olenk

1
TÜRKIYE ULUSAL SABIT GPS ISTASYONLARI AGI
(TUSAGA) AKTIF YAPISINDA (TUSAGA-AKTIF) HARIT
A GENEL KOMUTANLIGI FAALIYETLERI Onur
LENK Dr.Müh.Kd.Alb. Jeodezi Dairesi Baskani
2

• Harita Genel Komutanligi Kurulus Kanunu
  kapsaminda,
• Jeodezi Dairesi Baskanliginin temel görevi,
• Yurt savunmasi ve kalkinmasi için gerekli bütün
  harita ve planlarin üretilmesinde ilk asama olan
• Koordinat (Saga-yukari Enlem-boylam)
• Yükseklik
• degerlerini zamana bagli olarak belirlemektir.

3
Harita Genel Komutanligi bu görevini,

• Ülke Temel Aglarini
• Yatay Kontrol (Nirengi),
• Düsey Kontrol (Nivelman),
• Gravite,
• Manyetik,
• Doppler,
• GPS,
• Sabit GPS (TUSAGA),
• Deniz Seviyesi Izleme Sistemi (TUDES)
• kurmak ve yasatmak suretiyle yerine
  getirmektedir.

4
Türkiyede, deprem olsun veya olmasin
sürekli olarak konumsal degisimler meydana
gelmektedir.
5
Türkiye ve Çevresinin Tektonik Yapisi (Dogu
Akdeniz)
2. PROJELER
Avrasya Plakasi

• MOBIL HARITA TIMI
• SAYISAL HARITA DESTEKLI ASKERI UYGULAMALAR

25 mm/y
Anadolu Plakasi
35 mm/y
20 mm/y
Arap Plakasi
Afrika Plakasi
5-7 mm/y
6
Depremlerin Nokta Koordinatlarina Etkisi

• YATAY DÜSEY
• Deprem öncesi 2-3 cm/y /- 2-3 mm/y ?
• (Inter-sismik)
• Deprem sirasi /- 2-3 m /- 50 80 cm
  (Ko-sismik) ( 3 m lokal )
• Deprem sonrasi /- 5-6 cm / 3 ay /- 2-4 cm
• (Post-sismik)

7
(No Transcript)
8
(No Transcript)
9
Türkiyede aktif tektonik plaka hareketleri
nedeniyle olusan deformasyonlar göz önüne
alindiginda, Nokta koordinatlari ve
degisimlerinin belirlenmesi, aglarin
yasatilmasi ve iyilestirilmesi açisindan büyük
önem tasimaktadir.
10
TÜRKIYE ULUSAL YATAY KONTROL AGI
27 Poligon 98 laplace
904 Adet I nci Derece Nokta 1483 Adet II nci
Derece I nci Kademe Nokta 1828 Adet II nci
Derece Nokta II nci Kademe Nokta 95.000 Adet
III ncü Derece Nokta 350.000 Adet IV ncü Derece
Nokta
11
Türkiye Ulusal Düsey Kontrol Agi
12
Türkiye Temel Gravite Agi
13
TÜRKIYE ULUSAL DOPPLER AGI

• 1983 1992 Yillarinda Olusturuldu.
• 253 DOPPLER Noktasini kapsar.

14

• Klasik Kontrol Aglari ile Ilgili Sorunlar
• Yatay Kontrol Agi 19432001 yillari arasindaki
  tektonik plaka hareketleri ve Depremler
  nedeniyle
• 2-3 metre mertebesine varan deformasyona ugramis
  ve ihtiyaçlari karsilamaktan uzaklasmistir.
• Benzer sekilde, özellikle KAFZnun bati
  bölümünde, Düsey Kontrol Agi noktalarinda 1-3 cm
  seviyesinde bozulumlar tespit edilmistir.

15
1946 yilinda Çile Dorugu noktasinda yapilan yatay
açi ölçüleri
Köroglu Noktasi 35cc ? 2 metre Batiya kaymistir.
16

• Bu gerekçeler dogrultusunda
• Kolaylikla ölçülebilir ve deformasyona yönelik
  bilgilerin yeterli duyarlikla ve süratle
  alinacagi,
• Dört Boyutlu ( Üç Koordinat, Bir Zaman )
• Yeni Bir Agin
• tanimlanmasi ihtiyaci kaçinilmaz olmustur.

