Plasmodium T

1
Plasmodium Türleri ve Sitma
Dr. Serpil DEGERLI
2
Tarihçe

• Insan-Plasmodium-Anofel üçlüsünün etkisiyle
  ortaya çikan sitmanin tarihi insanlik kadar
  eskidir
• Isa dan önce Çin ve Hindistan da hastalik vardi
  ve Çin mitolojisinde çekiçli, soguk su kovali ve
  sobali olmak üzere 3 ifrit vardir
• Mezopotamya, Eti ve Grek gibi uygarliklarin
  çökmesine neden olmustur

3

• Eski Yunan ve Roma da batakliklardan yükselen
  kötü havanin solunmasiyla hastaligin çiktigi
  düsünülürdü
• Etkenden önce tedavisi bulunan bir hastaliktir

4
Oscillaria malaria

• Louis Laveron
• Cezayir 6 Kasim 1880
• 1907 nobel ödülü

5
Türlerin ayrimi

• Camilla Golgi (Italyan nörofizyolog)
• Periyodik ates 1886
• Nobel ödülü 1906

6
Isimlendirme

• Grassi-Filetti P.vivax ,P.malariae 1890
• William Welch P. falciparum 1897
• John Watson P. ovale 1922

7
Sivrisinegin Rolünün Kesfi

• Ronald Ross Hindistan
• Kuslarla Yapilan Ileri çalismalar(vektör
  sivrisinekler)
• Nobel 1902

20/08/1897
8
Yakin Tarih

• 1934 (Klorokinin kesfi)
• 1939 DDTnin insektisit oldugu anlasildi

9
1990lar

• Dünya çapinda sitma ile ilgili kampanyalar
  baslatildi (1997)
• Avrupa
• Kuzey Amerika
• Asyanin bazi bölümleri
• Sovyetler Birligi ve
• Avustralyada büyük basari elde edilmis
• Tropikal bölgelerde sonuç pek iyi olmamis

10
1990-Günümüz

• Sonuçta
• -DDT direnci
• -Klorokin direnci yayginlasti
• Çogunlugu Afrikali çocuklar olmak üzere
• her yil 300-500 milyon yeni olgu

11
-Protozoa alemi ( Tek ortak özellikleri tek
hücreli oluslaridir) -Apicomplexa subesi
(Neredeyse tüm üyeler endoparazitik, subenin
ismi, hücrelerin uç kisminda bulunan ve konak
canlinin vücuduna giriste rol oynayan
"apicomplexa" olarak bilinen yapilardan gelir. Bu
canlilarin hareket organelleri, sadece bazi hücre
arasi evrelerde belirgindir. Üreme, uzanti
tasimayan sporlar veya ookist ile
gerçeklesir.) -Coccidiida alt sinifinda
bulunurlar.
12
-Yaklasik 120 tür -Dört
tanesi hariç hayvanlar için patojen
-P. falciparum sitma kaynakli ölümlerin en önemli
sebebi -P.vivax
P.ovale P.malaria enfeksiyonlari
genellikle ölümcül seyretmez
13

• Parazitin evriminde omurgali konak ve omurgasiz
  konak olmak üzere 2 konak bulunur
• Eseyli üreme disi anofel vücudunda
• Eseysiz üreme insanda olusur

14
Egzoeritrositer evre-insan

• Anofelin isirigiyla tükrük bezindeki
  sporozoitlerin kana karisimiyla
  baslar.Sporozoitler CSP(circum sporozoit protein)
  ile hepatositlere girerler. Hepatik sizont olarak
  1-2 haftalik gelisimden sonra merozoitler kana
  karisir.
• P.falciparum ve P.malaria enfeksiyonlarinda
  hepatik sizontlar dogrudan parçalanarak kana
  karisir.
• P.vivax P.ovale enfeksiyonlarinda ise hipnozoit
  olarak tanimlanan yillarca sessiz kalabilen
  ,relapslardan sorumlu olan form görülebilir.

