Zarys metodologii kontroli krzyzowych 9 strategii zintegrowanych

1
(No Transcript)
2
Pomorski barometr zawodowy

• Mozliwosci dostosowania popytu i podazy na
  regionalnym rynku pracy województwa pomorskiego
• Gabriela Grotkowska
• Tomasz Gajderowicz

3
Autorzy prezentacji

• PSDB Sp. z o.o. specjalizuje sie w realizacji
  uslug skierowanych do sektora publicznego,
  dotyczacych funkcjonowania administracji i sfery
  uslug publicznych oraz polityki rozwoju, w tym
  wykorzystania srodków unijnych
• Wspólpraca ze srodowiskami naukowymi i
  akademickimi
• Autorzy raportu
• Dr Gabriela Grotkowska adiunkt na Wydziale Nauk
  Ekonomicznych Uniwersytetu Warszawskiego,
  pracownik Osrodka Badan Rynku Pracy UW
• Irena Wolinska ekspert PSDB, politolog, polityk
  spoleczny, byly dyrektor Departamentu Programów
  Rynku Pracy w KUP i dyrektor Departamentu
  Polityki Rynku Pracy w MPiPS, prezes
  Stowarzyszenia na Rzecz Rozwoju Rynku Pracy
  S-TO-S, zrzeszajacego osoby zwiazane z
  publicznymi sluzbami zatrudnienia.
• Prezentacja
• Dr Gabriela Grotkowska, WNE UW
• Tomasz Gajderowicz , WNE UW

4
Agenda

• Wprowadzenie
• Problem dopasowania popytu i podazy pracy tlo
  teoretyczne
• Wspólczesna specyfika problemu dopasowania na
  rynku pracy
• Cele i metodologia badan
• Obecna sytuacja na pomorskim rynku pracy
• Specyfika pomorskiego rynku pomorskiego
• Strukturalne (nie)dopasowanie popytu i podazy
• Wnioski i rekomendacje
• Perspektywy zmian popytu na prace
• Mozliwosci dopasowania podazy

5
Wprowadzenie
6
Dynamiczna równowaga na rynku pracy
7
Specyfika wspólczesnego rynku pracy

• Niejednorodny popyt i podaz
• Wysokie koszty dostosowawcze
• (kosztowna mobilnosc kwalifikacyjna i
  przestrzenna)
• Niepelna informacja
• Zwiazki zawodowe i umowy zbiorowe
• Bariery w mechanizmie placowym

8
Specyfika wspólczesnego rynku pracy

• Niejednorodny popyt i podaz
• Wysokie koszty dostosowawcze
• (kosztowna mobilnosc kwalifikacyjna i
  przestrzenna)
• Niepelna informacja
• Zwiazki zawodowe i umowy zbiorowe
• Bariery w mechanizmie placowym

9
Dynamika popytu na prace

• Permanentnosc stanu restrukturyzacji gospodarki
• Dynamika i zmiennosc wspólczesnego procesu
  gospodarowania
• postep technologiczny (SBTC)
• handel miedzynarodowy (miejsce Polski w swiatowym
  podziale pracy)
• przeplywy czynników produkcji migracje i
  inwestycje bezposrednie
• dynamiczne zmiany preferencji konsumentów
  globalne wzorce konsumpcyjne
• Czy mozliwe jest przewidywanie struktury popytu
  na prace?
• Wielkosc popytu
• Struktura zawodowa (kwalifikacyjna)

10
Specyfika wspólczesnej podazy pracy

• Wymiar jakosciowy, a nie ilosciowy
• Wielowymiarowy charakter wspólczesnych
  kompetencji
• cechy osobowe
• kompetencje kluczowe
• kwalifikacje zawodowe
• Uwarunkowanie przez system edukacji szkolnej i
  pozaszkolnej
• Koszty i opóznienia w czasie w zakresie
  dostosowan podazy
• Sztywnosc tradycyjnego systemu edukacji (opartego
  w duzej mierze o mechanizmy pozarynkowe)
• Ograniczone mozliwosci oddzialywania poprzez
  szkolenia i ksztalcenie ustawiczne

11
Niedopasowanie stanem permanentnym

• Permanentne róznice w polozeniu na rynku pracy
  osób o róznych kwalifikacjach
• We wspólczesnej gospodarce niedopasowanie
  strukturalne jest nie do unikniecia
• Choc dzialaja pewne mechanizmy majace ja
  niwelowac, jest to stan bedacy udzialem
  wszystkich rynków pracy w krajach o gospodarce
  rynkowej
• Powstaje tylko pytanie o skale tego
  niedopasowania

