Planowanie, implementacja i ocena Program

1
Planowanie, implementacja i ocena Programów
Edukacji DiabetologicznejWierzcholek góry
lodowej
Kris Swenson, RN, CDE Dyrektor Programu Diabetes
Management Training Centers, Inc.
Betty Brackenridge, RD, CDE Dyrektor ds.
Szkolen Diabetes Management Training Centers,
Inc.
2
Agenda

• Wprowadzenie i omówienie warsztatu (15 minut)
• Samoopieka w cukrzycy (30 minut)
• Rzeczywistosc i jej implikacje
• Przekonania i zalozenia, które sa dostosowane do
  rzeczywistosci
• Strategie najlepiej wyrazajace ten poglad
• Planowanie programu z perspektywy samoopieki (1
  godzina)
• Przerwa na herbate (15 minut)
• Implementacja i ocena z perspektywy samoopieki
  (45 minut)
• Podsumowanie i ocena (15 minut)

3
Samoopieka w cukrzycy
4
Challenge Models of Care
Jak szkoli sie ludzi, aby byli pacjentami i
osobami leczacymi
Cukrzyca

• Ostre schorzenia
• Leczenie zapewnia lekarz
• Odpowiedzialnosc i kontrola nalezy do lekarza
• Leczenie jest wyraznie oddzielone od zycia
  codziennego
• Stan chorobowy i leczenie trwaja okreslony czas
• Leczenie jest rozpoczynane w odpowiedzi na
  problem

• Choroba przewlekla
• Leczenie zapewnia pacjent
• Odpowiedzialnosc i kontrola nalezy do pacjenta
• Leczenie jest nierozerwalnie zlaczone z zyciem
  codziennym
• Choroba i leczenie sa stanem ciaglym, nie majacym
  konca
• Leczenie jest rozpoczynane, aby zapobiec problemom

Bierny
Zaangazowany
5
Rzeczywistosc zycia z cukrzyca i uczenia sie

• Pacjent ma prawo do decydowania o leczeniu
  swojej choroby
• Ludzie chca byc zdrowi
• Ludzie chca ciezko pracowac i zmieniac sie ale
  wiekszosc nie chce BYC zmieniana
• Kolejne niepowodzenia sa przyczyna utraty nadziei
  i motywacji

6
Pomysl o umiejetnosci, która nabylas

• Cos, co na poczatku stanowilo wyzwanie
• Teraz robisz to dobrze
• Sprawia Ci to przyjemnosc lub jestes dumna z
  tego, ze robisz to dobrze

7
Jak sie tego nauczylas?

• Zastanów sie przez chwile jak zdobylas te
  umiejetnosc. Zapisz trzy wyrazy, które opisuja
  jak to sie stalo.
• Na mój sygnal dobierzcie sie parami i
  przedstawcie sie sobie.
• Po kolei, kazda osoba bedzie miala minute na
  opisanie czego i jak sie nauczyla.

8
Pomówmy o tym

• Jakie wspólne elementy wystepowaly w procesie
  uczenia sie u Ciebie i Twojej kolezanki?
• Co sprawialo, ze kontynuowalyscie nauke?
• Jak czulyscie sie poprawiajac swoja
  umiejetnosc/doskonalac ja?
• Jak mozna porównac Twój proces uczenia sie ze
  sposobem, w jaki zwykle uczy sie osoby z
  cukrzyca o ich chorobie i o tym jak sobie z nia
  radzic?

9
Chinski filozof Konfucjusz powiedzial

• Slysze i zapominam.
• Widze i pamietam.
• ROBIE i rozumiem.
• Uczenie sie polega na robieniu!

