ERKEN

1
ERKEN ÇOCUKLUKTA ÖZEL EGITIM
2
Gelisimsel bozukluk terimi

• 1. zihinsel veya fiziksel yetersizlik veya her
  ikisinin birlikte görülmesinden dolayi
• 2. 22 yasindan önce ortaya çikan
• 3. ömür boyu bireyin yasamini etkileyen
• 4. bireyin yasamsal aktivitelerinin 3 veya daha
  fazlasinda fonksiyonel sinirliliklar göstermesine
  neden olan (özbakim, alici ve ifade edici dil,
  ögrenme, hareket, kendi kendini yönetme, bagimsiz
  yasam, ekonomik özgürlük)
• 5. bireyin yasam boyu/uzun süreli genel ve
  bireysel destege ihtiyaç duydugu disiplinlerarasi
  hizmetlerin bireyin gereksinimlerine göre
  planlanarak, organize edilip, sunulmasini
  gerektiren,
• agir derecede kronik bir özür olarak
  tanimlanmaktadir.

3
Gelisimsel Gerilik

• 0-2 yas arasindaki
• a)
• (1) bilissel, (2) fiziksel (isitme ve görme
  dahil), (3) iletisimsel, (4) sosyal/duygusal, ve
  (5) uyumsal gelisim alanlarindan birinde veya
  birkaçinda uygun tanilama araç ve yöntemleri ile
  belirlenen anlamli gerilik gösteren çocuklari
  kapsamaktadir.
• b)
• erken egitim hizmetleri saglanmazsa gelisimsel
  gerilik gösterme riski tasiyan çocuklari da
  kapsayabilmektedir.
• 3-9 yas arasindaki çocuklar da
• özür kategorileri yerine gelisimsel gerilik
  terimi tercih edilebilmektedir.

4
Erken Çocuklukta Özel Egitim

• Ev veya kurum ortamlarinda sistematik olarak
  sifir-alti yasindaki özel egitim gerektiren
  çocuklarla ailelerine saglanan, farkli sekillerde
  uygulanabilen egitim programlari (Birkan, 2000)
• Çocugun ve ailenin içinde bulundugu durumun
  olumsuz etkilerini minimum düzeye indirmek ve
  çocugun saglikli gelisimini ve ailenin
  gereksinimlerini maksimum düzeyde desteklemek
  üzere çocugun ve ailenin içinde bulundugu durumu
  anlama, degerlendirme ve uygun hizmetler sunma
  süreci (Oser Cohen, 2003)

5
3 DÜZEYLI ERKEN ÖNLEME/EGITIM YAKLASIMLARI

• Yogun Müdahele Programlari
• (Target Interventions)
• Problem/sorun agir durumdayken veya
  kroniklesmisken saglanan programlar

Seçilmis Müdahele Programlari (Selected
Interventions) Problem/sorun belirlendikten
sonra problemin daha da ilerlememesi/kroniklesmeme
si/ikincil özre dönüsmemesi için saglanan
programlar

• Genel Müdahele Programlari
• (Universal Interventions)
• Problem/Sorun ortaya çikmadan önleme

Kaynak Walker, Ramsey, ve Gresham, 2004
6
Amaçlar

• Çocugun
• tüm gelisim alanlarindaki gelisimini desteklemek
• tüm ailesini desteklemek
• çevresiyle etkilesimini kolaylastirmak
• toplumun bir parçasi yapmak

7
TÜRKIYE DE ÖZEL EGITIMLE ILGILI YASAL
DÜZENLEMELERDEERKEN TANILAMA VE ERKEN ÇOCUKLUK
EGITIMI
8
573 Sayili Özel Egitim Hakkinda KHK

• Amaç
• Madde 1-Bu Kanun Hükmünde Kararnamenin amaci
• Özel egitim gerektiren bireylerin, Türk Millî
  Egitiminin genel amaçlari ve temel ilkeleri
  dogrultusunda, genel ve meslekî egitim görme
  haklarini kullanabilmelerini saglamaya yönelik
  esaslari düzenlemektir

