SGILIAU MEDDWL yn seiliedig ar athroniaeth Dysgu Cyflym

1
SGILIAU MEDDWL(yn seiliedig ar athroniaeth Dysgu
Cyflym)
2
Cydnabod disgyblion disglair

• 5-10 mwyaf galluog unrhyw ysgol
• Gallu eithriadol ac amryddawn - yn aml wedi ei
  gadarnhau gan asesiadau dirnadol.
• Disgyblion syn arddangos lefel uchel o
  ddatblygiad. Safon sydd wedi bod yn eithaf cyson
  ers y blynyddoedd cynnar.
• Gellir bod yn eithaf hyderus wrth ragdybio parhad
  mewn cynnydd academaidd yn ogystal â/neu mewn
  meysydd megis cerddoriaeth, chwaraeon, dawns neu
  gelf.

3
Dysgu disgyblion disglair

• Good teaching of more able and talented pupils
  has the essential characteristics of good
  teaching for any pupil. It is characterized by
  planning more creatively, using more demanding
  resources, teaching pupils deliberately how to
  engage fully with the subject and creating a
  classroom climate where children are motived to
  learn with increasing independence.

4
Cysyniadau Dysgu Cyflym

• Cysyniadau Dysgu Cyflym wedi bodoli ers
  blynyddoedd lawer.
• Athrawon wedi bod yn arbrofi gydar math yma o
  addysgu ers degawdau.
• Arbenigwyr wedi penderfynu casglur syniadau at
  ei gilydd a phennu term ar yr holl gysyniad, sef
  Dysgu Cyflym, Accelerated Learning.
• Cyn-athrawon ac arbenigwyr o fewn y maes wedi
  penderfynu cyhoeddi llyfrau yn cyflwynor
  cysyniad o Ddysgu Cyflym.
• LLAWER o arian yn cael ei greu!

5
Astudiaeth Achos (ymchwil a wnaed gan yr NUT)

• Gweithiodd yr NUT gydag athrawon amrywiol mewn
  nifer o ysgolion gan gynnwys ysgolion cynradd,
  canolig ac uwchradd.
• Roedd natur yr ysgolion yn amrywiol e.e. cefn
  gwlad, dinesig, gallu cymysg a.y.y.b.
• Canolbwyntio ar Gyfnodau Allweddol 1-4.
• Athrawon o brofiad amrywiol - o ran eu profiad yn
  dysgu au gwybodaeth o sgiliau meddwl.
• Athrawon yn gweithio mewn parau i ddatblygur
  defnydd o sgiliau meddwl o fewn yr ystafell
  ddosbarth.

6
Gweithiodd yr athrawon ar dechnegau megis

• graffiau byw
• straeon dirgel
• mapiaur cof
• mapiau meddwl
• sesiynau gwerthuso a.y.y.b.

7
Manteision Dysgu Cyflym ir disgyblion

• Mwynhâd
• Brwdfrydedd ac ymrwymiad gweithredol.
• Disgyblion yn datblygu deallusrwydd ehangach or
  ffordd y maen nhwn dysgu.
• Hyder y disgyblion yn cynyddu, syn ychwanegu at
  eu dealltwriaeth o dasg.
• Wrth i ddealltwriaeth gynyddu, mae geirfar
  disgyblion yn ehangu, eu sgiliau cyfathrebu yn
  datblygu a safon eu gwaith yn gwella.
• Gallu gwell i wrando a mynegi eu hunain mewn
  trafodaeth.
• Meddwl creadigol a beirniadol yn datblygu.
• Disgyblion yn mwynhaur manteision o weithio mewn
  grwpiau bach - parchu ei gilydd, cydweithio ac yn
  cyfnewid syniadaun well.

8
Manteision ir athro/awes

• Mwynhâd
• Datblygiad proffesiynol
• Hyder

9
Anhawsterau wrth weithredu cysyniadau Dysgu Cyflym

• Amser
• Adnoddau
• Arian
• Dydyr gweithgareddau ddim yn addas ar gyfer pob
  grwp dysgu.