15
Eritrositer evre-insan

• Dolasimdaki merozoitlerin eritrositlere girisiyle
  baslar.Parazit eritrositte aseksüel çogalir.Öncü
  trofozoit formlari(yüzük) mikroskopla
  görülebilir.Çekirdek Giemsa ile mavi noktalanma
  gösterir.Trofozoit özellikleri tiplendirmede
  yardimci olabilir.Trofozoit büyüdükçe sekil
  düzensizligi ve Hb yikim ürünleri stoplazmada
  görülebilir.Trofozoitin ilk bölünmesiyle
  eritrositik sizont görülür(P.falciparumda
  mikrovasküler sekestrasyon nedeniyle nadir).
• Tekrarlayan bölünmelerle her sizonttan 6-24
  merozoit salinir

16
Eritrositer evre-insan

• Eritrositer sizogoni döngüsel ates ataklarina
  neden olur
• Merozoitlerin bir kismi diger eritrositleri
  enfekte ederken
• digerleri hastaligin 3-15. günlerinden
  itibaren periferik yaymada görülebilen
  gametositlere dönüsür
• P.falciparum her yastaki eritrositleri enfekte
  ederken P.malaria olgun,P.vivax ve P.ovale genç
  eritrositleri tercih eder.

17
(No Transcript)
18
Anopheles türü Sivrisinekler

• Eriskin,disi anofel sivrisinekleri tek vektör
• Yaklasik bir ay yasarlar
• Erkekler bitki sulariyla beslenir
• Disiler karanlik ve kapali alanlarda beslenirler

19
Anofel vücudundaki evre

• Anofelin iyi vektörlük yapabilmesi için
  gametositlere ihtiyaci vardir
• Enfekte insandan kan emen anofel erkek ve disi
  gametositleri alir.Anofelin bagirsaginda erkek
  gametosit 4-8 mikrogamete dönüsür.Bunlar disi
  makrogameti döller ve bagirsak duvarina yapisik
  ookinete dönüsürler. Ookinet duvari
  çaprazlar,aseksüel bölünmeyle ookistler olusur
• Tekrarlayan nükleer bölünmeyle binlerce sporozoit
  olusur,ve bunlar anofelin vücut bosluguna yayilip
  tükrük bezinde birikirler.
• Anofelin bir baska insani isirmasiyla döngü
  tekrar baslar

20
(No Transcript)
21

• Anneden bebege (konjenital)
• Transfüzyon esnasinda
• Organ nakli ile
• Paylasilan enjektör
• Nadir vakalarda insandan insana
  bulas görülmüs

22
Epidemiyoloji

• Sitma dünyada yaygin bir enfeksiyondur.DSÖne
  göre her yil 1.5-2.7 milyon sitmaya bagli ölüm
  gerçeklesmektedir.Ölümlerin 90indan fazlasi
  Sahra güneyi Afrikada ve yarisi 5 yas alti
  çocuklarda görülmektedir.Çocuklar disinda ilk kez
  gebe kalan kadinlar ve endemik bölgelere giden
  bagisikligi olmayan kisiler de risk grubunda
  kabul edilmektedir.
• Sitma olusumunda
• -Anofel türü sivrisinekler
• -Insanlar
• -Sitma parazitleri önem tasir

23
Iklim

• Yasam döngüsündeki 3 bileseni de etkiler.Sitmanin
  cografi dagilimi ve mevsimselligini tanimlamada
  anahtardir.
• Yagislar su birikintileri olusturur.Anofel
  yumurtalari buralardalarva,pupa ve eriskin hale
  gelirler.Tropik bölgelerde bu 9-12 gün sürer
  (ortalama 25 C).Daha yüksek sicakliklar süreyi
  kisaltir.
• Düsük isida ise (P.vivax -15 C P.falciparum-20
  C) döngü tamamlanamaz.
• Global isinmanin cografi dagilimi artirabilecegi
  ve sitma epidemilerinden sorumlu olabilecegi
  düsünülmektedir.

24
Iklim -insan

• Insanlarin sicak havalarda kapi pencere açip
  yatmalari,
• Uzaktaki tarlalara çalismaya giden insanlarin
  tarlada
• uyumalari
• Sonuçta sivrisineklerin aktif oldugu karanlik
  süreçte , insan-vektör temas artisinin
  saglanmasi

25
Sivrisinekler

• Bazi türler biyolojik olarak insan sitma
  parazitini tasimaya uygun degildirler.Bazi
  türlerin disileri insandan kan emerken bazilari
  hayvandan beslenir.
• Kimileri kapali alanlarda isirirken kimileri açik
  alanda isirir.
• Kapali alanlardakilerden korunmada böceksavarlar
• faydaliyken açik alanlardakilerde ise
  yaramazlar.
• Önemli bir biyolojik faktörde insektisid
  direncidir.