17
GNSS GLOBAL KONUMLAMA
(NAVIGASYONEL) UYDU SISTEMLERI GPS
(SBASWAAS, EGNOS,MSAS) ( GBASLAAS) GLONASS
GALILEO BEIDO IRNS

• 1978 Uydu yerlestirme
• 24 Uydu (Aktif Uydu 30)

ABD

• 1982 Uydu yerlestirme
• Hâlen mevcut uydu sayisi 17
• Planlanan uydu sayisi 24

RUSYA

• Operasyonel Baslama 2013
• Planli Uydu Sayisi 30 (Aktif Test Uydusu
• 
  2)

E.U.
Çin BEIDO-COMPAS Navigasyon Uydu Sistemi (CNSS)

• 2010 uygulama baslangiç
• 4 Uydu Aktif (31Jeosenk.)

18
GNSS
JEODEZI/JEODINAMIK
CBS UYGULAMALARI/HARITA ÜRETIMI
ÇEVRE,IKLIM,ENERJI,ULASIM ÇÖZÜMLERI
19
1 ppb 10-9 0.001 ppm
Jeodezisi
Global Aglar (IERSTRF, IGS vs)
Ulusal (Bölgesel)Aglar TUTGA gtgtgt
TUSAGAgtgtgtTUSAGA-AKTIF(CORS-TR)
20
Savunma ve kalkinma amaçlarina yönelik olarak
tüm kullanicilarin duyarli konum gereksinimlerini
karsilamak üzere uydu tekniklerine dayali
Dört Boyutlu ( Üç Koordinat, Bir Zaman )
Türkiye Ulusal Temel GPS Agi
(TUTGA) 1997-2000 yillarindaki
çalismalarla kurulmustur.
21
Türkiye Ulusal Temel GPS Agi Noktalari Dagilimi
Konumlari yer küre üzerinde 1-3 cm dogrulugunda
bilinen toplam 600 nokta TUTGA GELISTIRME PROJESI
ile 650 nokta olusturulmustur.
22
   
                                                 
     
TÜRKIYE ULUSAL TEMEL GPS AGITUTGA

• Üç boyutlu jeosentrik koordinat sisteminde,
• Belirli bir zamanda (epok),
• Her noktasinda koordinat ((X,Y,Z) veya (enlem,
  boylam, elipsoid yüksekligi)), hiz ((Vx,Vy,Vz )
  veya (V? ,V?,Vh )), ortometrik yükseklik (H) ve
  jeoid yüksekligi (N) bilinen,
• Ülke yüzeyine olabildigince homojen dagilmis,
  ulasimi kolay, birbirini görme zorunlulugu
  olmayan noktalardan olusan,

• GPS teknolojisine dayali bir
• Jeodezik Temel Agdir.

 
23
Izmit,Düzce ve Çerkes depremlerinin etkiledigi
bölgeler ve tekrarli ölçülen noktalar
100 km
200 km
240 km
17 Agustos 1999 Izmit (Mw7.5), 12 Kasim 1999
Düzce (Mw7.2) ve 6 Haziran 2000 Çerkes/Çankiri
(Mw6.1)
24
TUTGA YATAY HIZ ALANI
25
Açilma ve sikisma alanlari
26
17 Agustos 1999, Izmit Depremi, Mw7.5
27
12 Kasim 1999, Düzce Depremi, Mw7.2
28
Izmit Deprem Sonrasi Deformasyonu (25.08.1999-27.0
9.1999) (23.10.1999-01.11.1999)
29
Düzce Depremi Sonrasi Deformasyon 13.11.1999-21.11
.1999 23.03.2000-02.04.2000
30
SHEAR STRAIN RAD/YEAR
HESAPLANAN GERILIM BIRIKIMI HARITASI
42
41
40
39
38
31
Bu faaliyetler, kullanicilara güncel cografi
bilgilerin sunulmasi kapsaminda Harita Genel
Komutanliginin Harita ve Harita Bilgilerini
Temin ve Kullanma Yönetmeligi (Md. 5
.a.) Büyük Ölçekli Harita ve Harita Bilgileri
Üretim Yönetmeligi (Md. 106.b.) sorumluluklari
çerçevesinde yapilmaktadir.
32
Yüksek Göreceli Duyarliklar (1 ppb)
Kullanim Kapasitesi ve Elastikiyetleri Yüksek
Alicilar
Sabit istasyonlar ile sürekli veya ölçü
kampanyalari ile Episodik Tekrarli Ölçüler
Zaman degiskenli tüm olgularinin çözümü
TUSAGA gtgtgt TUSAGA-AKTIF
33
Harita Genel Komutanligi Tarafindan
Kurulan/Hesaplamalari Yapilan
Türkiye Ulusal Sabit GPS Istasyonlari Agi (TUSAGA)
34
   