9
573 Sayili Özel Egitim Hakkinda KHK

• Özel Egitimin Temel Ilkeleri
• Madde 4-Türk Millî Egitimini düzenleyen genel
  esaslar dogrultusunda özel egitimle ilgili temel
  ilkeler sunlardir
• a) Özel egitim gerektiren tüm bireyler, ilgi,
  istek, yeterlilik ve yetenekleri dogrultusunda ve
  ölçüsünde özel egitim hizmetlerinden
  yararlandirilir.
• b) Özel egitime erken baslamak esastir.
• c) Özel egitim hizmetleri, özel egitim gerektiren
  bireyleri sosyal ve fiziksel çevrelerinden mümkün
  oldugu kadar ayirmadan plânlanir ve yürütülür.
• d) Özel egitim gerektiren bireylerin, egitsel
  performanslari dikkate alinarak, amaç, muhteva ve
  ögretim süreçlerinde uyarlamalar yapilarak diger
  bireylerle birlikte egitilmelerine öncelik
  verilir.
• e) Özel egitim gerektiren bireylerin her tür ve
  kademedeki egitimlerinin kesintisiz
  sürdürülebilmesi için her türlü
  rehabilitasyonlarini saglayacak kurum ve
  kuruluslarla is birligi yapilir.
• f) Özel egitim gerektiren bireyler için
  bireysellestirilmis egitim plâni gelistirilmesi
  ve egitim programlarinin bireysellestirilerek
  uygulanmasi esastir.
• g) Özel egitim politikalarinin gelistirilmesinde,
  özel egitim gerektiren bireylerin örgütlerinin
  görüslerine önem verilir.
• h) Özel egitim hizmetleri, özel egitim gerektiren
  bireylerin toplumla etkilesim ve karsilikli uyum
  saglama sürecini kapsayacak sekilde plânlanir.

10
573 Sayili Özel Egitim Hakkinda KHK

• Erken Çocukluk Dönemi Egitimi (0-3 yas)
• Madde 6
• Erken çocukluk dönemindeki özel egitim
  hizmetleri ailenin bilgilendirilmesi ve
  desteklenmesi temeline dayali olarak evlerde ve
  kurumlarda sürdürülür

11
573 Sayili Özel Egitim Hakkinda KHK

• Okul Öncesi Egitimi (0-6 yas)
• Madde 7
• Tanisi konulmus özel egitim gerektiren çocuklar
  için okul öncesi egitimi zorunludur.
• Bu egitim özel egitim okullari ile diger okul
  öncesi egitim kurumlarinda verilir.
• Gelisim ve bireysel özellikleri dikkate
  alinarak, özel egitim gerektiren çocuklarin okul
  öncesi egitim süreleri uzatilabilir.

12
573 Sayili Özel Egitim Hakkinda KHK

• Kaynastirma
• Madde 12
• Özel egitim gerektiren bireylerin egitimleri,
  hazirlanan bireysel egitim planlari dogrultusunda
  akranlari ile birlikte her tür ve kademedeki okul
  ve kurumlarda uygun yöntem ve teknikler
  kullanilarak sürdürülür.

13
ÖZEL EGITIM HIZMETLERI YÖNETMELIGI

• Amaç
• -Madde 1 - Bu Yönetmeligin amaci
• Özel egitim gerektiren bireylerin, Türk Millî
  Egitiminin genel amaçlari ve temel ilkeleri
  dogrultusunda, genel ve meslekî egitim görme
  haklarini kullanabilmelerini saglamaya yönelik
  esaslari düzenlemektir.

14
ÖZEL EGITIM HIZMETLERI YÖNETMELIGI

• Tanilama ilkeleri
• Madde 7 - Tanilama ilkeleri sunlardir
• MADDE 7- (1) Egitsel degerlendirme ve tanilama
  sürecinde, egitsel amaçla bireyin tüm gelisim
  alanindaki özellikleri ve akademik disiplin
  alanlarindaki yeterlilikleri ile egitim
  ihtiyaçlari belirlenerek en az sinirlandirilmis
  egitim ortamina ve özel egitim hizmetine karar
  verilir.

15
ÖZEL EGITIM HIZMETLERI YÖNETMELIGI

• Erken çocukluk dönemi egitimi
• MADDE 29
• 37-72 ay arasindaki özel egitime ihtiyaci olan
  bireylerin okul öncesi egitimi zorunludur. Ancak,
  bireylerin gelisim ve bireysel özellikleri
  dikkate alinarak okul öncesi egitim dönemi süresi
  bir yil daha uzatilabilir.
• (2) Özel egitime ihtiyaci olan bireylerin okul
  öncesi egitimlerini, öncelikle okul öncesi egitim
  kurumlarinda kaynastirma uygulamalari kapsaminda
  sürdürmeleri esastir. Ancak, bu bireyler için
  okul öncesi özel egitim okulu/kurumu ve özel
  egitim siniflari da açilabilir.