10
Y gobaith yw ymestyn disgyblion i fod yn

• annibynnol
• dadansoddol
• meddylgar
• ac i gymryd cyfrifoldeb dros eu dysgu personol.

11
CYDOSOD
12
Cydosod

• Bwriad y gweithgaredd
• Mae greddf yr unigolyn yn golygu ein bod ni wrth
  ein boddau yn rhoi
• pethau at ei gilydd, yn creu cyfanwaith
  gorffenedig allan o ddarnau
• bach, torredig.
• Sut?
• Mae disgyblion yn medru gweithio ar eu ben eu
  hunain, neu gyda phartner er mwyn ad-drefnu
  deunydd sydd wedi cael ei dorri i fan ddarnau.
• Rhaid bod digon o gliwiau yn y deunydd er mwyn
  ir disgyblion fedru cysylltur darnau mewn trefn
  synhwyrol (e.e. trefn naratif mewn stori).
• Gall y deunydd ei hun fod yn ysgrifenedig, ar
  ffurf lluniau, symbolau neu cyfuniad o destunau
  gwahanol.

13
Amrywior gweithgaredd

• Gofyn ir disgyblion i dreulio amser yn rhannu
  testunau ac i greu gemau cydosod ar gyfer
  disgyblion eraill y dosbarth.
• Torri cerddi TGAU i fyny fesul thema a gofyn ir
  disgyblion gydosod y cerddi i gyd yn gywir.
• Cysylltu geirfa dadansoddi ffilm gydar
  diffiniadau cywir ar gyfer arholiad llafar
  Llunyddiaeth.

14
BINGO
15
Bingo

• Bwriad y gweithgaredd
• Gêm ddefnyddiol ac ysgafn ar gyfer atgyfnerthu ac
  adolygu themâu a
• chysyniadau allweddol o fewn y cwricwlwm.
• Sut?
• Rhoddir darn o bapur plaen ir disgyblion.
• Rhaid iddynt ddarlunio grid bingo naw sgwâr
  (gellir amrywio nifer y sgwariau).
• Ar y bwrdd gwyn, ysgrifennir deuddeg o eiriau
  allweddol y thema/pwnc diweddaraf.
• Rhaid ir disgyblion lenwir sgwariau, gan ddewis
  naw term/gair or deuddeg sydd ar y bwrdd gwyn.
• Maer athro/athrawes yn galw diffiniadau or
  deuddeg term ar hap. Gellir ysgrifennur
  diffiniadau ar ddarn o gardfwrdd o flaen llaw.
• Maer disgyblion yn mynd ati i groesir geiriau
  oddi ar eu grid. Pan fo disgybl wedi cael gwared
  ar linell o dermau, rhaid ir disgybl hwnnw
  ddarllen y termau allweddol yn eu tro yn ogystal
  â rhoir diffiniadau cywir amdanyn nhw. Gellir
  parhau âr gem hyd nes i ddisgybl groesi pob term
  oddi ar ei grid.

16

• Trafod Arddull
• 1.cymhariaeth 2.trosiad
• 3.gwrthgyferbynnu 4.personoli
• 5.odl 6.ansoddair
• 7.berf 8.onomatopoeia
• 9.cynghanedd 10.uchafbwynt
• 11.cytseinedd 12.ail-adrodd

17
(No Transcript)
18
(No Transcript)
19
(No Transcript)
20
Amrywior gweithgaredd

• Gellir rhoi taflen plaen ir disgyblion a gofyn
  iddyn nhw lenwir bylchau. Er enghraifft
• Ffurfiau llenyddol darllen ffurf llenyddol ar
  goedd ar disgyblion i nodi prif nodweddion y
  ffurf hwnnw.
• Dyfyniadau o gerddi TGAU disgyblion i nodi
  enwr gerdd/bardd/ffurf a.y.y.b.
• Gellir darllen termau/geirfa ar goedd a gofyn ir
  disgyblion ysgrifennur diffiniadau ar eu cyfer.

