalgroep en het
  opleidingstype.
• Voor de Europese vergelijkingen werd de studie
  van UniBoon (2001) gebruikt.

4
Symbolen en hun betekenis
Meisje
Jongen
Hogere sociale groepen (SG 1-4)
Lagere sociale groepen (SG 5-8)
5
Jongeren en geld

• Ontvangen zakgeld
• Andere uitgaven die de ouders betalen
• Artikelen die de kinderen kopen tijdens het
  boodschappen doen

6
Zakgeld

• Geeft u uw kind zakgeld ?

42
Geen zakgeld

• 6 op de 10 kinderen tussen 7 en 18 jaar ontvangen
  zakgeld van hun ouders.

Zakgeld
58
7
Andere uitgaven die de ouders betalen

• Komt u nog in andere uitgaven tussen, bovenop het
  zakgeld dat u aan uw kinderen geeft?

• Alle ouders van de ondervraagde jongeren
  verklaren dat ze in andere uitgaven tussenkomen.

Ouders die tussenkomen
100
8
Andere uitgaven die de ouders betalen

• Welke uitgaven hebt u in de voorbije 12 maanden
  op u genomen?

• Het zakgeld wordt in de eerste plaats gebruikt
  als een systeem om geld te leren beheren.
• Aanvullend daarbij nemen de ouders andere
  uitgaven op zich, zoals de aankoop van
• Kleding (2 op de 3 gevallen)
• Schoolmateriaal (1 op 2 gevallen), ook al is
  onderwijs gratis
• En minder vaak ook uitgaven voor
• Schoenen, tijdschriften, vrije tijd (bioscoop,
  uitgaan, spellen), gezondheid (minder courant),
  sportuitrusting...

Totaal gt 100, meerdere antwoorden mogelijk
9
Artikelen die de kinderen kopen

• Artikelen die de kinderen kopen bij het
  boodschappen doen met de ouders

• De meeste kinderen leggen nog tal van artikelen
  in het winkelwagentje die ze niet met hun zakgeld
  betalen
• Snoep (9 op de 10 gevallen)
• Algemene voeding (8 op de 10)
• Dranken (1 op de 2)
• En minder vaak
• Chips, zuivelproducten, koekjes, cosmetica,
  tijdschriften, CD-DVD-cassettes, schoolmateriaal,
  spelletjes of kleding.

Totaal gt 100, meerdere antwoorden mogelijk
10
7-8 jaar

• Ontvangen zakgeld
• Bedrag aan zakgeld
• Andere uitgaven die de ouders betalen
• Top 5 van artikelen die de kinderen zelf kopen

11
Zakgeld à 7-8 jaar

• Geeft u zakgeld aan uw kind?

67
Geen zakgeld

• 1 op de 3 kinderen van 7 à 8 jaar krijgt zakgeld.

33
Zakgeld
12
Zakgeld à 7-8 jaar

• Hoeveel zakgeld geeft u aan uw kind per maand?

• Kinderen van 7 à 8 jaar krijgen gemiddeld per
  maand 10,50 zakgeld.
• De voorbije 10 jaar is dit bedrag regelmatig
  toegenomen.
• Bij de overgang naar de euro werden de bedragen
  naar boven afgerond.
• Er is geen uitgesproken verschil tussen jongens
  en meisjes.

Basis ouders die zakgeld geven
13
Top 5 van artikelen die de 7- à 8-jarigen zelf
kopen

• Artikelen die kinderen zelf kopen bij het
  boodschappen doen met de ouders

• 3 op de 4 kinderen van 7 à 8 jaar kopen snoep en
  1 op de 4 koopt tijdschriften bij het
  boodschappen doen.
• Schoolbenodigdheden, videospelletjes en chips
  worden door minder dan 1 op de 10 kinderen
  gekocht.

Totaal gt 100, meerdere antwoorden mogelijk
14
9-10 jaar

• Ontvangen zakgeld
• Bedrag aan zakgeld
• Andere uitgaven die de ouders betalen

15
Zakgeld à 9-10 jaar

• Geeft u zakgeld aan uw kind?

