Dia 1

1
RELIGIE EN KUNST IN DE TWEEDE HELFT VAN DE
19E EEUW
2
Pius IX
Periode 1846 -1878
3
Hij probeerde de kerk en de moderne samenleving
van de negentiende eeuw dichterbij elkaar te
brengen, nadat de Syllabus Errorum van Pius IX
deze twee uit elkaar had gedreven door vele
gangbare Europese politieke of wetenschappelijke
denkbeelden te veroordelen. Leo XIII was de
eerste paus die openlijk de Franse Republiek
steunde, hetgeen vele Franse monarchisten tegen
hem keerde. Intussen leefde hij de vrijwillige
gevangenschap van de paus op het Vaticaanse
grondgebied na, en riep hij Italiaanse
katholieken op om niet te stemmen bij Italiaanse
verkiezingen of zich verkiesbaar te stellen. Paus
Leo XIII schreef meerdere encyclieken waarvan
Rerum Novarum (Over nieuwe dingen) uit 1891 de
bekendste is. Hierin legde hij zijn visie neer op
werk en arbeid. In de encycliek Aeterni Patris
(1879) beval hij de studie van het thomisme aan,
waardoor hij een nieuwe impuls gaf aan de
bestudering van de werken van de Dominicaanse
theoloog Thomas van Aquino. Leo XIII opende in
1883 de deuren van de Vaticaanse archieven voor
alle wetenschappers zonder onderscheid naar hun
geloof. In 1896 vaardigde Leo XIII de pauselijke
bul Apostolicae Curae uit, waarin officieel en
definitief werd vastgesteld dat de priester- en
bisschopswijdingen en apostolische successie van
de Anglicaanse kerk niet geldig waren. De
wijdingen van de orthodoxe kerken werden
vanzelfsprekend wel als geldig bevestigd. Leo
XIII probeerde het verlies van de wereldlijke
macht van de pauselijke staat in Italië te
herstellen. Internationaal streefde hij
concordaten na om de verhouding tussen Kerk en
staat te verbeteren. Hij slaagde erin om de
anti-Katholieke maatregelen van Bismarck tijdens
de Kulturkampf in Duitsland ongedaan te maken.
Soortgelijke verzoeningspogingen liepen in
Frankrijk op niets uit. Door zijn veelzijdige
activiteit slaagde hij erin de pausen veel meer
aanzien te geven dan in de eeuwen ervoor. Leo
XIII stierf op 20 juli 1903, en werd opgevolgd
door Paus Pius X.  
Paus Leo XIII
Periode 1878-1903
Opvolger Pius X
Bron http//nl.wikipedia.org/wiki/Paus_Leo_XIII
4
Wetenschap en techniek 1851 De slinger van
Foucault bewijst de draaiing van de aarde. 1852
De Haarlemmermeer wordt drooggelegd. 1854
Heinrich Göbel vindt de gloeilamp uit. 1854 Het
Parijse Nationaal Instituut voor Blinde kinderen
erkent het brailleschrift officieel als
volwaardige lees- en schrijfmethode voor blinden.
1854 Het Nederlandse KNMI wordt opgericht.
1859 De aarde wordt getroffen door de ergste
zonnewind in de recente geschiedenis. Overal ter
wereld vallen telegraafverbindingen uit. Het
noorderlicht is zelfs in Cuba en Hawaï te zien.
1859 Charles Darwin publiceert zijn boek The
origin of species 1861 Phillip Reis produceert
de eerste telefoon. 1861 Louis Pasteur ontwerpt
de theorie van de ziektekiemen. 1864 de Nieuwe
Waterweg bij Rotterdam wordt aangelegd. 1866 de
eerste transatlantische telegraafkabel komt
gereed. 1867 het eerste schip vaart door het
Suezkanaal. 1869 Dmitri Mendeleev stelt het
periodiek systeem samen. 1869 De eerste
transcontinentale spoorweg in de Verenigde Staten
wordt voltooid. 1876 Alexander Graham Bell
verkrijgt patent op de telefoon. 1878 Thomas
Edison vindt de fonograaf uit. 1879 Thomas
Edison patenteert de gloeilamp. 1880 Begin van
het uitgraven van het Panamakanaal. 1886 Carl
Benz introduceert de eerste automobiel met
interne verbrandingsmotor gebaseerd op benzine.
Uitvinding en ontwikkeling van de film.
Ontdekking van Röntgenstralen (Wilhelm Conrad
Röntgen, 1895) en radioactiviteit (Antoine Henri
Becquerel, 1896). 1890 Uitvinding van de
ponskaart door Herman Hollerith. 1895 Guglielmo
Marconi maakt het eerste radiocontact.