21
TRAWSFFURFIO
22
Trawsffurfio

• Bwriad y gweithgaredd
• Er mwyn amlhau sgiliau dysgu ir eithaf, mae
• angen datblygur syniad bod unrhyw ddeunydd yn
• medru cael ei drawsffurfio.
• Sut?
• Gofynnir ir disgyblion gymryd deunydd sydd wedi
• ei gyflwyno ar un ffurf, ai drawsffurfio i ffurf
  
• gwahanol.

23
Amrywior gweithgaredd

• Gellir gofyn ir disgyblion drawsffurfio testun
• llenyddol neu weledol i
• fap meddwl
• bwrdd stori
• siart
• cylchoedd syn gorgyffwrdd
• graff
• pwyntiau bwled
• darlun

24
CYLCHFAN TRAFODAETH
25
Cylchfan Trafodaeth

• Bwriad y gweithgaredd
• Maer gweithgaredd hwn yn galluogi pawb i
  gyfrannu at drafodaeth mewn modd
• effeithiol a fydd yn datblygu sgiliau llafar y
  disgyblion.
• Sut?
• Rhaid creu dau gylch o seddau o fewn y dosbarth.
• Maer cylch fewnol yn gwynebu tuag allan, ar
  cylch allanol yn gwynebu i mewn.
• Hynny yw, mae pawb yn gwynebu rhywun yn y
  dosbarth!
• Rhoddir testun ir disgyblion iw drafod
• Maer disgyblion yn mynd ati i drafod y testun
  mewn parau gan sicrhau bod pob disgybl yn cael y
  cyfle i drafod.
• Ar ôl amser penodedig, maer cylch allanol yn
  symud o gwmpas hyd nes ir athro ddweud wrthynt i
  stopio.
• Maer disgyblion yn eistedd ac yn gwynebu partner
  newydd.
• Cyn iddyn nhw ddatblygur drafodaeth rhaid iddyn
  nhw grynhoi safbwynt eu cyn-bartner yn gyntaf.
• Gellir ail-wneud y gweithgaredd nifer o weithiau.

26
Amrywior gweithgaredd

• Testunau mynegi barn ar gyfer CA3/4 5.
• Trafod cymeriadau/digwyddiadau/themâu nofel
  ddosbarth TGAU.
• Disgyblion yn cael y cyfle i drafod gyda nifer o
  ddisgyblion y dosbarth yn hytrach na grwp bach
  wrth baratoi ar gyfer arholiad.

27
DISTYLLIAD
28
Distylliad

• Bwriad y gweithgaredd
• Maer gweithgaredd hwn yn creu ysbryd dda o fewn
  yr ystafell ddosbarth drwy
• ddistyllu gwybodaeth bwysig ac hanfodol o fewn
  thema neu bwnc.
• Sut?
• Gellir distyllu ystyr testun trwy ddefnyddio
  proses o hidlo.
• Lluniwch dwndis ar y bwrdd gwyn.
• Maer disgyblion yn mynd i ati i weithio ar
  destun mewn parau.
• Rhaid iddyn nhw ddarganfod pump (gellir newid y
  rhif hwn) o eiriau/digwyddiadau pwysicaf y
  testun. (Efallai bod angen diffinio pwysicaf
  iddyn nhw).
• Gellir gofyn ir disgyblion ddod allan i
  ysgrifennu eu syniadau ar y bwrdd gwyn ac i mewn
  yn y twndis.
• Ar ôl i un pâr ddod i fyny, gofynnir i bâr arall
  ychwanegu geiriau gwahanol ir twndis.
• Unwaith i bob pâr gyfrannu at y dasg, gellir
  annog trafodaeth ddosbarth ynglyn âr gair
  pwysicaf i ddod allan or twndis yn gyntaf.
• Rhain fydd y geiriau allweddol i gyfleu ystyr y
  testun.

29
Amrywior gweithgaredd

• Geiriau syn disgrifio arddull bardd neu lenor.
• Nodweddion pwysicaf ffurf lenyddol.
• Digwyddiadau mwyaf allweddol nofel ddosbarth.