45
Geen zakgeld

• Meer dan 1 op de 2 kinderen van 9 à 10 jaar
  krijgt zakgeld.

Zakgeld
55
16
Zakgeld à 9-10 jaar

• Hoeveel zakgeld geeft u aan uw kind per maand?

• De kinderen van 9 à 10 jaar krijgen gemiddeld 11
  zakgeld per maand.
• De voorbije 10 jaar is dat bedrag regelmatig
  toegenomen.
• Bij de overgang naar de euro werden de bedragen
  naar boven afgerond.
• Er is geen uitgesproken verschil tussen jongens
  en meisjes.

Basis ouders die zakgeld geven
17
11-12 jaar

• Ontvangen zakgeld
• Waar komt het zakgeld vandaan?
• Aanwending van het zakgeld
• Bedrag van het zakgeld
• Vergelijking op Europees niveau (10-13 jaar)
• Gekochte producten
• Andere uitgaven die de ouders betalen
• Top 6 van artikelen die kinderen zelf kopen

18
Zakgeld à 11-12 jaar

• Geeft u zakgeld aan uw kind?

26
Geen zakgeld

• Bijna 1 op de 3 kinderen van 11 à 12 jaar krijgt
  zakgeld.

Zakgeld
74
19
Waar komt het zakgeld van 11- à 12-jarigen
vandaan?

• Wie geeft je dat zakgeld?

• In meer dan 9 op de 10 gevallen komt het zakgeld
  van de ouders en in 1 op de 5 gevallen komt het
  van de grootouders. Minder courant komt een ander
  familielid (oom, tante, peter, meter, neef enz.)
  tussen.

Totaal gt 100, meerdere antwoorden mogelijk
20
Aanwending van het zakgeld

• Wat doe je met je zakgeld?

Ik stort het op een bankrekening

• Met het zakgeld dat het kind krijgt, zet het zijn
  eerste stappen op het gebied van geldbeheer.
  Bijv. bijna 2 op de 3 kinderen van 11 à 12 jaar
  besteden hun zakgeld aan de aankoop van een
  artikel dat meer kost dan het bedrag dat zij aan
  zakgeld ontvangen. Het kind spaart dus gedurende
  enige tijd om het nodige bedrag bij elkaar te
  krijgen.
• Meer dan 1 op de 3 kinderen spaart het op een
  bankrekening.
• Minder dan 1 op de 10 geeft het geld systematisch
  uit.

Ik bewaar het voor een grote aankoop
Ik geef het onmiddellijk uit
Totaal gt 100, meerdere antwoorden mogelijk
21
Zakgeld à 11-12 jaar

• Hoeveel zakgeld krijg jij per maand?

• De kinderen van 11 à 12 jaar krijgen gemiddeld 24
  zakgeld per maand.
• De voorbije 10 jaar is dit bedrag regelmatig
  toegenomen.
• Bij de overgang naar de euro werden de bedragen
  naar boven afgerond.
• De meisjes krijgen minder zakgeld dan de jongens.
  Het verschil bedraagt ongeveer 10 elke maand.
  Tonen zij minder behoefte? Is er sprake van
  discriminatie? Of betalen ze rechtstreeks meer
  uitgaven voor hun dochters?

18,4
29,5
Basis kinderen die zakgeld krijgen
22
Zakgeld à 10-13 jaar

• Europese vergelijking op basis van gelijk
  omgerekende koopkracht

• De kinderen van 11 à 12 jaar krijgen gemiddeld
  meer zakgeld per maand in
• Luxemburg (135), Griekenland (129), Ierland
  (116), Nederland (116).
• Duitsland (109), Zweden (109), Oostenrijk (103).
• Minder zakgeld in
• Verenigd Koninkrijk (97), Finland (97), Italië
  (90), België (90).
• Denemarken (84), Spanje (77), Frankrijk (77),
  Portugal (71).

gt113
97-113
86-97
lt86
Bron UniBoon. Berekening OIVO. Indexbasis
Europa 100.
23
Artikelen die met het zakgeld worden gekocht
46

• Artikelen die de kinderen met hun zakgeld kopen

32
36

• 1 op de 4 kinderen van 11 à 12 jaar koopt
  spelletjes (incl. videospelen) met het zakgeld
  dat het krijgt en 1 op de 5 koopt DVD, CD en
  cassettes of kleding.
• Jongens kopen vooral spelletjes meisjes geven
  hun geld meer uit aan kleding DVD, CD en
  cassettes.