26
(No Transcript)
27

• P. vivaxin eritrosite invazyonu için Duffy kan
  grubu antijeni gereklidir.Siyah irkta Duffy
  antijeni bulunmadigindan P. vivax enfeksiyonu
  olusmaz. Bu yüzden Afrikada P.vivax enfeksiyonu
  az bulunurken Hindistanda fazladir.
• P. falciparum Afrika ,Haiti ,Yeni Gine de
  etkindir.
• P. falciparumun baskin oldugu bölgelerde (Sahra
  güneyi Afrika) hastalik ve ölümler diger türlerin
  baskin oldugu yerlerden daha fazladir.
• P. ovale tropikal Afrika ve dogu Afrikada ,güney
  Pasifik te bulunur.
• P.malaria ise seyrek olarak subtropikal yörelerde
  görülür.

28
P. falciparum sitmasinda patogenez

• Klinik seyir ciddidir, temelde iki ana faktöre
  dayanir _Mikrovasküler tikaçlara neden olan
  sitoaderans _Parazitin toksinlerinin
  salinmasina bagli olarak inflamatuvar sitokin
  reaksiyonlarinin tetiklenmesi
• SitoaderansEnfekte eritrositler birleserek yumak
  formu olusturmakta ,saglam eritrositlere
  baglanarak rozet formasyonu göstermekte veya
  damar endotelinde birikip tikanikliga yol
  açabilmektedirler.Bu olayin en kötü sonucu
  serebral sitmadir. Hastaligin siddeti sitoaderans
  ve özellikle rozet formasyonu ile uyumlu gelisir.

29
P. falciparum infeksiyonunda beyinde petesiler
30
Toksinler -Sitokinler
Sizont rüptürüyle sitokinler salinir.P.falciparum
trofozoit ve sizontlarindan salinan proteinler
toksin gibi davranarak sistemik inflamatuvar
yaniti uyarir ve asiri sitokin üretimine sebep
olur. Enfekte olan eritrositin rüptürüyle
hemoliz olusabilir ve hemoglobinüri ile akut
böbrek yetmezligi gelisebilir. Ayrica parazitin
asiri glikoz tüketimine bagli ciddi hipoglisemi
ataklari olabilir.
31
Genetik

• Duffy kan grubu (-) zenciler
• P. vivax infeksiyonu çok hafif seyirli
• Infeksiyona dirençli
• Hafif sitma seyri
• Heterozigot orak hücreli anemi
• Glikoz 6 fosfat enzim eksikligi

32
Diger sitma parazitlerinde patogenez

• P.vivax, P.ovale ve P.malariae enfeksiyonlarinda
  belirtiler sadece parazitemiye baglidir.
• Bu türler sadece belli yastaki eritrositleri
  enfekte ettiginden yaygin hemoliz genelde
  olusmaz.
• P.falciparuma kiyasla çok daha hafif bir
  klinikle seyrederler.
• Infeksiyondan sonra
• Hücresel, humoral immünite ()
• Kalici bagisiklik (-)