12
Rola panstwa w ograniczaniu niedopasowan

• Celem dzialania wladz na szczeblu lokalnym,
  regionalnym czy krajowym powinno byc podjecie
  dzialan zmierzajacych do redukcji niedopasowan
• biezace reagowanie na niedopasowanie juz
  zglaszanej podazy i popytu na prace
• dzialania majace na celu ograniczenie
  niedopasowan w przyszlosci
• koniecznosc podjecia próby okreslenia przyszlego
  ksztaltowania sie podazy i popytu na prace
• Realizacja tych zadan wymaga wiedzy o obecnym i
  oczekiwanym ksztaltowaniu sie popytu i podazy
  pracy

13
Cele i metodologia badan
14
Cele badania

• Cel glówny
• zdiagnozowanie zapotrzebowania na kwalifikacje i
  umiejetnosci na regionalnym rynku pracy
  województwa pomorskiego oraz okreslenie mozliwych
  kierunków dzialan redukujacych niedopasowanie
  popytu i podazy pracy
• Cele szczególowe
• uzyskanie poglebionych informacji na temat
  zapotrzebowania na zawody w województwie
  pomorskim oraz ustalenie profilu kompetencyjnego
  w branzach strategicznych dla rynku pracy
• rozpoznanie zakresu oraz przyczyn niedostosowania
  popytu i podazy pracy oraz okreslenie mozliwych
  sposobów ich eliminacji

15
Metodologia badania

• Metody gromadzenia danych
• Analiza danych zastanych
• Badania ilosciowe przedsiebiorstw, agencji
  zatrudnienia i instytucji szkoleniowych
• Badania jakosciowe wywiady z przedstawicielami
  PUP, szkól ponadgimnazjalnych i agencji
  zatrudnienia, zogniskowane wywiady grupowe
• Metody analizy zgromadzonych danych
• Standardowa analiza jakosciowa zgromadzonych
  informacji
• Standardowa analiza ilosciowa (statystyczna)
  zgromadzonych danych
• Analiza SWOT, PEST oraz foresight
• Panel ekspertów

16
Obecna sytuacja na pomorskim rynku pracy
17
Gospodarka województwa pomorskiego wnioski dla
struktury popytu na prace

• Wzglednie wysoki poziom rozwoju (PKB per capita)
• Wzglednie wysokie nasycenie kapitalem fizycznym
• Struktura gospodarki w zasadzie zbiezna z
  przecietna dla Polski ponad przecietny udzial
  przemyslu, a z uslug - transportu i
  magazynowania, hoteli i restauracji oraz obslugi
  nieruchomosci (PKD-2004)
• Struktura populacji pracujacych ponadprzecietny
  udzial uslug publicznych (edukacja, ochrona
  zdrowia, administracja) oraz niektórych uslugi
  rynkowych handel, doradztwo prawne, finansowe i
  gospodarcze, obsluga nieruchomosci, transport
  oraz posrednictwo finansowe mniejszy udzial
  przemyslu i rolnictwa

18
Gospodarka województwa pomorskiego wnioski dla
struktury popytu na prace

• Wzglednie dobra pozycja jesli chodzi o
  innowacyjnosc, zastosowania nowoczesnych
  technologii i naklady na BR
• Wzglednie duze wykorzystanie komputerów w firmach
• Wzglednie duzy udzial nowoczesnych produktów i
  nowoczesnych technologii
• Wzglednie duza otwartosc na handel miedzynarodowy

19
Popyt na prace na Pomorzu

• Rosnace znaczenie uslug (zwlaszcza handlu,
  hotelarstwa, gastronomii, obslugi nieruchomosci)
  oraz malejace znaczenie przetwórstwa
  przemyslowego.
• Wiekszosc popytu na prace pochodzi z przemyslu i
  uslug i obejmuje miejsca pracy wymagajace
  wyksztalcenia na poziomie zasadniczym i srednim
• Waga ksztalcenia na poziomie ponadgimnazjalnym,
  zwlaszcza zawodowym

20
Pracujacy wedlug wykonywanego zawodu województwo
pomorskie (POM) na tle calego kraju (PL) (BAEL
2009, przy zastosowaniu KZiS 2005)
21
Wnioski z analizy struktury osób zwalnianych i
dobrowolnie odchodzacych oraz nowozatrudnionych w
okresie od poczatku 2011 roku przez firmy biorace
udzial w badaniu CATI
22
Odsetek firm deklarujacych zwalnianie
pracowników, ich dobrowolne odejscia oraz
zatrudniania pracowników w okresie od poczatku
2011
23
Przyczyny zwalniania pracowników w firmach
województwa pomorskiego w okresie od poczatku
2011 roku w badaniu CATI sektora wlasnosci i
wielkosci firmy (bez braków odpowiedzi)
24
Przyczyny zwalniania pracowników w firmach
województwa pomorskiego w okresie od poczatku
2011 roku w badaniu CATI sektora wlasnosci i
wielkosci firmy (bez braków odpowiedzi)
25
Podaz pracy