16
Erken çocukluk döneminde özel egitim hizmetleri

• MADDE 35- (1) Erken çocukluk dönemi egitimi, 0-36
  ay arasindaki bireyleri kapsayan egitimdir.
• (2) Bu egitim hizmetlerinin yürütülmesinde
  asagidaki hususlar dikkate alinir
• Erken çocukluk dönemi egitimi hizmetleri, bu
  dönemdeki egitimin daha sonraki egitim
  kademelerinde istenilen hedeflere ulasilmasindaki
  önemi dikkate alinarak planlanir.
• b) Erken çocukluk dönemi egitimi, bireyin egitimi
  ve bireyin egitimine katki saglamak amaciyla
  ailenin bilgilendirilmesi ve desteklenmesi
  yoluyla yapilir.

17
Devam

• c) Erken çocukluk dönemi egitimi hizmetleri okul
  ve kurumlarda veya gerektiginde evde yürütülür.
• ç) Erken çocukluk dönemi egitimi hizmetlerinin
  planlanmasi ve koordinasyonu özel egitim
  hizmetleri kurulu tarafindan yapilir. Erken
  çocukluk dönemindeki bireylerin yetersizligi
  olmayan akranlari ile birlikte egitim almalarina
  yönelik tedbirler alinarak buna uygun
  düzenlemeler yapilir veya açilacak bagimsiz
  birimlerde bu egitim hizmetleri verilebilir.

18
Devam

• d) Erken çocukluk dönemi egitimi hizmetlerinin
  planlanmasi ve yürütülmesi için öncelikle bireyin
  ve ailenin egitim ihtiyaçlari belirlenir.
• e) Bakanlik, erken çocukluk dönemindeki
  bireylerin tespiti ve tanilanmasi ile bu
  bireylere sunulacak hizmetlerin
  gerçeklestirilmesinde ilgili kurum ve kuruluslar
  ile is birligi yapar.

19
Engelli Çocuklara Yönelik Hazirlanan Aile Egitimi
Programlari

• I. Ev Merkezli Aile Egitimi Programlari
• II. Okul Merkezli Aile Egitimi
  Programlari
• III. Ev-Okul Merkezli Egitim Programlari

19
20

• I. Ev Merkezli Aile Egitimi Programlari
• Ailenin evde egitilmesi, evin verimli bir egitim
  ortami haline getirilmesinde avantajli bir
  desenleme olarak görülmektedir. Evde uygulanan
  programlar, bir uzman ya da danisman tarafindan,
  ailelerin ve çocugun ev ortamindaki
  gereksinimlerinin belirlenmesinden sonra
  desenlenmektedir.

20
21
Portage Aile Egitim Programi

• Aileyi evde egitmek amaciyla desenlenmis ve
  yaygin olarak kullanilan programlardan biri
  Portage Aile Egitimi Programidir. Bu program
  1970li yillarin basinda, engelli çocuklarin okul
  öncesi egitimine yardimci olmak amaciyla
  gelistirilmistir. Bu program dil, kavram,
  öz-bakim, motor ve sosyal gelisim alanlarina
  yönelik 450 becerinin kazandirilmasini
  hedeflemektedir.

21
22
Küçük Adimlar Aile Egt.Prog.

• Türkiyede yaygin olarak kullanilan program ise
  Küçük Adimlar Gelisimsel Yetersizligi Olan
  Çocuklara Yönelik Erken Egitim Programi dir. Bu
  Program Avustralyada gelisimsel gerilik gösteren
  çocuklarin aileleri tarafindan kullanilmak üzere
  gelistirilmis ve Anadolu Üniversitesi Egitim
  Fakültesi Özel Egitim Programi ögretim üyelerinin
  ortak çalismasi olarak Türkçeye uyarlanmistir.

22
23
II .Okul Merkezli Aile EgitimiProgramlari

• Anne babalar okulda ya da merkezde ögrendikleri
  bilgileri evde uygulamasini gerektiren bu tür
  programlar, genellikle ailelerin grup olarak
  egitimine olanak tanimasi yönüyle ekonomiktir.
  Okulda ya da merkezde düzenlenen programlar
  konferanslar, çalisma toplantilari, ev ödevleri
  ve evdeki uygulamalarin gruba aktarilmasi
  biçimlerinde yürütülmektedir.

23
24
III.Ev-Okul Merkezli Egitim Programlari

• Ev-Okul programlarinin, ailelerin okuldaki
  etkinliklerini izlemelerine olanak vermesi,
  ailenin ögretmen egitiminden geçmelerini
  saglamasi, çocuklariyla yaptiklari çalismalarin
  uzmanlar tarafindan evde izlenmesi ve danismanlik
  hizmeti alimlarini saglamasi gibi nedenlerle,
  gerek çocuk gerekse aile açisindan daha avantajli
  oldugu ileri sürülmektedir.

24