Totaal gt 100, meerdere antwoorden mogelijk
24
Top 6 van artikelen die 11- à 12-jarigen kopen

• Artikelen die de kinderen kopen tijdens het
  boodschappen doen met de ouders

• 4 op de 5 kinderen van 11 à 12 jaar kopen snoep
  bijna 2 op de 4 kopen ontbijtgranen 1 op de 4
  koopt chips en 1 op de 5 een tijdschrift tijdens
  het boodschappen doen.
• Spelen en kleding worden gekocht door 1 op de 10
  kinderen.

Totaal gt 100, meerdere antwoorden mogelijk
25
15-17 jaar

• Ontvangen zakgeld
• Oorsprong van het zakgeld
• Aanwending van het zakgeld
• Bedrag aan zakgeld
• Europese vergelijking (14-17 jaar)
• Gekochte producten
• Studentenjob
• Andere uitgaven die de ouders betalen
• Top 6 van artikelen die de jongeren kopen

26
Zakgeld à 15-17 jaar

• Geeft u zakgeld aan uw kind?

15
Geen zakgeld

• Meer dan 4 op de 5 jongeren van 15 à 17 jaar
  krijgen zakgeld.

Zakgeld
85
27
Oorsprong van het zakgeld à 15-17 jaar

• Wie geeft je dat zakgeld?

• In meer dan 9 op de 10 gevallen komt het zakgeld
  van de ouders en in 1 op de 5 gevallen van de
  grootouders. In tegenstelling tot wat voor de
  jongere kinderen wordt gedaan, komt voor de 15-
  tot 17-jarige geen enkel ander familielid (oom,
  tante, neef, peter, meter, enz.) tussen.
• Veel jongeren maken een onderscheid tussen het
  maandelijks zakgeld enerzijds en Nieuwjaarsgeld
  of cadeaus bij een feest of verjaardag
  anderzijds.

Totaal gt 100, meerdere antwoorden mogelijk
28
Aanwending van het zakgeld

• Wat doe je met het zakgeld dat je krijgt?

Ik stort het op een bankrekening

• Meer dan 1 op de 2 jongeren van 15 à 17 jaar
  plaatst het zakgeld op een bankrekening. Vandaag
  de dag storten veel ouders het zakgeld ook
  rechtstreeks op een bankrekening.
• 4 op de 10 besteden hun zakgeld aan de aankoop
  van een artikel dat meer kost dan het bedrag aan
  zakgeld dat ze ontvangen. Om dat te kunnen doen,
  sparen ze hun geld gedurende de periode die nodig
  is om het gewenste bedrag bijeen te krijgen.
• Minder dan 2 op de 10 geven het zakgeld
  onmiddellijk uit.

Ik bewaar het voor een grote aankoop
Ik geef het onmiddellijk uit
Totaal gt 100, meerdere antwoorden mogelijk
29
Zakgeld à 15-17 jaar

• Hoeveel zakgeld ontvang jij per maand?

• De jongeren van 15 à 17 jaar krijgen gemiddeld 37
  zakgeld per maand.
• De voorbije 10 jaar is dit bedrag regelmatig
  toegenomen.
• Bij de overgang naar de euro werden de bedragen
  naar boven afgerond.
• Meisjes krijgen iets meer zakgeld dan jongens.
  Het verschil bedraagt 2 elke maand. Het
  voordeel van de jongens van 11-12 jaar is weg en
  zelfs omgekeerd.