• Wzglednie mlode zasoby ludnosci, relatywnie
  wysoki przyrost naturalny, atrakcyjnosc z punktu
  widzenia przeplywów migracyjnych
• Nizsze wspólczynniki aktywnosci (aktywnosc
  kobiet)
• Struktura wyksztalcenia ludnosci województwa nie
  odbiega zasadniczo od sredniej w Polsce, ale
  nieznacznie wyzszy jest udzial osób z
  wyksztalceniem srednim ogólnym
• Wzglednie skoncentrowana struktura ksztalcenia
  zawodowego wyraznie silniejsza koncentracja niz
  w strukturze popytu na prace, najwiecej mlodziezy
  ksztalci sie w trzech zawodach (technik
  ekonomista, sprzedawca oraz technik informatyk)
• Problem jakosci ksztalcenia
• Az 28 uczelni wyzszych i prawie 100 kierunków
  studiów duzy udzial kierunków ekonomicznych i
  pedagogicznych

26
Relacja udzialu danej grupy wyksztalcenia w
populacji ogólem w województwie pomorskim do
analogicznego udzialu dla Polski ogólem (2009)
27
Szkolnictwo zawodowe

• Problemy w dopasowaniu oferty edukacyjnej szkól
  zawodowych do oczekiwan pracodawców wynikaja
  m.in. z faktu, iz
• dlugotrwalosc procesu ksztalcenia i trudnosc w
  bezposrednim podazaniem za zmianami w popycie
• ograniczona wiedza wladz szkolnych dot. potrzeb
  rynku pracy (rola oczekiwan gimnazjalistów),
• powierzchownosc biezacej (czesto deklaratywnej)
  wspólpracy z pracodawcami
• organizacja szkolnictwa zawodowego w Polsce (w
  szczególnosci zasady jego finansowania)
• wysokie koszty szkolnictwa zawodowego,
• trudnosci w pozyskaniu i zapewnieniu trwalej
  podazy pracy nauczycieli zawodu

28
Zmiany liczby absolwentów w pomorskich szkolach
zawodowych (ZSZ, technika, technika uzupelniajace)
29
Dopasowanie popytu i podazy pracy
30
Metody oceny niedopasowania

• Porównanie struktury poziomu wyksztalcenia osób
  pracujacych i bezrobotnych ogólem i w wieku do
  30 lat na podstawie informacji GUS,
• Porównanie struktury wg dziedziny ksztalcenia
  osób kontynuujacych nauke (w wieku 15-24 lata)
  oraz struktury dziedziny wyksztalcenia osób
  pracujacych w wieku do 30 roku zycia na podstawie
  informacji GUS,
• Wyniki analiz dotyczacych zawodów deficytowych i
  nadwyzkowych,
• Wyniki analiz dotyczacych struktury zawodowej
  bezrobotnych absolwentów zarejestrowanych w PUP
  województwa pomorskiego,
• Analiza opinii pracodawców i przedstawicieli
  agencji zatrudnienia o trudnosciach w znalezieniu
  pracowników

31
Zakres niedopasowania

• Niedopasowanie w zakresie poziomu wyksztalcenia
• Nadreprezentacja osób z wyksztalceniem srednim
  ogólnym nie kontynuujacych ksztalcenia
• Niewystarczajaca liczba uczniów i absolwentów
  ksztalcenia zawodowego (spadek o przeszlo 50 w
  ciagu 10 lat)
• Najwieksze szanse na zatrudnienie daje
  wyksztalcenie wyzsze oraz zawodowe (zasadnicze i
  srednie)

32
Struktura wyksztalcenia populacji osób
pracujacych i bezrobotnych w województwie
pomorskim (bez kontynuujacych nauke), 2009
33
Struktura wyksztalcenia populacji osób
pracujacych i bezrobotnych w województwie
pomorskim (bez kontynuujacych nauke), 2009
34
Struktura dziedzin wyksztalcenia populacji
pracujacych i bezrobotnych, nie kontynuujacych
nauki w województwie pomorskim
35
Zawody nadwyzkowe i deficytowe

