Cic

1

• Cicéron

Ad familiares, XVI,  Tiron est malade 
Les subordonnées
A. Fillon 07
2

TULLIUS TIRONI SAL. Andricus postridie ad me
uenit, quam exspectaram  itaque habui noctem
plenam timoris ac miseriae. Tuis litteris nihilo
sum factus certior, quomodo te haberes, sed tamen
sum recreatus.
3

TULLIUS TIRONI SAL. Andricus postridie ad me
uenit, quam exspectaram  itaque habui noctem
plenam timoris ac miseriae. Tuis litteris nihilo
sum factus certior, quomodo te haberes, sed tamen
sum recreatus.
4

TULLIUS TIRONI SAL. Andricus postridie ad me
uenit, quam exspectaram  itaque habui noctem
plenam timoris ac miseriae. Tuis litteris nihilo
sum factus certior, quomodo te haberes, sed tamen
sum recreatus.
sub. conjonctive c. circ. de temps
5

TULLIUS TIRONI SAL. Andricus postridie ad me
uenit, quam exspectaram  itaque habui noctem
plenam timoris ac miseriae. Tuis litteris nihilo
sum factus certior, quomodo te haberes, sed
tamen sum recreatus.
sub. conjonctive c. circ. de temps
6

TULLIUS TIRONI SAL. Andricus postridie ad me
uenit, quam exspectaram  itaque habui noctem
plenam timoris ac miseriae. Tuis litteris nihilo
sum factus certior, quomodo te haberes, sed
tamen sum recreatus.
sub. conjonctive c. circ. de temps
sub. interrogative indirecte
7

• Ego omni delectatione litterisque omnibus careo,
  quas ante quam te uidero, attingere non possum.
  Medico mercedis quantum poscet promitti iubeto 
  id scripsi ad Ummium.

8

• Ego omni delectatione litterisque omnibus careo,
  quas ante quam te uidero, attingere non possum.
  Medico mercedis quantum poscet promitti iubeto 
  id scripsi ad Ummium.

9

• Ego omni delectatione litterisque omnibus careo,
  quas ante quam te uidero, attingere non possum.
  Medico mercedis quantum poscet promitti iubeto 
  id scripsi ad Ummium.

sub. relative
10

• Ego omni delectatione litterisque omnibus careo,
  quas ante quam te uidero, attingere non
  possum. Medico mercedis quantum poscet promitti
  iubeto  id scripsi ad Ummium.

sub. relative
11

• Ego omni delectatione litterisque omnibus careo,
  quas ante quam te uidero, attingere non
  possum. Medico mercedis quantum poscet promitti
  iubeto  id scripsi ad Ummium.

sub. relative
12

• Ego omni delectatione litterisque omnibus careo,
  quas ante quam te uidero, attingere non
  possum. Medico mercedis quantum poscet promitti
  iubeto  id scripsi ad Ummium.

sub. relative
sub. conj. c. circ. de tps
13

• Ego omni delectatione litterisque omnibus careo,
  quas ante quam te uidero, attingere non
  possum. Medico mercedis quantum poscet
  promitti iubeto  id scripsi ad Ummium.

sub. relative
sub. conj. c. circ. de tps
14

• Ego omni delectatione litterisque omnibus careo,
  quas ante quam te uidero, attingere non
  possum. Medico mercedis quantum poscet
  promitti iubeto  id scripsi ad Ummium.

sub. relative
sub. conj. c. circ. de tps
15

• Ego omni delectatione litterisque omnibus careo,
  quas ante quam te uidero, attingere non
  possum. Medico mercedis quantum poscet
  promitti iubeto  id scripsi ad Ummium.

sub. relative
sub. conj. c. circ. de tps
sub. conjonctive c. circ. de comparaison
16

• Audio te animo angi et medicum dicere ex eo te
  laborare. Si me diligis, excita ex somno tuas
  litteras humanitatemque, propter quam mihi es
  carissimus  nunc opus est te animo ualere, ut
  corpore possis  id quum tua, tum mea causa
  facias, a te peto.

17

• Audio te animo angi et medicum dicere ex eo te
  laborare. Si me diligis, excita ex somno tuas
  litteras humanitatemque, propter quam mihi es
  carissimus  nunc opus est te animo ualere, ut
  corpore possis  id quum tua, tum mea causa
  facias, a te peto.