38,2
36,0
Basis jongeren die zakgeld krijgen
30
Zakgeld à 14-17 jaar

• Europese vergelijking uitgedrukt in gelijk
  omgerekende koopkracht

• De jongeren van 14 à 17 jaar krijgen gemiddeld
  per maand meer zakgeld in
• Luxemburg (132),
• Duitsland (123), Zweden (118), Oostenrijk (118),
  Nederland (118), Griekenland (103), Ierland
  (103).
• Minder zakgeld in
• Denemarken (93), Spanje (93), België (93).
• Italië (88), Portugal (83), Verenigd Koninkrijk
  (83), Finland (83), Frankrijk (78).

gt113
93-113
86-93
lt86
Bron UniBoon Berekening OIVO. Indexbasis
Europa 100.
31
Artikelen die met het zakgeld worden gekocht

• Artikelen die de kinderen kopen met hun zakgeld

53
40

• 1 op de 3 jongeren van 15 à 17 jaar koopt kleding
  of algemene voeding met het zakgeld en 1 op de 5
  koopt DVD, CD of cassettes.
• Kleding, DVD-CD-cassettes, cadeaus en GSM-kaarten
  worden vaker gekocht door meisjes de jongens
  kopen meer algemene voeding en spellen (video).
• 1 op de 10 jongeren koopt sigaretten met het
  zakgeld. Dit komt iets vaker voor bij de jongens
  (12).

30
32
23
23
Totaal gt 100, meerdere antwoorden mogelijk.
Varia vrije tijd, bioscoop, concerten, juwelen,
uitgaan, tijdschriften, enz.
32
Top 5 van de artikelen die 15- à 17-jarigen kopen

• Artikelen die de kinderen kopen tijdens het
  boodschappen doen met de ouders

• 1 op de 2 jongeren van 15 à 17 jaar koopt een
  tijdschrift, 1 op de 3 koopt spellen of snoep,
  meer dan 1 op de 4 koopt chips en minder dan 1 op
  de 5 koopt kleding bij het boodschappen doen.
• Cosmeticaproducten en ontbijtgranen worden iets
  minder vaak gekocht.

Totaal gt 100, meerdere antwoorden mogelijk
33
Studentenjob à 16-17 jaar

• Heb jij een studentenjob tijdens het schooljaar
  of tijdens de vakantie?

49
46
60
Geen studentenjob

• Bijna 1 op de 2 jongeren van 16 à 17 jaar vult
  zijn inkomsten uit zakgeld aan met een
  studentenjob.
• Er zijn iets meer jongens dan meisjes die een
  studentenjob hebben.
• De vakantiejob kan diverse vormen aannemen, zoals
  een studentenjob of occasionele karweien voor de
  ouders of voor vrienden

Studentenjob
54
34
18-20 jaar

• Ontvangen zakgeld
• Bedrag aan zakgeld
• Studentenjob
• Andere uitgaven die de ouders betalen

35
Zakgeld à 18-20 jaar
4

• Krijg jij zakgeld elke maand?

Geen zakgeld

• Quasi alle jonge studenten van 18 à 20 jaar
  krijgen zakgeld.

Zakgeld
96
36
Zakgeld à 18-20 jaar

• Hoeveel zakgeld krijg je elke maand?

• De jongeren van 18 à 20 jaar krijgen gemiddeld 55
  zakgeld per maand.
• De voorbije 10 jaar is dit bedrag regelmatig
  toegenomen.
• Bij de overgang naar de euro werden de bedragen
  naar boven afgerond.
• De meisjes krijgen meer zakgeld dan de jongens.
  Het verschil bedraagt ongeveer 15 elke maand.

62,36
47,41
Basis jongeren die zakgeld ontvangen
37
Studentenjob à 18-20 jaar

• Heb je een studentenjob tijdens het schooljaar of
  tijdens de vakantie?

60
38
66
Geen studentenjob

• Bijna 1 op de 2 studenten van 18 à 20 jaar vult
  het zakgeld aan met inkomsten uit een
  studentenjob.
• Iets meer jongens dan meisjes hebben een
  studentenjob.

Studentenjob
62
38
21-24 jaar (studenten)

• Ontvangen zakgeld
• Studentenjob
• Regelmatig werk

39
Zakgeld à 21-24 jaar
12

• Krijg jij zakgeld elke maand?

Geen zakgeld

• 9 op de 10 studenten van 21 à 24 jaar krijgen
  zakgeld.
• Het merendeel vult dit zakgeld evenwel aan met
  andere inkomsten, zoals een studentenjob,
  regelmatig of occasioneel werk, sociale
  vergoedingen, een studiebeurs of een inkomen van
  de partner(in).