• Analiza danych o zawodach nadwyzkowych wskazuje,
  iz
• w duzej mierze sa to zawody wykonywane przez
  osoby z wyksztalceniem na poziomie wyzszym
  (politolog, historyk, geograf, socjolog, filolog
  filologia polska, filozof, teolog, biolog), w
  szczególnosci dotyczy to nauk spolecznych i
  pedagogicznych,
• wysoko na liscie zawodów nadwyzkowych pojawiaja
  sie zawody zwiazane z gospodarka morska (monter
  rurociagów okretowych, rybak rybolówstwa
  morskiego, marynarz statku morskiego), które
  jednoczesnie czesto znajduja sie wsród zawodów
  poszukiwanych poprzez agencje zatrudnienia,
• wsród zawodów nadwyzkowych wystepuja tez liczne
  zawody, wymagajace ksztalcenia w technikach (m.
  in. technik technologii drewna, technik
  agrobiznesu, technik ogrodnik, technik rolnik,
  technik hotelarstwa, technik zywienia
  i gospodarstwa domowego, technik ekonomista),
• stosunkowo niewiele zawodów na liscie wiaze sie z
  uzyskaniem wyksztalcenia na poziomie zasadniczej
  szkoly zawodowej.

36
Zawody nadwyzkowe i deficytowe

• Analiza danych o zawodach deficytowych wskazuje,
  iz
• struktura grupy zawodów deficytowych jest
  wyraznie bardziej rozproszona niz struktura
  zawodów nadwyzkowych,
• wsród zawodów deficytowych sa m. in. zawody
  wymagajace bardzo niskich kwalifikacji (np.
  sprzedawca uliczny, opiekun dzieci na przejsciach
  dla pieszych, robotnik oczyszczania miasta,
  robotnik w gospodarstwie sadowniczym czy
  patroszacz ryb) - w ich przypadku bariera w
  zatrudnieniu jest najprawdopodobniej niska podaz
  pracy,
• liczna grupe stanowia tez zawody wymagajace
  wyksztalcenia na poziomie zawodowym (zasadniczym
  i srednim) i konkretnych umiejetnosci zawodowych,
  jak np. kierowca ciagnika siodlowego, spawacz
  metoda MIG, spawacz metoda MAG, diagnosta
  uprawniony do wykonywania badan technicznych
  pojazdów, kierowca lokomotywy spalinowej

37
Ranking elementarnych grup zawodów, w których w
koncu 2010 r. bylo zarejestrowanych w PUP
województwa pomorskiego najwiecej bezrobotnych
absolwenci versus bezrobotni ogólem
38
Deklarowane przez pracodawców najczestsze
problemy z rekrutacja

• W sektorze prywatnym
• operatorzy maszyn i urzadzen, robotnicy obróbki
  metali, mechanicy,
• pracownicy dzialów finansowych, marketingu lub
  sprzedazy,
• monterzy, instalatorzy, kierowcy,
• informatycy,
• inzynierowie, specjalisci ds. technicznych,
• pracownicy produkcji,
• pracownicy budowlani,
• W sektorze publicznym
• lekarze i pokrewni,
• instruktorzy, trenerzy, nauczyciele, pedagodzy.

39
Elementy oczekiwan pracodawców, które trudno jest
spelnic kandydatom do pracy w opinii
przedstawicieli agencji zatrudnienia
40
Kluczowe wnioski i rekomendacje
41
Problemy i szanse pomorskiego rynku pracy

• Niedopasowanie systemu ksztalcenia na wszystkich
  poziomach do potrzeb pracodawców ?
  niedoinformowanie uczniów i nauczycieli
• Brak informacji o jakosci i efektywnosci szkolen
  zawodowych
• Znaczny potencjal rozwojowy zwiazany z Morzem
  Baltyckim (gospodarka morska i portowa, a takze w
  rozwój turystki)
• Niski rozwój infrastruktury drogowej, niwelowany
  jednak przez duze inwestycje czesciowo zwiazane z
  EURO2012
• Egzogenicznosc zagrozen i szans w przypadku
  pomorskiego rynku pracy Integracja i zaleznosc
  od gospodarki reszty kraju, wspólliniowosc
  prognoz.