33
SITMADA SPLENOMEGALI
34
Kemik iliginde tekrarlayan sitma enfeksiyonuna
ikincil pigment birikimi
35
Plasmodium türlerinin karakteristik özellikleri
P.falciparum P.vivax P.ovale P.malaria
Trofozoitler Çoklu yüzük formlari Küçük ameboid Küçük Küçük
Sizont 6-24 merozoit Mevcut 12-24 merozoit Mevcut 4-12 merozoit Mevcut 6-12 merozoit
Gametosit Muz seklinde (tani koydurucu) yuvarlak yuvarlak yuvarlak
Eritrositler Her yastan KK Normal çapta KK Membranda çikintilar Maurer lekeleri Genç KK tutar KKleri büyütür KKlerde sekil bozulur Schüffner lekeleri Genç KK tutar KKleri büyütür KKlerde sekil bozulur Schüffner lekeleri Yasli KK tutar KK küçük-normal Ziemann tanecikleri
Inkübasyon 10-14 gün 12-18 gün 12-18 gün 18-40,yillarca sürebilir
Ataklar 36-48 saat 48 saat 48 saat 72 saat
Relaps Yok Hipnozoitler tedavi edilmezse ilk 6 ay sik Hipnozoitler tedavi edilmezse ilk 6 ay sik Yok
Diger En ciddi sitma sekli Ölümcül Türkiyedeki en sik tür Transfüzyon iliskili sitmada en sik
36
Klinik belirtiler enfeksiyonu
yapan türe göre degisir. Ates nöbeti
baslamadan birkaç gün önce halsizlik,
istahsizlik, bas agrisi gibi genel belirtiler
baslar. Her aseksüel üreme dönemiyle
senkron olarak ates çikar(39-40 C).Nöbet
araliklariyla tipler belirlenebilir P.vivax ve
P.ovale gün asiri, P.malariae üç günde bir ve
P.falciparum uzun süren ates nöbetleriyle
karakterizedir. Nöbetler 3 dönemden
olusur -Soguk Dönem(vazokonstriksiyon titreme)
-Sicak Dönem (vazodilatasyon) -Terleme
37
SOGUK DÖNEM

• Ilk karakteristik belirti titreme
• Eritrositin parçalanmasina bagli (15 dk-2 sa)
• Bulanti, kusma, siddetli bas agrisi, miyalji
• Deri soguk ve kuru (periferik vazokonstrüksiyon)
• Nabiz hizlidir, zayif hissedilir

38
SICAK DÖNEM

• Hizla 40-41 Ca yükselen ates
• Deri sicak, kuru
• Nabiz hizli ve dolgun
• Siddetli bas - sirt ve karin agrisi
• Bulanti, kusma
• Deliryum
• Anemi ,hafif sarilik görülebilir
• Karaciger ve dalak büyük ve hassas
• Ortostatik hipotansiyon

39
Terleme

• Siddetli terlemeyle ates düser ve hasta bitkin
  düsüp uykuya dalar

40
Klinik Bulgular

• Ates sitmanin en temel klinik bulgusudur ve
  genelde 38 C dereceyi asar.
• Titreme, bas agrisi, kirginlik saptanabilir.
• Bogaz agrisi, kas agrilari ile viral hastaliklar
  ile karisabilir.
• Bulanti kusma en sik görülen gastrointestinal
  sikayetlerdir.
• Öksürük, gögüs agrisi, nefes darligi nadirdir.
• Klasik olarak ates P.falciparum, P.vivax ve
  P.ovale enfeksiyonlarinda her 48 saatte bir,
  P.malariae enfeksiyonunda 72 saatte bir ortaya
  çikmaktadir.(çok rastlanmaz)
• Bu yüzden atese bakilip sitma dislanmamalidir

41
-Splenomegali -Hepatomegali -Sarilik
-Abdominal hassasiyet -Döküntü
nadir -Pulmoner bulgular nadir -Lenfadenopati
olmaz (Saptanirsa baska bir öntani ??)
42
Gebelikte sitma

• Her yil sitma-endemik alanlardaki 45 milyondan
  fazla kadin-30 milyonu Afrikada- gebe
  kalmaktadir.Gebelikte sitma
• - Maternal anemi
• - Bozulmus fötal gelisim
• - Spontan düsük
• - Prematür dogum
• - Düsük dogum agirligi
• -Konjenital sitma
• -Neonatal ölüm
• -Maternal ölüm
• Güney Sahra Afrikada ,gebelikte sitmaya bagli
  40lara varan düsük dogum agirligi, her yil 400
  bin bebek ölümüyle sonuçlanmaktadir.

43
Çocuklarda sitma

• Belirtiler çok degiskendir(Huzursuzluk,emmeme,bas
  agrisi, kusma,ishal,öksürük gibi)
• Ates 40 Cye kadar yükselir.Konvulzyon
  görülebilir (Kendine gelmezse serebral sitma??)
• Karaciger büyük ve hassas
• Dalak büyüktür.
• Papil ödemi varligi kötü prognoza isarettir.