Zakgeld
88
40
Zakgeld à 21-24 jaar

• Hoeveel zakgeld krijg je elke maand?

• De studenten van 21 à 24 jaar krijgen gemiddeld
  bijna 200 zakgeld per maand.
• Het bedrag is evenwel zeer variabel en
  afhankelijk van de financiële situatie alsook van
  de behoeften in verband met de studies. Zo
  varieert het bedrag tussen 15 en 900 .
• Meisjes krijgen meer zakgeld dan jongens. Het
  verschil bedraagt ongeveer 20 elke maand.

212,2
176,7
Basis jongeren die zakgeld krijgen
41
Studentenjob
92

• Heb je een studentenjob tijdens het schooljaar of
  tijdens de vakantie?

60
38
Geen studentenjob
66

• Bijna 1 op de 2 studenten van 21 à 24 jaar vult
  het zakgeld aan met inkomsten uit een
  studentenjob.
• Iets meer jongens dan meisjes hebben een
  studentenjob.
• Er zijn ook meer jongeren met een studentenjob in
  de hogere sociale groepen.
• Het inkomen moet openbreken in een regelmatig of
  occasioneel werkkader.

Studentenjob
62
42
Regelmatig werk
41

• Heb jij een regelmatig werk?

20
28

• Bijna 1 op de 4 studenten van 21 à 24 jaar vult
  het zakgeld aan met inkomsten uit een regelmatig
  werk. Die aanvulling bedraagt gemiddeld 408 .
• Iets meer jongens dan meisjes hebben een
  regelmatig werk.
• Er zijn ook meer jongeren met een regelmatig werk
  in de lagere sociale groepen.

24
Regelmatig werk
Geen regelmatig werk
76
43
Occasioneel werk

• Heb jij een occasioneel werk?

62
Geen occasioneel werk
70
34

• Bijna 2 op de 3 studenten van 21 à 24 jaar vullen
  hun zakgeld aan met inkomsten uit een occasioneel
  werk. Die aanvulling bedraagt gemiddeld 345 .
• Iets meer jongens dan meisjes hebben een
  occasioneel werk.

66
Occasioneel werk
44
Studiebeurs
45

• Heb jij een studiebeurs?

20
Studiebeurs
30

• Bijna 1 op de 4 studenten van 21 à 24 jaar vult
  het zakgeld aan met een studiebeurs. Die bedraagt
  gemiddeld 616 .
• De jongens hebben iets vaker een studiebeurs dan
  de meisjes.
• Er zijn ook meer studiebeurzen onder de jongeren
  in de lagere sociale groepen.

24
76
Geen studiebeurs
45
Werkloon van de partner

• Kun jij beschikken over werkloon van je partner?

Partner werkt
10

• Bijna 1 op de 10 studenten van 21 à 24 jaar vult
  het zakgeld aan met een inkomen uit arbeid van de
  partner(in).
• Dit inkomen bedraagt gemiddeld557 .

90
Partner(in) werkt niet
46
Sociales vergoedingen

• Ontvang je sociale vergoedingen ?

45
Sociale vergoedingen
25

• Bijna 1 op de 4 studenten van 21 à 24 jaar vult
  het zakgeld aan met sociale vergoedingen (vooral
  het minimum-inkomen voor socio-professionele
  integratie). De tussenkomst bedraagt gemiddeld
  244 .
• Hun aantal bedraagt het dubbel in de lagere
  sociale groepen.

75
Geen sociale vergoedingen
47
Vergelijking van generaties

• Zakgeld
• Studentenjob

48
Zakgeld

• Evolutie van de ontvangen bedragen per
  leeftijdsgroep

• Zoals logischerwijs te verwachten is, neemt het
  als zakgeld ontvangen bedrag toe met de leeftijd.
• De oudsten hebben een grotere toename van hun
  zakgeld gekend dan de jongsten.

18-20 jaar
15-17 jaar
21-24 jaar
11-12 jaar
9-10 jaar
7-8 jaar
49
Studentenjob

• Heb je een studentenjob tijdens het schooljaar of
  tijdens de vakantie(s)?