10
Cytat ze swiata businessu Kazdy system jest
zaprojektowany w tak doskonaly sposób, aby
generowal wyniki takie jakie wlasnie uzyskuje
Jesli chcemy zmienic efekty opieki i edukacji
diabetologicznej, musimy najpierw zmienic proces.
11
Przekonania i zalozenia,które sa dostosowane do
rzeczywistosci

• Wierzymy, ze
• Nasza rola w chorobie przewleklej polega na byciu
  odpowiedzialnym PRZED pacjentami, ale nie ZA nich
• Odpowiedzialnosc ta polega na zapewnieniu im
  najlepszych metod leczenia oraz odpowiednich
  testów i kontroli jako wsparcia ich wlasnych
  wysilków
• Naszym glównym wyzwaniem jest skuteczne
  zaangazowanie ich w role glównej osoby
  odpowiedzialnej za kontrolowanie stanu swojej
  choroby
• Naszym centralnym zadaniem jest przygotowanie
  pacjentów do podejmowania swiadomych wyborów
  dotyczacych cukrzycyoraz do wprowadzania ich w
  zycie

12
Rozdzwiek pomiedzy wizja a praktyka jest
powszechny

• Wiekszosc osób zajmujacych sie zawodowo cukrzyca
• Rozumie i wydaje sie akceptowac osobisty
  charakter samokontroli w chorobie przewleklej
• Ceni pojecie usamodzielnienia pacjenta czy
  pojecie opieki zorientowanej na pacjenta
• Niemniej jednak, w swojej praktyce stosuje metody
  zorientowane na lekarza
• Zaleca samoopieke w razie koniecznosci
• Wybiera opcje terapeutyczne w oparciu o wlasna
  opinie na temat pacjenta
• Opiera szkolenie raczej o ustalone wczesniej
  wytyczne niz potrzeby/doswiadczenie pacjenta

13
Strategie, które sa dostosowane do zalozen i
przekonan

• Aktywne zaangazowanie pacjenta (bierni pacjenci
  umieraja na cukrzyce)
• Pracuj w oparciu o wyniki pacjenta
• Uzywaj rekwizytów, stosuj techniki ugruntowania
  (grounding)
• Dobrze sie baw!
• Wlaczenie kwestii osobistych i psychospolecznych
  do opieki i edukacji
• Przydzielenie pacjentowi prawdziwej roli w
  podejmowaniu decyzji terapeutycznych
• Podejscia edukacyjne, które wspieraja
  doskonalenie umiejetnosci

14
Planowanie z perspektywy Pacjenta
15
Jedno podejscie The Discovering Diabetes Program

• Podstawowy element to seria zajec skladajaca sie
  z 4 czesci (4 dwugodzinne zajecia raz w
  tygodniu)
• Nastepnie przynajmniej dwa miesiace indywidualnej
  kontynuacji zajec ustalonej przez pacjenta i
  edukatora
• Grupy sa podzielone zgodnie z typem cukrzycy i
  ograniczone ilosciowo do 10 uczestników
• Zachecamy do udzialu rodzine i przyjaciól
• Edukatorzy wspólpracuja z lekarzem kierujacym w
  celu zoptymalizowania wyboru leczenia i dawek w
  okresie, gdy chorzy uczestnicza w zajeciach
• Wykorzystanie metod uczenia przez odkrywanie w
  celu umozliwienia pacjentom rozwiniecia
  odpowiednich dla nich umiejetnosci w zakresie
  samokontroli oraz osiagniecia szybkiego sukcesu w
  poprawie kontroli glikemii

16
Otoczenie i podejscie zachecaja do dzialania i
interakcji

• Otoczenie fizyczne, które jest bezpieczne i
  przyjemne
• Cieply, daleki od szpitalnego wystrój wnetrza
• Tabliczki z imionami, osobisty kontakt
• Nauczanie na podstawie danych chorobowych
  pacjenta oraz jego wyników laboratoryjnych
• Brak bialych fartuchów

• Male grupy proporcja edukator/klient nie
  wieksza niz 15 przy sprawdzaniu postepów, 110
  podczas szkolen
• Sprawdzanie postepów odbywa sie podczas zajec
  zindywidualizowanych.
• To jest zabawa wykorzystujemy humor, mity,
  rekwizyty

17
Otoczenie i podejscie zachecaja do dzialania i
interakcji

• Popros pacjenta, by staral sie zrobic dla siebie
  wszystko co moze
• Dbaj o to, by sala byla dobrze oswietlona
• Unikaj dawania wskazówek czy rad, chyba, ze
  pacjent, o nie poprosi. Przedstawiaj wszystkie
  dzialania, nawet zmiane leków, jako eksperymenty.
• Zaangazuj pacjenta.
• Planuj aktywnosci i dyskusje, które wykorzystuja
  doswiadczenie pacjenta(aktywnosci i dyskusja
  powinny zajmowac wiecej czasu niz wyklad)
• Korzystaj z pomocy dydaktycznych, aby zaangazowac
  uczestników dotykowych oraz zachecic do
  cwiczen
• Korzystaj z narzedzi stosowanych w uczeniu sie
  przez rozwiazywanie problemów, by pomóc przyswoic
  pacjentom pojecia w namacalny sposób np..
  Glukozowe Rózdzki

rutynowe badanie na obecnosc depresji
18
Cukier we krwi ma znaczenie!!!