44
Ciddi sitma tablosu

• P. falciparum sitmasinda
• Parazitemi 5i ?
• Gerçekte acil durum
• Uygun tedavi yogun bakim 20 ölüm
• Solunum ve böbrek yetmezligi, hipoglisemi,
  metabolik asidoz,derin anemi,koma ve ikincil
  bakteriyel enfeksiyonlar ölümü kolaylastiran
  sebeplerdir

Suur degisiklikleri Solunum sikintisi Akciger
ödemi Hipotansiyon Kanamalar ve sarilik
45
P.Falciparum serebral sitma
P.Falciparum sitmasi-böbrek yetmezligi
46
Laboratuvar Bulgulari

• 50-70 vakada trombositopeni(150 bin )
• Anemi (Hb 12 g/dl )
• Lökositoz nadir ( 5
  olguda )

47
P. falciparumda Laboratuvar

• Diabet hikayesi (-) Hipoglisemi ()
  P.Falciparum??
• Elektrolit bozukluklari
• Ilk muayenede olgularin 15 inden azinda
  kreatinin düzeyi yüksekligi
• KC fonksiyon testleri siklikla yükselmistir.
• LDH 80, bilirubin 30-40 oraninda yüksek
  saptanmaktadir.

48
TANI

• Periferik yayma altin standart !!!
• Kalin damla ve ince yayma preparatlari(95
  duyarli)
• Kalin damla 10 kat daha duyarli
• Ince yayma parazitin tiplendirilmesinde ve
  parazit yogunlugunun saptanmasinda kullanilir
• En az 10 dk bakilmali ve taninin dislanabilmesi
  için 48 saat arayla alinan örneklerin (-) olmasi
  gerekir

49
Gametosit
Yüzük formu
P.Malariae kalin damla
50
Yüzük formu
P.Ovale kalin damla
51
Sitma -Ince yayma
P.falciparum P.vivax P.Ovale P.malariae
Eritrosit boyutu Normal Büyük Büyük ve genelde oval Normal
Eritrositteki parazit sayisi Birden fazla Genelde bir Genelde bir Genelde bir
Tipik trofozoit sekli Yüzük Ameboid, parçali Yogun, düzenli Yogun
Diger özellikler Muz sekilli gametosit, Eritrositte siyah noktalanma, Nadiren sizont Schüffner lekeleri, Bazen gametosit ve sizontlar Schüffner lekeleri, Bazen gametosit ve sizontlar Bazen gametosit ve sizontlar
52
P.falciparum yüzük
P.falciparum trofozoit
P.falciparum gametosit
P.falciparum sizont
P.falciparum rüptüre sizont
53
P.vivax yüzük form
P.vivax sizont
Schüffner lekeleri
P.vivax gametosit
P.vivax trofozoit
54
P.malariae yüzük form
P.malariae trofozoit bant form
P.malariae gametosit
P.malariae sizont
55
P.ovale yüzük form
P.ovale sizont
Schüffner lekeleri
schüffner lekeleri
P.ovale gametosit
P.ovale trofozoit
56
Diger tanisal testler

• Floresan mikroskopi
• -90 duyarli, 70 özgün
• PCR
• -Yaklasik 100 duyarli ama pahali
• Serumda antijen arama
• -Düsük duyarlilik, düsük özgünlük