• Vanaf 16 jaar (wettelijke minimum-leeftijd) voert
  een derde van de jongeren een studentenjob uit.
  Dit percentage neemt toe tot 21 jaar en op die
  leeftijd beschikken 71 van de jongeren over
  inkomsten uit een studentenjob.
• Daarna neemt dat percentage af onder andere
  vanwege de beëindiging van de studies en door de
  overstap naar het beroepsleven.

15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
50
Synthese 1

• Zakgeld een onmiskenbare bron van koopkracht
• Kinderen, tieners en jongeren beschikken over
  aanzienlijke bedragen aan zakgeld.
• Zakgeld een leermiddel
• Eerst dient het zakgeld als een leermiddel voor
  de kinderen en de jongeren. 33 van de ouders
  verklaren dat ze aan hun kinderen van 7 jaar
  zakgeld geven.
• Omdat de kinderen en tieners het zakgeld ook als
  dusdanig opvatten, houden ze het bij om dure
  aankopen te kunnen doen of sparen ze het op een
  bankrekening.
• Weinig kinderen en jongeren gebruiken het geld
  voor onmiddellijke uitgaven. Het is een feit dat
  de ouders, die de belangrijkste geldschieters
  zijn, voor de noodzakelijke aankopen betalen.

51
Synthese 2

• Zakgeld van kers op de taart tot middel om de
  studies te betalen
• Het zakgeld wordt zelden gebruikt om kleine
  alledaagse uitgaven te betalen, maar de tieners
  gebruiken het om plezieraankoepen te doen, zoals
  kleding, (video)spelen, CD-DVD-cassette, cadeaus
  of GSM-kaarten of snoep, sigaretten en dranken.
• Bij de jonge volwassenen wordt zakgeld een
  onmisbaar element om de regelmatige uitgaven te
  beheren. In dat verband wordt het vaak gekoppeld
  aan andere financieringsbronnen.
• Vanaf 16 jaar zijn dat studentenjobs.
• Vanaf 18 jaar vullen de studiebeurzen, sociale
  vergoedingen, het werkloon van de partner(in) het
  zakgeld aan om de uitgaven aan te kunnen.
• Het feit dat de studenten van het hoger onderwijs
  naar aanvullende inkomsten zoeken bewijst dat
  studeren duur is.

52
Synthese 3

• België in de Europese middenmoot
• Ongeacht de leeftijdsgroep zit België in de
  Europese middenmoot als het om het zakgeld gaat.
  Vaak geven de Belgische ouders meer zakgeld dan
  hun zuiderburen en minder dan de noorderburen.
  Merk op dat de Luxemburgers de gulste gevers
  zijn.
• Evolutie van het zakgeld
• De ontvangen bedragen (van 5 tot 195 )
  variëren heel logischerwijs in functie van de
  leeftijdsgroep.

53
Aanbevelingen

• Deze bevindingen motiveren het OIVO om het belang
  van consumentenopvoeding, zowel in het gezin als
  op school, te blijven onderstrepen.
• Opvoeding van de ouders
• Dankzij deze informatie kunnen ouders hun
  zakgeldpolitiek evalueren. De vergelijking van de
  bedragen volgens leeftijdsgroep mag evenwel niet
  leiden tot een schuldgevoel bij ouders die
  "minder dan het gemiddelde" geven
• niet alle gezinsbudgetten bieden immers evenveel
  mogelijkheid voor zakgeld
• kinderen moeten ook leren om zich te organiseren
  in functie van het beschikbare budget

54
Aanbevelingen

• Criteria die moeten vooropstaan bij het bepalen
  van het bedrag
• beschikbare middelen
• type relatie tussen het kind en de ouders op hun
  weg naar financiële autonomie moeten jongeren in
  elk geval met hun ouders kunnen praten over de
  aankopen en het consumptiegedrag.
• Zakgeld is een middel om jongeren te leren omgaan
  met een budget en geen doel op zich.
  Vanzelfsprekend speelt ook hier de ouderlijke
  plicht van toezicht houden en bepalen hoe ver een
  kind mag gaan. De bakens die de ouders uitzetten,
  zijn immers een nuttig educatief kader voor de
  jongere, die moet leren omgaan met de frustraties
  waarmee hij of zij in het latere leven als
  consument onvermijdelijk nog geconfronteerd zal
  worden.
• Ouders en jongeren moeten ook bewustgemaakt
  worden van de risico's die verbonden zijn aan
  bepaalde aankopen en betaalmiddelen.

