leki na leki

1
leki na leki

• farmakoterapia zaburzen lekowych
• Magdalena Flaga

2
wg ICD-X

• F40 Zaburzenie lekowe w postaci fobii
• F40.0 Agorafobia
• F40.1 Fobie spoleczne
• F40.2 Specyficzne (izolowane) postaci fobii
• F40.8 Inne zaburzenia lekowe w postaci
  fobii
• F40.0 Fobie BNO

3

• F41 Inne zaburzenia lekowe
• F41.0 Zaburzenie lekowe z napadami leku
  (lek paniczny)
• F41.1 Zaburzenie lekowe uogólnione
• F41.2 Zaburzenie depresyjne i lekowe
  mieszane
• F41.3 Inne mieszane zaburzenia lekowe
• (wspólistniejace z zaburzeniami z kategorii
  F42-F48)
• F41.8 Inne okreslone zaburzenia lekowe
• F41.9 Zaburzenia lekowe BNO

4
Zazwyczaj zaburzenia lekowe ujawniaja sie pod
wplywem sytuacji stresowej, ale powstaja u osób
podatnych na zachorowanie, w których biografii
istotna role odgrywaly traumatyzujace wplywy
psychospoleczne. Osobnicza podatnosc,
"neurotycznosc" wg Eysencka, oznacza istnienie u
osób z wrazliwoscia uwarunkowana genetycznie
niestabilnosci emocjonalnej. Wiele badan wskazuje
na to, ze wyraza sie ona sklonnoscia do
dysfunkcji neurobiologicznych, szczególnie
neuroprzekaznictwa serotoninergicznego
5
Optymalne leczenie zaburzen lekowych

• - oddzialywania psychologiczne
• - interwencje psychospoleczne
• - edukacja
• psychoterapia kwalifikowana
• - farmakoterapia

6
Leki o udokumentowanej skutecznosciw
zaburzeniach lekowych

• Lek napadowy i agorafobia
• Napad leku
• BDZ
• alprazolam
• lorazepam

7

• Lek napadowy i agorafobia (c.d.)
• Leczenie dlugotrwale
• SSRI
• citalopram
• fluoksetyna
• fluwoksamina
• paroksetyna
• sertalina
• TPLD
• klomipramina
• imipramina

8

• Lek napadowy i agorafobia (c.d.)
• Gdy leczenie nieskuteczne / zle znoszone
• BDZ
• alprazolam
• klonazepam
• diazepam
• lorazepam
• SNRI wenlafaksyna
• NRI reboksetyna
• NaSSA mirtazapina
• RIMA moklobemid

9

• Lek uogólniony
• SNRI - wenlafaksyna
• SSRI - paroksetyna
• TPLD - imipramina
• Azapirony buspiron
• Gdy leczenie nieskuteczne/zle znoszone
• BDZ diazepam
• Przeciwhistaminowe - hydroksyzyna

10

• Fobia spoleczna
• SSRI
• fluwoksamina
• paroksetyna
• seralina
• RIMA
• moklobemid
• Gdy leczenie nieskuteczne/zle znoszone
• BDZ
• klonazepam
• SSRI
• citalopram
• fluoksetyna

11
Krótki przeglad leków stosowanych w zaburzeniach
lekowych
12
Leki przeciwdepresyjne (1)

• Trójpierscieniowe leki przeciwdepresyjne (TPLD)
• dobrze udokumentowana skutecznosc (oprócz fobii
  spolecznych)
• nie powoduja uzaleznienia
• - czesto dzialania niepozadane (zwiekszenie leku,
  suchosc w ustach, sedacja, spadki cisnienia,
  uposledzenie sprawnosci psychomotorycznej, wzrost
  masy ciala, zaburzenia funkcji seksualnych,
  dzialanie proarytmiczne)

13

• TPLD (c.d.)
• - niski koszt
• stosowane jako leki drugiego rzutu
• dzialanie przeciwlekowe po 2-4 tyg. leczenia
• ocena skutecznosci leczenia po 4-6 tyg.
• - ryzyko zgonu w przypadku przedawkowania

14
Leki przeciwdepresyjne (2)

• Selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego
  serotoniny (SSRI)
• skuteczne w leku napadowym, zaburzeniach lekowych
  uogólnionych i w fobii spolecznej
• DN niepokój, bezsennosc, zaburzenia funkcji
  seksualnych, drzenia
• nie powoduja uzaleznienia
• wzglednie bezpieczne po przedawkowaniu
• - efekt po 2-6 tyg.

15
Leki przeciwdepresyjne (3)

• Selektywny inhibitor wychwytu zwrotnego
  serotoniny i noradrenaliny (SNRI) wenlafaksyna
• lek z wyboru w leku uogólnionym
• lek drugiego rzutu w leku napadowym
• DN nudnosci, bezdennosc, niepokój (na poczatku
  leczenia)
• efekt przeciwlekowy po 2-4 tyg.

16

• Odwracalny, selektywny inhibitor MAO-A
  moklobemid
• lek pierwszego rzutu w leku spolecznym
• lek drugiego rzutu w leku napadowym
• nie powoduje uzaleznienia
• stosunkowo bezpieczny po przedawkowaniu
• efekt po 2-6 tyg.