18

• Audio te animo angi et medicum dicere ex eo te
  laborare. Si me diligis, excita ex somno tuas
  litteras humanitatemque, propter quam mihi es
  carissimus  nunc opus est te animo ualere, ut
  corpore possis  id quum tua, tum mea causa
  facias, a te peto.

sub. infinitive
19

• Audio te animo angi et medicum dicere ex eo
  te laborare. Si me diligis, excita ex somno tuas
  litteras humanitatemque, propter quam mihi es
  carissimus  nunc opus est te animo ualere, ut
  corpore possis  id quum tua, tum mea causa
  facias, a te peto.

sub. infinitive
20

• Audio te animo angi et medicum dicere ex eo
  te laborare. Si me diligis, excita ex somno tuas
  litteras humanitatemque, propter quam mihi es
  carissimus  nunc opus est te animo ualere, ut
  corpore possis  id quum tua, tum mea causa
  facias, a te peto.

sub. infinitive
sub. infinitive
21

• Audio te animo angi et medicum dicere ex eo
  te laborare. Si me diligis, excita ex somno tuas
  litteras humanitatemque, propter quam mihi es
  carissimus  nunc opus est te animo ualere, ut
  corpore possis  id quum tua, tum mea causa
  facias, a te peto.

sub. infinitive
sub. infinitive
22

• Audio te animo angi et medicum dicere ex eo
  te laborare. Si me diligis, excita ex somno tuas
  litteras humanitatemque, propter quam mihi es
  carissimus  nunc opus est te animo ualere, ut
  corpore possis  id quum tua, tum mea causa
  facias, a te peto.

sub. infinitive
sub. infinitive
sub. infinitive
23

• Audio te animo angi et medicum dicere ex eo
  te laborare. Si me diligis, excita ex somno
  tuas litteras humanitatemque, propter quam mihi
  es carissimus  nunc opus est te animo ualere,
  ut corpore possis  id quum tua, tum mea causa
  facias, a te peto.

sub. infinitive
sub. infinitive
sub. infinitive
24

• Audio te animo angi et medicum dicere ex eo
  te laborare. Si me diligis, excita ex somno
  tuas litteras humanitatemque, propter quam mihi
  es carissimus  nunc opus est te animo ualere,
  ut corpore possis  id quum tua, tum mea causa
  facias, a te peto.

sub. infinitive
sub. infinitive
sub. infinitive
sub. conj. c. circ. de condition
25

• Audio te animo angi et medicum dicere ex eo
  te laborare. Si me diligis, excita ex somno
  tuas litteras humanitatemque, propter quam mihi
  es carissimus  nunc opus est te animo ualere,
  ut corpore possis  id quum tua, tum mea causa
  facias, a te peto.

sub. infinitive
sub. infinitive
sub. infinitive
sub. conj. c. circ. de condition
26

• Audio te animo angi et medicum dicere ex eo
  te laborare. Si me diligis, excita ex somno
  tuas litteras humanitatemque, propter quam mihi
  es carissimus  nunc opus est te animo ualere,
  ut corpore possis  id quum tua, tum mea causa
  facias, a te peto.

sub. infinitive
sub. infinitive
sub. infinitive
sub. conj. c. circ. de condition
sub.relative
27

• Audio te animo angi et medicum dicere ex eo
  te laborare. Si me diligis, excita ex somno
  tuas litteras humanitatemque, propter quam mihi
  es carissimus  nunc opus est te animo
  ualere, ut corpore possis  id quum tua, tum mea
  causa facias, a te peto.

sub. infinitive
sub. infinitive
sub. infinitive
sub. conj. c. circ. de condition
sub.relative
28

• Audio te animo angi et medicum dicere ex eo
  te laborare. Si me diligis, excita ex somno
  tuas litteras humanitatemque, propter quam mihi
  es carissimus  nunc opus est te animo
  ualere, ut corpore possis  id quum tua, tum mea
  causa facias, a te peto.

sub. infinitive
sub. infinitive
sub. infinitive
sub. conj. c. circ. de condition
sub.relative
sub. infinitive
29

• Audio te animo angi et medicum dicere ex eo
  te laborare. Si me diligis, excita ex somno
  tuas litteras humanitatemque, propter quam mihi
  es carissimus  nunc opus est te animo
  ualere, ut corpore possis  id quum tua, tum
  mea causa facias, a te peto.

sub. infinitive
sub. infinitive
sub. infinitive
sub. conj. c. circ. de condition
sub.relative
sub. infinitive
30

• Audio te animo angi et medicum dicere ex eo
  te laborare. Si me diligis, excita ex somno
  tuas litteras humanitatemque, propter quam mihi
  es carissimus  nunc opus est te animo
  ualere, ut corpore possis  id quum tua, tum
  mea causa facias, a te peto.

sub. infinitive
sub. infinitive
sub. infinitive
sub. conj. c. circ. de condition
sub.relative
sub. infinitive
sub. conj. c. circ. de but
31

• Audio te animo angi et medicum dicere ex eo
  te laborare. Si me diligis, excita ex somno
  tuas litteras humanitatemque, propter quam mihi
  es carissimus  nunc opus est te animo
  ualere, ut corpore possis  id quum tua, tum
  mea causa facias, a te peto.