42
Prognoza zmiany liczby pracujacych w wybranych
branzach w województwie pomorskim (rok 2009 100)
43
Branze strategiczne

• Jako branze strategiczne uznano branze, których
• Biezaca zdolnosc do generowania popytu na prace
  jest najwieksza
• Udzial w strukturze popytu na prace wzrasta
• C przetwórstwo przemyslowe,
• M dzialalnosc profesjonalna, naukowa
  i techniczna,
• S pozostala dzialalnosc uslugowa,
• J informacja i komunikacja,
• K dzialalnosc finansowa i ubezpieczeniowa,
• F budownictwo

44
Profile kompetencyjne w branzach strategicznych

• Najczesciej wymienianym wymogiem bylo posiadanie
  doswiadczenia
• W przewazajacej wiekszosci przypadków plec
  kandydatów jest czynnikiem bez znaczenia (wyjatek
  stanowi sekcja S, czyli pozostale uslugi, gdzie
  czesciej poszukiwane sa kobiety)
• Pracodawcy najczesciej poszukuja pracowników w
  wieku 26 45 lat,
• Z cech osobowych najwazniejsze dla pracodawców
  sa pracowitosc, uczciwosc, samodzielnosc i
  odpowiedzialnosc
• wymagania te nie róznia sie miedzy sekcjami w
  niektórych sekcjach (dzialalnosc finansowa i
  ubezpieczeniowa oraz pozostale uslugi) wazna jest
  takze komunikatywnosc

45
Kluczowe zawody

• W perspektywie krótkookresowej (najczesciej
  wskazywane w róznych zródlach)
• doradcy finansowi i inwestycyjni (2412),
• oficerowie pokladowi, piloci zeglugi i pokrewni
  (3152),
• technicy fizjoterapii i masazysci (3254),
• Ksiegowi (3313),
• pracownicy obslugi biurowej (4110),
• kasjerzy bankowi i pokrewni (4211),
• pracownicy centrów obslugi telefonicznej
  (pracownicy callcenter) (4222),
• sprzedawcy sklepowi (5223),
• kasjerzy i sprzedawcy biletów (5230),
• pracownicy domowej opieki osobistej (5322),
• hydraulicy i monterzy instalacji sanitarnych
  (7126),
• robotnicy budowlani robót wykonczeniowych i
  pokrewni gdzie indziej niesklasyfikowani (7129),
• stolarze i pokrewni (7422),
• masarze, robotnicy w przetwórstwie ryb i pokrewni
  (7511).

46
Jak poprawic dopasowanie podazy do popytu?

• Rekomendacje podzielic mozna na trzy czesci
• dotyczace osób, które juz sa na rynku pracy,
• dotyczace osób, które obecnie podejmuja decyzje
  dotyczace swojej przyszlej sciezki edukacyjnej,
• dotyczace osób, które ksztalca sie obecnie na
  poziomie podstawowym (ogólnym).

47
Rekomendacje

• Dotyczace osób, które juz sa na rynku pracy
• Podniesienie efektywnosci (jakosci) szkolen
  (odejscie od cenowego kryterium oceny)
• Wzmocnienie strony praktycznej szkolen i
  zdobywania doswiadczenia przez uczestników
• Oferowanie szkolen umozliwiajacych zdobycie
  konkretnych certyfikatów i uprawnien
• Oferowanie szkolen w zakresie zawodów kluczowych,
  w odniesieniu do których oferta szkoleniowa jest
  niewystarczajaca
• Prowadzenie szkolen rozwijajacych umiejetnosci
  miekkie (przede wszystkim motywacje do pracy,
  zaangazowanie, zdolnosc uczenia sie)

48
Rekomendacje

• Dotyczace osób wybierajacych sciezke edukacyjna
• Wzmocnienie poradnictwa zawodowego
• Podniesienie jakosci ksztalcenia zawodowego
  poprzez
• Podnoszenie jakosci nauczania przez nauczycieli
  zawodu
• Zwiekszenie zakresu zajec praktycznych
• Zwiekszenie zakresu odbywania praktyk u
  pracodawców
• Wieksza wspólprace szkól z pracodawcami (program,
  wyposazenie, praktyki)
• Wieksza wspólprace szkól z samorzadem
  gospodarczym
• Motywowanie uczniów i studentów do zdobywania
  doswiadczenia zawodowego we wlasnym zakresie, w
  tym poprzez wolontariat i prace na rzecz
  organizacji pozarzadowych
• Rozwijanie cech osobowych uczniów/studentów
  zwiazanych ze zdolnoscia do absorbowania nowej
  wiedzy i dostosowywania sie realnych wymogów

49
Rekomendacje

• Dotyczace uczniów szkól podstawowych i
  gimnazjalnych
• dzialania nakierowane na rozwój cech osobowych
  praca w grupie, zdolnosci interpersonalne,
  odpowiedzialnosc, pracowitosc, uczciwosc oraz
  samodzielnosc
• dzialania nakierowane na rozwój kompetencji
  kluczowych umiejetnosci analityczne, rysunek
  techniczny, jezyki obce, obsluga komputera itd.

50
(No Transcript)