17

• Selektywny inhibitor wychwytu naradrenaliny (NRI)
  reboksetyna i antagonista receptorów
  noradrenergicznych (NaSSA) mirtazapina
• leki drugiego rzutu w leku napadowym
• nie powoduja uzaleznienia
• - wzglednie bezpieczne po przedawkowaniu
• - niepelne dane o skutecznosci

18
Inne leki (1)

• Benzodiazepiny
• efekt bezposrednio po zazyciu
• nie powoduja rozdraznienia ani niepokoju
• DN sennosc, zawroty glowy, wydluzenie czasu
  reakcji, obnizenie sprawnosci psychoruchowej
• doraznie/dolaczane do leków p-depresyjnych w
  poczatkowym okresie terapii
• ryzyko uzaleznienia
• dlugotrwale podawanie (gt4-8 mcy) moze powodowac
  zaburzenia pamieci
• - stosunkowo bezpieczne po przedawkowaniu

19
Inne leki (2)

• Buspiron (agonista receptorów 5-HT 1A)
• nie wywiera dzialania p-drgawkowego ani
  zwiotczajacego miesnie
• nie powoduje uzaleznienia
• nie uposledza funkcji poznawczych i pamieci
• nie powoduje sennosci
• lek z wyboru w leku uogólnionym (skutecznosc w
  innych postaciach kwestionowana nieskuteczny w
  fobiach spolecznych)
• - nie potencjalizuje efektu sedatywnego srodków
  dzialajacych depresyjnie na OUN (BDZ, alkohol)

20

• Buspiron (c.d.)
• DN zawroty i bóle glowy, bezsennosc, oslabienie,
  objawy dyspeptyczne po wiekszych dawkach
  hiperprolaktynemia i objawy pozapiramidowe
• efekt p-lekowy po 2-4 tyg.
• odstawienie nie powoduje objawów abstynencyjnych
  ani efektu z odbicia
• - nie stosowac równoczesnie z IMAO

21
Inne leki (3)

• Hydroksyzyna (lek antyhistaminowy)
• skuteczna tylko w leku uogólnionym
• dzialanie sedatywne
• zalecana u chorych z nasilonym niepokojem,
  zwlaszcza na poczatku leczenia, jesli istnieja
  przeciwwskazania do innych leków
• szybki efekt dzialania
• nie powoduje uzaleznienia
• - nie oceniano wyników dlugotrwalego stosowania

22
Inne leki (4)

• Antagonisci receptorów beta-adrenolitycznych
  (beta-blokery)
• wplywaja na objawy autonomiczne leku (drzenia,
  kolatanie serca)
• - nasilaja spadki cisnienia krwi
• w badaniach nieskuteczne w wiekszosci postaci
  leku
• - stosowane do wylacznie opanowywania objawów
  leku scenicznego i leku przed publicznymi
  wystapieniami

23
Inne leki (4-c.d.)

• Leki przeciwpadaczkowe karbamazepina, kwas
  walproinowy, lamotrygina, gabapentyna,
  pregabalina
• badania pilotazowe wskazuja na skutecznosc
• nie sa stosowane rutynowo

24
Inne leki (4-c.d.)

• Leki ziolowe (preparaty waleriany)
• waleriana dziala na rec.GABA-ergiczne slabiej niz
  BDZ oraz hamuje wychwyt i zwieksza uwalnianie
  GABA
• wieksze dawki dzialaja rozkurczowo i
  przeciwdrgawkowo
• przydatna w zespole odstawienia BDZ
• opisano interakcje waleriany z fluoksetyna
• - skutecznosci leków ziolowych nie oceniano w
  badaniach klinicznych

25
Zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne

• (nerwica natrectw)

26
wg ICD-X

• F42 Zaburzenie obsesyjno-kompulsyjne (nerwica
  natrectw)
• F42.0 Zaburzenie z przewaga mysli czy
  ruminacji natretnych
• F42.1 Zaburzenie z przewaga czynnosci
  natretnych (rytualy)
• F42.2 Mysli i czynnosci natretne, mieszane
• F42.8 Inne natrectwa
• F42.9 Natrectwa BNO

27
Leki stosowane w zaburzenich obsesyjno-kompulsyjny
ch

• Leki hamujace wychwyt serotoniny
• klomipramina
• SSRI
• citalopram
• fluoksetyna
• fluwoksamina
• paroksetyna
• sertalina
• Wenlafaksyna (SNRI)

28

• - Po zastosowaniu inhibitora wychwytu serotoniny
  poprawa nastepuje po 3-4 tyg., ustapienie objawów
  po 8-10 tyg.
• - Ok. 20 pacjentów wymaga leczenia drugim lekiem
  (decyzja po gt6 tyg. terapii)
• - Skuteczne dawki leków sa wieksze niz w
  zaburzeniach depresyjnych
• - Przy koniecznosci dolaczenia BDZ z powodu
  niepokoju, bezsennosci nie stosowac leków
  metabolizowanych przez cyt.P-450 (alprazolam,
  diazepam), lecz te, które ulegaja glukuronizacji
  (lorazepam, oksazepam, temazepam)

29
Strategia farmakoterapii COD