sub. infinitive
sub. infinitive
sub. infinitive
sub. conj. c. circ. de condition
sub.relative
sub. infinitive
sub. conj. c. circ. de but
32

• Audio te animo angi et medicum dicere ex eo
  te laborare. Si me diligis, excita ex somno
  tuas litteras humanitatemque, propter quam mihi
  es carissimus  nunc opus est te animo
  ualere, ut corpore possis  id quum tua, tum
  mea causa facias, a te peto.

sub. infinitive
sub. infinitive
sub. infinitive
sub. conj. c. circ. de condition
sub.relative
sub. infinitive
sub. conj. c. circ. de but
sub. objet au subjonctif sans subordonnant
33

• Acastum retine, quo commodius tibi ministretur.
  Conserua te mihi  dies promissorum adest, quem
  etiam repraesentabo, si adueneris. Etiam atque
  etiam uale.
• III Idus h. VI.

34

• Acastum retine, quo commodius tibi ministretur.
  Conserua te mihi  dies promissorum adest, quem
  etiam repraesentabo, si adueneris. Etiam atque
  etiam uale.
• III Idus h. VI.

35

• Acastum retine, quo commodius tibi ministretur.
  Conserua te mihi  dies promissorum adest, quem
  etiam repraesentabo, si adueneris. Etiam atque
  etiam uale.
• III Idus h. VI.

sub. conj. c. circ. de but
36

• Acastum retine, quo commodius tibi ministretur.
  Conserua te mihi  dies promissorum adest, quem
  etiam repraesentabo, si adueneris. Etiam atque
  etiam uale.
• III Idus h. VI.

sub. conj. c. circ. de but
37

• Acastum retine, quo commodius tibi ministretur.
  Conserua te mihi  dies promissorum adest, quem
  etiam repraesentabo, si adueneris. Etiam atque
  etiam uale.
• III Idus h. VI.

sub. conj. c. circ. de but
sub. relative
38

• Acastum retine, quo commodius tibi ministretur.
  Conserua te mihi  dies promissorum adest, quem
  etiam repraesentabo, si adueneris. Etiam
  atque etiam uale.
• III Idus h. VI.

sub. conj. c. circ. de but
sub. relative
39

• Acastum retine, quo commodius tibi ministretur.
  Conserua te mihi  dies promissorum adest, quem
  etiam repraesentabo, si adueneris. Etiam
  atque etiam uale.
• III Idus h. VI.

sub. conj. c. circ. de but
sub. relative
sub. conj. c. circ. de condition
40

TULLIUS TIRONI SAL. Andricus postridie ad me
uenit, quam exspectaram  itaque habui noctem
plenam timoris ac miseriae. Tuis litteris nihilo
sum factus certior, quomodo te haberes, sed
tamen sum recreatus.
sub. conjonctive c. circ. de temps
sub. interrogative indirecte
41

• Ego omni delectatione litterisque omnibus careo,
  quas ante quam te uidero, attingere non
  possum. Medico mercedis quantum poscet
  promitti iubeto  id scripsi ad Ummium.

sub. relative
sub. conj. c. circ. de tps
sub. conjonctive c. circ. de comparaison
42

• Audio te animo angi et medicum dicere ex eo
  te laborare. Si me diligis, excita ex somno
  tuas litteras humanitatemque, propter quam mihi
  es carissimus  nunc opus est te animo
  ualere, ut corpore possis  id quum tua, tum
  mea causa facias, a te peto.

sub. infinitive
sub. infinitive
sub. infinitive
sub. conj. c. circ. de condition
sub.relative
sub. infinitive
sub. conj. c. circ. de but
sub. objet au subjonctif sans subordonnant
43

• Acastum retine, quo commodius tibi ministretur.
  Conserua te mihi  dies promissorum adest, quem
  etiam repraesentabo, si adueneris. Etiam
  atque etiam uale.
• III Idus h. VI.

sub. conj. c. circ. de but
sub. relative
sub. conj. c. circ. de condition
44
Les propositions subordonnées

• Sans subordonnant
• participiale (abl absolu)
• infinitive te animo angi et medicum dicere / ex
  eo te laborare / te animo ualere
• au subj sans sub. id quum tua, tum mea causa
  facias
• Avec subordonnant 
• interrogative indirecte quomodo te haberes
• relative quas ante... attingere non possum /
  propter quam mihi es
  carissimus / quem etiam repraesentabo
• conjonctives
• objets / sujets
• cplts circonstanciels
• de temps quam exspectaram / ante quam te uidero
• de comparaison quantum poscet
• de condition si me diligis / si adueneris
• de but ut corpore possis / quo commodius tibi
  ministretur
• de concession-oppositionde conséquence
• de cause A. Fillon 07

45

• Cicéron

Ad familiares, XVI,  Tiron est malade 
Les subordonnées
A. Fillon 07