57
Komplike olmayan sitma tedavisi ILAÇ ERISKIN DOZU
P. falciparum (klorokin duyarli) Klorokin (baz) 600 mg, 24 sa 600 mg, 48 sa 300 mg. (Toplam 1500 mg)
P. falciparum (klorokin ?meflokin dirençli) Atavaquone-proguanil 1x4 tb, üç gün süreli
P. falciparum (klorokin ?meflokin dirençli) Kinin sülfat (KS) doksisiklin ? Primetamin-sülfodoksin ? Klindamisin 3x500 mg yedi gün süreli 2x100 mg yedi gün süreli 3 tb (tek seferde) 4x300 mg yedi gün süreli
P. falciparum (klorokin ?meflokin dirençli) Meflokin 1.250 mg (tek seferde) veya 750 mg 500 mg (6-8 sa sonra)
P. vivax (klorokin, primakin duyarli) Klorokin primakin (baz) 600 mg, 24 sa 600 mg, 48 sa 300 mg. 2x7.5 mg 14 gün
P. vivax (klorokin dirençli) Meflokin primakin 1.250 mg (tek seferde) veya 750 mg 500 mg (6-8 sa sonra 2x15 mg 14 gün
P. vivax (klorokin dirençli) Atavaquone-proguanil primakin 1x4 tb, üç gün süreli 2x15 mg 14 gün
P. vivax (Primakin dirençli) Klorokin primakin 600 mg, 24 sa 600 mg, 48 sa 300 mg 2x15 mg 14 gün
P. ovale Klorokin primakin 600 mg, 24 sa 600 mg, 48 sa 300 mg 2x15 mg 14 gün
P. malariae Klorokin 600 mg, 24 sa 600 mg, 48 sa 300 mg
58
Antimalaryal direncin cografi dagilimi
Direnç biçimi P.falciparum P.vivax
Klorokin direnci Orta Amerika,Arjantin,Çin Kuzey Afrika,kismen Ortadogu hariç tüm endemik alanlar Avustralya,Myanmar, Guyana,Kolombiya, Brezilya
Meflokin Tayland
Primetamin-sulfodoksin Direnci Amazon Havzasi, Güneydogu Asya,Afrika
Primakin direnci Avustralya, GüneydoguAsya,Somali
59
Gebelerde sitma tedavisi

• Tüm gebelik boyunca kullanilabilenler
• -Klorokin
• -Kinin
• Ikinci üç ayda kullanilabilenler
• -Primetamin/sulfodoksin
• Üçüncü üç ayda kullanilabilenler
• -Primetamin/sulfodoksin
• Kontrendike olanlar
• -Primakin
• -Tetrasiklin
• -Doksisiklin
  
• -Halofantrin

• Meflokin ve Atavaquone-proguanil ise özellikle
• birinci üç ayda kontrendike olmakla beraber
  ,diger dönemlerde baska bir tedavi seçenegi yoksa
  alternatif olur.