• Podobnie jak cisnienie krwi i lipidy!
• Stworzenie poczucia pilnosci
• Rózdzki Glukozowe

Cel skupienie uwagi na wnetrzu naczyn
krwionosnych
19
Otoczenie i podejscie zachecaja do dzialania i
interakcji

• Przedstaw (tylko) zasadnicze tresci w formie
  pisemnej (i /lub w postaci nagrania) na
  przyklad Ksiega Mitów, dni choroby, listy z
  porcjami produktów
• Poziom czytania i dobór slów, obrazów
• Wielkosc czcionki/ odstepy
• Ilustracje
• Wykorzystuj czas zajec raczej na rozwiazywanie
  problemów i dyskusje niz prezentacje materialu.
  Prowokuj/stawiaj pytania, na które mozna
  odpowiedziec w oparciu o doswiadczenie lub
  przygotowane materialy.
• Wykorzystaj prace domowa na rozwijanie
  umiejetnosci i zrozumienia

20
Implementacja i ocena z perspektywy
zorientowanej na pacjenta
21
Uczenie sie przez odkrywanie szczególny rodzaj
uczenia opartego na doswiadczeniach

• Wykorzystuje sile i wiarygodnosc doswiadczenia
• Ma miejsce, gdy uczacy sie jest w stanie
  zrozumiec, odkrywa pojecia czy ustala strategie
  poprzez doswiadczenie , zasieganie informacji i
  przemyslenie/refleksje
• Doswiadczenie informacja zwrotna (feedback) ?
  uczenie sie
• Informacja zwrotna przyspiesza i koncentruje
  uczenie sie
• Metoda naukowa
• Nic nie zmieniaj!

22
Monitorowanie poziomu glikemii
Jak czesto robia to Twoi pacjenci? Czy sadzisz,
ze powinni sprawdzac czesciej? Dlaczego tak lub
dlaczego nie?
23
Upewnij sie, ze pacjent ma ustalony docelowy
poziom glikemii przed po posilku
HbA1c lt 0,5 powyzej normy
24
Rózne godziny dostarczaja róznych informacji

• Wartosci przed posilkiem 30-50 HbA1c
• Wartosci poranne pokazuja efekt dzialania
  insuliny stosowanej na noc
• Wartosci przed posilkiem moga wspomagac decyzje
  dotyczace insuliny i posilków
• Wartosci poposilkowe 50-70 HbA1c ryzyko
  sercowe
• Pokazuja wplyw zjedzonych wlasnie posilków
• Pokazuja dostosowanie posilków i insuliny (pod
  wzgledem czasu i ilosci)
• Godziny nocne i sytuacje krytyczne

25
Dwa podejscia do monitorowania

• Narzedzie dla lekarza
• Ocen kontrole (i pacjenta!)
• Ocen przestrzeganie zalecen
• Znajdz bledy pacjenta i popraw je
• Podejmuje czasami decyzje w celu poprawienia
• kontroli glikemii
• bezpieczentwa

• Narzedzie pacjenta
• Zbieraj informacje
• Oceniaj decyzje
• Ucz sie co dziala i ciesz sie z plynacych z
  tego korzysci
• Pacjent podejmuje we wlasciwym czasie decyzje w
  celu zapewnienia
• kontroli glikemii
• bezpieczenstwa
• wolnosci stylu zycia

Podejmuj dzialania, aby poprawic wyniki
narzedzie Uczenia sie przez odkrywanie
26
HbA1c 8,3 (10 mmol)
Narzedzie odkrywania

• Namów pacjenta, zeby poszukal zwiazków takich
  jak poziom cukru we krwi w nastepstwie danego
  posilku, rodzaju jedzenia
• Namów pacjenta, aby szukal pewnych schematów
  wzrosty czy spadki o danych godzinach
• Namów pacjenta, aby wyliczal sredni poziom cukru
  we krwi o danej godzinie w ciagu dnia, zeby
  zobaczyc tendencje poprawy

