Meas

1
An Tionscnamh um Pleanáil Fhorbartha
Scoile Tionscnamh ag scoileanna do scoileanna

• Measúnú chun Foghlama
• Gaelscoileanna
• 20 Samhain 2009
• Máire Uí Chiaráin

2
Measúnú - Ciall agus Feidhm

• Measúnú cad é?
• Cén fáth a ndéanaimid é?
• An bhfuil gá leis?

3
Cad é?

• Is próiseas é le heolas a bhailiú faoi fhoghlaim
  leanaí

4
Aidhm

• Fáthmheas
• Deimhniú
• Foghlaim
• Idirdhealú
• Aiseolas
• Treoir
• Spreagadh

5
Bealaí aitheanta le Measúnú a dhéanamh

• Measúnú suimitheach Measúnú na Foghlama (MnF)
• Measúnú múnlaitheach
• Measúnú chun Foghlama (McF)

6
Dhá Phríomhshaghas Measúnaithe
Suimitheach (MnF) Múnlaitheach (McF)
Cuspóir A fháil amach céard atá ar eolas ag daltaí, céard a thuigeann siad agus céard atá siad in ann a dhéanamh. An dul chun cinn atá déanta acu a thomhas Cuidiú le daltaí chun foghlaim (measúnú a chothaíonn próiseas na foghlama)
Uainiú Ceann cúrsa (i ndiaidh na foghlama) Leanúnach (le linn na foghlama)
Samplaí Trialacha agus Scrúduithe Ceistiú Aiseolas (marcáil, i scríbhinn ó bhéal) Piarmheasúnú agus féinmheasúnú
Rialú Múinteoir agus seachtrach Múinteoir agus dalta
7
McF Prionsabail agus Pleanáil

• ? Príomhphrionsabail McF
• ? Réasúnaíocht
• ? Straitéisí Pleanála

8
Luaitear cúig phrionsabal le McF sa seomra ranga

• An Rún Foghlama a chomhroinnt
• Na Critéir Rathúlachta a chomhroinnt
• Ceistiú ar ardchaighdeán bunaithe ar
• na Critéir Rathúlachta
• Aiseolas a thabhairt bunaithe ar na
  Critéir Rathúlachta
• Piarmheasúnú agus Féinmheasúnú

9
An Rún Foghlama a Chomhroinnt

• Ba chóir go mbeadh tuiscint shoiléir ag daltaí ar
  rún foghlama gach ceachta (cuir ar an gclár dubh
  ag tús an ranga é)
• Is é atá i gceist leis an rún foghlama ná an
  cuspóir atá agat maidir leis na rudaí a bheidh ar
  eolas ag daltaí, na rudaí a thuigfidh siad nó a
  bheidh siad in ann a dhéanamh ag deireadh an
  ranga
• Samplaí
• - Ag deireadh an ranga seo ba cheart go mbeifeá
  in ann

10
Comhroinnt na gCritéar Rathúlachta

• Tabhair critéir shoiléire shothuigthe atá
  bainteach leis an rún foghlama do na daltaí
• Sampla
• - ba cheart go mbeifeá in ann gaineamh, salann
  agus uisce a dheighilt óna chéile agus tú ag
  baint úsáide as modhanna áirithe agus ba cheart
  go dtuigfeá na fáthanna go bhfuil siad deighilte
• Cabhraigh le daltaí chun na caighdeáin a bhfuil
  siad ag díriú orthu a aithint taispeáin dóibh
  obair dhaltaí eile a shroich na critéir
  rathúlachta agus mínigh na fáthanna gur shroich

11
Ceistiú ar Ardchaighdeán

• Cruthaigh atmaisféar ranga ina mbraitheann na
  daltaí go léir slán maidir le seans a thógáil
  agus earráidí a dhéanamh
• Cén fáth ceisteanna a chur sa rang?
• Cén sainmhíniú a bheadh agat ar cheist mhaith?