5
(No Transcript)
6
  "Hoe dan? Is de mens een miskleun van God? Of
God een vergissing van de mens? Duits "Wie?
ist der Mensch ein Fehlgriff Gottes? Oder Gott
ein Fehlgriff der Menschen? Uit
Götzendämmerung  
Friedrich Nietzsche / duits dichter en filosoof
(1844-1900)
7
(No Transcript)
8
The Dead Christ with Angels Edouard Manet
1864 Oil in canvas Metropolitan Museum of Art,
New York
The Dead Christ supported by Angels Fra Paolo
Piazza da Castelfranco late 16th century / Oil on
wood 62.2 x 46.7 cm
Realism (Social Realism)
9
Pre expressionisme
Pre-surrealisme
"I have joyously shut myself up in the solitary
domain where the mask holds sway, wholly made up
of violence, light and brilliance."James Ensor
"Christ's Entry into Brussels in 1889" JAMES
ENSOR 1888 430 x 253 cm
10
American Fundamentalists(Christ's Entry into
Washington in 2008)by Joel Pelletier
11
Pieta (after Delacroix) 1889 Van Gogh oil on
canvas 73x60cm Van Gogh Museum
Thema De afneming van het kruis / Christus
Pieta / Eugene Delacroix cca 1850 / Oil on
canvas35 x 27 cmNasjonalgalleriet, Oslo
Post-impressionisme
12
Over het uitbeelden van de Christusfiguur in de
schilderkunst schrijft hij - na zijn loftuitingen
over Rembrandt en Delacroix - in de brief van 23
juni "Om de rest moet ik een beetje glimlachen,
de rest van de religieuze schilderkunst - vanuit
religieus oogpunt, niet uit het oogpunt van de
schilderkunst. En de Italiaanse primitieven -
Botticelli, laten we zeggen de Vlaamse
primitieven, Van Eyck, de Duitse, Cranach, dat
zijn niet meer dan heidenen die me slechts
interesseren om dezelfde reden als de Grieken,
als Velasquez en als zovele andere naturalisten."
http//stream.realimpact.net/rihurl.ram?filereali
mpact/nationalgallery/gogh/letter2.rm
Brief aan Theo, 7 of 8 september 1889 7 of 8
september 1889Waarde Theo,Ik vind je brief
heel goed wat je zegt over Rousseau en over
kunstenaars zoals Bodmer, dat dat in ieder geval
mannen zijn van een soort dat je zou willen dat
de wereld vol was met mensen zoals zij, ja heus,
dat is wat ik ook vind. En dat J.H. Weissenbruch
de modderige jaagpaden, de misvormde wilgen, de
perspectivische verkortingen en de vernuftige en
merkwaardige vergezichten van de vaarten kent en
ze ook maakt, zoals Daumier de advocaten, dat
vind ik prachtig. Tersteeg heeft er goed aan
gedaan iets van zijn werk te kopen. Dat mensen
zoals hij niet verkopen, komt volgens mij omdat
er te veel verkopers zijn die proberen iets
anders te verkopen, waarmee ze het publiek
misleiden en op het verkeerde spoor zetten. Weet
je dat vandaag de dag nog, als ik toevallig het
verhaal lees van een of andere energieke
industrieel of vooral van een uitgever, dat dan
in mij dezelfde verontwaardiging, dezelfde woede
opwelt als destijds, toen ik bij G. Cie was. Zo
is het leven, de tijd komt niet terug, maar ik
stort me volledig op mijn werk, juist omdat ik
weet dat de gelegenheid om te werken niet
terugkomt. Vooral in mijn geval, waarin een
hevigere aanval voor altijd een einde kan maken
aan mijn vermogen om te schilderen. Tijdens de
aanvallen voel ik me laf tegenover de angst en
het lijden  laffer dan gerechtvaardigd is  en
het is misschien die morele lafheid zelf waardoor
ik, terwijl ik er voorheen helemaal niet naar
verlangde om beter te worden, nu eet voor twee,
hard werk en terughoudend ben in mijn omgang met
de andere zieken, uit angst een terugslag te
krijgen. Enfin, ik probeer nu beter te worden
zoals iemand die zelfmoord had willen plegen,
maar de kant probeert te bereiken, omdat hij het
water te koud vindt.
13
Wilhem von Gloeden (16.9.1856 16.2.1931)
Duitse fotograaf
In de zestiger jaren (van de 20e eeuw) werd het
werk van Von Gloeden in het kader van de seksuele
revolutie herontdekt. Zijn fotos werden op
Documenta 6 in Kassel geëxposeerd. Kunstenaars
als Robert Mapplethorpe, Cecil Beaton, Andy
Warhol en Bruce Weber waardeerden en verzamelden
zijn fotos. Een goed deel van de fotografie uit
de naoorlogse homoscene vertoont invloeden van
Von Gloeden.
14
Self-Portrait with Yellow Christ. 1889. Oil on
canvas. Gauguin
Pre - Expressionisme - Primitivisme
15
Head of a Young Girl 1893-1894Gres, 15.2 x 26 x
18 cm
The Yellow Christ 1889 / Oil on canvas92.1 x
73.4 cm Albright-Knox Art Gallery, Buffalo, NY
Self-portrait near Golgotha 1896 Art Museum Sao
Paolo
PAUL GAUGUIN
16
Bronnen http//nl.wikipedia.org/wiki/Paus_Pius_I
X http//www.insecula.com/us/oeuvre/O0027777.html
http//www.negentiende-eeuw.nl/vaarwel.html http/
/www.nga.gov/exhibitions/gogh/html/nonplug/room4-m
ain.htm http//www.lilithgallery.com/arthistory/po
stimpressionism/ArtHistory-PaulGauguin.html http/
/www.ac-nantes.fr8080/peda/disc/philo/confartcont
emporain.htm http//browse.guardian.co.uk/search?s
earchchristNo10siteArtsservlet_pathsearch h
ttp//de.wikipedia.org/wiki/Wilhelm_von_Gloeden ht
tp//www.americanfundamentalists.com/ ENSOR/John
David Farmer/ Nederlandse vertaling Bab
Westerveld