2 tosty0,25 l soku pom.60 g weglow.
Platkimleko/sok pom.100 g weglow.
Jajko2 tosty30 g weglow.
27
Nadaj prawdziwa moc sprawdzaniu przez pacjenta
poziomu glikemii

• Zachecaj do odpowiedniej czestosci monitorowania
  pozwalajacej na ukierunkowanie dzialan pacjenta,
  ale pochwal WSZELKIE wysilki w tym kierunku
• Umiesc wyniki glikemii w kontekscie czynników,
  które je powoduja
• Przenies na pacjentów umiejetnosc interpretacji
  liczb i wiedze co z tym zrobic
• Pozwól, by wybór dzialania pozostal w rekach
  pacjenta

28
Proces

• Krok pierwszy dostarcz informacje, lacznie z
  korzysciami i mozliwosciami. Optymalnie,
  przynajmniej czesc informacji jest przekazywana
  w odpowiedzi na zapytanie pacjenta.
• Krok drugi zasugeruj sprawdzanie poziomu cukru
  we krwi i zapisywanie wyników w schemacie nie
  wartosciujacym nic nie zmieniaj
• Krok trzeci spójrzcie razem na wyniki. Docen
  kazdy wysilek. Zapytaj co pacjent zauwazyl, czy
  ma jakies pytania. Udziel koniecznej odpowiedzi.

29
Zachecanie do odkrywania
Beata ma 57 lat i cukrzyce typu 2 od 8,5 roku
leczona glimepirydem 8 mg raz dziennie i
metformina 850 mg raz dziennie. HbA1c wynosi
10,3.
Co mówia Ci wyniki Beaty? Jak sadzisz, co mówia
one Beacie? Jak wykorzystalabys takie
informacje? Jak moze ona uzyskac wiecej z
wlozonego wysilku?
30
Zachecanie do odkrywania
Beata ma 57 lat i cukrzyce typu 2 od 4,5 roku,
jest leczona glimepirydem 8 mg raz dziennie i
metformina 850 mg raz dziennie. HbA1c wynosi
10,3.
31
Co mówia nam i Beacie jej liczby?
Podstawowym problemem jest brak insuliny
podstawowej
32
W miare jak pacjenci zblizaja sie do docelowego
poziomu HbA1c, wzrasta potrzeba zajecia sie
wzrostami poposilkowej glikemii
30
50
55
60
70
udzialu
FPG
PPG
70
50
45
40
30
gt10,2
10,2-9,3
9,2-8,5
8,4-7,3
lt7,3
Zakres HbA1C ()
Monnier L, et al. Diabetes Care. 200326881-885.
33
Ludzie to nie liczby ...
Cukrzyca to doswiadczenie PRZEZYWANE w
PRAWDZIWYM zyciu!
34
Praca z wynikami pacjenta

• Pozwala na nawiazanie osobistego kontaktu
  koniecznego do zaangazowania pacjentów
• Nadaje teoretycznym informacjom praktycznego i
  namacalnego znaczenia
• Skupia uwage na kluczowych drogowskazach leczenia
  cukrzycy
• Interpretacji wyników testów laboratoryjnych
• Zapisach spozywanych posilków i poziomu glikemii

35
Nasz celOchrona serca, naczyn krwionosnych i
komórek beta
Jak najmniejszym kosztem jakosci zycia
36
Ocena

• Ocen umiejetnosci i wykorzystanie wiedzy poprzez
  dyskusje i przeglad zapisanych danych oraz
  doswiadczenia pacjenta
• Sledz wskazniki kliniczne (srednia glikemia,
  HbA1c, cisnienie krwi i poziom lipidów)

37
Wiecej mozliwosci dostepnych jest na
stroniewww.diabetestraining.com

• Ksiazka oraz film o mitach zwiazanych z cukrzyca
• Profesjonalne Programy Szkoleniowe
• Diabetes Manager University
• The Art of Diabetes Education
• Program edukacji pacjenta
• Discovering Diabetes?
• kris_at_diabetestraining.com
• betty_at_diabetestraining.com