12
Ceist mhaith?

• Ceann a thugann ar na daltaí smaoineamh?
• Ceann a spreagann plé?
• Ceann a bhfuil freagra ag gach dalta uirthi?
• Ceann a dhéanann idirdhealú idir daltaí?
• Ceann a bhfuil mar aidhm aici?
• Cad mar gheall ar dhaltaí nach dtugann freagraí
  sa rang?

13
Ceistiú

• Tráth feithimh
• Éagsúlacht sa cheistiú
• Forbairt eochaircheisteanna (le haghaidh
  céimeanna tábhachtacha sa cheacht)
• Caighdeán na gceisteanna
• (Cén fáth a gceapann tú...?)
• (An bhfeiceann tú aon ghaol idir?)
• Ceisteanna dea-phleanáilte
• Níos mó ná dalta amháin páirteach sa bhfreagairt

14
Aiseolas trí Ráiteas

• Cé chomh soiléir is a bhíonn an t-aiseolas a
  thugaimid do dhaltaí?
• Caithfidh tú iarracht níos fearr a dhéanamh
• Déan tuilleadh forbartha ar na smaointe
• seo
• Iarracht mhaith, coinnigh suas í
• Gá le breis sonraí anseo

15
Aiseolas trí Ráiteas

• Gan ach ráiteas mar mharcáil v bronnadh marcanna
• Freagraíonn daltaí níos fearr do ráitis
  chuiditheacha seachas grádanna amháin
• Cuireann marcanna an bhéim ar an gcomórtas agus
  ní ar an dul chun cinn pearsanta, téann siad i
  gcoinne na foghlama comhoibrithí
• Cuireann marcanna lagmhisneach ar dhaltaí a
  ghnóthaíonn torthaí ísle
• Ní thugann marcanna comhairle dfhoghlaimeoirí
  maidir le conas is féidir feabhas a chur ar a
  gcuid oibre

16
Aiseolas Éifeachtach

• An uair is éifeachtaí daiseolas ná nuair a
  chinntíonn sé do na daltaí
• a Láidreachtaí
• a Laigí
• an chéad chéim Eile (agus conas)
• (L.L.E.)

17
Féinmheasúnú agus Piarmheasúnú

• Féinmheasúnú
• Tá na daltaí páirteach sa mheasúnú ar phíosa
  oibre dá gcuid féin agus tá siad freagrach as an
  measúnú sin (Ní mór fios na gcritéar rathúlachta
  a bheith acu)
• Piarmheasúnú
• Tá na daltaí páirteach i measúnú obair dhaltaí
  eile (ní mór tuiscint shoiléir a bheith acu ar
  cad atá á lorg acu in obair a gcomhdhaltaí)
• Is minic a théann piarmheasúnú agus féinmheasúnú
  in éineacht.

18
Féinmheasúnú agus Piarmheasúnú

• Tá cuid mhór buntáistí ag féinmheasúnú agus ag
  piarmheasúnú thar obair atá measúnaithe ag an
  múinteoir, de réir na litríochta.
• Éilíonn siad ar dhaltaí freagracht a ghlacadh as
  a gcuid oibre féin (bheith réamhghníomhach
  ina leith)
• Spreagann siad an fhoghlaim trí phlé agus
  chíoradh (iarrtar ar dhaltaí a dtuairimí a
  chosaint)
• Cuireann siad leis an inspreagadh agus leis an
  tsuim
• Tugann siad ar dhaltaí machnamh a dhéanamh
• Forbraíonn siad scileanna comhoibrithe

19
Straitéisí le haghaidh Féinmheasúnaithe

• Soilse tráchta
• Iarrtar ar dhaltaí cód dathanna a úsáid le
  tuiscint reatha ar thorthaí foghlama a léiriú
• Samplaí oibre
• Tugtar samplaí oibre do dhaltaí. Iarrtar orthu
  an píosa oibre is fearr a aithint maraon le
  dearmaid choitianta agus cúiseanna leo
• Scéimeanna marcála
• Tugtar scéim mharcála do dhaltaí agus iarrtar
  orthu í a úsáid chun a bhfreagraí féin a cheartú