                                                 
     
ULUSLARARASI GNSS SERVISI AGI-IGS
 
35
Temel motivasyon
zamanla degisen olgularin (deformasyon)
büyüklügünü belirlemek
ve bunu zaman içersinde sürekli olarak izlemek
36
Temel motivasyon
TUTGA noktalari için ulusal referans noktasi
olarak hizmet yapmak
37
(No Transcript)
38
ANTALYA
AKHISAR
MIHALIÇÇIK
YUNAK
ESME
HARRAN
MENTES
ANKARA
BOZÜYÜK
BUCAK
TRABZON
ISTANBUL
39
Sabit GPS istasyonu ölçüleri
 
  Kuzey-Güney
Dogu-Bati Büyüklük   Kosismik
- 33.7
53.54 63.3 cm Postsismik
---- 01.36
1.36 cm
40
TUBI ISTASTONUNUN POST-SISMIK ATILIMLARI
41
TUBI KUZEY-DOGU VE YÜKSEKLIK BILESENLERININ GÜÇ
SPECTRUMUNUN PERIYODA(1/frekans) GÖRE DAGILIMI
42
DAHA FAZLA VERININ KIME ZARARI, KIME FAYDASI
OLABILIR ?
43
GLONASS
GPS
Yerey Noktasi
GALILEO
44

• TUSAGA-AKTIF
• (CORS-TR)
• JEODEZIK ALT YAPISI

45
Projenin Amaci

• Türkiye genelinde,
• Savunma ve kalkinma amaçlarina yönelik olarak,
• Gerçek Zamanli Kinematik (Real Time
  Kinematic-RTK) GPS yöntemiyle,
• Herhangi bir yer ve zamanda,

46

• 365 gün, 24 saat esasinda,
• cm dogrulugunda koordinat (düzeltme) verilerinin
  
• gerçek zamanda tüm kullanicilara sunulmasidir.

47
Kalkinma ve savunma gereksinimleri
ekseninde Ülkenin genis bir kesimini
ilgilendiren sayisal cografi ve mekânsal
bilgiler için arazide ekonomik, hizli ve dogru
olarak verilerin toplanmasi saglanmasi
hedeflenmektedir.
48
TUSAGA-AKTIF (CORS-TR)
49
TUSAGA-AKTIF ÇATI TIPI PILYE
50
TUSAGA-AKTIF YER TIPI PILYE
51

• TUSAGA-AKTIF
• (CORS-TR)
• REFERANS SISTEMI NASIL OLACAK ?

52
Arazide ekonomik, hizli ve dogru Konum Bilgisi
(RTK ve DGNSS uygulama temelinde) Jeodezik
Referans Sistemi için ITRS (ITRF) tanimli
olmasi önerilmektedir. (FIG COMMISSION-5 2008
FACT SHEET)
53

• ITRFin ülke boyutunda
• Dinamik bir referans koordinat sistemi olarak
• benzer tanimi yapilan
• Türkiye Ulusal Referans Koordinat Sistemi (TUREF)
• uygulanacaktir.

54

• Türkiye Ulusal Referans Koordinat Sistemi (TUREF)
  
• Koordinat alani TUTGA ile uyumlu
• Seküler degisimi global model (SND)e göre
  tanimli
• 1997.0 epogunda ITRS ile çakisik
• Gelecekteki ITRS gerçeklesimleriyle (ITRF-XX)
  iliskileri global olarak kurulabilen
• dinamik bir referans koordinat sistemidir.

55

• TUSAGA-AKTIF
• (CORS-TR)
• ILE NELER YAPILACAK ?