30
GÊM DDOMINO
31
Gêm Ddomino

• Bwriad y gweithgaredd
• Gêm ysgafn yw hon sydd wedi ei seilio ar egwyddor
  gêm boblogaidd. Gellir
• profi dealltwriaeth y disgyblion mewn modd
  effeithiol ac o fewn awyrgylch
• ymlaciedig.
• Sut?
• Rhaid paratoi set o gardiau, tua maint A6 neu A7,
  au rhannun ddau megis darnau o ddomino.
• Ar un hanner y garden ysgrifennir cwestiwn, ac ar
  ochr arall y garden, ysgrifennir ateb. Nid ywr
  cwestiwn ar ateb yn cyd-fynd âi gilydd.
• Cymysgir y cardiau, ac yna dosberthir carden i
  bob disgybl.
• Gofynnir i ddisgybl ddechrau drwy adrodd y
  cwestiwn ar eu cerdyn nhw.
• Bydd gan rywun yn y dosbarth yr ateb cywir ir
  cwestiwn, ac fellyn ei darllen hi allan. Os ydy
  gweddill y disgyblion yn cytuno mai dynar ateb
  cywir, gosodir yr ateb gydar cwestiwn. (Os nad
  oes digybl yn cynnig ateb ir cwestiwn, gall yr
  athro/awes ofyn ir rheini syn meddwl bod
  ganddyn nhwr ateb cywir).
• Maer disgybl sydd âr ateb cywir wedyn yn gofyn
  eu cwestiwn nhw, ac yna gwneir yr un peth unwaith
  eto hyd nes ir cardiau i gyd ffurfio linell neu
  siap ddomino.
• Ar ôl i ddisgybl osod ei garden ar y bwrdd, maen
  dal i fod yn rhan or gêm am ei fod yn beirniadu
  atebion y disgyblion eraill yn y dosbarth.

32
(No Transcript)
33
Amrywior gweithgaredd

• Gofyn ir disgyblion i greur gêm.
• Dyfyniadau o gerddi iw cysylltu gydar
  gerdd/bardd.
• Cysylltu nodweddion cymeriad gydar cymeriad
  cywir o nofel ddosbarth.
• Dyfyniadau gan gymeriadau iw cysylltu gydar
  cymeriad cywir o nofel osod.
• Rheolau ieithyddol.

34
PWY YDW I?
35
Pwy ydw i?

• Bwriad y gweithgaredd
• Maer gwaith ditetctif mwyaf sylfaenol yn annog
  sgiliau holi a chwestiynu,
• meddwl craff, dyfalbarhad a chyflymder meddwl.
• Sut?
• Maer digyblion yn eistedd mewn grwpiau o 4, gan
  sicrhau eu bod yn medru clywed pob aelod or grwp
  yn siarad.
• Rhoddir pac o gardiau cymysg i bob grwp.
• Gosodir y cardiau ar i lawr ar y bwrdd.
• Ar y cardiau ceir symbolau neu ddiffiniadau o
  bwnc diweddar.
• Rhaid ir grwp benderfynu pwy sydd i fynd yn
  gyntaf.
• Maer chwareuwr cyntaf yn codir cerdyn cyntaf ac
  yn edrych arno, gan sicrhau nad oes neb or grwp
  yn medru ei weld.
• Mae gweddill y grwp yn gofyn cwestiynau ynghylch
  y symbol neu ddiffiniad sydd ar y cerdyn. Gall y
  chwareuwyr syn dal y garden ond ateb drwy
  ddefnyddio ydy / nac ydy / oes / nacoes.
• Gellir cyfyngu nifer y cwestiynau neu hyd yr
  amser os oes angen.
• Unwaith ir eitem/cymeriad/techneg gael ei
  ddyfalun gywir, symudir ymlaen ir chwareuwr
  nesaf.