20
Straitéisí le haghaidh Piarmheasúnaithe

• Tosaigh le céim bheag agus bog ar aghaidh de réir
  a chéile m.sh. Iarr ar an 1ú Bhliain cóipleabhair
  a mhalartú, a sheiceáil go bhfuil lipéid curtha
  ar léaráidí, go bhfuil eochairfhocail do thopaicí
  in úsáid
• Tabhair freagraí do thriail dóibh agus iarr orthu
  trialacha a chéile a cheartú (triail ghairid)
• Iarr ar dhaltaí ceisteanna TS nó AT a fhreagairt,
  tabhair scéim mharcála dóibh agus iarr orthu
  ceisteanna a chéile a cheartú

21
Modheolaíochtaí Teagaisc McF

• Gan ach ráiteas mar mharcáil
• Ionchur ó dhaltaí i gcinntí faoi obair bhaile
• Obair bhaile a chur ar an gclár dubh ag tús an
  ranga
• Daltaí ag scríobh ceisteanna do thrialacha
• Daltaí ag cur ceisteanna
• Ceistiú ag an múinteoir (gan lámha in airde!)
• Tráth feithimh
• Obair phéire agus obair ghrúpa (ar chleachtaí
  ranga)
• Féinmheasúnú ag daltaí (soilse tráchta)
• Piarmheasúnú ag daltaí
• Eile

22
Cén fáth Measúnú chun Foghlama -taighde

• Spreagann McF daltaí le bheith níos gníomhaí agus
  níos freagraí mar rannpháirtithe ina gcuid
  foghlama féin
• De réir tuarascáil OECD bíonn neartú suntasach i
  ngnóthachtáil daltaí a mbaintear leas as an
  measúnú múnlaitheach mar mhodheolaíocht sa
  teagasc a bhíonn acu (OECD, 2005) ECFE, 2005
• Leanann dul chun cinn i bhfoghlaim daltaí measúnú
  múnlaitheach agus is i gcás na ndaltaí laga is mó
  an dul chun cinn
• (Black and Wiliam, Kings College London, 2000)

23
Cén fáth Measúnú chun Foghlama pleanáil agus
feabhsú scoile

• Spreagann sé múinteoirí chun machnamh a dhéanamh
  ar a gcleachtas ranga
• Daingníonn sé cultúr cleachtas nuálach
• Cothaíonn sé cultúr comhoibríoch i measc
  múinteoirí mar roinn ábhair agus ar bhonn
  traschuraclaim
• Cuireann sé an teagasc agus an fhoghlaim ar chlár
  na forbartha scoile
• Ba chóir tarraingt ar McF níos minicí i gcomhar
  le modhanna eile measúnaithe (Tuarascálacha
  Cigireachta Scoile 2006-07)

24
PLEAN GNÍMH MEASÚNAITHE GRÚPA_________________
DÁTA____________
STRAITÉIS McF SPRIOC-GHRÚPA (RANG, BLIAIN,) MÉID AMA LEAGTHA SÍOS DON CHLEACHTAS GNÍOMHAÍOCHTAÍ (CÉARD ATÁ LE DÉANAMH?) CRITÉIR RATHÚLACHTA (CONAS A BHEIDH A FHIOS AGAT AN BHFUIL AG ÉIRÍ LEIS?) DÁTA LE hAGHAIDH ATHBHREITH-NITHE


Is féidir le múinteoirí aontú ar triail a bhaint
as líon teicnící féachaint an bhfuil aon dul chin
cinn suntasach san fhoghlaim, san inspreagadh nó
i gcuimsiú na ndaltaí go léir. Is féidir
athbhreithniú tar éis tréimhse áirithe ama a phlé
féachaint an bhfuil an teicníc ina cabhair agus
an scaipfí amach níos leithne í, an leanfaí léi,
an stopfaí í nó an leasófaí í.
25
Críoch

• maireuichiarain_at_sdpi.ie
• Príomhoifig 018057729
• Suíomh Gréasáin www.sdpi.ie