56

• Mevcut Durum
• TUTGA (650) ve TUSAGA(26) bütünlesik ulusal
  hesaplamalari ITRSin en güncel gerçeklesimi
  ITRF2005de güncel analizleri tamamlanmak
  üzeredir.
• TUSAGA-AKTIF(CORS-TR) operasyonel istasyonlarinin
  statik verilerinin ITRF2005de günlük
  analizlerine baslanilmistir.
• 3.
• Op.istasyon verilerinin 4 ay sonrasindaki geçici
  çözümü

2

1
gtTUREF (X,Y,Z Vx,Vy,Vz)
57
4. Olabildigince yüksek sayida TUTGA noktalari
(TUDES BMleri dahil) ile TUSAGA-AKTIF
istasyonlari arasinda es zamanli ölçüler
yapilacaktir.
58
5. Yukaridaki 3ncü asama TUREF çözümü 2009
yili sonunda yeni veriler ile yinelenip,
farklarin analizi müteakiben TUREF güncel
koordinat ve hizlari olusturulacak, TUSAGA-AKTIF
GZK/DGNSS kontrol yazilimina tanitilacaktir.
59

• 6. Agin güvenirligi, bütüncül kontrolünün
  saglanmasi kapsaminda
• TUSAGA-AKTIF istasyonlarinin 24 saatlik günlük
  çözümleri
• fiziksel nokta stabilitelerini irdelemek
• günlük koordinat degisimi
• zaman ve uzaya bagli sistemik etkileri (topo,
  iyon, ters sinyal yansima vs.) irdelemek ve
  mevcut modelleri gelistirmek amaçlari
  dogrultusunda
• sürekli olarak yapilacaktir.

60
Savunma Alaninda Muhtemel Kullanim Alanlari
Her türlü harp silah ve aracinin
yönlendirilmesi Araç ve personel takibi (gizli
veya açik) Birlik intikallerinin takip ve
kontrolü Seyrüsefer sistemlerindeki konumlama
donanimlarin (INS, Gyro vb.) kalibrasyonu Ates
Destek Birimleri uygulamalari Harekât alaninin
sevk ve idaresi Arama ve kurtarma
61
HEDEF KOORDINAT BELIRLEME SISTEMI
Uygulamalari yapilacaktir.
62
(No Transcript)
63

• TUSAGA-AKTIF
• (CORS-TR)
• ILE HÂLEN NELER YAPILIYOR ?

64
TUSAGA-AKTIF ISTASYONLARI VERI DEGERLENDIRMESI
65
TUSAGA-AKTIF ISTASYONLARI VERI DEGERLENDIRMESI
66

• 7. Günlük analizler sonucunda kendi arasinda
  tutarli veriye sahip TUSAGA-AKTIF istasyonlarinin
  2 aylik süreli veri grubu TUREF güncel
  koordinatlari (hizlari kadar ötelendikten sonra)
  ile rutin olarak karsilastirilacak.
• Yatay koordinat bilesenlerinde 2cm,
• Düsey koordinat bileseninde 4 cm
• Fark degerlerini asan TUSAGA-AKTIF istasyon
  koordinatlari revize edilecektir.

67

• 8. Yeni bir ITRFyy sürümü gerçeklesmesi
  durumunda, otomatik olarak güncel sürüme yönelik
  hesap ve dönüsüm kullanici uygulamasindan
  bagimsiz olarak kontrol merkezinde yapilacaktir.

68

• ITRF-ED-50 DÖNÜSÜMLERINI SAGLAMAK IÇIN
• Arazide hâlen 3000 noktada RTK ölçümü
  gerçeklestirilmekte,
• Toplam 7000 noktada hesaplamalar
  (Gridleme-KrigingSpline vb.)için hazirlik
  yapilmaktadir.

69

• TUSAGA-AKTIFin HGK ve TKGM Icra Kurulu Üyeleri
• Ortalama ayda iki-üç kez toplanarak
• Çalismalarin kontrolü ve izlenmesi (arazi
  faaliyetleri dâhil),
• Sistemin isletilmesi,
• Sistemin gelistirilmesi,
• Yasal alt yapinin olusturulmasi
• konularinda çalismalar yapmaktadir.
• Arz ederim.

70
(No Transcript)