36
Amrywior gweithgaredd

• Disgyblion i ddewis cymeriad o nofel osod.
• Gall y disgyblion ddewis cerdd a rhaid i weddill
  y grwp/dosbarth ofyn cwestiynau i ddarganfod pa
  gerdd sydd yn cael ei disgrifio.
• Gall y disgyblion ddewis ffurff lenyddol a
  gweddill y grwp i ofyn cwestiynau e.e. A oes
  defnydd o iaith ffurfiol yn cael ei defnyddio? A
  fyddech chin disgwyl gweld llawer o deimladau o
  fewn y ffurf? a.y.y.b
• Gall y disgyblion ddewis math o air e.e. rhagenw,
  ansoddair, berf, adfer, arddodiad a.y.y.b.

37
BWRDD Y COF
38
Bwrdd y Cof

• Bwriad y gweithgaredd
• Gêm hawdd a chyflym syn cynorthwyo disgyblion i
  gofio termau
• technegol a diffiniadau.
• Sut?
• Maer athro/awes yn ysgrifennu 12 neu fwy o
  dermau technegol yn ymwneud â phwnc diweddar ar
  y bwrdd gwyn.
• Rhoddir munud ir disgyblion i gofior termau.
• Unwaith ir funud ddod i ben rhaid cael gwared ar
  y termau oddi ar y bwrdd gwyn.
• Rhaid ir disgyblion ysgrifennu diffiniadaur
  termau yn hytrach nar termau eu hunain ar bapur.
• Rhaid iddynt ysgrifennu cymaint o ddifiniadau â
  phosib o fewn amser penodol.
• Adolygir y termau gan drafod diffiniadau gwahanol
  y disgyblion.

39
Amrywior gweithgaredd

• Gall y disgyblion weithio mewn parau yn hytrach
  nag ar eu pen eu hunain.
• Termau barddoniaeth yn CA3 a CA4.

40
TAFLUR BAICH
41
Taflur Baich

• Bwriad y gweithgaredd
• Pam na ellir taflur baich a gadael i rywun arall
  wneud y gwaith? Maer
• gweithgaredd hwn yn hyfforddir disgyblion i
  fanylu wrth ateb cwestiynau.
• Sut?
• Maer disgyblion yn gweithio mewn parau ac yn
  dechrau ysgrifennu ateb i gwestiwn anodd a
  roddwyd iddynt.
• Gellir gweithio ar bapur A3 gyda pheniau
  lliwgar.
• Ar ôl ir amser penodedig (3-5munud) ddod i ben,
  maen nhwn pasior papur at bâr arall ac yna yn
  eu tro, yn derbyn gwaith pâr arall hefyd.
• Mae ganddyn nhw nawr yr un cyfnod o amser i
  barhau yr ateb a ddechreuodd y pâr ou blaenau
  nhw.
• Annogir y disgyblion i groesi allan ac i
  ail-ddrafftior gwaith cyn dechrau ychwanegu eu
  syniadau nhw at yr ateb.
• Gwneir yr un peth eto hyd nes ir disgyblion
  lwyddo i greu drafft cyflawn.
• Maer papurau yn cael eu dychwelyd ir pâr
  gwreiddiol ac yna maen nhwn gweithio oddi ar
  syniadaur disgyblion eraill i greu drafft
  terfynol or ateb.

42
Amrywior gweithgaredd

• Ymarfer atebion ar gyfer cwestiynau TASau a TGAU.
• Ysgrifennu straeon.
• Adolygu pwnc neu thema.
• Trafod pynciau mynegi barn.

43
(No Transcript)
44
Pwy sydd am fod yn filiwnydd?

• Natur y gêm ar cwestiynaun addas ar gyfer gallu
  cymysg disgyblion is eu gallu yn teimlon
  llwyddiannus am eu bod yn medru ateb y cwestiynau
  cynnar ac am fod ganddyn nhw gyfleoedd i gael
  cymorth.
• Amrywior gweithgaredd
• Gellir anelur cwestiynau ar lefelau gwahanol
  e.e. dechrau ar lefel uwch gyda dosbarthiadau
  uwch eu gallu.
• Gellir gofyn ir disgyblion i greur cwestiynau
  e.e. grwpiau i greu gêm gyfan, neu barau i greu
  cyfres o gwestiynau (un hawdd, canolig ac anodd)
  a gellir creu gêm fel dosbarth cyfan.