55
Aanbevelingen

• In de scholen
• Er kan al een eerste start met de sensibilisatie
  gemaakt worden vanaf het einde van het
  basisonderwijs, rond de leeftijd van 11-12 jaar.
  Volgens de enquête ontvangen 74 van de jongeren
  immers vanaf die leeftijd (en 55 daarvan zelfs
  al op de leeftijd van 9 jaar) zakgeld. Er kan dus
  gedebatteerd worden op basis van concrete
  ervaringen onder de leerlingen van die leeftijd.

56
Aanbevelingen

• Op dat moment kan de inhoud van de pedagogische
  benadering via twee assen uitgewerkt worden
• een analytische as, gebaseerd op de leefwereld
  van de leerlingen waaraan besteden ze hun geld
  (spellen, cd-dvd-cassette, ..)? hoe is de
  verhouding tussen inkomsten en uitgaven? welk
  deel sparen ze? hoe beïnvloeden ze de consumptie
  van het gezin? met welke problemen worden ze
  geconfronteerd? ...
• een prospectieve as bankzaken en lopende
  rekening vanaf de leeftijd van 12 jaar
  bankkaarten en geld  uit de muur  de aankopen
  via gsm of internet, waarbij de kinderen op
  voorhand worden geïnformeerd over de keuzes die
  ze zullen kunnen maken van zodra ze in het
  secundair onderwijs zitten en over de gevolgen
  voor hen en hun ouders
• er kan aan de ouders een aanvullende informatie
  worden verstrekt over de betaalwijzen die aan de
  jongeren worden voorgesteld.

57
Aanbevelingen

• Vervolgens zou van een tweede benadering werk
  kunnen worden gemaakt ongeveer vanaf het tweede
  jaar middelbaar, op basis van de nieuwe
  informatica- en bankexperimenten rond geldbeheer.
  Dan zou er vanzelfsprekend rekening moeten worden
  gehouden met de werkelijk gedane uitgaven die de
  leerlingen dagelijks doen (na een anonieme
  rondvraag, waarin de jongeren ook moeilijker toe
  te geven uitgaven, zoals de aankoop van
  sigaretten, zouden opgeven). Op de betaalwijzen
  op afstand en de elektronische handel moet dieper
  worden ingegaan met de leeftijdsgroep van 14- en
  15-jarigen, die aan talloze verleidingen worden
  onderworpen in verband met hun geliefkoosde
  artikelen muziek, spelletjes, sportartikelen en
  merken .
• Het is ook op die leeftijd dat uitleg kan worden
  gegeven over de meer juridische aspecten van de
  rechten en plichten van de jonge consument in het
  algemeen en over de bankmarketing. De vragen
  aangaande de problemen van jobstudenten worden
  reeds behandeld door diverse organismen (de
  ziekenfondsen, bijvoorbeeld).

58
Aanbevelingen

• Voor de jongeren die meerderjarig worden of
  eindejaarsstudent zijn (17-18 jaar) moet de
  informatie reeds handelen over hun  start  als
  volwassene. De inhoud moet variëren in functie
  van de toekomstige beroepsrichting (de optie
   dienst aan personen  in het technisch
  onderwijs moet bijvoorbeeld een module
   gezinsbudget  voorstellen), met een
  gemeenschappelijk punt voor allemaal de gevaren
  van het consumptiekrediet en van de
  schuldoverlast. Ook op dat vlak ontbreekt het
  niet aan de nodige organismen die informatie
  verstrekken over de inkomsten, de beurzen,
  interimwerk, enzovoort.
• De informatie moet een aanvullend karakter hebben
  op het niveau van de consumptiepool
  keuzecriteria, gebruikswijze, afvalbeheer, klacht
  indienen...

59
(No Transcript)