60
ÇOCUKLARDA SITMA TEDAVI DOZLARI
Yas/Agirlik Klorokin (150mg) Haftada 1 Proguanil (100mg) Günde 1 Meflokin (250mg) Haftada 1 Doksisiklin (100mg) Günde 1 Malaron (250mg/100mg) Günde 1
0-12 ay 6kg alti ¼ tablet ¼ tablet - - -
3-12 ay 6-10 kg ½ tablet ½ tablet ¼ tablet - -
1-3 yas 10-16 kg ¾ tablet ¾ tablet ¼ tablet - 1 çocuk tableti
4-7 yas 16-25 kg 1 1 tablet ½ tablet - 1 çocuk tableti
8-12 yas 25-45 kg 1.5 1.5 tablet ¾ tablet - 2 çocuk tableti
13 yas 45 kg 2 2 tablet 1 tablet 1 kapsul 1 yetiskin tableti
61
Ciddi sitma tedavisi
Önerilen ilaç Eriskin dozu Çocuk dozu
Kinidin glukonat Doksisiklin veya Tetrasiklin veya Klindamisin Kinidin glukonat 6.25 mg baz/kg yükleme dozu ardindan 0.0125 mg baz/kg/dakika en az 24 saatlik devamli infüzyon Eriskin dozuyla ayni
Kinidin glukonat Doksisiklin veya Tetrasiklin veya Klindamisin Doksisiklin Eger hasta oral alamiyorsa 100 mg iv her 12 satte bir yavas infüzyon.Tedavi 7 gün Eger hasta oral alamiyorsa 45kgin altindakilere 4 mg/kg iv her 12 saatte bir oral alima kadar.45 kg üstündekiler eriskin gibi tedavi edilir.Tedavi 7 gün
Kinidin glukonat Doksisiklin veya Tetrasiklin veya Klindamisin Tetrasiklin250 mg po günde 4 tb 7gün 25 mg/kg/gün ikiye bölünmüs dozda 7 gün
Kinidin glukonat Doksisiklin veya Tetrasiklin veya Klindamisin Klindamisin Eger hasta oral alamiyorsa 10 mg baz/kg iv yükleme dozunu takiben 5mg baz/kg her 8 saatte bir yavas infüzyon. Tedavi 7 gün Klindamisin Eger hasta oral alamiyorsa 10 mg baz/kg iv yükleme dozunu takiben 5mg baz/kg her 8 saatte bir yavas infüzyon. Tedavi 7 gün
62
KOMPLIKASYON TEDAVI
Koma Hava yolu açik tutulur.Hipoglisemi,bakteriyel enfeksiyonlar tedavi edilir.Profilaktik antikonvulzan baslanir(fenobarbital 10 mg/kg).
Yüksek Ates Soguk uygulama, antipiretik ilaçlar
Konvülzyon Hava yolu açik tutulur.Intravenöz veya rektal diazem uygulanir.
Hipoglisemi(40mg ) 50lik 50 ml glukoz iv(çocuklarda 1 ml/kg) ,takiben 5 veya 10luk glukoz infuzyonu
Agir anemi Taze tam kan veya eritrosit suspansiyonu
Akut Akc.Ödemi 45 açi ile pozisyon ver.Oksijen ve diüretik basla(40 mg furosemid iv)
Akut böbrek yetm. Dehidratasyon ve sivi dengesi düzenlenir.Hemodiyaliz, mümkün degilse periton dializi yapilir
Kanama ve koagülopati Taze kan veya pihtilasma faktörleri, K vitamini enjeksiyonu uygulanir
Metabolik Asidoz Hipoglisemi,hipovolemi,septisemi tedavi edilir.Arteriyel pH 7.2 veya düzeltilir.Düzelmezse hemodiyaliz
Sok Septisemiden süphelen,kan kültürü al.Parenteral antibiyotik basla.Hemodinamik parametreleri koru.
Hiperparazitemi Parenteral sitma tedavisine devam edilir.Kismi veya tam exchange transfuzyon uygulanir.
63
ILAÇ YAN ETKI KONTRENDIKASYON
Atavaquone-proguanil Genelde iyi tolere edilir Gebelikte önerilmez
Klorokin Genelde iyi tolere edilir Yaygin psoriazisnöbet öyküsü
Doksisiklin Fotosensitivite eroziv özofajitvajinal kandidiaz Gebelik 8 yas altiemzirenler
Meflokin Doza bagli nöbet ve psikoz Psikiyatrik bozukluklargebelikte kullanilacaksa çok dikkatli olunmali
Primakin Genelde iyi tolere edilir G6PD eksikligi gebelik
Kinin Geri dönen çinkonizm hipoglisemi G6PD eksikligi tinitus optik nöritMyastenia gravis
Kinidin QT uzamasikardiyak aritmi çinkonizm Uzun QT intervali yüksek dereceli atrioventriküler blok Myastenia gravis
64
Proflaksi

• Kisisel korunma önlemleri
• -Geceleri ev disi aktiviteleri azaltma
• -Permetrin emdirilmis uzun kollu giysiler ve
  pantolon
• -Kapali uyku ortami ,mümkün degilse permetrin
  emdirilmis yatak cibinligi önerilir(gebeler ve
  çocuklarda güvenli)
• -Geceleri böceksavar solusyonlar cilde
  uygulanabilir. Bunlardan en etkin olanlari dietil
  metil benzamit(DEET) içerenlerdir.Ancak gebelerde
  kullanimi ile ilgili yeterli veri yoktur.

65
Kemoproflaksi

• Endemik bölgelere gidenlere önerilir.

Ilk tercih Alternatif ilaç
Klorokin duyarli Klorokin Meflokin Doksisiklin Atavaquone-proguanil
Klorokin dirençli Meflokin Atavaquone-proguanil Doksisiklin Primakin veya Klorokinproguanil
Klorokin ve meflokin dirençli Doksisiklin Yok . Atavaquone-proguanil?
66
Dozaj
Ilaç Doz Süre
Klorokin Haftada 300 mg 1 hafta önce- 4 hafta sonra
Meflokin (Lariam) Haftada 250 mg 1 hafta önce- 4 hafta sonra
Doksisiklin 100 mg/gün 1 gün önce- 4 hafta sonra
Atavaquone-proguanil (Malaron) 1 tablet/gün(250mg-100mg) 1 gün önce- 4 hafta sonra
Primakin 30 mg/gün 1 gün önce- 1 hafta sonra
Klorokin -proguanil Klorokin haftada 300 mg Proguanil 200mg/gün 1 hafta önce- 4 hafta sonra