45
(No Transcript)
46
Pwy sydd eisiaur miliwn?
47
Y gwobrau
8 - 16,000 9 - 32,000 10 - 64,000 11 -
125,000 12 - 250,000 13 - 500,000 14 -
1,000,000

• 1 - 100
• 2 - 200
• 3 - 500
• 4 - 1,000
• 5 - 2,000
• 6 - 4,000
• 7 - 8,000

48

• Galwad at gyfaill

• Cymorth Cynulleidfa

49
100
Cwestiwn?
? Her car
A eu car
B ei char
C ei gar
Ch ei car
50
1,000,000
Cwestiwn?
? Her nephews
A ei nithoedd
B ei nheiaint
C ei nhithoedd
Ch ei neiaint
51
Enillydd!
Enillydd!
Enillydd!
Enillydd!
Enillydd!
52
(No Transcript)
53
Syniadau Ychwanegol

• GRAMADEG
• Tanlinelli elfennau gramadegol mewn testun. E.e.
  tanlinelli pob arddodiad, terfyniad o ferf.
  Gellir pennu lliw arbennig i bob elfen.
• Rhoi teulu o eiriau ir disgyblion a hwythau i
  danlinelli unrhyw eiriau syn perthyn ir teulu
  hwnnw e.e. arddodiaid, berfau personol, berfau yn
  y trydydd person...
• Dileu terfyniadau berfol o baragraff/tudalen o
  nofel ddosbarth a gofyn ir disgyblion i lenwir
  terfyniadau cywir.
• Eilyddio Geirfa darllen testun ac yna gweithio
  i weld faint o eiriau y gellir eu heilyddio ar
  gyfer geiriau gwell.
• Gofyn ir disgyblion i ddarganfod faint o eiriau
  syn cynnwys yr un sain e.e. wy, oe, ae
  a.y.y.b.

54
Syniadau Ychwanegol

• YSGRIFENNU GREADIGOL
• Disgyblion i ddisgrifio rheolau gramadegol iw
  gilydd ac yna i greu posteri ar gyfer yr ystafell
  ddosbarth.
• Wrth ysgrifennu llythyron ffurfiol e.e. ymarfer
  ar gyfer arholiadau TASau/TGAU, gall y disgyblion
  ysgrifennu llythyron go iawn au hanfon at
  sefydliadau.
• Rhaglenni teledu troir sain i ffwrdd ac yna
  gofyn ir disgyblion i greur ddeialog.
• Rhaglenni teledu gofyn ir disgyblion i
  ddefnyddio ffurfiaur dyfodol drwy ddyfalu beth
  fydd yn digwydd nesaf ar ôl gorffen gwylio rhan o
  raglen deledu.

55
Syniadau Ychwanegol

• ASESU
• Gall y disgyblion dapio eu hunain yn
  trafod/gweithio ac yna asesu eu hunain yn ôl y
  cynllun marcio.
• Gall disgyblion fynd â thapiau ei gilydd adref
  au marcio fel gwaith cartref.
• Disgyblion i asesu gwaith ysgrifenedig ei gilydd
  canolbwyntio ar reol gramadegol penodol neu 3/4
  o bwyntiau allweddol.
• Disgyblion i asesu gwaith dieithr gan dalu sylw
  ir iaith greadigol, gramadeg, cywirdeb a.y.y.b.

56
GWERTHUSO

• Yn ôl theorïwyr o fewn y maes, dylid treulio
  digon o amser ar ddiwedd gwersi yn gwerthuso
  gweithgareddau or fath er mwyn profi eu
  heffaith.
• Heb werthusiad, nid ywr gweithgaredd yn ddigon
  effeithiol.

57
DYSGU CYFLYM!